"Όλη η ευτυχία εξαρτάται από το θάρρος και την εργασία."
- Honoré de Balzac
Ο πιο συνήθης ορισμός των εργασιακών σχέσεων είναι ο νομικός, που τις ορίζει
– ως συλλογικές διαπραγματεύσεις σύμφωνα με το εργατικό δίκαιο
– ως διαδικασίες προσλήψεων, προαγωγών, επιβολής ποινών, καταγγελίας σύμβασης και απόλυσης, απόδοσης αποζημιώσεων και συνταξιοδότησης
– ως διαιτησία (υποχρεωτική ή προαιρετική).
Επίσης ως εργασιακές σχέσεις ορίζονται οι συνθήκες εργασίας, η συμπεριφορά των εργαζομένων μέσα στο εργασιακό περιβάλλον και η απόδοσή τους σε σύγκριση με τους στόχους της επιχείρησης ή του οργανισμού. Συνοπτικά, λοιπόν, θα λέγαμε ότι οι εργασιακές σχέσεις περιλαμβάνουν όλες τις διαστάσεις των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
Η εργασιακή σχέση είναι σχέση εξουσίας. Eξουσία είναι «η ικανότητα να επηρεάζουμε την συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου μέσω κάποιας μορφής κύρωσης». ή αλλιώς «η ικανότητα ενός δρώντος υποκειμένου να επιτύχει τους στόχους του παρά την αντίσταση».Όμως, η έννοια της εξουσίας δεν έχει μόνο αυτή τη διάσταση. Η τρισδιάστατη άποψη για την εξουσία δίνει επιπλέον έμφαση στο ρόλο των πολιτικών συμφερόντων και ασπάζεται τη θέση ότι οι επιθυμίες και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων μπορούν να τροποποιούνται και να διαμορφώνονται με τρόπο τέτοιο που να μπορεί να θεωρηθεί ότι έρχονται σε αντίθεση με τα θεμελιώδη συμφέροντά τους. Η εξουσία δεν ενοικεί μόνο στους επίσημους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς αλλά είναι μια ιδιότητα που είναι διάχυτη στο πλαίσιο ενός δικτύου κοινωνικών σχέσεων. Η εξουσία είναι παντού, όχι επειδή αγκαλιάζει τα πάντα, αλλά επειδή προέρχεται από παντού. Ο εργοδότης έχει το σύννομο δικαίωμα να διευθύνει τις εργασίες και να κατευθύνει τις προσπάθειες προς την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Από την άλλη πλευρά, ο μισθωτός εργαζόμενος μπορεί –άτυπα και ανεπίσημα- να ματαιώσει την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Συνεπώς, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα, οι εργασιακές σχέσεις αποτελούν ένα πεδίο αντιπαράθεσης, παρ’ όλη τη φιλολογία περί εργασιακής γαλήνης και τήρησης του συμβολαιϊκού χαρακτήρα τους και από τα δύο μέρη ως δείγμα καλής πίστης που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των δύο μερών. Συνεπώς, πρόκειται για συσχετισμό δυνάμεων.
Μια διάσταση των εργασιακών σχέσεων στα πλαίσια του συγκρουσιακού χαρακτήρα είναι η μάχη για το χρόνο εργασίας. Αυτή η μάχη αφορά τον «ελεύθερο χώρο» μεταξύ της σχετικής και της απόλυτης υποταγής και πειθαρχίας που απαιτεί η καπιταλιστική παραγωγή. Με άλλα λόγια, αφορά τον αγώνα για τον τρόπο χρήσης και κατανάλωσης της εργατικής δύναμης στο πλαίσιο της εργασιακής διαδικασίας.
Οργάνωση της εργασίας και εργασιακές σχέσεις
Από τον καιρό της αρχαίας Κίνας και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας υπάρχουν αναφορές σχετικά με την κατανομή της εργασίας. ο Πλάτωνα (Πολιτεία) μιλούσε για την «αρχή του καταμερισμού της εργασίας» σε μια κοινωνία που δεν εκτιμούσε την εργασία ως καθήκον των ελεύθερων πολιτών. Ο φιλόσοφος Meng-tzu συνέλαβε την ιδέα των μοντέλων και συστημάτων που σήμερα αποκαλούμε «τεχνικές διοίκησης παραγωγής» και τόνισε την αξία και τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού της εργασίας. Όσο προχωρούσε η ανθρώπινη ιστορία προς την καπιταλιστική εκβιομηχάνιση τόσο αναπτύσσονταν θεωρητικά μοντέλα και πρακτικές καταμερισμού της εργασίας.
Θανάσης Τσακίρης
Η συμφωνία - 1976
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης
Μουσική: Δήμος Μούτσης
Ερμηνεία: Χαράλαμπος Γαργανουράκης & Θίασος
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Ένα χρόνο εργασίας
Υπογράψανε θαρρώ
Το δικαίωμα απεργίας
Τους το κόψανε στα δυο
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Κι ο πατρόνος τους φωνάζει
Το συμβόλαιο μη σπάνε
Με την πείνα τούς τρομάζει
Και τον νόμο να μην χτυπάνε
Τώρα βγήκανε στους δρόμους
Ξεχασμένοι από τον Θεό
Τώρα βγήκανε στους δρόμους
Και φωνάζουνε τον λαό
Κι έτσι από την πρώτη μέρα
Που ξεσπάει η απεργία
θέλουνε κι αυτοί αέρα
απεργία, απεργία
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Κι αγωνίζουνται γι’αυτή την ιστορία
https://www.youtube.com/watch?v=ZcArjP2YeK4
ΕΚΤΟΣ
"Ο ουρανός και... Το παντελόνι του"
Ο "πατέρας" και η "μάνα" του νεοελληνικού θεάτρου, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Λούλα Αναγνωστάκη, ενώνουν για πρώτη φορά τη φωνή τους σε ενιαία παράσταση. Στον μονόλογο "Αυτός και το παντελόνι του", γραμμένος εξήντα χρόνια πριν και στο μονοπρόσωπο έργο "Ο ουρανός κατακόκκινος" - που φέτος συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από το πρώτο του ανέβασμα - ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Λούλα Αναγνωστάκη αντίστοιχα επαληθεύουν για μια ακόμη φορά τη διαχρονικότητα της υπαινικτικής γραφής τους.
"Αυτός" (Χρήστος Χατζηπαναγιώτης) - παρά το γεγονός ότι δεν έχει ούτε όνομα - και η Σοφία Αποστόλου (Νένα Μεντή) - "πρώην καθηγήτρια, απολυθείσα λόγω αλκοολισμού" και "μητέρα φυλακισμένου" - αφηγούνται την προσωπική τους ιστορία με υποδόριο χιούμορ και ευαισθησία στην έκφραση της συναισθηματικής μνήμης τους και "ξεχωρίζουν". Εξακολουθούν να "ξεχωρίζουν" ακόμη, τόσο που αναρωτιόμαστε κατά πόσο έχει αλλάξει η δημόσια σφαίρα του σύγχρονου νεοελληνικού μας βίου.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης
Σκηνογράφος: Γιάννης Αρβανίτης
Μουσική: Αντώνης Παπακωνσταντίνου
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτογράφος: Πάνος Γιαννακόπουλος
Μακιγιάζ: Make Up Lab by Yiannis Marketakis
Βοηθός Σκηνογράφου: Ζώης Οικονόμου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ανδρέας Ανδρέου
Γραφίστας: Κωνσταντίνος Γεωργαντάς
Διεύθυνση παραγωγής: Δημήτρης Κουκάς
Παραγωγή: People Entertainment Group Α.Ε. (www.people.gr)
Με τους Νένα Μεντή και Χρήστο Χατζηπαναγιώτη.
Διάρκεια: 80 λεπτά
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Βίκτωρος Ουγκώ 55
ΠΕΡΙΟΧΗ
Πλ. Ομονοίας - Μεταξουργείο
ΤΗΛΕΦΩΝΟ
2114036322
Σταθμός Θέατρο
ΕΝΤΟΣ
Διαβάζουμε
Συγγραφέας: Guy Debord
Μεταφραστής: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Επίμετρο: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Στην Κοινωνία του θεάματος –που κυκλοφόρησε το 1967–, ο Guy Debord εκθέτει συνεκτικά τους τρόπους λειτουργίας της σύγχρονης κοινωνίας όπως διαμορφώνεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 και γιγαντώνεται, παροξυσμικά και παρανοϊκά, έως τις μέρες μας. Μισό αιώνα μετά την πρώτη του έκδοση, αυτό το μοναδικό βιβλίο παραμένει δυναμικά επίκαιρο. Γράφει ο Debord: «Το θέαμα δεν μπορεί να εννοηθεί ως κατάχρηση ενός κόσμου της όρασης, ως το προϊόν των τεχνικών μαζικής διάχυσης εικόνων. Είναι μάλλον μια Weltanschauung [κοσμοθεώρηση] που έγινε πραγματική, που εκφράστηκε υλικά. Είναι μια θεώρηση του κόσμου που έγινε αντικειμενική». Όσον αφορά τον ίδιο τον συγγραφέα, ακολούθησε στη ζωή και έως τον εκούσιο θάνατό του έναν και μοναδικό κανόνα. Τον συνοψίζει στον πρόλογο της τρίτης γαλλικής έκδοσης του ανά χείρας έργου: «Οφείλει κανείς να διαβάσει αυτό το βιβλίο έχοντας κατά νου ότι γράφτηκε με την πρόθεση να βλάψει την κοινωνία του θεάματος. Δεν είπα ποτέ τίποτα το εξωφρενικό».
- Honoré de Balzac
Ο πιο συνήθης ορισμός των εργασιακών σχέσεων είναι ο νομικός, που τις ορίζει
– ως συλλογικές διαπραγματεύσεις σύμφωνα με το εργατικό δίκαιο
– ως διαδικασίες προσλήψεων, προαγωγών, επιβολής ποινών, καταγγελίας σύμβασης και απόλυσης, απόδοσης αποζημιώσεων και συνταξιοδότησης
– ως διαιτησία (υποχρεωτική ή προαιρετική).
Επίσης ως εργασιακές σχέσεις ορίζονται οι συνθήκες εργασίας, η συμπεριφορά των εργαζομένων μέσα στο εργασιακό περιβάλλον και η απόδοσή τους σε σύγκριση με τους στόχους της επιχείρησης ή του οργανισμού. Συνοπτικά, λοιπόν, θα λέγαμε ότι οι εργασιακές σχέσεις περιλαμβάνουν όλες τις διαστάσεις των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
Η εργασιακή σχέση είναι σχέση εξουσίας. Eξουσία είναι «η ικανότητα να επηρεάζουμε την συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου μέσω κάποιας μορφής κύρωσης». ή αλλιώς «η ικανότητα ενός δρώντος υποκειμένου να επιτύχει τους στόχους του παρά την αντίσταση».Όμως, η έννοια της εξουσίας δεν έχει μόνο αυτή τη διάσταση. Η τρισδιάστατη άποψη για την εξουσία δίνει επιπλέον έμφαση στο ρόλο των πολιτικών συμφερόντων και ασπάζεται τη θέση ότι οι επιθυμίες και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων μπορούν να τροποποιούνται και να διαμορφώνονται με τρόπο τέτοιο που να μπορεί να θεωρηθεί ότι έρχονται σε αντίθεση με τα θεμελιώδη συμφέροντά τους. Η εξουσία δεν ενοικεί μόνο στους επίσημους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς αλλά είναι μια ιδιότητα που είναι διάχυτη στο πλαίσιο ενός δικτύου κοινωνικών σχέσεων. Η εξουσία είναι παντού, όχι επειδή αγκαλιάζει τα πάντα, αλλά επειδή προέρχεται από παντού. Ο εργοδότης έχει το σύννομο δικαίωμα να διευθύνει τις εργασίες και να κατευθύνει τις προσπάθειες προς την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Από την άλλη πλευρά, ο μισθωτός εργαζόμενος μπορεί –άτυπα και ανεπίσημα- να ματαιώσει την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Συνεπώς, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα, οι εργασιακές σχέσεις αποτελούν ένα πεδίο αντιπαράθεσης, παρ’ όλη τη φιλολογία περί εργασιακής γαλήνης και τήρησης του συμβολαιϊκού χαρακτήρα τους και από τα δύο μέρη ως δείγμα καλής πίστης που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των δύο μερών. Συνεπώς, πρόκειται για συσχετισμό δυνάμεων.
Μια διάσταση των εργασιακών σχέσεων στα πλαίσια του συγκρουσιακού χαρακτήρα είναι η μάχη για το χρόνο εργασίας. Αυτή η μάχη αφορά τον «ελεύθερο χώρο» μεταξύ της σχετικής και της απόλυτης υποταγής και πειθαρχίας που απαιτεί η καπιταλιστική παραγωγή. Με άλλα λόγια, αφορά τον αγώνα για τον τρόπο χρήσης και κατανάλωσης της εργατικής δύναμης στο πλαίσιο της εργασιακής διαδικασίας.
Οργάνωση της εργασίας και εργασιακές σχέσεις
Από τον καιρό της αρχαίας Κίνας και της Αθηναϊκής Δημοκρατίας υπάρχουν αναφορές σχετικά με την κατανομή της εργασίας. ο Πλάτωνα (Πολιτεία) μιλούσε για την «αρχή του καταμερισμού της εργασίας» σε μια κοινωνία που δεν εκτιμούσε την εργασία ως καθήκον των ελεύθερων πολιτών. Ο φιλόσοφος Meng-tzu συνέλαβε την ιδέα των μοντέλων και συστημάτων που σήμερα αποκαλούμε «τεχνικές διοίκησης παραγωγής» και τόνισε την αξία και τα πλεονεκτήματα του καταμερισμού της εργασίας. Όσο προχωρούσε η ανθρώπινη ιστορία προς την καπιταλιστική εκβιομηχάνιση τόσο αναπτύσσονταν θεωρητικά μοντέλα και πρακτικές καταμερισμού της εργασίας.
Θανάσης Τσακίρης
Η συμφωνία - 1976
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης
Μουσική: Δήμος Μούτσης
Ερμηνεία: Χαράλαμπος Γαργανουράκης & Θίασος
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Ένα χρόνο εργασίας
Υπογράψανε θαρρώ
Το δικαίωμα απεργίας
Τους το κόψανε στα δυο
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Κι ο πατρόνος τους φωνάζει
Το συμβόλαιο μη σπάνε
Με την πείνα τούς τρομάζει
Και τον νόμο να μην χτυπάνε
Τώρα βγήκανε στους δρόμους
Ξεχασμένοι από τον Θεό
Τώρα βγήκανε στους δρόμους
Και φωνάζουνε τον λαό
Κι έτσι από την πρώτη μέρα
Που ξεσπάει η απεργία
θέλουνε κι αυτοί αέρα
απεργία, απεργία
Κάτι εργάτες κάνανε μια συμφωνία
Θέλανε δουλειά μα όχι τυραννία
Κι αγωνίζουνται γι’αυτή την ιστορία
https://www.youtube.com/watch?v=ZcArjP2YeK4
ΕΚΤΟΣ
"Ο ουρανός και... Το παντελόνι του"
Ο "πατέρας" και η "μάνα" του νεοελληνικού θεάτρου, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Λούλα Αναγνωστάκη, ενώνουν για πρώτη φορά τη φωνή τους σε ενιαία παράσταση. Στον μονόλογο "Αυτός και το παντελόνι του", γραμμένος εξήντα χρόνια πριν και στο μονοπρόσωπο έργο "Ο ουρανός κατακόκκινος" - που φέτος συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από το πρώτο του ανέβασμα - ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και η Λούλα Αναγνωστάκη αντίστοιχα επαληθεύουν για μια ακόμη φορά τη διαχρονικότητα της υπαινικτικής γραφής τους.
"Αυτός" (Χρήστος Χατζηπαναγιώτης) - παρά το γεγονός ότι δεν έχει ούτε όνομα - και η Σοφία Αποστόλου (Νένα Μεντή) - "πρώην καθηγήτρια, απολυθείσα λόγω αλκοολισμού" και "μητέρα φυλακισμένου" - αφηγούνται την προσωπική τους ιστορία με υποδόριο χιούμορ και ευαισθησία στην έκφραση της συναισθηματικής μνήμης τους και "ξεχωρίζουν". Εξακολουθούν να "ξεχωρίζουν" ακόμη, τόσο που αναρωτιόμαστε κατά πόσο έχει αλλάξει η δημόσια σφαίρα του σύγχρονου νεοελληνικού μας βίου.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης
Σκηνογράφος: Γιάννης Αρβανίτης
Μουσική: Αντώνης Παπακωνσταντίνου
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτογράφος: Πάνος Γιαννακόπουλος
Μακιγιάζ: Make Up Lab by Yiannis Marketakis
Βοηθός Σκηνογράφου: Ζώης Οικονόμου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ανδρέας Ανδρέου
Γραφίστας: Κωνσταντίνος Γεωργαντάς
Διεύθυνση παραγωγής: Δημήτρης Κουκάς
Παραγωγή: People Entertainment Group Α.Ε. (www.people.gr)
Με τους Νένα Μεντή και Χρήστο Χατζηπαναγιώτη.
Διάρκεια: 80 λεπτά
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
Βίκτωρος Ουγκώ 55
ΠΕΡΙΟΧΗ
Πλ. Ομονοίας - Μεταξουργείο
ΤΗΛΕΦΩΝΟ
2114036322
Σταθμός Θέατρο
ΕΝΤΟΣ
Διαβάζουμε
Συγγραφέας: Guy Debord
Μεταφραστής: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Επίμετρο: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Στην Κοινωνία του θεάματος –που κυκλοφόρησε το 1967–, ο Guy Debord εκθέτει συνεκτικά τους τρόπους λειτουργίας της σύγχρονης κοινωνίας όπως διαμορφώνεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 και γιγαντώνεται, παροξυσμικά και παρανοϊκά, έως τις μέρες μας. Μισό αιώνα μετά την πρώτη του έκδοση, αυτό το μοναδικό βιβλίο παραμένει δυναμικά επίκαιρο. Γράφει ο Debord: «Το θέαμα δεν μπορεί να εννοηθεί ως κατάχρηση ενός κόσμου της όρασης, ως το προϊόν των τεχνικών μαζικής διάχυσης εικόνων. Είναι μάλλον μια Weltanschauung [κοσμοθεώρηση] που έγινε πραγματική, που εκφράστηκε υλικά. Είναι μια θεώρηση του κόσμου που έγινε αντικειμενική». Όσον αφορά τον ίδιο τον συγγραφέα, ακολούθησε στη ζωή και έως τον εκούσιο θάνατό του έναν και μοναδικό κανόνα. Τον συνοψίζει στον πρόλογο της τρίτης γαλλικής έκδοσης του ανά χείρας έργου: «Οφείλει κανείς να διαβάσει αυτό το βιβλίο έχοντας κατά νου ότι γράφτηκε με την πρόθεση να βλάψει την κοινωνία του θεάματος. Δεν είπα ποτέ τίποτα το εξωφρενικό».
No comments:
Post a Comment