Tsakthan Daily
30 Μαΐου 2011
ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΗ
Η κοινωνική και πολιτική έκρηξη που ξέσπασε το Μάη του 1968 στη Γαλλία «έπιασε στον ύπνο» όλες τις ηγεσίες αλλά και μέρος των πνευματικών κύκλων της διανόησης. Θεωρούσαν τον κόσμο δεδομένο και καλουπαρισμένο στα μέτρα και σταθμά τους. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στις προσπάθειες εξήγησης και ερμηνείας του ξεσηκωμού, κάτι που συμβαίνει και σήμερα σε Ελλάδα, Ισπανία και ανά την Ευρώπη που πολλοί/ές αριστεροί/ές φίλοι/ες δεν μπορούν να κατανοήσουν, να ερμηνεύσουν και να αντιμετωπίσουν. Είδαμε αντιδράσεις από τον πιο «αριστερίστικο» πολιτικό χώρο που έδειχναν αυτή τη στενάχωρη στάση. Σήμερα έσκασε μύτη και ένα κείμενο στη σελίδα της Δημοκρατικής Αριστεράς Κορυδαλλού στοFacebook που ελπίζω ότι δεν την εκφράζει και ήταν μόνο «ενημερωτικό» για το τι κυκλοφοράει στο διαδίκτυο. Αν εκφράζει μόνο την οργάνωση Κορυδαλλού η ελιτίστικη λογική, η ηγεσία της ΔΗΜΑΡκαι ειδικά ο Φώτης Κουβέλης πρέπει να δώσει μια καθαρή εξήγηση του πώς εξελίσσεται το κόμμα του, από τότε που έφυγε από τις γραμμές του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ.
Το επίμαχο κείμενο έχει ως εξής:
- Όταν ο μαύρος όχλος δολοφόνησε τους εργαζομένους της Marfin; - Όταν ο Καραμανλής έκλεινε τη Βουλή νύχτα για να αθωώσει τους πολιτικούς που τώρα βρίζεις; - Όταν το γραφείο σου στη δημόσια υπηρεσία γέμιζε με υπεράριθμους υπαλλήλους/κομματόσκυλα; - Όταν ο εφοριακός σου ζητούσε χρήματα για να μην σε ελέγξει; - Όταν οι κομματικοί στρατοί καταλάμβαναν τα Πανεπιστήμια; - Όταν ο εξεταστής σου ζητούσε χρήματα για να σου δώσει δίπλωμα οδήγησης; - Όταν ο διορισμένος καθηγητής του δημοσίου έκανε ιδιαίτερα μαθήματα με extra αμοιβή στο παιδί σου; Τι έκανες γι' όλα αυτά και τώρα μου... ...παριστάνεις τον "υπεύθυνο"; Απάντησε μου -για αρχή- σε αυτά και μετά θα έρθω κι εγώ δίπλα σου στο Σύνταγμα να χτυπήσω την κατσαρόλα μου. Αγανακτισμένε, μαζί τα φάγαμε. Μόνο που εγώ έχω μάθει να πληρώνω το λογαριασμό. Αυτή είναι η διαφορά μας. Υ.Γ Ποιος σου έμαθε να χτυπάς (ακίνδυνα) την κατσαρόλα σου; Αυτοί που σου έκρυβαν την πραγματική κατάσταση της Οικονομίας; Αυτοί που σε έστειλαν στις παραλίες στις Ευρωεκλογές; Τους πίστεψες πάλι;
By: Δημοκρατική Αριστερά Κορυδαλλού
ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΗ ΤΟΥ ’68, ΛΟΙΠΟΝ.
