Εκδήλωση Συζήτηση Κυριακή 25 Φλεβάρη ώρα 11.00 στο Εκθεσιακό Κέντρο Θήβας Η αναστήλωση τις προτομής και το έργο του μεγάλου επαναστάτη μαρξιστή Παντελή Πουλιόπουλου

Εκδήλωση Συζήτηση Κυριακή  25 Φλεβάρη ώρα 11.00
στο Εκθεσιακό Κέντρο Θήβας
Η αναστήλωση τις  προτομής και το έργο του  μεγάλου επαναστάτη μαρξιστή Παντελή Πουλιόπουλου

          Ο Παντελής  Πουλιόπουλος γεννήθηκε και μεγάλωσε το 1900 στην Θήβα. Το 1919 πέρασε στην νομική σχολή Αθηνών και γλήγορα ενστερνίστηκε την ιδεολογία του επαναστατικού Μαρξισμού. Το  1920 στρατεύτηκε στο μέτωπο τις Μικράς Ασίας εκεί μπήκε σε οργανωμένο πυρήνα στρατιωτών του Σ.Ε.Κ.Ε. Συνελήφθηκε και για τιμωρία στάλθηκε στο στρατοδικείο με την κατηγορία της "εσχάτης προδοσίας".  Το μέτωπο όμως  έσπασε και απελευθερώθηκε. Με την επιστροφή του στην Αθήνα δημιούργησε την Ένωση Παλαιών Πολεμιστών. Στα 1924 στο Γ' Έκτατο Συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (που μετονομάστηκε σε Κομουνιστικό Κόμμα Ελλάδας) εξελέγη  Γενικός Γραμματέας του και έτσι γίνεται ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ. Στο μεταξύ είχε μάθει  μόνος του περί της δέκα ξένες γλώσσες. Στις αρχές  του 1925 συλλαμβάνεται για την θέση που επεβλήθη από την Βαλκανική Ομοσπονδία των Κ.Κ. στο Κ.Κ.Ε. για την Ανεξάρτητη Μακεδονία.  Ο Παντελής δέχεται το μακεδονικό σαν εθνικό και  όχι σαν εδαφικό πρόβλημα.  Φυλακίστηκε ενάμιση χρόνο και μετά την κατάρρευση του Πάγκαλου απελευθερώθηκε το 1926 από την εξορία όπου βρίσκονταν. Εν συνεχεία  σε ηλικία 26 ετών επανεκλέγεται ξανά παμψηφεί γραμματέας του Κ.Κ.Ε. Ο  Παντελής κατάλαβε νωρίς  ότι η ανερχόμενη σταλινική γραφειοκρατία έχει ήδη αρχίσει την προσπάθεια ελέγχου των κομμάτων σε όλο τον κόσμο.
            Το 1926 αποσύρεται στην Θήβα ενώ το 1927 στο Γ τακτικό συνέδριο του Κόμματος υποστήριξε ότι πρέπει να γίνουν γνωστά τα κείμενα της Αριστερής Αντιπολίτευσής και του Τρότσκι.  Στις 25 Σεπτεμβρίου 1927 διαγράφετε από το ΚΚΕ ενώ διαγράφεται  το ίδιο περίπου διάστημα και η ενωμένη αντιπολίτευση. Τον Γενάρη του 1928 κυκλοφορεί το περιοδικό Σπάρτακος και το 1934 ιδρύει την  Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ). Ταυτόχρονα και σαν δικηγόρος υπεράσπιζε  τους καταδιωκομένους και κρατούμενους αγωνιστές.  Πολλά και ανεκτίμητα είναι τα  θαυμάσια ιδεολογικά και πολιτικά  έργα, μελέτες και άρθρα του (οικονομικά, κοινωνικά, φιλοσοφικά, εκπαιδευτικά, νομικά κ.ά.) με κορυφαίο το βιβλίο σταθμός " Δημοκρατική ή Σοσιαλιστική επαναστάτη στην Ελλάδα". Ακόμη πρέπει να αναφερθούν οι εξαιρετικές μεταφράσεις, και με τα σημερινά δεδομένα, για την μεταφορά στην ελληνική γλώσσα της μαρξιστικής φιλολογίας, με το "Κεφάλαιο" του Μαρξ να κατέχει ξεχωριστή θέση. Υποστήριξε το σοσιαλιστικό χαρακτήρα της επανάστασης και προέβλεψε ότι το Κ.Κ.Ε. εγκατέλειπε  μια για πάντα την επανάσταση.  Οι διωκτικές αρχές που πάντοτε τον κυνηγούσαν,  τον συνέλαβαν και  τον φυλάκισαν στις φύλακες Αβέρωφ. Εν συνεχεία τον πήγαν στο Ναύπλιο στις φυλακές Ακροναυπλίας. Το 1942 τον μετέφεραν στο στρατόπεδο της Λάρισας μαζί με άλλους πολιτικούς κρατούμενους. Το 1943 οι αντάρτες ανατίναξαν μια αμαξοστοιχία στο Κουρνόβο και η ιταλική κυβέρνηση διέταξε να εκτελεστούν 106 κρατούμενοι για αντίποινα στο Νεζερό της Λάρισας. Μαζί με τον Παντελή Πουλιόπουλο ήταν και ο Θηβαίος Νώντας Γιαννακός. Ο Π. Πουλιόπουλος μίλησε στο απόσπασμα των  ιταλών φαντάρων για διεθνισμό, σοσιαλισμό και την επανάσταση, οι φαντάροι  κατέβασαν τα όπλα και τον πυροβόλησε ο ιταλός αξιωματικός στο κεφάλι .
   Η προτομή του που είχε τοποθετηθεί σε κεντρικό σημείο της Θήβας στις 10/12/2006 (επί δημαρχίας Θανάση Σκούμα) «κλάπηκε» πριν περίπου ενάμιση χρόνο. Με την κινητοποίηση κοινωνικών και πολιτικών φορέων, κατοίκων Θήβας ,της ευρύτερης περιοχής και με την βοήθεια του Δημάρχου Σπύρου Νικολάου η προτομή και το μνημείο του Π. Πουλιόπουλου σύντομα θα αποκατασταθούν. Είναι το λιγότερο για να τιμήσουμε τον ιδρυτή του Επαναστατικού Μαρξισμού στην Ελλάδα, του επαναστάτη που αγωνίστηκε  για τα Συμφέροντα των Εργαζομένων και όλων των Καταπιεσμένων. Είναι χρέος μας να διαδώσουμε τις επαναστατικές ιδέες της μεγαλύτερης φυσιογνωμίας που γέννησε το κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα αλλά και μια από τις μεγαλύτερες παγκόσμια. Καλούμε  όλους τους κατοίκους της Θήβας αλλά και της γύρω περιοχής  στην ανοιχτή μας εκδήλωση για την μνήμη του Παντελή Πουλιόπουλου.
 
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΝΗΜΗ  ΤΟΥ ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΟΥΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Τηλ. επικοινωνίας: Γιώργος (Θήβα)      6978353438
Βαγγέλης (Αθήνα)   6984697263  και Γιάννης (Αθήνα) 693927613

Η Ιστορία στο Κόκκινο: Μια εκπομπή για το παρελθόν Κοινωνικοί αγώνες και κομμουνιστικές ιδέες στην Κύπρο: η εποχή του ΚΚ Κύπρου Κυριακή 18 Φεβρουαρίου 13.00 - 14.00

Κυριακή 18  Φεβρουαρίου 13.00 - 14.00 Στο Κόκκινο 105,5 

Κοινωνικοί αγώνες και κομμουνιστικές ιδέες στην Κύπρο: η εποχή του ΚΚ Κύπρου 

Συζητούν ο Κωστής Καρπόζηλος και ο Γιάννος Κατσουρίδης

Το ΑΚΕΛ, το Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού, υπογραμμίζει τη διαρκή παρουσία της αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος στην Κύπρο από την εποχή της αποικιοκρατίας έως τις σημερινές αναζητήσεις της οριστικής επίλυσης της διαίρεσης του νησιού. Τι υπήρχε πριν το ΑΚΕΛ; Ο Κωστής Καρπόζηλος συζητά με τον Γιάννο Κατσουρίδη, πολιτικό επιστήμονα και επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Ερευνών Προμηθέας, για την Κύπρο των αρχών του 20ου αιώνα: μία φτωχή αποικία στην οποία οι ιδέες του κοινωνικού ανταγωνισμού διαπλέκονταν με τις κυπριακές παροικίες, τους ξένους ναυτικούς που έφταναν στα λιμάνια του νησιού, τους ντόπιους εργάτες που αναζητούσαν τη ριζική κοινωνική ανατροπή. Μέσα από τη διαδρομή του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου εκδιπλώνεται ένα ρεύμα σκέψης και δράσης που αμφισβήτησε το σύνθημα της "Ένωσης" και αναζήτησε μία διαφορετική απάντηση στο ερώτημα της σχέσης του εθνικού και του κοινωνικού ζητήματος. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΙΕΤΡΟ ΙΝΓΚΡΑΟ - Δευτέρα 5 Οκτωβρίου , στις 19:30, στο χώρο των εκδόσεων Εύμαρος, Γ. Σεφέρη στη Δάφνη.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΙΕΤΡΟ ΙΝΓΚΡΑΟ

Με αφορμή το θάνατο του Πιέτρο Ινγκράο οι εκδόσεις Εύμαρος διοργανώσουν μια βραδιά αφιερωμένη στη μεγάλη αυτή ιστορική μορφή της ιταλικής και ευρωπαϊκής Aριστεράς, τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου , στις 19:30, στο χώρο των εκδόσεων Εύμαρος, Γ. Σεφέρη στη Δάφνη.
Για τη ζωή και το έργο του Ινγκράο θα μιλήσουν:
Απόστολος Δεδουσόπουλος,
καθηγητής Οικονομικών της Εργασίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τόνια Τσίτσοβιτς,
μεταφράστρια (μεταξύ πολλών άλλων του βιβλίου «Η αγανάκτηση δεν αρκεί που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εύμαρος)

Πέτρος Κακολύρης,
υπεύθυνος των εκδόσεων Εύμαρος.

Θα ακολουθήσει προβολή της ταινίας του Φιλίπο Βεντεμιάτι «Δεν με έχετε πείσει», ο αιρετικός Πιέτρο Ινγκράο.

Η οδός Σεφέρη είναι κάθετος στη Βουλιαγμένης, απέναντι από τον κινηματογράφο «Νανά». Στάση Μετρό Αγ. Ιωάννης. Επίσης όλα τα λεωφορεία προς Δάφνη, Ηλιούπολη, Αργυρούπολη, Ελληνικό, Γλυφάδα και το 218 Πειραιάς-Δάφνη, στάση«Νανά».
Για πληροφορίες:
210 97 08 811 / 6984 91 16 22 Πέτρος Κακολύρης

Tsakthan Randomly - Politics 17

Το Σοσιαλιστικό φάσμα

•  Αυτοπροσδιορισμός των σοσιαλιστικών κομμάτων αρχικά ως κόμματα της εργατικής τάξης που αντιτίθενται στους αστικούς θεσμούς, οργανώνονται στη Διεθνή και απορρίπτουν ταυτόχρονα φιλελεύθερους και ριζοσπάστες.
•  Συνέπεια της ανάπτυξης των Σ.Κ. η μείωση έως ελαχιστοποίηση της δύναμης των Φιλελευθέρων Κομμάτων.
•  Αρχική πηγή δύναμης των Σ.Κ. ο ανατρεπτικός χαρακτήρας των προγραμματικών θέσεών τους μπροστά στα μοναρχικά καθεστώτα και τις αστικές δημοκρατίες των τελών του 19ου αιώνα.
•  Εξαρχής οι σοσιαλιστές εμφανίστηκαν διαιρεμένοι τόσο σε ιδεολογικο-προγραμματικό επίπεδο όσο και σε διεθνές-εθνικό:
•  Ουτοπικός κομμουνισμός (Πιερ Ζοζέφ Προυντόν, Γάλλος πολιτικός, μουτουαλιστής φιλόσοφος και σοσιαλιστής, μέλος του γαλλικού κοινοβουλίου, και ήταν ο πρώτος που αυτοχαρακτηρίστηκε αναρχικός)
•  Μεταρρυθμισμός (Louis Blanc, Γάλλος σοσιαλιστής που έγινε γνωστός για την θεωρία του περί  των ελεγχόμενων από τους εργάτες “κοινωνικών εργαστηρίων.” )
•  Επιστημονικός σοσιαλισμός – κομμουνιστικό μανιφέστο (Karl Marx, Friedrich Engels: άσκησαν κριτική στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας υπό τον Ferdinand Lasalle για εθνικισμό, κρατισμό και συμβιβασμό με το αστικό κράτος και στους αναρχικούς του Mikhail Alexandrovich Bakunin γιατί απορρίπτουν το κράτος χωρίς να εξετάσουν τους λόγους ανάδυσης και συντήρησής του).
•  Ρωσική επανάσταση 1917 και συγκρότηση Γ΄Διεθνούς επέφεραν μεγάλες διασπάσεις σε σοσιαλιστές-ρεφορμιστές και σε κομμουνιστές-επαναστάτες.
•  Οι διαφορές μεταξύ των σοσιαλιστικών κομμάτων είναι εξίσου έντονες και σε ότι αφορά στην οργάνωση και την κοινωνική σύνθεσή τους (Γερμανία Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα μαζικότατο και συνδεδεμένο με τα συνδικάτα, Γαλλία και Ιταλία σοσιαλιστικές κινήσεις διάσπαρτες ιδεολογικά και συνδικαλιστικά, Γαλλικά συνδικάτα αυτόνομα σε σχέση με το ΣΚ ενώ στη Βρετανία τα εργατικά συνδικάτα ίδρυσαν μαζί με άλλες οργανώσεις το Εργατικό Κόμμα στο οποία εκπροσωπούνταν ως σώμα και όχι ως άτομα).
•  Στις αρχές του 20ού αιώνα τα ΣΚ και τα ΚΚ ήταν τα περισσότερο προσδεμένα από όλα τα κόμματα σε μια ιδεολογία κι ένα πολιτικό πρόγραμμαοι διαμάχες, διασπάσεις και εξελίξεις ήταν πολύ εντονότερες.
•  Οι ανατοποθετήσεις και οι αναπροσαρμογές ήταν άπειρες. Σε γενικές γραμμές μπορούν να περιγραφούν ως εξής:
•  1. Οικονομία. Διαφορές από περίοδο σε περίοδο και από χώρα σε χώρα.
• Βρετανία. Άρθρο 4 καταστατικού προέβλεπε κρατικοποιήσεις μέσων παραγωγής. Μανιφέστο 1945 προέβλεπε εθνικοποιήσεις νευραλγικών τομέων βιομηχανίας. 1996 το Άρθρο 4 καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τη λογική της συνέχισης της πολιτικής Thatcher με έμφαση στην ευελιξία των εργασιακών σχέσεων και τη συνεργασία δημοσίου-ιδιωτικού τομέα.
• Γερμανία. Το Σ/Δ κόμμα το 1959 με το Συνέδριο Bad-Godeberg αποκήρυξε τις μαρξιστικές καταβολές του και ενστερνίστηκε ως κεντρικά στοιχεία προγράμματος τον ελεύθερο ανταγωνισμό και την ιδιωτική πρωτοβουλία.
• Γαλλία. Τέλη δεκαετίας ’60, δημιουργείται το ΓΣΚ από τα ερείπια της παλιάς SFIO και από αριστερές ομάδες και λέσχες. Μόνο η αριστερή πτέρυγα επέμενε στη γραμμή των εθνικοποιήσεων τις οποίες ουσιαστικά επέβαλε το 1981-2 σε συνεργασία με το κυβερνητικό πλέον ΓΚΚ. 1983 ο Πρόεδρος Μιτεράν έκανε στροφή προς τη μικτή οικονομία και το 1984-5 έγιναν αρκετές ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων εταιρειών. 1985 στο συνέδριο της Τουλούζης το ΓΣΚ εξέφρασε την αντίθεσή του στον υπέρμετρο κρατικό παρεμβατισμό.
• Ιταλία. Οι σοσιαλιστές και οι πρώην κομμουνιστές στράφηκαν προοδευτικά και χωρίς ριζικές αλλαγές στην κατεύθυνση της μικτής οικονομίας λόγω της αναξιοπιστίας του κράτους της Χ/Δ των πελατειακών σχέσεων.
•  2. Η πρόσβαση στην εξουσία και η άσκησή της.
• - Σοσιαλιστές: Η πρόσβαση στην εξουσία περνά μέσα από τις εκλογικές διαδικασίες.
• - Κομμουνιστές: Ως Β΄Π.Π. οι εκλογές και το κοινοβούλιο αποτελούν απλώς μέσα στη διαδικασία ανατροπής των αστικών σχέσεων και για την συντριπτική πλειοψηφία τους η Σοβιετική Επανάσταση και η ΕΣΣΔ αποτελούσαν τα πρότυπά τους.
• - Τα δυτικά ΚΚ επηρεάστηκαν από την εμπειρία του ναζισμού και του φασισμού και συνέπηξαν τα Λαϊκά Μέτωπα στην Γαλλία και την Ισπανία. Επίσης η ΕΣΣΔ προωθούσε την πολιτική των λαϊκών μετώπων βλέποντας τους κινδύνους από τον υπέρμετρο στρατιωτικό επανεξοπλισμό της χιτλερικής Γερμανίας. Πόλεμος και αντίσταση ωθούν τα ΚΚ Γαλλίας και Ιταλίας στη συμμετοχή στις κυβερνήσεις ώστε να οικοδομήσουν νέους θεσμούς.
•  Η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου οδήγησε τα ΚΚ στην αντιπολίτευση από την οποία εξήλθαν το μεν Γαλλικό ΚΚ το 1981, το δε Ιταλικό μετά το 1996 όταν πλέον είχε αποκομμουνιστικοποιηθεί και μετονομαστεί σε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (εξαιρείται η ιδιόμορφη περίοδο του «ιστορικού συμβιβασμού» της δεκαετίας του ’70 με στήριξη -χωρίς συμμετοχή- των κυβερνήσεων της Χ/Δ και των κεντροαριστερών συμμάχων της). Η στροφή του ΙΚΚ θα προξενήσει την αποχώρηση της αριστεράς πτέρυγας που μαζί με άλλες ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς θα συγκροτήσουν την «Κομμουνιστική Επανίδρυση» (4-6%, σημαντική δύναμη στα κοινωνικά κινήματα και στα αυτόνομα συνδικάτα COBAS)
•  Η επάνοδος στην κυβέρνηση του ΓΚΚ έγινε με δυσμενείς όρους καθώς ήταν πλέον μικρότερο κόμμα από το Σ.Κ. προς το οποίο φυλλορροούσε. Αργότερα το ΓΚΚ έχασε ψήφους λαϊκών στρωμάτων που πέρασαν απ’ ευθείας στη δημαγωγική αγκαλιά του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου (Lepen). Πρόσφατα (προεδρικές εκλογές 2002) το ΓΚΚ έφτασε στο ναδίρ της εκλογικής δύναμής του (3,29% έναντι 6% και 4,3% των τροτσκιστών υποψηφίων).
•  Αντίθετα με τα κομμουνιστικά, τα σοσιαλδημοκρατικά και σοσιαλιστικά έγιναν κόμματα εξουσίας στη Δύση.
•  3. Διεθνισμός. Σοσιαλιστικά κόμματα πρωτοπόρησαν ιδρύοντας την εργατική Διεθνή (Λονδίνο 1864). 1889 ιδρύθηκε η Δεύτερη Διεθνής με την πεποίθηση πως «οι προλετάριοι δεν έχουνε πατρίδα» και πως «ο εθνικισμός είναι παράγωγο της αστικής ιδεολογίας». Η αντίληψη αυτή δοκιμάστηκε σκληρά στην πράξη με την διεξαγωγή του Α΄Π.Π. καθώς Γάλλοι, Βρετανοί και Βέλγοι σοσιαλιστές αρνήθηκαν να συνομιλήσουν με τους Γερμανούς ομοϊδεάτες τους. Διάσκεψη του Zimmerward (Ελβετία) χωρίς αποτέλεσμα-βάθεμα της διάσπασης των σοσιαλιστών που απέρριψαν την πρόταση του Λένιν για μετατροπή του πολέμου σε εμφύλιο και επανάσταση. Διάσπαση με ίδρυση Γ΄Διεθνούς (Κομμουνιστικής) που εξελίχθηκε ουσιαστικά σε υπερεθνική οργάνωση για την εξυπηρέτηση των Σοβιετικών συμφερόντων στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής.
•  Η κατάπνιξη των εργατικών-λαϊκών εξεγέρσεων στο Α.Βερολίνο (1953), στην Ουγγαρία (1956), στην Τσεχοσλοβακία (Άνοιξη της Πράγας 1968), η Σινοσοβιετική ρήξη, η στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν, η έκθεση Χρουστσώφ στο 22ο Συνέδριου του ΚΚΣΕ για την περίοδο του Σταλινισμού, η καταστολή του συνδικάτου «Αλληλεγγύη» στην Πολωνία (1981) και μια σειρά ακόμη γεγονότα που έδειχναν ότι το Σοβιετικό καθεστώς ήταν αντιδημοκρατικό και γραφειοκρατικό (κατ’ άλλους δεν ήταν καν σοσιαλιστικό) οδήγησαν στην μαζική έξοδο μελών από τα ΚΚ, στην προσπάθεια Γάλλων, Ιταλών, Ελλήνων και Ισπανών κομμουνιστών να συγκροτήσουν το «Ευρωκομμουνιστικό» ρεύμα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Τέλος, η ενσωμάτωση πολλών ΚΚ στις δυτικές κοινωνίες είχαν ως αποτέλεσμα την στροφή χιλιάδων αριστερών στις οικολογικές οργανώσεις και στη συγκρότηση των νέων πολιτικών υποκειμένων της ελευθεριακής και ριζοσπαστικής αριστεράς.

