Προηγουμενο https://tsakthan.blogspot.com/2019/01/4_10.html
Παράγοντες που διαμορφώνουν τα πολιτικά συστήματα
Ι.
Κοινωνική δομή
Αναλυτικό πρότυπο του Gabriel Almond
Σημαντικός είναι ο ρόλος ορισμένων κοινωνιολογικών και
ανθρωπολογικών εννοιών στη διευκόλυνση της συστηματικής σύγκρισης μεταξύ των
κύριων τύπων πολιτικών συστημάτων. 1. Διαφοροποίηση από νομικισμό και
εμπειρισμό στην πολιτική ανάλυση.
Πολιτική κουλτούρα/Δομή πολιτικών ρόλων
|
Ομοιογενής
|
Κατακερματισμένη
|
|
Υψηλός βαθμός διαφοροποίησης
|
Αγγλο-αμερικανικό
|
Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό
|
|
Χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης
|
Ολοκληρωτικό
|
Προ-βιομηχανικό
|
2. O Almond διέκρινε επίσης και έναν 5ο τύπο
πολιτικού συστήματος: Σκανδιναβικές και Κάτω Χώρες.
3. Υψηλός βαθμός συναίνεσης μεταξύ πολιτών
για πολιτικούς στόχους και μέσα + σαφής ορισμός και διαχωρισμός μεταξύ
πολιτικών θεσμών συνεπάγεται σταθερά πολιτικά συστήματα.
4. Τα άλλα πολιτικά συστήματα είναι λίγο ως
πολύ ασταθή είτε γιατί τα διαπερνά μια συγκρουσιακή λογική αμοιβαία
αποκλειόμενων ομάδων και θεσμών είτε γιατί δεν υπάρχει σαφής και ορισμένος
διαχωρισμός πολιτικών ρόλων και θεσμών.
ΙΙ.
Δημοκρατική σταθερότητα
Αναλυτικό πρότυπο του Seymour Martin Lipset
Μερικότερη προσέγγιση των πολιτικών συστημάτων και
εστίαση στις προϋποθέσεις των δημοκρατικών συστημάτων.
n
Μια «πολιτική
φόρμουλα» ή σύνολο πεποιθήσεων για τον καθορισμό των νόμιμων θεσμών: πολιτικά
κόμματα, ελεύθερα ΜΜΕ και Τύπος κ.α.
n
Ένας κύκλος
πολιτικών ηγετών σε δημόσια αξιώματα.
n
Ένας ή
περισσότεροι κύκλοι αναγνωρισμένων ηγετών να προσπαθούν να αποκτήσουν δημόσια
αξιώματα.
Η
έννοια της πολιτικής σταθερότητας δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται με
αυτή της δημοκρατικής σταθερότητας.
Βασική κοινωνιολογική προσέγγιση του Lipset:
«Η μελέτη των συνθηκών που ενθαρρύνουν την δημοκρατία
πρέπει να εστιάζεται τόσο στις πηγές διαίρεσης όσο και στις πηγές συναίνεσης».
Παράγοντες που προάγουν την δημοκρατική
σταθερότητα:
v Οικονομική
ανάπτυξη
v Ταξική δομή
v Εγκάρσιες
συγγένειες (affiliations)
v Πολιτικό σύστημα
v Ιστορική εξέλιξη
επίλυσης συγκρούσεων
|
|
Αμοιβαία ενισχυόμενες διαιρετικές τομές
|
Εγκάρσιες διαιρετικές τομές
|
|
Υψηλός βαθμός διαστρωμάτωσης
|
Δημοκρατική σταθερότητα
|
|
|
Χαμηλός βαθμός διαστρωμάτωσης
|
|
Δημοκρατική σταθερότητα
|
ΙΙΙ.
Διαιρετικές τομές
Το αναλυτικό πρότυπο του SteinRokkan εστιάζεται
στις «διαιρετικές τομές» (cleavages). Τα πολιτικά συστήματα ερμηνεύονται από τη
σκοπιά του τρόπου συσχέτισης με τη δομή των διαιρετικών τομών, που προκλήθηκαν
από τρεις επαναστάσεις: εθνική, βιομηχανική, διεθνής.
Τα κοινωνικά φαινόμενα μπορούν να ερμηνευτούν
διαχρονικά και συγχρονικά. Ο Rokkan ενδιαφέρεται για τη διάσταση του «χρόνου»:
πώς σημαντικές πλευρές των πολιτικών και κομματικών συστημάτων αναφύονται από
τις ιστορικές τους ρίζες;
Υπόθεση περί «παγώματος των κομματικών συστημάτων» της
Δυτικής Ευρώπης κατά το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτά τα κομματικά
συστήματα χαρακτηρίζονταν από την «πολιτική των μαζών» (mass politics). Καθήκον
του Rokkan: η διατύπωση ενός «προτύπου για την εξήγηση των διαφορετικών εκδοχών
της εξέλιξης του εκδημοκρατισμού και της δόμησης των κομματικών συστημάτων στις
χώρες αυτές.»
|
Διαιρετική τομή
|
Εθνική – κεντρική
|
Τοπική και περιφερειακή
|
|
Συμφέρον-οικονομία
|
Εργάτες εναντίον εργοδοτών/ιδιοκτητών
|
Πρωτογενής εναντίον δευτερογενή τομέα οικονομίας
|
|
Ιδεολογία-κουλτούρα
|
Εκκλησία (ες) εναντίον κυβέρνησης
|
Υποταγμένη εναντίον κυρίαρχης κουλτούρας
|
Συνεχιζεται
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment