6. ΝΙΚΟΣ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ
Ο Ν. Πουλαντζάς επιχείρησε στο βιβλίο του Η κρίση των δικτατοριών: Πορτογαλία, Ελλάδα, Ισπανία να διατυπώσει μια σύνθετη ερμηνεία με βάση το δομικό Μαρξισμό. Αναλύει την κοινωνική δομή των τριών μεσογειακών χωρών που βγήκαν από τα δικτατορικά καθεστώτα και μπήκαν σε διαδικασία μετάβασης στην κοινοβουλευτική δημοκρατία τη δεκαετία του '70.Κατέληξε στην άποψη ότι υπήρχαν δύο ανταγωνιζόμενες συγκρουόμενες μερίδες της αστικής τάξης, η μεταπρατική και η ενδογενής αστική τάξη. Στην Ελληνική περίπτωση σημαντικά τμήματα της ενδογενούς αστικής τάξης υποστήριζαν την ένταξη στην ΕΟΚ, με συνέπεια να κινδυνεύει να αντικατασταθεί η αμερικάνικη ηγεμονία από τη δημιουργία ενός καθεστώτος ιδιότυπης έμμεσης διαμεσολαβημένης ηγεμονίας ως αντανάκλαση των αντιφάσεων που χαρακτήριζαν τις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΟΚ. Συνακόλουθα, οι αντιφάσεις των δυο μεγάλων μερίδων της αστικής τάξης στο εσωτερικό της χώρας κατέληξαν στην αλλαγή της καθεστωτικής μορφής του αστικού κράτους. Σ' αυτή την καθεστωτική μορφή ο στρατός λειτουργούσε ως ο πολιτικός οργανωτής του αστικού συστήματος, ως "το πολιτικό κόμμα της αστικής τάξης". Η δικτατορία είναι ειδική μορφή κράτους έκτακτης ανάγκης .Τίθεται, έτσι, στην υπηρεσία όχι μόνο μιας μερίδας της αστικής τάξης αλλά της μακροπρόθεσμιας διαιώνισης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Αρχικά η ενδογενής αστική τάξη ανέχτηκε το καθεστώς αλλά άρχισε να αμφισβητεί την αποτελεσματικότητά μου με την οικονομική στασιμότητα και την πετρελαϊκή κρίση και οι πολιτικές δυνάμεις της ήρθαν σε αντιπαράθεση μ' αυτό.
7. Κριτική του ίδιου του Σπύρου Σακελλαρόπουλου σε Χαραλάμπη και Βερναρδάκη-Μαυρή.
Ο Σ. Σακελλαρόπουλος θεωρεί ότι ο Χαραλάμπης παραγνωρίζοντας τις ουσιαστικές συνιστώσες του κοινωνικού γίγνεσθαι υποπίπτει συχνά στην ανεπάρκεια μιας "πολιτικιστικής ανάλυσης. Όσον αφορά τους Βερναρδάκης-Μαυρή θεωρεί ότι από την ανάλυσή τους "απουσιάζουν (...) οι παραπομπές σε ζητήματα οικονομίας και ιδεολογίας , ενώ υπερτονίζονται τα γεγονότα της πολιτικής ιστορίας. Επίσης σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το πολιτικό Κέντρο ως φορέα που λειτούργησε ως Αριστερά τίθεται θέμα του τι θεωρείται Αριστερά, και, τέλος, θεωρεί ότι η εμμονή στην Λενινιστική έννοια της 'επαναστατικής κατάστασης' δείχνει σημαντική "έλλειψη μεθοδολογικού πλουραλισμού". Ο ίδιος ο Σακελλαρόπουλος θα προσπαθήσει να διατυπώσει μια ερμηνεία των κοινωνικών συνθηκών που οδηγήσαν στην άνοδο και την πτώση του κοινοβουλευτισμού. Υποστηρίζει από τη μια την έννοια του Χαραλάμπη για το "τρίγωνο εξουσίας" και την ανάλυση της δυναμικής των κοινωνικών αντιθέσεων όπως την παρουσίασαν οι Βερναρδάκης-Μαυρής και από την άλλη διαμορφώνει ένα διαφορετικό πρίσμα "αυτό του συσχετισμού των κοινωνικών συνθηκών με την ένταση της κοινωνικής δυναμικής σε συνάρτηση με τον ειδικό ρόλο του στρατού στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.
Συνεχίζεται...