Συνεχίζεται...


Θανάσης Τσακίρης




 Οι στίχοι
1996       
 
Στίχοι:   Κώστας Καρυωτάκης
Μουσική:   Ωχρά Σπειροχαίτη

 Ερμηνεία:  Ωχρά Σπειροχαίτη   

Δικά μου οι στίχοι απ’ το αίμα μου παιδιά
 μιλούνε μα τα λόγια σαν κομμάτια
 τα δίνω απ’ την ίδια μου την καρδιά
 σαν δάκρυα τους τα δίνω απ’ τα μάτια
 Πηγαίνουν με χαμόγελο πικρό
 αφού την ζωή ανιστορίζω τόσο
 ήλιο και μέρα κι ήλιο τους φορώ
 ζώνη να τα `χουν όταν θα νυχτώσω
 Το γέλιο τ’ απαλότερου σκοπού
 το πάθος μάταια χύνω του φλαούτου
 νιώθω ανίδεος ρήγας που
 έχασε την αγάπη του λαού του
 Και ρεύουνε και λιώνουν και ποτέ
 δεν παύουνε σιγά σιγά να κλαίνε
 Αλλού κοιτώντας διάβαινε θνητέ
 Λήθη το πλοίο σου φέρε μου να πλένε αιματηρής απεργίας στα Μεταλλεία της Σερίφου στις 21 Αυγούστου του 1916,
https://www.youtube.com/watch?v=iSug202oT58




ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

99 χρόνια από την αιματηρή απεργία στα Μεταλλεία της Σερίφου στις 21 Αυγούστου του 1916,
 

"Έφυγε" ο Κοστάντσο Πρέβε - Δεν έσβησε, όμως, το ασίγαστο πάθος της αναζήτησης!

Ο Κοστάντσο Πρέβε (Βαλέντσα 1943-Τορίνο 2013), σπούδασε πολιτικές επιστήμες, φιλοσοφία και νεοελληνικά στα πανεπιστήμια του Τορίνο, του Παρισιού και της Αθήνας.

Είναι καθηγητής και συγγραφέας πολλών τόμων και δοκιμίων με φιλοσοφικό αντικείμενο, που έχουν δημοσιευθεί στην Ιταλία και άλλες χώρες. Ζει και εργάζεται στο Τορίνο (Ιταλία). Για τις εκδόσεις Bollati Boringhieri έγραψε την εισαγωγή της νέας δίτομης έκδοσης του έργου του Gunther Anders Γκύντερ Άντερς Ο άνθρωπος είναι ξεπερασμένος, και το δοκίμιο Ο ανεπίκαιρος Μαρξ, σε μεγάλο βαθμό συμπληρωματική στο παρόν έργο.
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει τα έργα του Το ασίγαστο πάθος (εκδ. Πιρόγα 2009), Καιροί αναζήτησης(Στάχυ, 1998), Το εθνικό ζήτημα στο κατώφλι του 21ου αιώνα (Στάχυ 1993), Το λυκόφως των κοινωνικών θεών (Στάχυ, 1994).

Το ασίγαστο πάθος της αναζήτησης

Με αφορμή το θάνατο του φιλόσοφου Κοστάντσο Πρέβε

του Κώστα Χαριτάκη

Ήταν δεκαετία του 1990, η δεκαετία της “έκλειψης του κομμουνισμού”, όταν ο Κοστάντσο Πρέβε αποφάσισε να αναμετρηθεί με τη “μελαγχολία της κατάρρευσης” ανοίγοντας τους ασκούς της αναζήτησης με μια ριζική φιλοσοφική και πολιτική επανεκτίμηση του μαρξισμού και του κομμουνιστικού κινήματος. Άκρως τολμηρό εγχείρημα, αν αναλογιστεί κανείς ότι κυρίαρχες στάσεις της εποχής ήταν η συμφιλίωση με τον επελαύνοντα καπιταλισμό και η υποταγή στο “τέλος της ιστορίας”, αλλά και τα απονενοημένα διαβήματα άμυνας με ακόμη πιο δογματικό κλείσιμο στις “γραφές” και πεισματώδη επιστροφή στις “παραδόσεις”.

Αν και μαρξιστής φιλόσοφος, δεν υπέκυψε στην ευκολία τού να φορτώσει τα δεινά του ιστορικού κομμουνισμού στην “κακή εφαρμογή του μαρξισμού από τους επιγόνους”, αλλά προσπάθησε να εντοπίσει τις “γκρίζες ζώνες” μέσα στο ίδιο το σώμα του μαρξισμού που επέτρεψαν (ή εξέθρεψαν) τις συγκεκριμένες ιστορικές πραγματώσεις του, τις αντιφάσεις, τα προβλήματα και τα όρια της ίδιας της μαρξικής θεωρίας, η υπέρβαση των οποίων αποτελεί προϋπόθεση για τη σύγχρονη επανεκκίνηση της χειραφετικής περιπέτειας.

Στο κέντρο του προβλήματος ο Πρέβε τοποθετεί το κόκκινο νήμα που συνδέει το κομμουνιστικό πρόγραμμα του Μαρξ με τον μοντέρνο μηδενισμό. Εννοώντας τον κομμουνισμό ως μια κοινότητα βασισμένη στην αλήθεια και τον μηδενισμό ως το φιλοσοφικό χώρο μιας ταλάντευσης ανάμεσα στην αλήθεια χωρίς κοινότητα και στην κοινότητα χωρίς αλήθεια, θεωρεί ότι ο ιστορικός κομμουνισμός κατέληξε να είναι μια κοινότητα χωρίς αλήθεια, μια απατηλή κοινότητα, που μπορεί να αναπαράγεται μόνο αναπαράγοντας ψεύδη και αυταπάτες, προορισμένη αργά ή γρήγορα για μια θλιβερή διάλυση.

Οι ρίζες αυτής της εξέλιξης βρίσκονται κατά τον Πρέβε στην αποδοχή από τους μαρξιστές μιας θετικιστικής και εμπειρικιστικής έννοιας της επιστήμης, προερχόμενης από την αγγλο-γαλλική αστική παράδοση, και στην πεποίθησή τους ότι μπορούσαν να “εξευγενίσουν” τη διδασκαλία τους με τον τίτλο της “επιστήμης”. Μα, όπως επισημαίνει ο Πρέβε, “δεν υπάρχει μια δυνατότητα επιστημονικής πρόβλεψης της ανθρώπινης ικανότητας να εγκαθιδρύσει έναν κοινωνικό δεσμό εναλλακτικό προς τον καπιταλισμό. Αυτός ο εναλλακτικός και 'μελλοντικός' κοινωνικός δεσμός δεν μπορεί να αποδειχτεί επιστημονικά. Η απόδειξή του δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο παρά να οδηγήσει σε μια ψευδο-επιστήμη”. Κι ακόμη: “Δεν μπορούμε πράγματι να αποδείξουμε επιστημονικά την ικανότητα της εργατικής τάξης να δημιουργήσει ένα νέο κομμουνιστικό δεσμό, και έτσι αυτή η ικανότητα προϋποτίθεται μεταφυσικά... Αυτό, όμως, είναι μόνο μια ψευδο-επιστήμη, δηλαδή μια οιωνεί θρησκεία”.

Το δίπολο ψευδο-επιστήμης και οιωνεί-θρησκείας βασίζεται σε τρεις προϋποθέσεις:

1. Η αντίθεση ανάμεσα στις παραγωγικές δυνάμεις και τις καπιταλιστικές κοινωνικές παραγωγικές σχέσεις ακολουθεί επιστημονικούς νόμους του τύπου των “φυσικών επιστημών”, προετοιμάζοντας αντικειμενικά τους όρους για μια κομμουνιστική λύση αυτής της αντίθεσης.

2. Η εργατική τάξη δεν είναι μόνο ένα υποκείμενο ικανό για αντίσταση ενάντια στην εκμετάλλευση, αλλά είναι ένα δια-τροπικό ιστορικό υποκείμενο, ο μηχανισμός της μετάβασης ανάμεσα σε τρόπους παραγωγής.

3. Το πολιτικό κόμμα κομμουνιστικού τύπου, εφοδιασμένο με μια σωστή πολιτική γραμμή και ωθούμενο από τη γεμάτη αυταπάρνηση δράση των οπαδών του, αντιπροσωπεύει μια νησίδα μιας κομμουνιστικής προαπεικόνισης μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία.

Η πτώση αυτών των τριών προϋποθέσεων, η διάψευσή τους, αντιστοιχεί ακριβώς στο “Ο Θεός είναι νεκρός!” του Νίτσε, διακηρύσσει ο Πρέβε. Δεν μπορούμε πλέον να προσποιούμαστε ότι ο Θεός (του κομμουνισμού) εξακολουθεί να υπάρχει...

Μπορούμε να διερωτηθούμε εάν ο Μαρξ ήξερε να απαντήσει στο γεγονός του θανάτου του Θεού ή έμεινε πίσω από αυτό το γεγονός. Ο Πρέβε δεν διστάζει να απαντήσει: “Ο φιλοσοφικός ουμανισμός του νεαρού Μαρξ καθόλου δεν εγκαταλείπεται με τον καιρό (όπως υποστηρίζει ο Αλτουσέρ), απεναντίας με τον καιρό όλο και περισσότερο συγκεκριμενοποιείται και καθορίζεται ως ιστορικισμός και ως κοινωνιολογισμός. Ως ιστορικισμός γίνεται μια θεωρία της έλευσης του κομμουνισμού συνδεδεμένης με τη ροή προς τα εμπρός του 'προοδευτικού' ιστορικού χρόνου του κεφαλαίου και της ανάπτυξης των κοινωνικών παραγωγικών δυνάμεων. Ως κοινωνιολογισμός γίνεται μια θεωρία σύμφωνα με την οποία μια κοινωνική ομάδα είναι τιτλούχος και προνομιακός εμπειρικός φορέας του κομμουνισμού.” Πρόκειται για αυτό που ο Μπάουμαν ονόμασε “οικονομικοποίηση της ταξικής σύγκρουσης”, η οποία, μαζί με την οικονομικοποίηση της λεγόμενης “οικοδόμησης του σοσιαλισμού”, είναι η ειδική μορφή που παίρνει ο μοντέρνος μηδενισμός μέσα στο θεωρητικό μαρξικό παράδειγμα και το πρακτικό μαρξιστικό κίνημα.

Μέσα σε αυτό το θεωρητικό πλαίσιο, ο Πρέβε θεωρεί ότι “η 'αριστερά' είναι μια ιστορική αποτυχία του 20ού αιώνα που αξίζει να διερευνηθεί χωρίς προκαταλήψεις”. Η αριστερά ήταν μια οργανική συνιστώσα του εκσυγχρονισμού του παλιού αστικού φιλελεύθερου καπιταλισμού και του μετασχηματισμού του σε κοινωνία της μαζικής κατανάλωσης. Μάλιστα, η αριστερά είναι ο προνομιακός τόπος του μηδενισμού “ακριβώς επειδή γι' αυτήν ο χρόνος ταλαντεύεται ανάμεσα στην ακινησία της ανάμνησης και την επιτάχυνση της πρωτοπορίας. Συντηρητισμός και πρωτοπορία είναι ακριβώς οι δύο μηδενιστικές στήλες του πολιτιστικού κώδικα της αριστεράς”.

Πραγματική καθολικότητα και ελεύθερη ατομικότητα

Μετά το μηδενισμό, λοιπόν, τι; Ο Πρέβε δεν προτείνει μια “τελική λύση”, αλλά μονάχα τις πρώτες κινήσεις, όπως τα “ανοίγματα” στο σκάκι, μιας ανεξερεύνητης παρτίδας. “Οι δύο κινήσεις, που ακολουθούν αναγκαστικά το 'άνοιγμα' που πραγματοποιείται με την υπέρβαση του μηδενισμού, είναι, τώρα, κατά πρώτο, η επιβεβαίωση της κοινωνικής και πολιτικής φύσης ενός πραγματικού ουνιβερσαλισμού, μιας πραγματικής καθολικότητας, και κατά δεύτερο, η επιβεβαίωση της κοινωνικής και πολιτικής φύσης μιας κομμουνιστικής ελεύθερης ατομικότητας.” Επισημαίνει, όμως, ότι αυτά τα δύο δεν μπορούν να διαχωριστούν “από τη στιγμή που η μοναδική πραγματική καθολικότητα είναι η συγκεκριμένη ελεύθερη ατομικότητα”.

Ο Πρέβε υποστηρίζει ότι δεν έχει νόημα σήμερα η επαναπροβολή των δύο παραδοσιακών μορφών της κομμουνιστικής καθολικότητας, της Τάξης και του Κόμματος, οι οποίες εν πολλοίς έχουν ξεπεραστεί από την ίδια την εξέλιξη των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων. Η υπέρβασή τους, ωστόσο, δεν μπορεί να επιτελεστεί μέσω του ουμανισμού, μιας αφηρημένης καθολικότητας του Ανθρώπου. Όπως επισημαίνει, ο Άνθρωπος, ο Homo, είναι μια ταξική αφαίρεση, μια διαταξική μορφή που αποκρύπτει με ιδεολογικό τρόπο τα ταξικά περιεχόμενα και τις διαφορές. Αυτό μας οδηγεί στο πρόβλημα της μοντέρνας ατομικότητας. “Ο καπιταλισμός πράγματι από τη μια πλευρά 'ελευθερώνει' τον ενικό, τον μεμονωμένο άνθρωπο από τις υποχρεωτικές προκαπιταλιστικές εντάξεις, [...], ενώ από την άλλη καθιστά το ίδιο το άτομο 'αδιάφορο', δηλαδή αφηρημένο, ακριβώς για να μπορεί να γίνει ο φορέας μιας εναλλάξιμης εργατικής δύναμης. Ο σκοπός της απελευθέρωσης φαίνεται να είναι μόνο το αντίθετό της, η αδιαφορία. Με αυτόν τον τρόπο, στον Μαρξ δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας χώρος για μια άσκηση της ελευθερίας και της ατομικότητας μέσα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, στο εσωτερικό του οποίου δεν μπορεί να υπάρχει παρά ένα μοιραίο πεπρωμένο 'αλλοτρίωσης'”.

Η θεωρία της ατομικότητας στον ιστορικό μαρξισμό του 20ού αιώνα υπήρξε τουλάχιστον ανεπαρκής. “Το γεγονός της αναγωγής της 'δομής' της κοινωνίας στη σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και των κοινωνικών παραγωγικών σχέσεων εννοούμενων ως σχέσεων ανάμεσα σε βασικές τάξεις καταλήγει αναπόφευκτα να μην αφήνει κανένα πραγματικό χώρο για μια θεωρία της μοντέρνας ατομικότητας”. Ο Πρέβε επισημαίνει ότι η δομή ενός τρόπου παραγωγής είναι ένας σύνθετος κοινωνικός δεσμός και αυτό που υπάρχει σε αυτόν είναι κυρίως “η συγκεκριμένη ικανότητα της παραγωγής νέων κοινωνικών σχέσεων”.

Παραπέρα, ο μαρξισμός πρέπει να εγκαταλείψει ολοκληρωτικά την παραδοσιακή του θέση σε σχέση με τη ανθρώπινη φύση, που ορίζεται συνήθως ως το ιστορικό σύνολο των κοινωνικών παραγωγικών σχέσεων. Αν ίσχυε αυτό, υποστηρίζει ο Πρέβε, “κάθε υπέρβαση του καπιταλισμού θα ήταν αδύνατη, από τη στιγμή που ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δεν κοινωνικοποιεί καπιταλιστικά μόνο τις παραγωγικές δυνάμεις και τις παραγωγικές σχέσεις, αλλά και τις ατομικές προσωπικότητες. Στην πραγματικότητα, η ανθρώπινη φύση είναι κατά πρώτον μια ανθρωπολογική αρχή διαφοράς και αντίστασης σε σχέση με την απλή αναπαραγωγή των κοινωνικών παραγωγικών σχέσεων, και είναι γι' αυτό που είναι η ανθρώπινη φύση, και όχι η εργατική τάξη ή το πολιτικό κόμμα, ο κύριος ιστορικός συντελεστής της πιθανής μετάβασης πέραν του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.” Η πρόκληση του μέλλοντος, συμπεραίνει ο Πρέβε, δεν είναι λοιπόν τόσο μια άμεση πρόκληση ανάμεσα σε τάξεις όσο μια πρόκληση για τα ιστορικά πεπρωμένα της μοντέρνας ατομικότητας.

Οι γραμμές αυτές δεν εξαντλούν προφανώς τον πλούτο, το εύρος και το βάθος, του έργου και της συμβολής του Πρέβε στη σύγχρονη κριτική θεωρία. Αναδεικνύουν ωστόσο έναν τύπο στοχασμού εξαιρετικά αναγκαίο στην εποχή μας, τόσο μακρινό από το συνήθη κομφορμισμό και την τυποποίηση της μαρξιστικής σκέψης, που διακρίνεται για την ασεβή τόλμη του να διανοίγει τα φράγματα των “ιερών και οσίων” και να ξεπερνά τα σύνορα των κυρίαρχων ακαδημαϊκών, επιστημονικών, ή πολιτικών οριοθετήσεων. Όπως συνήθιζε να λέει και ο ίδιος, το πρόβλημα με την κριτική είναι ότι συνήθως “μένει στα μισά του δρόμου”, καταλήγοντας έτσι είτε να επιστρέφει στην “ορθοδοξία” που κριτίκαρε, είτε να δημιουργεί σεχταριστικές “αιρέσεις” που αυτοεγκλωβίζονται στη διαφοροποίησή τους από τα ρεύματα από τα οποία προέρχονται. Η “παρτίδα σκάκι” που ξεκίνησε περιμένει τις επόμενες κινήσεις...

Όλα τα αποσπάσματα προέρχονται από το βιβλίο του Κοστάντσο Πρέβε “Το λυκόφως των κοινωνικών θεών – Μαρξισμός, μηδενισμός & επαναστατική προοπτική”, μετάφραση: Πάολα Καενάτσο, εκδόσεις Στάχυ, 1994

http://efimeridadrasi.blogspot.gr/2013/11/blog-post_26.html?spref=fb

Το κοινό στοιχείο των διαδηλώσεων από την Ελλάδα ως τη Γαλλία είναι η έλλειψη μιας σαφούς στρατηγικής. Πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά τη γλώσσα του κομμουνισμού.

"Η σύγχρονη αδυναμία μας. Το ελληνικό σύμπτωμα: χρέος, κρίση και η κρίση της Αριστεράς"

http://www.sxedio-b.gr/index.php/k2-tags/republish/item/359-albantiou

Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου

Αποσπάσματα από άρθρο που έχει δημοσιευτεί στο Radical Philosophy (Σεπτέμβριος / Οκτώβριος 2013).

Το κοινό στοιχείο των διαδηλώσεων από την Ελλάδα ως τη Γαλλία είναι η έλλειψη μιας σαφούς στρατηγικής. Πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά τη γλώσσα του κομμουνισμού.

Ξεκινώ με μια αίσθηση, μια πρόσληψη, που πιθανώς είναι προσωπική, πιθανώς αδικαιολόγητη, την οποία ωστόσο διαμορφώνω με βάση τις πληροφορίες που έχω στη διάθεσή μου: μια αίσθηση γενικής πολιτικής αδυναμίας. Αυτό που σήμερα συμβαίνει στην Ελλάδα μοιάζει με συμπύκνωμα αυτής της αίσθησης.

Θαυμάζω βεβαίως την ευγλωττία του φίλου και συντρόφου μου Κώστα Δουζίνα, που στήριξε την δεδηλωμένη αισιοδοξία του με ακριβείς αναφορές σε όσα θεωρεί καινούργια πολιτικά στοιχεία της λαϊκής αντίστασης στην Ελλάδα, όπου διέκρινε επίσης την εμφάνιση ενός νέου πολιτικού υποκειμένου. Αλλά δεν πείστηκα.

Βεβαίως, το κουράγιο και η επινοητικότητα του προοδευτικού και αντιφασιστικού κινήματος όσον αφορά την τακτική προκαλεί ενθουσιασμό. Επιπλέον, τέτοιες αντιδράσεις είναι εξαιρετικά αναγκαίες. Είναι όμως κάτι καινούργιο; Καθόλου. Αποτελούν τα ίδια και απαράλλακτα στοιχεία κάθε πραγματικά μαζικού κινήματος: εξισωτισμός, δημοκρατία των πολλών, επινόηση συνθημάτων, γενναιότητα, ταχύτητα αντιδράσεων ... Τα ίδια είδαμε και με την ίδια ενεργητικότητα –χαρούμενη και λίγο αγωνιώδη-- τον Μάη του '68 στη Γαλλία. Τα είδαμε πιο πρόσφατα στην Πλατεία Ταχρίρ της Αιγύπτου. Στην πραγματικότητα, όλα αυτά υπήρχαν και στις εποχές του Σπάρτακου ή του Τόμας Μίντσερ. [...] Όμως τα νέα πολιτικά στοιχεία και ένα νέο πολιτικό υποκείμενο είναι κάτι άλλο: η ζωτικότητά τους απαιτεί την ύπαρξη κινήματος, αλλά δεν μπορεί ποτέ να συγχέεται μ' αυτό.

Ας ξεκινήσουμε όμως, προσωρινά, από μια άλλη αφετηρία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με πολύ μακρόχρονη ιστορία, πλανητικής σημασίας. Είναι μια χώρα η αντίσταση της οποίας σε διαδοχικά καταπιεστικά καθεστώτα και κατοχικές δυνάμεις έχει μια ιδιαίτερη ιστορική πυκνότητα. Είναι μια χώρα που το κομμουνιστικό κίνημα, και με τη μορφή του ένοπλου αγώνα, ήταν πολύ ισχυρό. Μια χώρα που η νεολαία της ακόμη και σήμερα δημιουργεί ένα παράδειγμα με τις μαζικές και πεισματικές εξεγέρσεις. Μια χώρα όπου οι κλασικές αντιδραστικές δυνάμεις αναμφίβολα είναι πολύ καλά οργανωμένες και όπου υπάρχουν επίσης μεγάλα και θαρραλέα λαϊκά κινήματα. Μια χώρα όπου υπάρχουν επίφοβες φασιστικές οργανώσεις, αλλά και ένα αριστερό κόμμα με μια φαινομενικά στέρεα εκλογικά και μαχητική βάση.

Κι όμως, ό,τι συμβαίνει σήμερα σ' αυτή τη χώρα μοιάζει σαν να μην μπορεί να σταματήσει την ακραία κυριαρχία του αχαλίνωτου από τη δική του κρίση καπιταλισμού. Μοιάζει σαν να μην έχει η χώρα, υπό τη διεύθυνση των δουλικών κυβερνήσεων και της τρόικας, καμιά άλλη εναλλακτική λύση εκτός από το να ακολουθεί τα βάρβαρα αντιλαϊκά διατάγματα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Πράγματι, όσον αφορά τα ζητήματα που τίθενται και τις ευρωπαϊκές “λύσεις” τους, το κίνημα αντίστασης μοιάζει περισσότερο να ακολουθεί μια τακτική καθυστέρησης παρά να γίνεται σημαιοφόρος μιας αυθεντικής πολιτικής εναλλακτικής λύσης.

Αυτό είναι το μεγάλο δίδαγμα των καιρών, που μας καλεί όχι μόνο να υποστηρίξουμε με όλη μας τη δύναμη τον θαρραλέο ελληνικό λαό, αλλά να στοχαστούμε από κοινού γύρω από ιδέες και πρακτικές ώστε αυτό το κουράγιο που επιδεικνύει να μην αχρηστευθεί από απελπισία.

Διότι αυτό που εντυπωσιάζει –στην Ελλάδα πάνω απ' όλα αλλά και αλλού επίσης, ιδίως στη Γαλλία-- είναι μια έκδηλη αδυναμία των προοδευτικών δυνάμεων να επιβάλουν ακόμη και την ελαχιστότατη υποχώρηση των οικονομικών και κρατικών εξουσιών που επιδιώκουν να υποτάξουν το λαό ανεπιφύλακτα στον νέο (αν και μακροχρόνιο επίσης, και θεμελιακό) νόμο του ακραιφνούς φιλελευθερισμού.

Όχι μόνο δεν έχουν σημειώσει κανένα προχώρημα οι προοδευτικές δυνάμεις, όχι μόνο δεν έχουν καταφέρει ακόμη και μια περιορισμένη επιτυχία, αλλά οι δυνάμεις του φασισμού επεκτάθηκαν και στη βάση του ψευδαισθητικού φόντου ενός ξενοφοβικού και ρατσιστικού εθνικισμού διεκδικούν σήμερα να γίνουν η ηγετική δύναμη αντίθεσης στα διατάγματα της ευρωπαϊκής διοίκησης.

Η αίσθησή μου είναι πως η βαθύτερη αιτία αυτής της αδυναμίας δεν είναι η αδράνεια του κόσμου, η έλλειψη κουράγιου ή το ότι οι περισσότεροι υποστηρίζουν τα “αναγκαία κακά”. Πολλές μαρτυρίες δείχνουν ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για σθεναρή και μαζική λαϊκή αντίσταση στην Ελλάδα. Ακόμη και στη Γαλλία, με τις δράσεις κατά τη συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του Σαρκοζί ... είδαμε ότι μεγάλα τμήματα του λαού επέδειξαν την ικανότητά τους για πεισματική αντίσταση και υιοθέτησαν τις γνωστές μορφές του κινηματικού κομμουνισμού , κυρίως τη χρήση μη συμβατικών μορφών απεργίας και συνελεύσεις που αφαίρεσαν την ηγεμονία από τον επίσημο συνδικαλισμό. Εντούτοις, από όλες αυτές τις προσπάθειες δεν έχει εμφανιστεί σε μαζική κλίμακα νέα πολιτική σκέψη, ούτε έχει εμφανιστεί ένα νέο λεξιλόγιο από τη ρητορική της διαμαρτυρίας, και τα αφεντικά των συνδικάτων κατάφεραν τελικά να πείσουν τους πάντες ότι έπρεπε να περιμένουν τις ... εκλογές.

Νομίζω ότι αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι ότι οι περισσότεροι αγωνιστές πολλών πολιτικών κατηγοριών στέκονται σε μεγάλο βαθμό αμήχανοι αντί να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τη σκέψη τους και να μετασχηματίσουν την τρέχουσα κατάσταση.

Μετά τα σαρωτικά κινήματα των δεκαετιών του 1960 και 1970, κληρονομήσαμε μια μακροχρόνια αντεπαναστατική περίοδο, οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά. Αυτή η αντεπανάσταση έχει καταστρέψει σε βάθος την αυτοπεποίθηση και τη δύναμη που κάποτε μπορούσαν να εμποτίζουν τη λαϊκή συνείδηση με τις πιο στοιχειώδεις λέξεις της πολιτικής της χειραφέτησης – λέξεις όπως, για να παραθέσω κάποιες τυχαία, “ταξικός αγώνας”, “γενική απεργία”, “επανάσταση”, “δημοκρατία των μαζών”, “εθνικοποίηση χωρίς αποζημίωση”, “παράνομη δράση” , “συμμαχία εργατών-φοιτητών”, “εθνική απελευθέρωση”, ”δικτατορία του λαού”, “προλεταριακό κόμμα” και πολλές άλλες. Η λέξη-κλειδί “κομμουνισμός”, που κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή από τις αρχές του 19 ου αιώνα, περιορίστηκε σε ένα είδος ιστορικού στίγματος, διότι πρέπει να αναγνωριστεί ότι η ιστορική αφήγηση την οποία δέχεται ακόμη και η προοδευτική κοινή γνώμη υπαγορεύεται πλήρως από τον αντίπαλο. Το ότι η εξίσωση “κομμουνισμός ίσον ολοκληρωτισμός” θα κατέληγε να εμφανιστεί ως κάτι το φυσικό και ομόφωνα αποδεκτό αποτελεί μια ένδειξη του βάθους της αποτυχίας των επαναστατών κατά τη δεκαετία του 1980. Βεβαίως, δεν μπορούμε επίσης να αποφύγουμε μια διεισδυτική και σοβαρή κριτική των σοσιαλιστικών κρατών και των κομμουνιστικών κομμάτων που πήραν την εξουσία, ιδίως στη Σοβιετική Ένωση. Αλλά αυτή η κριτική πρέπει να είναι δική μας. Πρέπει να θρέφει τις δικές μας θεωρίες και πρακτικές , να τις βοηθά να αναπτυχθούν και να μην οδηγεί σε ένα είδος μελαγχολικής αποκήρυξης που πετάει και το μωρό μαζί με τα νερά. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια εκπληκτική κατάσταση: όσον αφορά ένα ιστορικό γεγονός κεφαλαιώδους σημασίας για εμάς, έχουμε υιοθετήσει, πρακτικά χωρίς περιορισμό, την άποψη του εχθρού. Και εκείνοι που δεν έχουν κάνει αυτό το πράγμα απλά επιμένουν στην παλιά θλιμμένη ρητορική, σαν να μην έχει συμβεί τίποτε.

Από όλες τις νίκες των αντιπάλων μας, – στις γραμμές των οποίων θα πρέπει να κατατάξουμε τη νέα φρουρά των μαντρόσκυλων της σύγχρονης ιδεολογικής τάξης πραγμάτων που όλοι σχεδόν ήταν λιποτάκτες των κινημάτων του 1968--αυτή η συμβολική νίκη είναι η πιο σημαντική. Όχι μόνο επιτρέψαμε να δυσφημιστεί και να γελοιοποιηθεί το λεξιλόγιό μας , αν δεν χρησιμοποιείται απλά σαν εγκληματικό, αλλά και οι ίδιοι χρησιμοποιούμε τις αγαπημένες λέξεις των αντιπάλων σαν να ήταν δικές μας. Αυτό ισχύει ιδίως για την κατάσταση που μας ενδιαφέρει με τις λέξεις “δημοκρατία”, “οικονομία”, “Ευρώπη” και αρκετές άλλες. Ακόμη και το νόημα μάλλον ουδέτερων εκφράσεων, όπως ο“λαός” εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δημοσκοπήσεις και τα ΜΜΕ και ενσωματώνεται σε ανόητες φράσεις όπως “ο λαός πιστεύει ότι ...”

Τις εποχές των παλιών κομμουνισμών, συνηθίζαμε να περιγελούμε αυτή που ονομάζαμε γλώσσα των χιλιοειπωμένων λέξεων, τη γλώσσα-κλισέ – τα άδεια λόγια και τα πομπώδη επίθετα.

Βεβαίως, βεβαίως. Όμως η ύπαρξη μιας κοινής γλώσσας δηλώνει μια κοινή ιδέα. Η αποτελεσματικότητα των μαθηματικών στις επιστήμες –και δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς ότι τα μαθηματικά είναι μια θαυμάσια γλώσσα-κλισέ-- έχει να κάνει αποκλειστικά με το ότι σχηματοποιεί την επιστημονική ιδέα. Με την ικανότητα να σχηματοποιούμε γρήγορα την ανάλυση μιας κατάστασης και τις τακτικές συνέπειες αυτής της ανάλυσης. Αυτή η ικανότητα δεν είναι λιγότερο απαραίτητη στην πολιτική. Είναι ένα σημάδι στρατηγικής ζωτικότητας.

Σήμερα, μία από τις μεγάλες δυνάμεις της επίσημης δημοκρατικής ιδεολογίας είναι ακριβώς το ότι έχει στη διάθεσή της μια γλώσσα-κλισέ που την εκπέμπει κάθε μέσο και κάθε κυβέρνηση χωρίς εξαίρεση. Ποιος θα μπορούσε να πιστέψει ότι όροι όπως “δημοκρατία” , “ελευθερίες”, “οικονομία της αγοράς”, “ανθρώπινα δικαιώματα”, “ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί”, “εθνική προσπάθεια”, “γαλλικός λαός”, “ανταγωνιστικότητα” “μεταρρυθμίσεις” κοκ δεν είναι τίποτε άλλο παρά στοιχεία μιας πανταχού παρούσας γλώσσας-κλισέ; Εμείς, οι αγωνιστές χωρίς στρατηγική χειραφέτησης, είμαστε (και ήμαστε επί αρκετό χρονικό διάστημα) οι πραγματικοί αφασικοί! Και δεν πρόκειται να μας σώσει η συμπαθητική και αναπόφευκτη γλώσσα της κινηματικής δημοκρατίας. “Κάτω αυτό ή εκείνο”, “Όλοι μαζί θα νικήσουμε”, “Έξω”, “αντίσταση!”, “το δικαίωμα στην εξέγερση” ... Όλα αυτά είναι ικανά για να συσπειρώνουν στιγμιαία τις συλλογικές συγκινήσεις και , τακτικά, είναι πολύ χρήσιμα – αλλά αφήνουν παντελώς άλυτο το ζήτημα μιας ευανάγνωστης στρατηγικής. Είναι μια πολύ φτωχή γλώσσα για μια στρατηγικής σημασίας πραγμάτευση του μέλλοντος των πράξεων χειραφέτησης.

Βεβαίως το βασικό στοιχείο της πολιτικής επιτυχίας είναι η δύναμη της εξέγερσης, το εύρος και το θάρρος της. Αλλά επίσης βασικά στοιχεία είναι η πειθαρχία και η ικανότητα να προβαίνει σε διακηρύξεις – οι διακηρύξεις σχετίζονται με το θετικό στρατηγικό μέλλον και αυτό αποκαλύπτει μια νέα δυνατότητα που έχει μείνει αόρατη εν μέσω της προπαγάνδας των εχθρών. Αυτό θα όφειλαν να εκμαιεύσουν οι οργανωμένοι αγωνιστές ενός κινήματος από όσα λέγονται και γίνονται. Αυτό θα όφειλαν να μορφοποιήσουν και να το φέρουν στην ευρύτερη συζήτηση στη λαϊκή βάση του κινήματος. Γι' αυτό και η ύπαρξη μεγάλων λαϊκών κινημάτων, αν και αποτελεί ένα μεγάλο ιστορικό φαινόμενο, δεν μπορεί αφ' εαυτής να διαμορφώσει πολιτικό όραμα. Εκείνο που δένει σφιχτά ένα κίνημα στη βάση των ατομικών συγκινήσεων είναι πάντα κάτι που έχει αρνητικό χαρακτήρα: είναι κάτι που προέρχεται από αφηρημένες αρνήσεις, όπως “κάτω ο καπιταλισμός” ή “να σταματήσουν οι απολύσεις” ή “όχι στη λιτότητα” ή “έξω η τρόικα” που δεν έχουν αυστηρά άλλο αποτέλεσμα παρά να συγκολλούν προσωρινά το κίνημα μέσω της αρνητικής αδυναμίας των συναισθημάτων του. Όσον αφορά δε πιο συγκεκριμένες αρνήσεις, εφόσον ο στόχος τους είναι ακριβής και συσπειρώνουν διαφορετικά στρώματα του πληθυσμού, όπως το “Κάτω ο Μουμπάρακ” κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, μπορούν όντως να επιτύχουν ένα αποτέλεσμα, αλλά δεν μπορούν να οικοδομήσουν την πολιτική αυτού του αποτελέσματος, όπως βλέπουμε σήμερα στην Αίγυπτο και στην Τυνησία, όπου αντιδραστικά θρησκευτικά κόμματα δρέπουν τους καρπούς ενός κινήματος με το οποίο δεν έχουν πραγματική σχέση.

Διότι κάθε πολιτική είναι η οργανωμένη έκφραση αυτού που βεβαιώνει και προτείνει και όχι αυτού που αρνείται και απορρίπτει. Η πολιτική είναι μια ενεργή και οργανωμένη πεποίθηση, μια σκέψη εν δράσει που δείχνει τις μη ορατές δυνατότητες. Λέξεις κλειδιά όπως “αντίσταση!” είναι κατάλληλες να συνενώνουν άτομα, αλλά κινδυνεύουν να δημιουργήσουν μια συσπείρωση που δεν αντιπροσωπεύει τίποτε άλλο παρά ένα χαρούμενο και ενθουσιώδες μείγμα ιστορικής ύπαρξης και πολιτικής αδυναμίας, για να γίνει πικρός αναδιπλασιασμός και στείρα επανάληψη της αποτυχίας , αν ο εχθρός (που είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένος πολιτικά, ιδεολογικά και έχει κυβερνητική ισχύ) τελικά νικήσει.

Δεν είναι λοιπόν η μετάδοση της αρνητικής επιρροής της αντίστασης αυτό που πρέπει να ανακαλύψουμε, το στοιχείο που μας χρειάζεται για να επιβάλουμε μια σοβαρή υποχώρηση των αντιδραστικών δυνάμεων που σήμερα επιδιώκουν να αποσυνθέσουν κάθε μορφή σκέψης και δράσης που αρνείται να τις ακολουθήσει. Είναι μια κοινή ιδέα και η αυξανόμενη χρήση μιας ομογενοποιητικής γλώσσας.

Η αναδημιουργία μιας τέτοιας γλώσσας αποτελεί κρίσιμη επιταγή. Γι' αυτό το σκοπό επιδίωξα να εισαγάγω ξανά, να επαναπροσδιορίσω και να αναδιοργανώσω όλα όσα αρθρώνονται με τη λέξη “κομμουνισμός”. Η λέξη “κομμουνισμός” υποδηλώνει τρία βασικά πράγματα. Πρώτον, την αναλυτική παρατήρηση σύμφωνα με την οποία στις σύγχρονες κυρίαρχες κοινωνίες , η ελευθερία , με τον δημοκρατικό φετιχισμό της οποίας είμαστε όλοι εξοικειωμένοι, στην πραγματικότητα διέπεται καθ' ολοκληρίαν από την ιδιοκτησία. “Ελευθερία” δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ελευθερία να αποκτάς κάθε εμπόρευμα χωρίς κανένα όριο και η δύναμη να κάνεις “ό,τι θέλεις” μετριέται αυστηρά με το βαθμό αυτής της δυνατότητας απόκτησης. Όποιος έχει χάσει τη δυνατότητα απόκτησης δεν έχει, λοιπόν, καμιά ελευθερία, όπως βλέπουμε καθαρά , π.χ., στους “αλήτες” που οι Άγγλοι φιλελεύθεροι εκτελούσαν με απαγχονισμό χωρίς κανένα δισταγμό. Γι' αυτό ο Μαρξ στο “Μανιφέστο” διακηρύσσει ότι όλα τα μέτρα του κομμουνισμού μπορούν , με μια έννοια, να αναχθούν σε ένα: στην κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.

Δεύτερον, ο κομμουνισμός σηματοδοτεί την ιστορική υπόθεση σύμφωνα με την οποία η ελευθερία δεν διέπεται αναγκαία από την ιδιοκτησία ούτε οι ανθρώπινες κοινωνίες πρέπει να διευθύνονται από μια ολιγαρχία ισχυρών επιχειρηματιών και των υπηρετών τους στην πολιτική, την αστυνομία, το στρατό και τα ΜΜΕ. Υπάρχει η δυνατότητα για μια κοινωνία που ο Μαρξ ονόμαζε “κοινωνία των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών”, όπου η παραγωγική εργασία είναι συλλογική, όπου μπορεί να επιτευχθεί η κατάργηση των μεγάλων μη εξισωτικών αντιθέσεων (μεταξύ πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, μεταξύ πόλης και χωριού, μεταξύ ανδρών και γυναικών, μεταξύ διευθυντών και εργαζομένων κ.λπ) και όπου οι αποφάσεις που αφορούν όλους είναι υπόθεση όλων. Θα έπρεπε να μεταχειριζόμαστε αυτή την εξισωτική δυνατότητα ως αρχή σκέψης και δράσης και να μην την αφήνουμε στην άκρη.

Τέλος, ο “κομμουνισμός” υπογραμμίζει την ανάγκη για ένα διεθνή πολιτικό οργανισμό. Αυτή η οργάνωση ξεκινά με τη συνάντηση ανάμεσα σε [θεωρητικές] αρχές και στην αποτελεσματική δράση των λαϊκών μαζών. Σ' αυτή τη βάση προσπαθεί να θέσει σε κίνηση την επινοητική σκέψη των ανθρώπων, να οικοδομήσει, με έναν τρόπο ανόθευτο από τον υπάρχον καθεστώς, μια δύναμη εσωτερική σε κάθε δεδομένη κατάσταση. Ο στόχος αυτής της δύναμης είναι να έχει την ικανότητα να στρίβει το πραγματικό προς την κατεύθυνση που ορίζεται από το συνδυασμό των θεωρητικών αρχών με την ενεργή υποκειμενικότητα όλων όσοι έχουν τη θέληση να μετασχηματίσουν την δεδομένη κατάσταση.

Η λέξη “κομμουνισμός” ορίζει συνεπώς μια πλήρη διαδικασία με την οποία η ελευθερία απελευθερώνεται από τη μη εξισωτική υποταγή της στην ιδιοκτησία. Το ότι αυτή είναι μια λέξη που οι εχθροί μας την πολεμούν τόσο πεισματικά σχετίζεται με το γεγονός ότι δεν μπορούν να αντέξουν αυτή τη διαδικασία που θα κατέστρεφε την ελευθερία τους, ο κανόνας της οποίας είναι άρρηκτα δεμένος με την ιδιοκτησία. Αν λοιπόν αυτό είναι που απεχθάνονται περισσότερο απ' όλα οι εχθροί μας, εμείς οφείλουμε να αρχίσουμε ακριβώς από την ανακάλυψή του ξανά.

Μας έχουν φέρει άραγε αυτές οι λεκτικές ασκήσεις μακριά από την Ελλάδα και την συγκεκριμένη επείγουσα κατάστασή της; Ίσως. Ωστόσο η πολιτική είναι πάντα μια συνάντηση ανάμεσα στην επιστήμη των ιδεών και στην έκπληξη των περιστάσεων. Επιθυμία μου είναι να γίνει για όλους μας η Ελλάδα ο παγκόσμιος τόπος μιας τέτοιας συνάντησης.

Το φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος...

Το φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος...

Εφημερίδα: Αυγή   Συντάκτης : Θανάσης Τσακίρης        Ημ/νία καταχώρησης : 29/06/1999 00:00:00

---

"Δεν υπάρχει ορθολογικότητα στο ναζιστικό μίσος: πρόκειται για
μίσος που δεν είναι μέσα μας, είναι έξω από τον άνθρωπο, είναι ένα
δηλητηριασμένο φρούτο που ξεφύτρωσε από τον θανατηφόρο κορμό του
φασισμού, όμως βρίσκεται έξω και πέρα από τον ίδιο τον φασισμό. Δεν
μπορούμε να καταλάβουμε, όμως μπορούμε και πρέπει να κατανοήσουμε
τις ρίζες του και να επαγρυπνούμε. Εάν η κατανόηση είναι αδύνατη, η
γνώση είναι επιτακτική, επειδή αυτό που συνέβη μπορεί να συμβεί
ξανά. Η συνείδηση μπορεί να αποπλανηθεί και να συσκοτιστεί ξανά -
ακόμη και οι δικές μας συνειδήσεις.
Για τον λόγο αυτό, είναι καθήκον του καθενός μας να
προβληματιστούμε γι' αυτό που συνέβη. Ο καθένας πρέπει να γνωρίζει,
ή να θυμάται, ότι όταν ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι μιλούσαν δημοσίως,
πιστεύονταν, χειροκροτούνταν, θαυμάζονταν, λατρεύονταν σαν θεοί.
Ηταν 'χαρισματικοί ηγέτες'. Κατείχαν μια μυστική δύναμη για να
ξελογιάζουν, που δεν πήγαζε από την αξιοπιστία ή την ορθότητα των
όσων έλεγαν, αλλά από τον υποβλητικό τρόπο με τον οποίο τα έλεγαν,
από την ευγλωττία τους, από την, ίσως ενστικτώδικη, ίσως
υπομονετικά μαθημένη και εξασκημένη υποκριτική τους τέχνη. Οι ιδέες
που διακήρυσσαν δεν ήταν πάντα οι ίδιες και ήταν, σε γενικές
γραμμές ή εξωφρενικές ή γελοίες ή απάνθρωπες. Και όμως, έγιναν
αποδεκτές διά βοής με ωσαννά και τις ακολούθησαν ώς τον θάνατο
εκατομμύρια πιστών. Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτοί οι πιστοί οπαδοί,
ανάμεσά τους οι εργατικότατοι εκτελεστές απάνθρωπων εντολών, δεν
είχαν γεννηθεί βασανιστές, δεν ήταν (εκτός από μερικές εξαιρέσεις)
τέρατα: ήταν απλοί άνθρωποι. Τέρατα υπάρχουν, αριθμητικά είναι πολύ λίγα όμως
για να είναι πραγματικά επικίνδυνα. Πιο επικίνδυνοι είναι οι
καθημερινοί άνθρωποι, οι αξιωματούχοι που είναι έτοιμοι να
πιστέψουν και να δράσουν δίχως να κάνουν ερωτήσεις, σαν τον Αιχμαν,
σαν τον Χες, τον διοικητή του Αουσβιτς, σαν τον Στανγκλ, τον
διοικητή της Τρέμπλινκα, σαν τους Γάλλους στρατιωτικούς ύστερα από είκοσι
χρόνια, τους σφαγείς στην Αλγερία, σαν τους Κόκκινους Χμερ του
τέλους της δεκαετίας του '70, τους σφαγείς στην Καμπότζη.
Είναι, συνεπώς, αναγκαίο να δυσπιστούμε γι' αυτούς που
επιδιώκουν να μας πείσουν, με άλλα μέσα πλην του λόγου, καθώς και
για τους χαρισματικούς ηγέτες: πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν
αναθέτουμε σε άλλους την κρίση μας και τη θέλησή μας. Μιας και
είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τους πραγματικούς από τους ψεύτικους
προφήτες, καλό θα είναι όλους τους προφήτες να τους βλέπουμε
καχύποπτα. Είναι προτιμότερο να αποποιηθούμε τις εξ αποκαλύψεως
αλήθειες, ακόμη κι αν μας ξεσηκώνουν με τη λαμπρότητά τους ή αν τις
βρίσκουμε βολικές επειδή μπορούμε να τους προσδώσουμε χαρίσματα.
Είναι καλύτερο να αρκεστεί κανείς σε άλλες πιο ταπεινές και
λιγότερο συναρπαστικές αλήθειες, εκείνες που αποκτά κανείς επίπονα,
σιγά - σιγά και δίχως σύντομες οδούς, με μελέτη, διάλογο και
αιτιολόγηση, εκείνες μπορούν να επαληθευτούν και να αποδειχτούν.
Είναι σαφές ότι αυτή η φόρμουλα είναι πολύ απλουστευτική για να
επαρκεί σε κάθε περίπτωση. Ενας νέος φασισμός, με τη γραμμή της
μισαλλοδοξίας, της απάτης και της σκλαβιάς, μπορεί να γεννηθεί έξω
από τη χώρα μας και να εισαχθεί σ' αυτήν, περπατώντας στα δάχτυλα
και να αυτοαποκληθεί με διάφορα ονόματα ή μπορεί να διεισδύσει με
τόσο χαλαρούς τρόπους, δίχως ιδιαίτερη βία, διαβρώνοντας όλες τις
άμυνες. Στο σημείο αυτό, δεν εξυπηρετεί πλέον η φρόνιμη γνώμη και
πρέπει να βρει κανείς τη δύναμη να αντισταθεί. Ακόμη και σ' αυτό
το ενδεχόμενο, το να θυμόμαστε τι συνέβη στην καρδιά της Ευρώπης,
όχι πολύ καιρό πριν, μπορεί να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση και
στήριξη" (Primo Levi, if this is a man, Sphere Books: Λονδίνο,
1987, 396-7).

Συντρόφισσα και σύντροφε, φίλη και φίλε, οι φασίστες έχουν
αρχίσει να εξυμνούν την αριστερά. Κάτι δεν πάει καλά. Την περασμένη
Παρασκευή η "Χρυσή Αυγή" έθετε δίλημμα: "Με τη δεξιά των
χρηματιστηρίων ή τους πατριώτες της αριστεράς, με τον Στέφανο Μάνο ή
με τον Κώστα Ζουράρι: διαλέξτε". Δύο μήνες πριν (7.5.99), η ίδια
εφημερίδα τόνιζε πως ήρθε πια η ώρα -λόγω και του πολέμου κατά της
Γιουγκοσλαβίας- "να συναντηθούν τα δύο επαναστατικά κινήματα της
εποχής μας: ο φασισμός και ο κομμουνισμός". Ας τους αφήσει η
αριστερά να περιμένουν στο ραντεβού.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

Tsakthan Daily- 30/8/2011-Τα μεταμοντέρνα σου μάτια…

Tsakthan Daily

30 Αυγούστου 2011

Τα μεταμοντέρνα σου μάτια…

…με κάνανε κομμάτια. Το αφεντικό τρελάθηκε; Ή ξαναγράφει τους στίχους στο «Βρε, Μελαχρινάκι». Τίποτα απ’ όλα αυτά. Απλώς ήρθε η ώρα να ξαναδούμε ορισμένες σκηνές του πασίγνωστου φιλμ συμβόλου του μεταμοντερνιστικού κινηματογράφου, δηλαδή του Blade Runner. Προτού, όμως, να προχωρήσουμε στα επιμέρους ζητήματα, όπως είναι ο ρόλος των ματιών στην ταινία, πρέπει να αναφερθούμε στα κύρια χαρακτηριστικά της ταινίας.

Ας εξετάσουμε όμως ποια είναι τα κύρια σημεία της ταινίας όπου μπορούμε να εντοπίσουμε τα στοιχεία εκείνα που μας αποκαλύπτουν πλευρές της σύγχρονης πραγματικότητας. Ο Deckard είναι ένας συνταξιούχος blade runner, δηλαδή επίλεκτος αστυνομικός. Ανακαλείται στην ενεργό δράση δια της εμμέσου βίας (δεν έχει άλλη επιλογή εάν δεν θέλει να τον εντάξουν οι προϊστάμενοί του στα "ανθρωπάκια") με ένα και μοναδικό στόχο να εντοπίσει και να "αποσύρει" από την κυκλοφορία τα εξεγερμένα "αντίγραφα", δηλαδή να σκοτώσει τα ανδροειδή που κατασκευάστηκαν από την Εταιρεία Tyrell για την εκτέλεση βαριών εργασιών στα όρια της γήινης κυριαρχίας στο διάστημα και τα οποία έχουν πάρει τα όπλα με στόχο να επιτύχουν από τους κατασκευαστές τους την αύξηση του τετραετούς ορίου ζωής τους που είναι εγγεγραμμένο στα γενετικά τους κύτταρα. Όταν ο Roy, ο ηγέτης των αντιγράφων καταφέρνει να διεισδύσει στο άβατο της εταιρείας Τyrell ακούει δια στόματος του πατέρα Tyrell την εξής φράση : «να απολαύσεις τη φλόγα που καίει διπλά γιατί είναι τόσο έντονη σε σχέση με τη μισή ζωή που ζεις». Όταν έχουν εξολοθρευτεί με κάθε τρόπο όλα τα αντίγραφα πλην ενός, αντιλαμβανόμαστε το υπονοούμενο μήνυμα : «σκοτώνουν τ’ άλογα όταν γεράσουν». Η παραπομπή στο κραχ του 1929 είναι σαφής. Οι εργασιακές σχέσεις γίνονται ελαστικές. Η προσωρινότητα, η ανασφάλεια, η ανεργία θα είναι τα χαρακτηριστικά της εποχής που ξεκίνησε με την οικονομική κρίση του 1973 και εντάθηκε με την επιβολή των νεο-φιλελεύθερων πολιτικών της απορύθμισης των αγορών. Οι όποιες εξεγέρσεις είναι μάταιες γιατί δεν υπερβαίνουν τα όρια που θέτει το ίδιο το σύστημα. Και ο blade runner συμβολίζει το τελευταίο οχυρό της καταστολής.

Κάποιες άλλες πλευρές της πραγματικότητας απεικονίζονται με πολύ παραστατικό, αλλά και με εντέχνως συμβολικό μερικές στιγμές, τρόπο. Στις κυρίαρχες ποσοτικά φυσιογνωμίες των Ασιατών με προεξάρχουσες αυτές των Κινέζων και Ιαπώνων, που βλέπει κανείς ανάμεσα στο πολυπληθές ανθρώπινο ποτάμι που κατακλύζει τους δρόμους του Los Angeles του έτους 2019 μπορεί να εντοπίσει κανείς τον "τριτοκοσμικό" χαρακτήρα της μελλοντικής (και σημερινής βεβαίως) μεγαλούπολης της Δύσης. Είναι ο κόσμος των μικρών επιχειρήσεων που οι άνθρωποί του μιλούν μια νέα γλώσσα που αποτελείται από Ιαπωνικές, Αγγλικές, Γερμανικές και Ισπανικές λέξεις. Είναι ο κόσμος των μικρών επιχειρήσεων που εργάζεται με τα νέα οργανωτικά εταιρικά σχήματα των υπεργολαβιών, οργανωτικό σχήμα που είναι νέο για την καπιταλιστική Δύση αλλά παραδοσιακό στον "τρίτο κόσμο" και στις παρυφές του "αναπτυγμένου πρώτου κόσμου". Στα γενετικά εργαστήρια των μικρών αυτών επιχειρήσεων παράγονται όλα τα όργανα και μέλη των ανδροειδών και των τεχνητών ζώων, πουλιών κλπ. Οι επιχειρήσεις του θεάματος παρουσιάζουν γυμνό θέαμα αλλά θυμίζουν και μεσοπολεμικά καμπαρέ. Πρόκειται για έναν αποδιοργανωμένο καπιταλισμό που μεταφυτεύτηκε στην καρδιά του πρώτου κόσμου στις μητροπόλεις του καπιταλισμού. Να ένα στοιχείο που δείχνει, κατά τον David Harvey, τη μεταφύτευση πλευρών της προνεοτερικής στη νεοτερική εποχή, χαρακτηριστικό του μεταμοντερνισμού. Αυτή η τάση φαίνεται χαρακτηριστικά και στην εικόνα του ουρανοξύστη που στεγάζει την εταιρεία του Τyrell. Πρόκειται για ένα μείγμα αρχιτεκτονικών προτύπων που συνδυάζει Αιγυπτιακές πυραμίδες, Ελληνορωμαϊκές κολώνες και αναφορές στην αρχιτεκτονική των Maya, των Αζτέκων, των Κινέζων και της Βικτοριανής περιόδου με σύγχρονα εμπορικά κέντρα (shopping malls).

