Μια σύντομη αναδρομή στους ιστορικούς σταθμούς του Η.Β. (3ο μέρος)

Μέσα του 19ο αιώνα. «Φιλελευθερισμός της ευημερίας».

Στα μέσα και προς τα τέλη του 19ου αιώνα, οι Βρετανοί φιλελεύθεροι φιλόσοφοι Λίοναρντ T. Χομπχάους και Tόμας Χ. Γκρην άρχισαν να απαιτούν από το κράτος να εμποδίζει την καταπίεση και να φροντίζει για την προώθηση πολιτικών που να έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ευημερίας για όλους. Ο Χομπχάους θεωρούσε ότι η εξέλιξη του ανθρώπινου νου σχετίζεται με την ανάπτυξη των κοινωνιών και γι’ αυτό απαιτείται από την φιλελεύθερη σκέψη της εποχής να προσφέρει τις ελάχιστες ικανές και αναγκαίες συνθήκες για την αξιοπρεπή ατομική ύπαρξη. Ο Γκρην θεωρούσε πως στο πλαίσιο του φιλελευθερισμού η αποτυχία παροχής βοήθειας σε ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη περιορίζει την ελευθερία τους. Έτσι δικαιολογούνται οι εξαναγκαστικοί θεσμοί του κράτους ευημερίας που απαιτεί ένα εγγυημένο κοινωνικού μίνιμουμ και ίσες ευκαιρίες.

6 Ιουνίου 1859. Ίδρυση του Φιλελεύθερου Κόμματος

Το Φιλελεύθερο Κόμμα συγκροτήθηκε από την σύμπραξη του Κόμματος των Whigs, των Ριζοσπαστών και τους οπαδούς του ελεύθερου εμπορίου. Ως τα τέλη του 19ου αιώνα είχε σχηματίσει 4 κυβερνήσεις υπό την πρωθυπουργία του William Gladstone (1868–74, 1880–85, 1886, 1892–94).   Όμως υπέστη και βαριές ήττες. Μολονότι διχάστηκε όσον αφορά το θέμα της ανεξαρτησίας της Ιρλανδίας το Φιλελεύθερο Κόμμα επέστρεψε στην κυβέρνηση το 1906. Μέχρι την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατάφερε να δημιουργήσεις τις βασικές δομές του "κράτους πρόνοιας". Σημαντικοί πρωθυπουργοί ήταν οι H. H. Asquith ως το 1916 και David Lloyd George ως το 1922.

1922. Το Φιλελεύθερο Κόμμα σταματά την συγκυβέρνηση με το Συντηρητικό Κόμμα κι έκτοτε είναι κόμμα μπαλαντέρ όταν χρειαστεί για την συγκρότηση κυβέρνησης.


 

22 Ιουλίου 1901. Πρώτη εμφάνιση του Εργατικού Κόμματος

Η Taff Vale Railway Company έκανε μήνυση στην Ενωμένη Εταιρεία Σιδηροδρομικών Υπαλλήλων διεκδικώντας από το συνδικάτο το ποσό που αντιστοιχούσε στις ζημιές που προκλήθηκαν λόγω της απεργίας. Οι απεργοί υποστηρίχθηκαν από την Αντιπροσωπευτική Εργατική Επιτροπή (Labour Representative Committee) μια σοσιαλιστική ομοσπονδία που δημιουργήθηκε το 1900 έπεισε τα εργατικά συνδικάτα ότι η πολιτική εκπροσώπηση της οργανωμένης εργασίας ήταν πια ουσιαστική ανάγκη. Αυτή η οργάνωση μαζί με τα συνδικάτα ίδρυσαν το Εργατικό Κόμμα.

Σεπτέμβριος 1903. Lib-Lab

Υπογραφή μυστικού συμφώνου μεταξύ του Φιλελεύθερου Κόμματος και της Αντιπροσωπευτικής Εργατικής Επιτροπής. Σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες οι Φιλελεύθεροι δεν θα όριζαν υποψήφιο βουλευτή αλλά πριμοδοτούσαν τον Εργατικό υποψήφιο.

Οκτώβριος 1903. Σουφραζέτες.

Δημιουργείται η Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών από 6 γυναίκες με πιο γνωστές τις Emmeline και Christabel Pankhurst. Απογοητευμένες με την έλλειψη προόδου στο ζήτημα των δικαιωμάτων οι σουφραζέτες αυτές χρησιμοποίησαν ριζοσπαστικές και συγκρουσιακές μορφές δράσης και έφταναν πολλές φορές στην χρήση της μακρόχρονης απεργίας πείνας μέσα στις φυλακές.

6 Φεβρουαρίου 1918. Καθιερώνεται η καθολική ψηφοφορία ανδρών

Με την Πράξη Λαϊκής Εκπροσώπησης χορηγείται το εκλογικό δικαίωμα σε όλες τους άνδρες άνω των 21 ετών και σε γυναίκες άνω των 30 ετών κατόχους περιουσίας.

23 Ιανουαρίου 1924. Πρώτος Εργατικός Πρωθυπουργός.

Ο ηγέτης του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας κι έτσι ο Ramsay Macdonald γίνεται ο πρώτος Εργατικός πρωθυπουργός. Επειδή εξαρτιόταν από τις ψήφους του Φιλελεύθερου Κόμματος η Εργατική κυβέρνηση δεν μπόρεσε να εφαρμόσει το ριζοσπαστικό αριστερό της πρόγραμμα απογοητεύοντας τους αριστερούς ψηφοφόρους του κόμματος.

 

7 Μαΐου 1928. Καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας γυναικών επί ίσοις όροις με τους άνδρες.

30 Μαΐου 1929. Το Εργατικό Κόμμα κερδίζει τις εκλογές.

Η πρώτη νίκη του Εργατικού Κόμματος. Ο Ramsay Macdonald γίνεται αυτοδύναμος πρωθυπουργός αλλά η θητεία του συμπίπτει με το κραχ του 1929 και την έναρξη της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Φουντώνει η ανεργία και σε ορισμένες περιοχές αγγίζει το 75%.

27 Οκτωβρίου 1931. Εθνική κυβέρνηση.

Ο Ramsay Macdonald συστήνει «εθνική κυβέρνηση» για την αντιμετώπιση της κρίσης. Προκηρύσσει εκλογές λόγω διχογνωμίας στο Εργατικό Κόμμα και επειδή ήθελε ευρεία λαϊκή συναίνεση. Το Ψηφοδέλτιο της Εθνικής Κυβέρνησης κέρδισε τις εκλογές με τους Συντηρητικούς να κατέχουν τις περισσότερες έδρες. Έτσι ο  Ramsay Macdonald κατάφερε να περάσει την πολιτική αυστηρής λιτότητας στην οποία αντιστεκόταν το Εργατικό Κόμμα το οποίο τον αποκήρυξε.

1 Οκτωβρίου 1932. Ίδρυση της Βρετανικής Φασιστικής Ένωσης

Ο Oswald Mosley, πρώην Συντηρητικός και κατόπιν Εργατικός βουλευτής, δημιουργεί κόμμα στη γραμμή του Ιταλικού Φασισμού. Το κόμμα δεν κατάφερε να εδραιωθεί στο πολιτικό σύστημα και κηρύχτηκε παράνομο το 1940. Ο Mosley φυλακίστηκε στη διάρκεια του πολέμου και μετά έκανε δυο αποτυχημένες απόπειρες να επανέλθει στο κοινοβούλιο.  Πέθανε το 1980.

20 Ιανουαρίου 1936. Ο Γεώργιος ο 5^ος πεθαίνει και τον διαδέχεται ο Εδουάρδος ο  8^ος.

Ως Πρίγκηπας της Ουαλίας, ο Εδουάρδος είχε επισκεφθεί πολλά μέρη της Βρετανίας που είχαν χτυπηθεί από την παρατεταμένη οικονομική κρίση. Αυτές οι περιοδείες και επισκέψεις [ου έδειχναν το ενδιαφέρον του για τους μη προνομιούχους πολίτες και οι αποστολές του στο εξωτερικό εκ μέρους του βασιλιά πατέρα του τον κατέστησαν δημοφιλή εντός και εκτός της χώρας. Όμως οι ερωτικές επιλογές του προκάλεσαν συνταγματική κρίση. Ερωτεύτηκε την Αμερικανίδα Wallis Simpson που μετά το διαζύγιό της τον Οκτώβριο 1936 άνοιξε το δρόμο της προς τον γάμο της με τον Εδουάρδο.

10 Δεκεμβρίου 1936. Ο Εδουάρδος ο 8^ος παραιτείται.

Ο Εδουάρδος ο 8^ος ήθελε να παντρευτεί την Wallis Simpson. Ο Συντηρητικός πρωθυπουργός Stanley Baldwin τον συμβούλεψε να είναι προσεκτικός γιατί ο Βρετανικός λαός δεν θα την αποδεχόταν ως σύζυγο του βασιλιά λόγω του διαζυγίου της. Ο έρως, όμως, νίκησε. Προκειμένου να χάσει τη γυναίκα που αγαπούσε ο Εδουάρδος παραιτήθηκε από το θρόνο. Στις 11 Δεκεμβρίου με ραδιοφωνικό διάγγελμά του προς τον Βρετανικό λαό δήλωσε την απόφασή του να παραιτηθεί. Παντρεύτηκε την Wallace Simpson στη Γαλλία τον Ιούνιο 1937. Το ζεύγος έγινε Δούκας και Δούκισσα του. Ο Baldwin πιστώθηκε την αποφυγή μιας συνταγματικής κρίσης που θα μπορούσε να ήταν μοιραία για τη μοναρχία στη Βρετανία.

 

12 Μαΐου 1937. Ο Δούκας της Υόρκης στέφεται βασιλιάς ως Γεώργιος ο 6^ος.

Ο μικρότερος αδελφός του Εδουάρδου, ο Δούκας της Υόρκης, στέφθηκε βασιλιάς με το όνομα Γεώργιος ο 6^ος. Αυτός και η σύζυγός του Βασίλισσα  Ελισάβετ (μετέπειτα Βασιλομήτωρ)  έπαιξαν σημαντικό ρόλο εμπνέοντας την Βρετανική κοινωνία στη διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου.

( Η συνέχεια στην οθόνη σας….. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F_%CE%9B%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%AC )


Συνεχίζεται...

Θανάσης Τσακίρης