Θανάσης Τσακίρης
Ο Ν. Πουλαντζάς επιχείρησε στο βιβλίο του Η κρίση των δικτατοριών: Πορτογαλία, Ελλάδα, Ισπανία να διατυπώσει μια σύνθετη ερμηνεία με βάση το δομικό Μαρξισμό. Αναλύει την κοινωνική δομή των τριών μεσογειακών χωρών που βγήκαν από τα δικτατορικά καθεστώτα και μπήκαν σε διαδικασία μετάβασης στην κοινοβουλευτική δημοκρατία τη δεκαετία του '70.Κατέληξε στην άποψη ότι υπήρχαν δύο ανταγωνιζόμενες συγκρουόμενες μερίδες της αστικής τάξης, η μεταπρατική και η ενδογενής αστική τάξη. Στην Ελληνική περίπτωση σημαντικά τμήματα της ενδογενούς αστικής τάξης υποστήριζαν την ένταξη στην ΕΟΚ, με συνέπεια να κινδυνεύει να αντικατασταθεί η αμερικάνικη ηγεμονία από τη δημιουργία ενός καθεστώτος ιδιότυπης έμμεσης διαμεσολαβημένης ηγεμονίας ως αντανάκλαση των αντιφάσεων που χαρακτήριζαν τις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΟΚ. Συνακόλουθα, οι αντιφάσεις των δυο μεγάλων μερίδων της αστικής τάξης στο εσωτερικό της χώρας κατέληξαν στην αλλαγή της καθεστωτικής μορφής του αστικού κράτους. Σ' αυτή την καθεστωτική μορφή ο στρατός λειτουργούσε ως ο πολιτικός οργανωτής του αστικού συστήματος, ως "το πολιτικό κόμμα της αστικής τάξης". Η δικτατορία είναι ειδική μορφή κράτους έκτακτης ανάγκης .Τίθεται, έτσι, στην υπηρεσία όχι μόνο μιας μερίδας της αστικής τάξης αλλά της μακροπρόθεσμιας διαιώνισης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Αρχικά η ενδογενής αστική τάξη ανέχτηκε το καθεστώς αλλά άρχισε να αμφισβητεί την αποτελεσματικότητά μου με την οικονομική στασιμότητα και την πετρελαϊκή κρίση και οι πολιτικές δυνάμεις της ήρθαν σε αντιπαράθεση μ' αυτό.
7. Κριτική του ίδιου του Σπύρου Σακελλαρόπουλου σε Χαραλάμπη και Βερναρδάκη-Μαυρή.
Ο Σ. Σακελλαρόπουλος θεωρεί ότι ο Χαραλάμπης παραγνωρίζοντας τις ουσιαστικές συνιστώσες του κοινωνικού γίγνεσθαι υποπίπτει συχνά στην ανεπάρκεια μιας "πολιτικιστικής ανάλυσης. Όσον αφορά τους Βερναρδάκης-Μαυρή θεωρεί ότι από την ανάλυσή τους "απουσιάζουν (...) οι παραπομπές σε ζητήματα οικονομίας και ιδεολογίας , ενώ υπερτονίζονται τα γεγονότα της πολιτικής ιστορίας. Επίσης σχετικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το πολιτικό Κέντρο ως φορέα που λειτούργησε ως Αριστερά τίθεται θέμα του τι θεωρείται Αριστερά, και, τέλος, θεωρεί ότι η εμμονή στην Λενινιστική έννοια της 'επαναστατικής κατάστασης' δείχνει σημαντική "έλλειψη μεθοδολογικού πλουραλισμού". Ο ίδιος ο Σακελλαρόπουλος θα προσπαθήσει να διατυπώσει μια ερμηνεία των κοινωνικών συνθηκών που οδηγήσαν στην άνοδο και την πτώση του κοινοβουλευτισμού. Υποστηρίζει από τη μια την έννοια του Χαραλάμπη για το "τρίγωνο εξουσίας" και την ανάλυση της δυναμικής των κοινωνικών αντιθέσεων όπως την παρουσίασαν οι Βερναρδάκης-Μαυρής και από την άλλη διαμορφώνει ένα διαφορετικό πρίσμα "αυτό του συσχετισμού των κοινωνικών συνθηκών με την ένταση της κοινωνικής δυναμικής σε συνάρτηση με τον ειδικό ρόλο του στρατού στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.
Συνεχίζεται...
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment