Τζότζο: μια σάτιρα για τη ναζιστική υποκουλτούρα ( του Δημήτρη Κατσορίδα)

Τζότζο: μια σάτιρα για τη ναζιστική υποκουλτούρα

του Δημήτρη Κατσορίδα

Η ταινία «Jojo rabbit», αποτελεί μια σάτιρα-παρωδία του Ναζισμού. Πρωταγωνιστής είναι ένα αγόρι, από τη Γερμανία, ο Τζότζο, μέλος της μαθητικής ναζιστικής νεολαίας, ο οποίος έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου ενάντια στους Εβραίους, καθώς επίσης στο να είναι αφοσιωμένος στον Χίτλερ και στην πατρίδα του, έτοιμος να πεθάνει γι’ αυτήν, όπως εξάλλου και όλοι οι συνομήλικοί  του. Μπροστά σε αυτό το καθήκον δεν υπάρχει καιρός για έρωτα, αγάπη, χορό και απόλαυση. Σε αυτά συμβάλλει και η φανταστική του συνομιλία με τον Χίτλερ, που η ταινία παρουσιάζει ως ένα γελοίο, ανόητο και φανατικό τύπο, ο οποίος λειτουργεί ως ο άλλος εαυτός του Τζότζο, συμβουλεύοντας και φανατίζοντάς τον όταν πάει να ξεστρατίσει.

Η μητέρα του, απέναντι σε αυτό το φανατισμό, του αντιτείνει ότι η ζωή είναι δώρο, ότι η αγάπη είναι το πιο δυνατό πράγμα στον κόσμο και πως ο χορός είναι για τους ελεύθερους ανθρώπους. Η αντιστροφή επέρχεται όταν ο Τζότζο ανακαλύπτει ότι η μητέρα του, κρύβει στη σοφίτα τους μια νεαρή Εβραία, με την οποία αρχίζει σταδιακά διάλογο μαζί της.

Η ταινία, με κωμικό τρόπο, δείχνει ότι το μίσος, ο εθνικισμός και ο κάθε είδους φανατισμός, οδηγούν σε τραγικές καταστάσεις, όπως ήταν ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα εκατομμύρια νεκρούς που άφησε πίσω του, ενώ ταυτόχρονα δίνει μια αίσθηση ότι πάντα υπάρχει, παρά τις δυσκολίες, η δυνατότητα να νικηθεί ο φόβος.

Τα μηνύματα είναι σαφώς αντιφασιστικά και αντιπολεμικά, και γίνονται επίκαιρα επειδή στις μέρες μας ο εθνικισμός κερδίζει πάλι έδαφος. Οι κωμικές σκηνές δένουν με τις δραματικές, ενώ όπως είπε ο σκηνοθέτης, ο Γουαϊτίτι, «Ήξερα από την αρχή πως δεν ήθελα να κάνω ένα απλό δράμα για το μίσος και την προκατάληψη, ακριβώς επειδή είμαστε πια συνηθισμένοι σε αυτού του είδους τα δράματα. […] Πάντα πίστευα πως η κωμωδία είναι ο καλύτερος τρόπος να κάνεις το κοινό να αισθάνεται άνετα».

Το έργο κλείνει με ένα διαχρονικό απόφθεγμα του Ρίλκε: «Άσε τα πάντα να σου συμβούν. Την ομορφιά και τον τρόμο. Απλά προχώρησε. Κανένα συναίσθημα δεν είναι τελειωτικό».