Συνεχίζουμε την συζήτηση για τα αίτια της επικράτησης του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 με την σύντομη παράθεση των απόψεων των Δημήτρη Χαραλάμπη και των Χριστόφορου Βερναρδάκη - Γιάννη Μαυρή σύμφωνα την ανάγνωση του Σπύρου Σακελλαρόπουλου(επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου) στο βιβλίο του Τα αίτια του απριλιανού πραξικοπήματος, (1998, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη).
4. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ
Στο βιβλίο του Στρατός και πολίτική εξουσία. Η δομή της εξουσίας στη μετεμφυλιακή Ελλάδας, ο Δ. Χαραλάμπης θεωρούσε ότι στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο πόλεμο είχε διαμορφωθεί μια τριγωνική μορφή εξουσίας" την οποία αποτελούσαν ο Στρατός, το Παλάτι και η εκτελεστική εξουσία με το Κοινοβούλιο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε προσπαθήσει να εκσυγχρονίσει αυτή την κυριαρχία με την πρόταση "βαθείας τομής" αλλά απέτυχε. Επέμενε στην ενδυνάμωση της εκτελεστικής εξουσίας και βρήκε σθεναρή αντίσταση πρωτίστως από το Παλάτι και συνάντησε υπόγεια αντίσταση από το Στρατό. Συνέχεια με διαφορετικό τρόπο πήρε η σύγκρουση με την Ένωση Κέντρου, παρ' όλο που αρχικά το μόνο που πρόβαλλε ήταν ένα διαφορετικό οικονομικό πρόγραμμα για την τόνωση της κατανάλωσης. Όμως, το αποτέλεσμα των δεύτερων εκλογών του Φεβρουαρίου έδωσε άλλον αέρα και προοπτική για τη βελτίωση της λειτουργίας του Κοινοβουλίου. Μέσα από μικρές ρήξεις αλλά και επικίνδυνους συμβιβασμούς ο Γ. Παπανδρέου προχωρούσε σε αυτή την κατεύθυνση με αποκορύφωση τη μάχη της ΚΥΠ και του Στρατού ερχόμενος στις 15 Ιουλίου 1965 σε ευθεία κόντρα με τις άλλες δύο θεσμούς της τριγωνικής εξουσίας. Επειδή στη σύγκρουση είχε μαζί του το λαό τέθηκε από την πλευρά της δεξιάς η διαδικασία της "αποστασίας". Η αστική τάξη δεν ήταν διατεθειμένη να ρισκάρει την ηγεμονία της την οποία είχε κατοχυρώσει μέσω του Στρατού στον εμφύλιο πόλεμο και την υποστήριξη του Παλατιού. Έτσι ο Στρατός επενέβη για μια ακόμα φορά για να σώσει την παρτίδα για λογαριασμό της.
5. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΗΣ
Στο βιβλίο τους Κόμματα και κοινωνικές συμμαχίες στην προδικτατορική Ελλάδα, οι συγγραφείς με μαρξιστική συλλογιστική "απαντούν" στις απόψεις του Δ. Χαραλάμπη. Τονίζουν ότι "το ελληνικό πολιτικό σύστημα, και όχι μόνο αυτό, χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μιας διαρκούς κοινωνικής πόλωσης". Η συντριβή της ΕΑΜικής ταξικής συμμαχίας στον Εμφύλιο Πόλεμο είχε ως αποτέλεσμα την αναζήτηση από τις κυριαρχούμενες μερίδες πολιτικής έκφρασης που τελικά την βρήκαν στα κόμματα του κοινοβουλευτικού Κέντρου κι όχι στην κομμουνιστική ή την σοσιαλδημοκρατική αριστερά. Οπότε, σχηματικά, η αντίθεση πήρε μορφή "δεξιάς εναντίον κεντροαριστεράς". Το αδιέξοδο των κομμάτων του Κέντρου είχε διαφανεί πια στα Ιουλιανά του 1965 καθώς "το αστικό επιτελείο που τα διηύθυνε επιχειρούσε να πραγματοποιήσει μια εναλλακτική πολιτική από αυτή της δεξιάς εκπροσωπώντας στρώματα που επιζητούσαν το ξεπέρασμα αυτής της πολιτικής". Κατά τους συγγραφείς, το κίνημα των Ιουλιανών ήταν κάτι παραπάνω από μια "πολιτική κρίση". Ήταν "επαναστατική κατάσταση" (όπως την όρισε ο Λένιν) που δεν εξελίχθηκε σε "επανάσταση" λόγω της επιβολής της δικτατορίας. Η ρήξη με τη μοναρχία με το σύνθημα 1-1-4 δεν ήταν ενσωμάτωση στην αστική νομιμότητα. Ήταν η αμφισβήτηση του "πλαισίου ταξικής κυριαρχίας" και γι' αυτό οι αστικές δυνάμεις προχώρησαν το σχέδιο της "αποστασίας" και στην πραξικοπηματική λύση με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας. Η 21η Απριλίου ήταν "το αποτέλεσμα της αδυναμίας των κυρίαρχων τάξεων να δεχτούν οποιαδήποτε υποχώρηση απέναντι στα αιτήματα των λαϊκών στρωμάτων".
Συνεχίζεται...
Θανάσης Τσακίρης
4. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ
Στο βιβλίο του Στρατός και πολίτική εξουσία. Η δομή της εξουσίας στη μετεμφυλιακή Ελλάδας, ο Δ. Χαραλάμπης θεωρούσε ότι στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο πόλεμο είχε διαμορφωθεί μια τριγωνική μορφή εξουσίας" την οποία αποτελούσαν ο Στρατός, το Παλάτι και η εκτελεστική εξουσία με το Κοινοβούλιο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε προσπαθήσει να εκσυγχρονίσει αυτή την κυριαρχία με την πρόταση "βαθείας τομής" αλλά απέτυχε. Επέμενε στην ενδυνάμωση της εκτελεστικής εξουσίας και βρήκε σθεναρή αντίσταση πρωτίστως από το Παλάτι και συνάντησε υπόγεια αντίσταση από το Στρατό. Συνέχεια με διαφορετικό τρόπο πήρε η σύγκρουση με την Ένωση Κέντρου, παρ' όλο που αρχικά το μόνο που πρόβαλλε ήταν ένα διαφορετικό οικονομικό πρόγραμμα για την τόνωση της κατανάλωσης. Όμως, το αποτέλεσμα των δεύτερων εκλογών του Φεβρουαρίου έδωσε άλλον αέρα και προοπτική για τη βελτίωση της λειτουργίας του Κοινοβουλίου. Μέσα από μικρές ρήξεις αλλά και επικίνδυνους συμβιβασμούς ο Γ. Παπανδρέου προχωρούσε σε αυτή την κατεύθυνση με αποκορύφωση τη μάχη της ΚΥΠ και του Στρατού ερχόμενος στις 15 Ιουλίου 1965 σε ευθεία κόντρα με τις άλλες δύο θεσμούς της τριγωνικής εξουσίας. Επειδή στη σύγκρουση είχε μαζί του το λαό τέθηκε από την πλευρά της δεξιάς η διαδικασία της "αποστασίας". Η αστική τάξη δεν ήταν διατεθειμένη να ρισκάρει την ηγεμονία της την οποία είχε κατοχυρώσει μέσω του Στρατού στον εμφύλιο πόλεμο και την υποστήριξη του Παλατιού. Έτσι ο Στρατός επενέβη για μια ακόμα φορά για να σώσει την παρτίδα για λογαριασμό της.
5. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΗΣ
Στο βιβλίο τους Κόμματα και κοινωνικές συμμαχίες στην προδικτατορική Ελλάδα, οι συγγραφείς με μαρξιστική συλλογιστική "απαντούν" στις απόψεις του Δ. Χαραλάμπη. Τονίζουν ότι "το ελληνικό πολιτικό σύστημα, και όχι μόνο αυτό, χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μιας διαρκούς κοινωνικής πόλωσης". Η συντριβή της ΕΑΜικής ταξικής συμμαχίας στον Εμφύλιο Πόλεμο είχε ως αποτέλεσμα την αναζήτηση από τις κυριαρχούμενες μερίδες πολιτικής έκφρασης που τελικά την βρήκαν στα κόμματα του κοινοβουλευτικού Κέντρου κι όχι στην κομμουνιστική ή την σοσιαλδημοκρατική αριστερά. Οπότε, σχηματικά, η αντίθεση πήρε μορφή "δεξιάς εναντίον κεντροαριστεράς". Το αδιέξοδο των κομμάτων του Κέντρου είχε διαφανεί πια στα Ιουλιανά του 1965 καθώς "το αστικό επιτελείο που τα διηύθυνε επιχειρούσε να πραγματοποιήσει μια εναλλακτική πολιτική από αυτή της δεξιάς εκπροσωπώντας στρώματα που επιζητούσαν το ξεπέρασμα αυτής της πολιτικής". Κατά τους συγγραφείς, το κίνημα των Ιουλιανών ήταν κάτι παραπάνω από μια "πολιτική κρίση". Ήταν "επαναστατική κατάσταση" (όπως την όρισε ο Λένιν) που δεν εξελίχθηκε σε "επανάσταση" λόγω της επιβολής της δικτατορίας. Η ρήξη με τη μοναρχία με το σύνθημα 1-1-4 δεν ήταν ενσωμάτωση στην αστική νομιμότητα. Ήταν η αμφισβήτηση του "πλαισίου ταξικής κυριαρχίας" και γι' αυτό οι αστικές δυνάμεις προχώρησαν το σχέδιο της "αποστασίας" και στην πραξικοπηματική λύση με την επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας. Η 21η Απριλίου ήταν "το αποτέλεσμα της αδυναμίας των κυρίαρχων τάξεων να δεχτούν οποιαδήποτε υποχώρηση απέναντι στα αιτήματα των λαϊκών στρωμάτων".
Συνεχίζεται...
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment