Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς διοργανώνει κύκλο εκδηλώσεων με θέμα: Αριστερά και Ευρώπη (Ιανουάριος - Απρίλιος 2019)

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς  διοργανώνει κύκλο εκδηλώσεων με θέμα:

Αριστερά και Ευρώπη (Ιανουάριος - Απρίλιος 2019)

Πρώτη εκδήλωση του κύκλου

Η Ευρώπη σήμερα: Δομικές αντιθέσεις – Γεωπολιτικές προκλήσεις

Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2019, ώρα 6.00μμ

Αίθουσα εκδηλώσεων, Κεραμεικού 46 & Μυλλέρου

Ομιλητές

Σωτήρης Βαλντέν, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών, πρώην στέλεχος της

Ευρωπαϊκής   Επιτροπής

Μιχάλης Μπαρτσίδης, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς,

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Χρήστος Χατζηιωσήφ, ομότιμος καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Συντονισμός- σχολιασμός: Κάκη Μπαλή, δημοσιογράφος

(Η εκδήλωση θα βιντεοσκοπηθεί)

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, αναγνωρίζοντας την ανάγκη συζήτησης και δράσης ενόψει των ευρωεκλογών, διοργανώνει έναν κύκλο τριών εκδηλώσεων για την Ευρώπη. Η πρώτη αφορά τις δομικές αντιφάσεις και τις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σήμερα. Η δεύτερη θα επιχειρήσει μια επανεκτίμηση των οικονομικών διαστάσεων της ευρωπαϊκής κρίσης καθώς και έναν απολογισμό της πολιτικής τύχης των προτάσεων της Αριστεράς την παρελθούσα εικοσαετία. Στην τρίτη θα τεθούν τα πολιτικά διακυβεύματα της επερχόμενης εκλογικής μάχης περιγράφοντας την Ευρώπη για την οποία αγωνίζεται η Αριστερά ως αντίβαρο στην ανάδυση και ισχυροποίηση των ακροδεξιών δυνάμεων.

Σε ποια κατάσταση βρίσκεται η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δέκα χρόνια από την εμφάνιση της κρίσης χρέους και τρία από το κύμα  μετακίνησης προσφύγων; Τα ποικίλα χάσματα βαθαίνουν: Η ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων -σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε χώρα-, η απόκλιση Βορρά – Νότου, οι νέες διαφορές ανάμεσα σε Δύση και «μετα-σοβιετική» Ανατολή. Η Ευρώπη-φρούριο και ο αποκλεισμός προσφύγων και μεταναστών οικοδομείται ραγδαία. Η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία αποσπασμένη από τις κοινωνικές διεργασίες και τις ανάγκες των εθνικών κοινωνιών εντείνει το δομικό δημοκρατικό έλλειμμα.

Ακόμη και αν αντιληφθούμε την ολοκλήρωση ως μια διαδικασία καταστατικά σε κρίση και πάλι σήμερα διαπιστώνουμε μια υπερβολικά αργή κίνηση της ευρωπαϊκής ένωσης μέσα σε πολλαπλά εμπόδια και κινδύνους περαιτέρω αποσύνθεσης.

Από την άλλη, η σχέση της Ευρώπης με τον κόσμο μεταβάλλεται. Περάσαμε σε έναν πολυπολικό κόσμο στον οποίο η Ευρώπη αναζητά τον ρόλο της. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι περιορίζεται, για διάφορους λόγους ιστορικά, η ίδια η ιδέα της Ευρώπης ως ενός ηθικού ιδεώδους ειρήνης, δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Η ιδέα αυτή όσον και αν εξ αρχής απείχε συχνά από την πραγματικότητα, εντούτοις, παρέμενε στην ημερήσια διάταξη. Τώρα η συνύπαρξη περιφράξεων, αποκλεισμών και ανισοτήτων σε συνθήκες γενικευμένης επικοινωνίας και δικτύωσης οξύνουν την κρίση του κεκτημένου συλλογικού φαντασιακού της προόδου που οδηγούσε σε ένα καλύτερο μέλλον. Αντίθετα, έχουμε την ραγδαία ενίσχυση των εθνικιστικών, ρατσιστικών και συντηρητικών ιδεολογιών της τάξης και ασφάλειας, της «σαγήνης της ισχύος» και γενικά του δυστοπικού πλεονάσματος της ακροδεξιάς.

Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη εκδήλωση του κύκλου θα συζητηθούν τα προβλήματα αυτά εστιάζοντας σε τρεις θεματικές. Ο Χρήστος Χατζηιωσήφ θα προβεί σε μια ιστορική εξέταση των διλημμάτων και των επιλογών που έγιναν από τις ηγετικές δυνάμεις-κράτη της Ευρώπης φωτίζοντας ορισμένες πτυχές που συγκαλύπτει η επίσημη ρητορική περί ολοκλήρωσης.
Ο Σωτήρης Βαλντέν θα αναφερθεί κυρίως στις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη στην ανατολική, νότια και βαλκανική γειτονιά της στις συνθήκες των δικών της κρίσεων αλλά και της δοκιμασίας της ατλαντικής σχέσης και της ανόδου νέων παγκόσμιων κέντρων ισχύος. Ο Μιχάλης Μπαρτσίδης θα εξετάσει  τις ιδρυτικές αρχές περί των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας καθώς και την πολιτικο-ηθική λειτουργία του ευρωπαϊκού ιδεώδους αποσκοπώντας να εντοπιστούν οι βαθύτερες αιτίες για τις οποίες ξεθωριάζει η λάμψη του. 

Σκοπός του κύκλου είναι να συμβάλλει στον διάλογο μεταξύ των χειραφετητικών, δημοκρατικών και ριζοσπαστικών δυνάμεων στην Ευρώπη, να αναδείξει τις πολιτικές δυνατότητες και ευκαιρίες που υπάρχουν ακόμη, για μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του επερχόμενου σκοτεινού ρεύματος και, τέλος, να υπερασπιστεί μια ευρωπαϊκή δύναμη ανοικτή στον κόσμο και τους πολιτισμούς μέσα από την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για μια ανοικτή Ευρώπη της  αλληλεγγύης και της προόδου.

 Οι επόμενες δυο εκδηλώσεις του κύκλου προγραμματίζονται ως εξής:

2.       Η Ευρώπη στη δίνη της καπιταλιστικής κρίσης: νεοφιλελεύθερες πολιτικές – αριστερές απαντήσεις δέκα χρόνια μετά, Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

3.       Η Ευρώπη της Αριστεράς: Πόλεμος θέσεων – προοδευτικές συμμαχίες – δυνατότητες μετασχηματισμού, Τρίτη 16 Απριλίου 2019

  Σε συνεργασία με το Δίκτυο  

Εκδήλωση στη μνήμη του Γιάννη Πασαλίδη (20.12, 18.00, Χώρος εκδηλώσεων της Βουλής - Αμαλίας 22-24, Αθήνα)

"Γιάννης Πασαλίδης: ένας ηγέτης διαχρονικό πρότυπο για την Αριστερά" 

Κώστας Ελευθερίου, δρ πολιτικής επιστήμης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 

"Γιάννης Πασαλίδης: ο “γιατρός των φτωχών”, η εμβληματική μορφή της Αριστεράς και του κοινοβουλίου" 

Σπύρος Κουζινόπουλος, δημοσιογράφος - συγγραφέας, ιστορικός ερευνητής 

"«Η πολιτική δεν είναι λαθρεμπόριον». Σταθμοί στη διαδρομή ενός σοσιαλιστή ηγέτη". 

Ιωάννα Παπαθανασίου, ιστορικός, διευθύντρια ερευνών, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) 

Την εκδήλωση συντονίζει ο Ηλίας Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών  

Πέμπτη, 20 Δεκεμβρίου 2018, ώρα 18.00 

Χώρος εκδηλώσεων της Βουλής (Αμαλίας 22-24, Αθήνα)  

Attachments area

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ» ΤΗΣ «ΑΥΓΗΣ» ΣΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΟΜΜΑ ΜΕ ΑΡΘΡΑ ΤΩΝ ΚΩΣΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, ΕΥΘΥΜΗ ΠΑΠΑΒΛΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΙΡΗ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ» ΤΗΣ «ΑΥΓΗΣ» ΣΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΟΜΜΑ ΜΕ ΑΡΘΡΑ ΤΩΝ ΚΩΣΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, ΕΥΘΥΜΗ ΠΑΠΑΒΛΑΣΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΙΡΗ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

https://homopolitics.wordpress.com/2018/04/03/αφιερωμα-των-ενθεματων-τησ-αυγησ-στο/

"ΑΧ ΕΞΟΥΣΙΑ" Τρίτη 24/10 Δεύτερο μέρος συζήτηση με Β. Ασημακόπουλο για το βιβλίο "Πρώτη φορά αριστερά"

Την Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017 (8-9 μμ) στην εκπομπή "ΑΧ ΕΞΟΥΣΙΑ"καλεσμένος μας είναι ο Βασίλης Ασημακόπουλος (Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Νομικός) . Θα συζητήσουμε για το νέο βιβλίο του "Πρώτη Φορά Αριστερά. Αντιθέσεις, αντιφάσεις, εσωτερικές συγκρούσεις στο ΠΑΣΟΚ την περίοδο 1974-1990 και οι βάσεις του πολιτικού μεταμορφισμού του". Μέρος Δεύτερο. Σας περιμενουμε, όπως πάντα, στον φιλόξενο http://www.ilioupolisonline.gr/radio/

Κυκλοφόρησε το 6ο τεύχος του "Κόκκινου"

Το παρόν τεύ­χος του πε­ριο­δι­κού «Κόκ­κι­νο» κυ­κλο­φο­ρεί καθώς είναι σε εξέ­λι­ξη οι συ­ζη­τή­σεις για μια κά­ποια «λύση» στο κυ­πρια­κό. Ο Σταύ­ρος Το­μπά­ζος γρά­φει για το ιστο­ρι­κό, ο Ηλίας Ιω­α­κεί­μο­γλου για την κα­τά­στα­ση της κυ­πρια­κής οι­κο­νο­μί­ας και ο Αντώ­νης Ντα­βα­νέ­λος για τον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό αντα­γω­νι­σμό.

Ευ­ρύ­τε­ρα η ανα­το­λι­κή Με­σό­γειος βρί­σκε­ται σε μια άγρια κρίση, που έχει τις ρίζες (και) στην υπο­χώ­ρη­ση των αρα­βι­κών εξε­γέρ­σε­ων, 6 χρό­νια μετά το ξέ­σπα­σμά τους. Ανοί­γου­με τη σχε­τι­κή συ­ζή­τη­ση, που θε­ω­ρού­με ση­μα­ντι­κή, με μια συ­νέ­ντευ­ξη του Ζιλ­μπέρ Ασκάρ για τη στάση της Αρι­στε­ράς απέ­να­ντι στον ισλα­μι­κό φο­ντα­με­ντα­λι­σμό και ένα κεί­με­νο του Ουράζ Αϊ­ντίν για τη Ρο­ζά­βα και τους Κούρ­δους της Συ­ρί­ας.

Συ­νε­χί­ζο­ντας να φι­λο­ξε­νού­με αρ­θρο­γρα­φία για την κρίση και το σύγ­χρο­νο κα­πι­τα­λι­σμό, πα­ρου­σιά­ζου­με το άρθρο του Νιλ Ντέι­βιν­τσον για τον νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό ως «πα­ρά­γο­ντα αυ­τό-κα­τα­στρο­φής του κα­πι­τα­λι­σμού».

Ένας από τους υπο­ψή­φιους «αδύ­να­μους κρί­κους» στην ευ­ρω­παϊ­κή αλυ­σί­δα, πα­ρα­μέ­νει το Ισπα­νι­κό Κρά­τος. Ο Χάιμε Πα­στόρ γρά­φει για το βάθος και την πολ­λα­πλό­τη­τα της πο­λι­τι­κής κρί­σης εκεί, που έχει πάρει χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά «κρί­σης κα­θε­στώ­τος» (του κα­θε­στώ­τος της «Με­τά­βα­σης» του 1978).

Καθώς στην Ευ­ρώ­πη ση­κώ­νει απει­λη­τι­κά κε­φά­λι η ακρο­δε­ξιά, δη­μο­σιεύ­ου­με ένα χρή­σι­μο κεί­με­νο του Μπερ­νάρ Σμιντ για την ιστο­ρία και την απει­λη­τι­κή άνοδο του Εθνι­κού Με­τώ­που, στη­ριγ­μέ­νο στην πα­ρέμ­βα­σή του στη διε­θνή συ­νά­ντη­ση της αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς που ορ­γά­νω­σε το Rproject στην Αθήνα το Νο­έμ­βρη του 2016.  

Από τα «υλικά» της ίδιας διε­θνούς συ­νά­ντη­σης, δη­μο­σιεύ­ου­με κεί­με­νο στη­ριγ­μέ­νο στην ομι­λία της Μα­ρί­ας Μπό­λα­ρη. Είναι μια συ­νέ­χεια της συ­ζή­τη­σης που έχου­με ανοί­ξει σε αυτό το πε­ριο­δι­κό για τα «πλα­τιά κόμ­μα­τα» της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς γε­νι­κά, αλλά και μια συ­νέ­χεια της προ­σπά­θειάς μας να κά­νου­με/πα­ρου­σιά­σου­με τους ανα­γκαί­ους απο­λο­γι­σμούς για την εμπει­ρία ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ.

Η Κα­τε­ρί­να Γιαν­νού­λια γρά­φει για ρεύμα του «προ­στα­τευ­τι­σμού», σε κεί­με­νο στη­ριγ­μέ­νο σε ένα ευ­ρύ­τε­ρο αφιέ­ρω­μα του πε­ριο­δι­κού του NPA στη Γαλ­λία. Πρό­κει­ται για ένα νέο φαι­νό­με­νο που απο­κτά ιδιαί­τε­ρη ση­μα­σία μετά το Brexit, την άνοδο της Λεπέν, την νίκη του Τραμπ. Πρό­κει­ται επί­σης για μια συ­ζή­τη­ση που έχει ανοί­ξει και στις γραμ­μές της Αρι­στε­ράς, που ανα­ζη­τά στρα­τη­γι­κές απα­ντή­σεις καθώς η κρίση πα­ρα­τεί­νε­ται.

Καθώς η εποχή «πιέ­ζει» για συ­ζη­τή­σεις στρα­τη­γι­κής και τα­κτι­κής, είναι απο­λύ­τως χρή­σι­μη και κα­λο­δε­χού­με­νη η διε­θνής τάση ανα­ζω­πύ­ρω­σης του εν­δια­φέ­ρο­ντος για το έργο της πε­ρα­σμέ­νης γε­νιάς μαρ­ξι­στών δια­νο­ου­μέ­νων. Σε αυτό το πλαί­σιο, πα­ρου­σιά­ζου­με δύο κρι­τι­κές προ­σεγ­γί­σεις για το έργο του Λουί Αλ­του­σέρ: ένα κεί­με­νο του Άντριου Ρί­ντερ και την απά­ντη­ση του Τζόρ­νταν Χάμ­φρεϊς.  

Τη με­γά­λη συ­ζή­τη­ση για τη στρα­τη­γι­κή αφορά και το άρθρο που ολο­κλη­ρώ­νει την ύλη αυτού του τεύ­χους, με τον Πάνο Κοσμά να πα­ρου­σιά­ζει μια κρι­τι­κή στη «θε­ω­ρία των στα­δί­ων», πα­ραλ­λα­γές της οποί­ας συ­νε­χί­ζουν να επη­ρε­ά­ζουν ση­μα­ντι­κά αρ­κε­τές δυ­νά­μεις της ελ­λη­νι­κής Αρι­στε­ράς: πρό­κει­ται για το πρώτο μέρος μιας συ­νο­λι­κό­τε­ρης ερ­γα­σί­ας, που αφορά συ­γκε­κρι­μέ­να την εμπει­ρία των τριών ρω­σι­κών επα­να­στά­σε­ων (1905, Φλε­βά­ρης και Οκτώ­βρης 1917). 

Καλή ανά­γνω­ση.

Το εξπρές του μετεμφυλίου - Μέρος 4ο Η σύντομη ζωή της ΕΔΝΕ

Η νεολαία ευαίσθητη στην κοινωνική αλλαγή που εξελίσσεται μετά τη λήξη της δεκαετίας του 1940 και του τερματισμού του εμφυλίου πολέμου έρχεται στο προσκήνιο ως νέος παίκτης στο πολιτικό γίγνεσθαι. Υπάρχει το παράδειγμα της ΕΠΟΝ που συσπείρωσε δεκάδες χιλιάδες νέους και νέες με βάση τους στόχους της ανεξαρτησίας, της πολιτικής αλλαγής και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Πέραν τούτων η  ΕΠΟΝ δεν ήταν μια ακόμα κομματική νεολαία γιατί ανέπτυξε ένα διαφορετικό πολιτικό και πολιτιστικό λόγο και δημιουργούσε νέες μορφές κοινωνικής σχέσης και δράσης. «Ένα άλμα έχει πραγματοποιηθεί από το ατομικό στο συλλογικό κι έχουν σφυρηλατηθεί πρωτόγνωροι δεσμοί συντροφικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσα στα μέλη αυτής της γενιάς. Δεσμοί που υπερβαίνουν ταξικές διαφορές, αφού ήταν πάρα πολλά τα νέα παιδιά που προέρχονταν από αστικές οικογένειες και διέκοπταν σπουδές, διακυβεύοντας έτσι μελλοντικές καριέρες, για να δοθούν ψυχή τε και σώματι στον αγώνα. Μια άλλη ανατρεπτική κατά την άποψή μου πλευρά του οράματος την ΕΠΟΝ, που είναι βέβαιο ότι ήταν ιδιαίτερα ελκυστική για τη νεολαία, ήταν η επίκληση του δικαιώματος στην ατομική ευτυχία και η επαγγελία της άνθησης της προσωπικότητας του νέου. Μ’ αυτή την έννοια το «εμείς» δεν υποκαθιστούσε απόλυτα το εγώ, το οποίο συνέχιζε να υπάρχει και να διεκδικεί. Η προσωπικότητα του νέου δεν συνθλιβόταν στην ΕΠΟΝ, όπως σε άλλες κομμουνιστικές οργανώσεις, η τάση ήταν να αναδειχθεί.».[1]

Μετά τις εκλογές του 1950 η έλλειψη οργάνωσης νεολαίας ήταν εμφανής καθώς η Ενιαία Πανελλήνια Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ) λειτουργούσε στην παρανομία.  Έτσι στις 15 Αυγούστου 1951 ιδρύεται η Ενιαία Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΕΔΝΕ). Η ΕΔΝΕ ιδρύθηκε ως νεολαία της ΕΔΑ. Η πλειοψηφία των μελών και στελεχών της ΕΔΝΕ προέρχονταν από τις γραμμές της κατοχικής ΕΠΟΝ. Στην ιδρυτική σύσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι από τη Νεολαία του Δημοκρατικού Συναγερμού, τη Δημοκρατική Αριστερή Νεολαία, τη Φιλελεύθερη Αριστερή Νεολαία, τη Σοσιαλιστική Νεολαία, τη Δημοκρατική Ριζοσπαστική Νεολαία, δηλαδή από τις νεολαίες των πολιτικών εταίρων που συμμετείχαν στην ΕΔΑ.  Οι νεολαίες αυτές αυτοδιαλύθηκαν. Η ιδρυτική διακήρυξη «καλεί τους Νέους της Πατρίδας μας σε ένα Κοινό Δημοκρατικό Μέτωπο Νέων που θα αγωνισθεί με ενθουσιασμό για τα ιδανικά της Νέας Γενιάς, την Ειρήνη, Δημοκρατία, Αμνηστία, τον Εκπολιτισμό και την Πρόοδο της Νεολαίας».

Στη σύντομη ζωή της η οργάνωση αναπτύχθηκε κυρίως στα βασικά αστικά κέντρα της Ελλάδας ακολουθώντας τα χνάρια της ΕΔΑ. Γι’ αυτό αναπτύχθηκε σε όσους νομούς όπου υπήρχαν σχετικά συμπαγείς αριστερές εκλογικές «πελατείες».   Η δράση της είναι κυρίως κινηματική σε μια περίοδο που αναδεικνύεται σε σημαντικό πολιτικό διακύβευμα το «Κυπριακό». Τα μέλη της βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων που από το Νοέμβριο 1951 γίνονται ιδιαίτερα συγκρουσιακές και καταστέλλονται από την αστυνομία.   Επίσης γίνονται προσπάθειες για την επικοινωνία με τις υπόλοιπες πολιτικές νεολαιών για τη σύνταξη κοινών διακηρύξεων για το θέμα. Εν ολίγοις, η ΕΜΝΕ μπαίνει με τις μικρές δυνάμεις της στη μάχη του Κυπριακού έχοντας κατά νου ότι πρέπει να αντιστρέψει τις κατηγορίες που εκτοξεύουν οι νικητές του εμφυλίου πολέμου περί «αντεθνικών» κομμουνιστών και αριστερών συνοδοιπόρων.

Εκτός αυτών δραστηριοποιήθηκε μαζί την ΠΕΟΠΕΦ (Πανελλήνια Ένωση Οικογενειών Πολιτικών Εξόριστων και Φυλακισμένων) καμπάνιες για το «δέμα του δεσμώτη αγωνιστή», την αναστολή της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, την παγκόσμια ειρήνη, τη δημοκρατία και τη διακήρυξη για τα δικαιώματα των νέων. Κυκλοφορούσε το περιοδικό "Οι φρουροί της ειρήνης". Σύμφωνα με εκτιμήσεις η ΕΔΝΕ είχε 1.300 μέλη και θεωρείται ότι ήταν η πιο μαζική κομματική νεολαία της περιόδου. Στην τελευταία εκδήλωσή της στην Αθήνα πριν την διάλυση της συγκέντρωσε 5.000 νέους και νέες. Η ΕΔΝΕ διαλύθηκε τον Αύγουστο του 1952 όταν η αστυνομία μπλόκαρε την είσοδο των γραφείων της οργάνωσης (Πανεπιστημίου 67), συνέλαβε τα στελέχη καθώς έβγαιναν και τα εξόρισε στον Αη-Στράτη και σε άλλα ξερονήσια.  «Από τότε, οι νέοι προσχωρούν στη Ν.ΕΔΑ -που ιδρύεται το 1952- ή στην παράνομη ΕΠΟΝ -που συνεχίζει να υπάρχει ως το 1958. Η ΕΔΝΕ, μολονότι είναι παράδειγμα μιας πρώιμης προσπάθειας, αποτελεί απόδειξη ότι δεν είχε εγκαταλειφθεί η ιδέα της ανασυγκρότησης μιας οργάνωσης μαζικής και νόμιμης, πολιτικής και πολιτιστικής, μιας οργάνωσης της κομμουνιστικής νεολαίας κατά το πρότυπο της ΕΠΟΝ.»[2]

Στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής αναβάθμισης και πολιτιστικής αναγέννησης η ΕΔΝΕ προωθεί την διοργάνωση εκδηλώσεων και εκδρομών τόσο για την σύσφιξη των σχέσεων των μελών  με την οργάνωση όσο για να διαφυλάξουν τους νέους και τις νέες από την επιρροή του αμερικανικού τρόπου ζωής και κουλτούρας. Χαρακτηριστική είναι η διατύπωση της καταγγελίας στην ιδρυτική διακήρυξή της:    «5.Κάθε ίχνος πολιτισμένης και προοδευτικής νεολαιίστικης εκδήλωσης και ψυχαγωγίας διώκεται και με την ανοχή και υπόθαλψη του Κράτους, κυριαρχούν από τη μια άκρη της χώρας ως την άλλη το πορνογράφημα, τα γκανγκστερικά φιλμ, η κόκα-κόλα, το ρεμπέτικο τραγούδι, η σάμπα, οι ντεκέδες, οι λέσχες και τα πορνεία. Η εγκληματικότητα και η διαφθορά έχουν φτάσει στο κατακόρυφο. Οι ‘ήρωες’ του Αστυνομικού δελτίου-όσοι πιάνονται- είναι στην πλειοψηφία τους νέοι.»[3] Η θέση αυτή πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της κυριαρχίας του αμερικανικού παράγοντα όχι μόνο στο πολιτικό επίπεδο αλλά και ως ένα βαθμό στο πολιτισμικό/ιδεολογικό. Η δράση του 6^ου στόλου των ΗΠΑ είναι καταλυτική και ένα κομμάτι της κοινωνίας «συντονίζεται» με τους ρυθμούς που επιβάλλονται.  Το 1952 δημιουργούνται στην Ελλάδα. Για όσους (ξένους) υπηρετούν σε αυτές είχε καθιερωθεί καθεστώς διακρίσεων και προνομίων (ετεροδικία, ραδιοφωνικοί σταθμοί, αφορολόγητα είδη, μαγαζιά δικά τους κλπ.). Στις περιοχές όπου εγκαθίστανται οι βάσεις και στα λιμάνια τα οποία  επισκέπτονται τα πλοία του 6^ος στόλου (π.χ. Πειραιάς) ασκούνται νόμιμες και παράνομες οικονομικές δραστηριότητες  που δημιουργούν εισοδήματα για πολλούς. Από την άλλη πρέπει να λάβουμε υπόψη την κυριαρχία του παραδείγματος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» στο χώρο της αριστεράς όσον αφορά την τέχνη που επιβάλει την ύπαρξη του «θετικού ήρωα» που θα συμβάλει στην ανύψωση και συνειδητοποίησή των μαζών. Αυτή η λογική επιβάλλει την απόρριψη των πολιτιστικών δημιουργημάτων της Δύσης -ειδικά των ΗΠΑ- που συχνά αποκαλούνται «παρακμιακά».

Συνεχίζεται ...


Θανάσης Τσακίρης

---

[1]Εισήγηση Οντέτ Βαρών – Βασάρ  στη Διημερίδα ΑΣΚΙ-ΕΜΙΑΝ 4/3/2013 http://www.emian.gr/2013/04/ontetbaror/ Βλ. επίσης Οντέτ Βαρών – Βασάρ (2009) Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και στην Αντίσταση,  Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2009

[2] Σαιν-Μαρτέν Κατερίνα (1983) Λαμπράκηδες -Ιστορία μιας γενιάς, Αθήνα: Εκδ. Πολύτυπο, σελ. 28-29.

[3]   Χατζηκώστας Αλέκος «Η δημιουργία και δράση της Ενιαίας Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδας (Ε.Δ.Ν.Ε), http://atexnos.gr/h-dimioyrgia-kai-drash-tis-edne-dokoumento/

Το εξπρές του μετεμφυλίου - 2ο μέρος

Την 15 Απριλίου 1950 ο Νικόλαος Πλαστήρας (με σύνθημα «Αλλαγή»[1])σχηματίζει κυβέρνηση συνασπισμού με αντιπρόεδρο τον Γεώργιο Παπανδρέου. Αρχίζει το πρώτο κεντρώο διάλειμμα της μετεμφυλιακής περιόδου.[2] Οι κυβερνήσεις  του Κέντρου δεν ήταν σε θέση μακροημερεύσουν.

Ο Πλαστήρας παραιτήθηκε την 21^η Αυγούστου του ίδιου έτος. Ξανασχημάτισε κυβέρνηση την 1^η Νοεμβρίου, αυτή τη φορά με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Από τη μια οι εσωτερικές διαφορές πολιτικής αναφορικά κυρίως με τα μέτρα ειρήνευσης και το εύρος των αμνηστεύσεων, αποφυλακίσεων και μετατροπών των ποινών και από την άλλη οι πιέσεις των άλλων θεσμικών παραγόντων όπως το παλάτι και ο στρατός αλλά και των κυβερνήσεων των ΗΠΑ που εκβίαζαν με το χαρτί του Σχεδίου Μάρσαλ οδηγούσαν σε συνεχείς παραιτήσεις των πρωθυπουργών και ξαναμοιράσματα της πολιτικής τράπουλας. Η πολιτική ζυγαριά συνεχώς έγερνε προς τα δεξιότερα από κεντροαριστερές σε κεντροδεξιές κατευθύνσεις.

Η οικονομία ανακάμπτει λόγω της λήξης του εμφυλίου πολέμου και της ξένης βοήθειας.[3] Παρ’ όλα αυτά για  την εργατική τάξη η κατάσταση είχε ελάχιστα βελτιωθεί. Τα σημαντικότερα προβλήματα της εποχής είναι η ανεργία και η υποαπασχόληση. Σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα, παρά τη μετανάστευση αυξάνεται τόσο ο απόλυτος όσο και ο σχετικός αριθμός των ανέργων. ^[4]  

Έτος	Αριθμός ανέργων	Ποσοστό Ανεργίας	Αριθμός Μεταναστών προς εξωτερικό	Εργατικό δυναμικό	Απασχόληση
1950	0,176	5,42	-0,016	3,258	3,082
1	0,180	5,49	-0,013	3,291	3,111
2	0,183	5,53	-0,012	3,326	3,143
3	0,187	5,58	-0,007	3,357	3,170
4	0,190	5,62	-0,021	3,407	3,217
55	0,194	5,66	-0,030	3,452	3,258
6	0,197	5,71	-0,034	3,493	3,295
7	0,201	5,75	-0,023	3,518	3,317
8	0,204	5,79	-0,016	3,547	3,342
9	0,208	5,83	-0,022	3,589	3,381

Οι εργάτες και οι υπάλληλοι ξεθαρρεύουν και διεκδικούν την ικανοποίηση των δικαίων αιτημάτων τους. Η ΓΣΕΕ κυριαρχείται από την παράταξη των  εργατοπατέρων και οι εργατικοί αγώνες   αναπτύσσονται κυρίως με ευθύνη των ομοσπονδιών και σωματείων που επηρεάζονται ή διοικούνται από αριστερούς,  σοσιαλιστές και ανεξάρτητους φιλελεύθερους συνδικαλιστές κλιμακώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας.[5] Ήδη την επαύριον της στρατιωτικό-πολιτικής ήττας της κομμουνιστικής αριστεράς, το 1950, από την 1η Μαΐου μέχρι την 31η Οκτωβρίου εκδηλώθηκαν 79 απεργίες με 163.000 απεργούς. Ξεσπούν μεγάλες απεργίες που διαρκούν αρκετές μέρες.[6]

---

[1] Το πρόγραμμα της ΕΠΕΚ προέβλεπε την οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση, θα προέβαινε σε σειρά εθνικοποιήσεων, κοινωνικών παροχών, διανομής γης στους ακτήμονες, χορήγησης ψήφου στις γυναίκες κ.ά. Επίσης αποσκοπούσε στην κατάργηση των στρατοδικείων και την υπαγωγή των υποθέσεων στα τακτικά δικαστήρια, την κατάργηση των ειδικών αντικομμουνιστικών νόμων, την απελευθέρωση των εκτοπισμένων και την κατάργηση του θεσμού της διοικητικής εκτόπισης, και τέλος την κατάργηση της θανατικής ποινής. Βλ. Αναστασιάδης Γιώργος, (2000) «Ο Πλαστήρας και οι συμπληγάδες του 1950», στο Το φιλελεύθερο διάλειμμα 1950-1952. Από τον Πλαστήρα στον Παπάγο, Ε Ιστορικά, τεύχος 60 , σελ.14-23

[2] Νικολακόπουλος Ηλίας (2001) Η καχεκτική δημοκρατία, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη

 Νικολακόπουλος Ηλίας (2000) Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964, Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

[3] Απατάγγελος Ανδρέας (2011) «Οικονοµική Σκέψη και Οικονοµική Πολιτική στην περίοδο της Ανασυγκρότησης, 1945-1953» Διπλωματική Διατριβή στό  Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών, Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών, nemertes.lis.upatras.gr/jspui/bitstream/10889/5037/1/ApatangelosAndreas10014.pdf (Ανάκτηση, 20/10/2016).  

[4] Βλ.Tsaliki P. (1991) The Greek Economy: Sources of Growth in the Postwar Era. N.Y.: Praeger Publishers, σελ.72 (επεξεργασία στοιχείων από OECD, Labor Force Statistics, 1971 και 1988). Αξιόπιστα στοιχεία για την υποαπασχόληση δεν φαίνεται να υπάρχουν λόγω της ιδιομορφίας του ορισμού του όρου αλλά και της αδυναμίας των κρατικών υπηρεσιών να συλλέξουν τέτοια στοιχεία. Περιοριζόμαστε στην πληροφορία περί 1.000.000 υποαπασχολουμένων που μας δίνεται στο Σεφέρης Κ. (1975) Ελληνικό Συνδικαλιστικό Κίνημα (1860-1975), Αθήνα:  «Νέο Συνδικαλιστικό Κίνημα» σελ.81.

[5] Όσοι δεν είχαν εξοριστεί ή φυλακισθεί για τη δράση τους στον εμφύλιο ή για τη συνδικαλιστική δραστηριότητά τους και όσοι έγιναν αριστεροί στη διάρκεια της εργασιακής τους ζωής λόγω της τριβής τους με τα προβλήματα της καθημερινότητας. Ας μην ξεχνάμε ότι τη δεκαετία αυτή θεσπίστηκαν τα περιβόητα Πιστοποιητικά Κοινωνικών Φρονημάτων με βάση τα οποία αποκλείονταν από κάθε δημόσια υπηρεσία ή οργανισμό οι αριστεροί, οι «συνοδοιπόροι» και οι οικογένειες των αριστερών. Ακόμη και στον ιδιωτικό τομέα η κατάσταση ήταν δύσκολη για τις προσλήψεις πολιτών αριστερών φρονημάτων. Βλ. Αλιβιζάτος Ν. (1983) Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση (1922-1974). Οψεις της ελληνικής εμπειρίας. Αθήνα:  Θεμέλιο. 

[6]  Στο Λαύριο αυτή την περίοδο έχουμε τους τελευταίους αγώνες των μεταλλωρύχων. «Ο Γιώργος Βουγιούκας στις 23 του Γενάρη του 1996 έλεγε στον «Ριζοσπάστη» πολύτιμα πράγματα που θυμόταν από εκείνες τις τελευταίες απεργίες των μεταλλωρύχων - μεταλλεργατών:

«Το 1950 έγινε μια ακόμη μεγάλη απεργία που κράτησε 29 μέρες. Μαζική απεργία, μαχητική και οι μεταλλεργάτες της Καμάριζας πέτυχαν να διπλασιάσουν το μεροκάματό τους. Ηταν για μας μια ανεκτίμητη κληρονομιά. Ενα φωτεινό παράδειγμα που μας έδινε αγωνιστική δύναμη, πείσμα και κουράγιο. Θυμάμαι το 1950, στην απεργία που κράτησε 29 μέρες, όλοι οι μεταλλεργάτες μαζευόμασταν, βλέπαμε τις φωτογραφίες της πρώτης απεργίας, παίρναμε κουράγιο και λέγαμε το σύνθημα του 1896: "΄Η θα νικήσουμε ή θα πεθάνουμε"...». Βλ. «Η πόλη όπου ανδρώθηκε η εργατική τάξη: Σύντομη ιστορία της εργατούπολης απ' τις πρώτες απεργίες μέχρι τις μέρες μας»,  Ριζοσπάστης 24 Αυγούστου 2008 http://www.rizospastis.gr/story.do?id=4682183

Συνεχίζεται...

Θανάσης Τσακίρης