(Το κείμενο αυτό ήταν εισήγησή μου στο ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ '68: ΜΙΑ ΒΔΟΜΑΔΑ ΜΕ ΤΑΙΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ που οργάνωσε το Ι Ν Σ Τ Ι Τ Ο Υ Τ Ο ΝΙΚΟΣ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ, 28 Μαΐου-3 Ιουνίου 2008 στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης)
Η πρώτη εξήγηση που δόθηκε ήταν αυτή της κατεστημένης πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας που ανέπτυξε μια «θεωρία συνομωσίας». Ο Ντε Γκωλ και ο Πομπιντού (πρόεδρος και πρωθυπουργός αντίστοιχα) προσδιόρισαν ως «συνωμότες» το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τις αριστερίστικες ομάδες αγνοώντας σκόπιμα ότι το ΓΚΚ αρχικά σαμποτάρισε την εξέγερση και συμμετείχε μόνο στο τέλος με την απεργιακή κινητοποίηση των συνδικάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι τότε οι αυταρχικές εξουσίες επικαλούνταν εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς προκειμένου να καταστείλουν κάθε αμφισβήτησή τους. Βέβαια, στην πορεία ο Πομπιντού θα έλεγε ότι «το μόνο ιστορικό προηγούμενο ήταν αυτό του 15ου αιώνα όταν κατέρρεαν οι δομές του Μεσαίωνα και οι φοιτητές στη Σορβόννη στασίαζαν. Σήμερα, δεν είναι η κυβέρνηση που υφίσταται επίθεση ούτε οι θεσμοί, ούτε η Γαλλία. Είναι ο δικός μας πολιτισμός». Περνάμε έτσι σε μια πιο ευρεία ερμηνεία που γενικεύει την ιδέα περί κρίσης ως τα όρια της «κοσμοϊστορικής κρίσης του πολιτισμού». Κατ’ αυτή την άποψη, οι νέοι και οι νέες επιτέθηκαν συνολικά εναντίον της «καταναλωτικής κοινωνίας». Σε αρκετές διαλέξεις του, ο αντιστασιακός συγγραφέας και μαχητής των Διεθνών Ταξιαρχιών, ο Αντρέ Μαλρώ, υπουργός πολιτισμού των κυβερνήσεων Ντε Γκωλ από το 1960 ως το 1969, τόνιζε ότι δεν επρόκειτο για ζήτημα μεταρρυθμίσεων αλλά για επιστροφή του παλιού μηδενισμού με τη μαύρη σημαία και μια αστείρευτη επιθυμία καταστροφής. «Το βαθύ νόημα του κινήματος», συνέχισε κατόπιν ο αρχηγός της Παρισινής αστυνομίας, ήταν η «η νεολαιίστικη απόρριψη…μιας κοινωνίας σε αποσύνθεση». Τρία χρόνια αργότερα, ο Αντριέν Ντανσέτ θα έγραφε στο βιβλίο του «Μάης 68»: «μέσα σε μερικές εβδομάδες τα πάντα κατέρρευσαν –οι παλιοί τρόποι, οι παλιές συνήθεις, τα παλιά έθιμα και οι παλιές ιδέες». Πολλοί Άγγλοι και Αμερικανοί δημοσιογράφοι θα τόνιζαν για την επανάσταση που εξέφραζε την πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική κρίση. Ακόμη και συμπαθούντες το κίνημα θα ήταν στη γραμμή αυτή. Ο Ανρί Λεφέβρ μίλησε για τους φοιτητές των κοινωνικών επιστημών, κυρίως της Ναντέρ, που αμφισβήτησαν τις αξίες του «καταναλωτισμού» και της «τεχνολογικής» και «τεχνοκρατικής» κοινωνίας που αποτελούσαν παρερμηνεία και παρέκκλιση του Διαφωτιστικού προτάγματος. Οι εξεγερμένοι ιδιοποιήθηκαν τον κοινωνικό χώρο προωθώντας την επανακατάληψη του αστικού χώρου ανακαλώντας στη μνήμη την Κομμούνα του Παρισιού. Οι Κλωντ Λεφόρ, Εντγκάρ Μορέν και Κορνήλιος Καστοριάδης θεώρησαν τα γεγονότα ως μια καλοδεχούμενη «ρήξη» (La brèche) με την κομφορμιστική καταναλωτική κοινωνία.
Μια τρίτη εξήγηση που προσπάθησε να είναι πιο μέσα στα πράγματα τονίζει την κρίση του Πανεπιστημίου ως θεσμού. Το Πανεπιστήμιο είχε πια εξελιχθεί από την άποψη της κοινωνικής σύνθεσης του φοιτητόκοσμου και εν μέρει του ερευνητικού και διδακτικού προσωπικού. Από πανεπιστήμιο των αστικών και γραφειοκρατικών ελίτ είχε μετατραπεί μεταπολεμικά σε μαζικό πανεπιστήμιο των μεσαίων στρωμάτων και των πιο ταλαντούχων παιδιών της εργατικής τάξης των πόλεων. Το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών και των εσωτερικών κανονισμών ήταν εκφράσεις του παλιού πανεπιστήμιου και δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες δεκάδων χιλιάδων φοιτητών και φοιτητριών που αγωνιούσαν για το μέλλον τους που φαινόταν μπλοκαρισμένο ανάμεσα στο «σύστημα» από τη μια και στο κοινωνικό παρελθόν τους από την άλλη. Η εξέγερση του φοιτητόκοσμου έδειξε ότι η οικοδόμηση νέων πανεπιστημίων, όπως αυτό της εργατικής γειτονιάς της Ναντέρ, δεν έλυνε το πρόβλημα που δεν ήταν ποσοτικό αλλά ποιοτικό.
Κάποιοι άλλοι δεν συμμερίζονταν την παραπάνω εξήγηση και έδωσαν τη δική τους. Θεωρούσαν ότι το κίνημα της αμφισβήτησης ήταν το ξέσπασμα της «εφηβικής ανταρσίας» και η φωτιά του «νεανικού πυρετού». Από αυτούς που τα έλεγαν αυτά, κάποιοι τα έβλεπαν με θετικό μάτι και μιλούσαν για τη «γιορτή της ζωής» και για το «εφηβικό 1789» που μετέτρεψε τη νεολαία σε «κοινωνικοπολιτική δύναμη». Οι πιο επικριτικοί, όπως ο Ραϊμόν Αρόν μιλούσαν για «ψυχόδραμα» ή για «μίμηση» και ακόμη πιο ειρωνικά για «παρωδία επανάστασης» που έδινε διέξοδο στα ψυχικά αδιέξοδα των εξεγερμένων.
Μια ερμηνεία που έβλεπε με εμφανή συμπάθεια το κίνημα του Μάη ήταν αυτή περί «ταξικής σύγκρουσης νέου τύπου». Την άποψη αυτή πρωτοδιατύπωσε ο κοινωνιολόγος Αλαίν Τουραίν. Κατ’ αυτόν, το κίνημα του Μάη ήταν μια μεγάλη κρίσιμη καμπή. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του «Νέοι ταξικοί αγώνες εμφανίζονται και οργανώνονται σε τομείς και πεδία που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ότι βρίσκονται εκτός της σφαίρα της παραγωγικής δραστηριότητας», όπως ο βίος στην πόλη, η διαχείριση των αναγκών και των πόρων, η παιδεία κα. Ο Μάης γεννούσε ένα «νέο κοινωνικό κίνημα» που θα αντικαθιστούσε την παλιά ταξική πάλη μεταξύ αστών και εργατών (…) γιατί οι εργάτες, όπως οι χωρικοί του ύστερου 19ου αιώνα, βρίσκονται σε παρακμή στον ύστερο 20ό αιώνα. Οι εργάτες και οι φοιτητές «επινοούν εκ νέου την ταξική πάλη» αλλά αυτή τη φορά εναντίον της τεχνοκρατίας της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας απαιτώντας δημοκρατική διαδικασία στη λήψη των αποφάσεων και συμμετοχή. Οι φοιτητές του μαζικού πανεπιστήμιου μετατρέπονταν σε επαναστατικό παράγοντα επειδή αποτελούσαν μέρος του «παραγωγικού μηχανισμού» της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας. Δεν έπαιρναν μέρος στην εξέγερση τόσο λόγω του κομμουνιστικού ή σοσιαλιστικού όσο του αντι-τεχνοκρατικού της χαρακτήρα, ως απάντηση στον «αυταρχικό ορθολογισμό» μιας «αρχαϊκής κοινωνίας» σε μια σύγχρονη οικονομία. Οι συγκρούσεις θα είναι εξίσου έντονες με τις παλιότερες.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
http://tsakiris.snn.gr http://tsakthan.blogspot.com http://tsakthan.wordpress.com http://antiracistes.wordpress.
http://workingreece.wordpress.
Μάη Μάη
Χάρις Αλεξίου
Στίχοι/Μουσική
Από το άλμπουμ Πάνος Τζαβέλας: Τραγούδια από το αντάρτικο λημέρι του, Μινος ΕΜΙ, 1975
Κι αν ήρθε νύχτα παγερή
θα ξημερώσει χαραυγή
Μη σας τρομάζει η παγωνιά
λαλάτε τη τη λευτεριά
Μάη, Μάη Χρυσομάη τι μας
και δε φάνηκες
Να μας φέρεις τα λουλούδια
σήκω, λούσου κι άλλαξε
Τα νιάτα θέλουνε χαρά
την κατακτούν τη λευτεριά
μ' αγώνες, δάκρυα κι αίματα
κι όχι με λόγια ή ψέματα
Μάη, Μάη Χρυσομάη τι μας
και δε φάνηκες
Να μας φέρεις τα λουλούδια
σήκω, λούσου κι άλλαξε
Την πείρα κλέψτε απ’ τη ζωή
κι απ’ τους θεούς την αστραπή
και κάψτε τ' άδικο στη γη
να γίνουμε όλοι αδελφοί
Μάη, Μάη Χρυσομάη τι μας
και δε φάνηκες
Να μας φέρεις τα λουλούδια
σήκω, λούσου κι άλλαξε
Σινεμά γι’ απόψε
Αν δεν είστε στις συγκεντρώσεις, δείτε στο DVD:
Το βάθος του ουρανού είναι κόκκινο (1977)*
σκηνοθεσία - σενάριο: Κρις Μαρκέρ
Η « μυθική» πια ταινία του μεγάλου ντοκιμαντερίστα που καταγράφει με
ακρίβεια και σεβασμό τα γεγονότα της εκρηκτικής δεκαετίας του ΄60,
καταθέτοντας μια απ' τις σημαντικότερες μαρτυρίες γι' αυτήν την εποχή.
σκηνοθεσία - σενάριο: Κρις Μαρκέρ
Η « μυθική» πια ταινία του μεγάλου ντοκιμαντερίστα που καταγράφει με
ακρίβεια και σεβασμό τα γεγονότα της εκρηκτικής δεκαετίας του ΄60,
καταθέτοντας μια απ' τις σημαντικότερες μαρτυρίες γι' αυτήν την εποχή.
No comments:
Post a Comment