                                                                                    Συνεχίζεται……

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

http://tsakiris.snn.gr 
http://tsakthan.blogspot.com 
http://tsakthan.wordpress.com 
http://antiracistes.wordpress.com 
http://homoecologicus.wordpress.com 
http://leftypedia.wordpress.com 
http://greekunions.wordpress.com 
http://femininmasculin.wordpress.com 
http://ilioupoli.wordpress.com

http://homopolitics.wordpress.com

http://politicalperson.wordpress.com

http://cantpaydontpay.wordpress.com

http://pringkipessa.wordpress.com

http://redferryman.wordpress.com

http://adotoe.wordpress.com

http://easpemporiki.wordpress.com

http://www.easp.gr

Η ΑΤΑΚΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

«Δεν εκλεγήκαμε το 2009 για να πάμε τον ΦΠΑ στο 50%!!!» Πάρις Κουκουλόπουλος. Αδέσμευτος Τύπος 29 Αυγ. 2011

Αυτό σημαίνει ενότητα και συνοχή κυβέρνησης, υπουργείου, κόμματος, τάσης…

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Bryan D. Palmer. James P. Cannon and the Origins of the American Revolutionary Left, 1890-1928. Champaign, IL: Illinois University Press, 2010, σελ. 576, τιμή $ 35 δολ.ΗΠΑ

H βραβευμένη αυτή μελέτη για τα πρώτα χρόνια της δράσης του Τζέιμς Π. Κάνον καταγράφει με λεπτομέρεια την εξέλιξη ενός νεαρού αγκιτάτορα των Wobblies (η μεγάλη συνομοσπονδία των αμερικανών αναρχοσυνδικαλιστών που έδωσε σκληρούς και αιματηρούς αγώνες για τα εργατικά δικαιώματα) σε ηγετικό στέλεχος του σχεδόν παράνομου κομμουνιστικού κινήματος το 1919. Αυτό το ιστορικό δράμα ξεδιπλώνεται παράλληλα με τις εμπειρίες της ζωής ενός γνήσιου τέκνου του αμερικανικού ριζοσπαστισμού. Η αφήγηση κινείται από το Rosedale του Κάνσας ως το Σικάγο, τη Νέα Υόρκη και τη Μόσχα. Γραμμένο με στυλ και με πλούσιο και λεπτομερές πληροφοριακό υλικό, το βιβλίο του Palmer τοποθετεί τη διαμορφωτική δεκαετία του αμερικανικού κομμουνισμού της δεκαετίας του 1920 στη δυναμική του συγκεκριμένου πολιτικού και οικονομικού πλαισίου. Η αντίληψή μας για τα αυτόχθονα ρεύματα της αμερικανικής επαναστατικής αριστεράς διευρύνεται, όπως βαθαίνει και η γνώση μας για την πολύπλοκη φύση της αλληλεπίδρασής της με διεθνείς δυνάμεις.

«Σε αυτή την υπέροχη βιογραφία του Cannon, του ιδρυτή του αμερικανικού τροτσκισμού, ο Bryan Palmer ανακτά τη “χαμένη ιστορία” της Αριστεράς της δεκαετία του 1920 και αναδιαμορφώνει τη συζήτηση για την προέλευση και τη φύση του ΚΚ ΗΠΑ. Μακριά από τις ψυχροπολεμικές συκοφαντίες ή τους λαϊκομετωπικούς μύθους, πρόκειται για την αληθινή ιστορία των “Κόκκινων” από έναν εξέχοντα ιστορικό».

Mike Davis, συγγραφέας των Beyond Blade Runner: Urban Control, The Ecology of Fear, City of Quartz, Planet of Slums: Urban Involution and the Informal Working Class, Buda’s Wagon: A Brief History of the Car Bomb, κ.ά.

Bryan D. Palmer είναι Πρόεδρος του ινστιτούτου Canada Research στο Πανεπιστημίου Trent. Διευθύνει την επιθεώρηση Labour/Le Travail και συγγραφέας 10 βιβλίων με πιο πρόσφατο το Canada's 1960s: The Ironies of Identity in a Rebellious Era.

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Στ' Αλάτσατα

Παραδοσιακό Μικρασιάτικο

Στ’  Αλάτσατα είν’ ένα βουνό

Καρανταγή το λένε

Έλα ταίρι μου και πιάσ’ το χέρι μου

Που πάν’ οι Αλατσατιανές

Και τον – και τον καημό τους λένε

Έβγα να σε δω να παρηγορηθώ

Τσεσμέ Βουρλά κι Αλάτσατα

Και Κάτω Παναγία

Άστρο της αυγής γιατ’ άργησες να βγεις

Χαθήκαν οι λεβέντες σας

Δεν έμεινεν ελπίδα

Πρόβαλε να δεις, καρδιά που τυραννείς

 

ΣΙΝΕΜΑ ΓΙ’ ΑΠΟΨΕ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ

ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

ΤΡΙΤΗ 30/8/2011

ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΚΕΙ (TAMO I OVDE)

του Ντάρκο Λουνγκούλοφ (ΣΕΡΒΙΑ/ΓΕΡΜΑΝΙΑ/ΗΠΑ, 2008, έγχρωμη, 85΄)

Ημιαυτοβιογραφική η πρώτη ταινία του Σέρβου Ντάρκο Λουνγκούλοφ. Ο τίτλος της αναφέρεται στη Νέα Υόρκη και το Βελιγράδι. Δύο αλληλένδετες ιστορίες για την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Ο Ρόμπερτ, ένας μεσήλικας Νεοϋορκέζος μουσικός, που μένει άστεγος και πάσχει από κατάθλιψη, δέχεται να ταξιδέψει ως τη Σερβία, με σκοπό να παντρευτεί επί πληρωμή μια ντόπια, εξασφαλίζοντάς της ελεύθερη είσοδο στη χώρα του. Την ίδια στιγμή, ο Μπράνκο, ένας νεαρός Σέρβος μετανάστης, προσπαθεί να φέρει το κορίτσι του από τη Σερβία στις ΗΠΑ. 

8.30 μ.μ ΚΑΙ 10.30 μ.μ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» (Λεωφ. Ειρήνης 50, Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Άνω Ηλιούπολη,τηλ. 210 9919818, 210 9941199, 210 9914732,ιστοσελίδα: www.klh.gr , e-mail: cineclubilioupolis@gmail.com  )

Ετικέτες KΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ

Το ανέκδοτο της ημέρας

Ήταν ένας αιώνιος φοιτητής στη Νομική, ονόματι Παπαδόπουλος.
Είχε πλέον μετά από χρόνια περάσει σε όλα τα μαθήματα εκτός από ένα. Το έδινε, το ξαναέδινε.
Όμως ο καθηγητής τον έκοβε κάθε φορά. Έτσι αποφάσισε να πάει να βρει τον καθηγητή και να του προτείνει μια διαπραγμάτευση στο θέμα του βαθμού.
Μπαίνει ένα πρωί στο γραφείο του λοιπόν και του διηγείται την κατάσταση:
- Ααα, παιδί μου Παπαδόπουλε δεν είναι σωστό το διάβασμά σου γι' αυτό και κόβεσαι!
- Όχι κύριε καθηγητά, δεν ισχύει αυτό που λέτε κι επειδή κουράστηκα με αυτό το μάθημα έχω να σας προτείνω μια συμφωνία.
- Τι λες τώρα Παπαδόπουλε;
- Ακούστε με παρακαλώ. Θα σας θέσω ένα ερώτημα. Αν αύριο το πρωί μου δώσετε τη σωστή απάντηση δε θα σας ξαναενοχλήσω. Αν όμως όχι, θα με περάσετε και μάλιστα με βαθμό 10.
- Λοιπόν, ιδου το ερώτημα: "Τι είναι παράλογο αλλά δεν είναι παράνομο; Τι είναι παράνομο, αλλά δεν είναι παράλογο; Τι είναι και παράνομο και παράλογο;" Θα τα πούμε αύριο κε καθηγητά.
Ο φοιτητής αφήνει τον καθηγητή να συλλογιέται την ερώτηση:
Μια μέρα πέρασε και δεν μπόρεσε να βρει μια άκρη. Κι ας κατέβασε τόμους από την βιβλιοθήκη κι ας πήρε τηλέφωνο συναδέλφους καθηγητές να ζητήσει τη γνώμη τους.

Ήρθε το επόμενο πρωί κι ο Παπαδόπουλος συνάντησε τον καθηγητή για μια ακόμη φορά.
- Κύριε καθηγητά βρήκατε την απάντηση;
- Ποια απάντηση; Λοιπόν παιδί μου Παπαδόπουλε δεν είσαι καλά. Μόνο και μόνο επειδή βαρέθηκα να σε βλέπω πάρε το 10 σου και φύγε από μπροστά μου.
Ο πτυχιούχος πια φοιτητής βγήκε ευχαριστημένος από το γραφείο του καθηγητή αφήνοντας τον με την απορία:
- Τι είναι παράλογο, αλλά δεν είναι παράνομο; Τι είναι παράνομο, αλλά δεν είναι παράλογο; Τι είναι και τα δύο;
Ο καθηγητής μπαϊλντισμένος αποφασίζει να πάει στην καντίνα να πιει έναν καφέ.
Εκεί τον πλησιάζει ένας νεαρός φοιτητάκος και του αρχίζει το γλείψιμο:
- Τι κάνετε κύριε καθηγητά; Πώς είστε; Κάπως συλλογισμένο σας βλέπω. Συνέβη κάτι;
- Να, ήρθε αυτός ο χαμένος ο Παπαδόπουλος και με ρώτησε κάτι που δεν ήξερα.
- Πείτε μου την ερώτηση, μήπως σας βοηθήσω.
Ο καθηγητής επανέλαβε την ερώτηση στον νεαρό στραβοκοιτώντας τον κάπως κι ευθύς ο φοιτητής απαντά:
-Ααα να σας πω... Το ότι εσείς, 55 χρονών άνθρωπος είστε παντρεμένος με μια 23άρα δεν είναι παράνομο, αλλά είναι παράλογο. Το ότι η γυναίκα σας έχει έναν 25άρη γκόμενο δεν είναι παράλογο, αλλά είναι παράνομο. Τώρα, το ότι εσείς περάσατε τον γκόμενο της γυναίκας σας χωρίς εξετάσεις και μάλιστα με 10, ε, αυτό είναι και παράνομο και παράλογο!