18 είναι εξωκοινοβουλευτικοί τεχνοκράτες υφυπουργοί της νέας κυβέρνησης της Ν.Δ.
H συζήτηση για την τεχνοκρατία στην ουσία αρχίζει από πολύ παλιά με το έργο του Πλάτωνα για την Πολιτεία. Έχει υποστηριχτεί, μάλιστα, ότι όλη η σύγχρονη συζήτηση θα μπορούσε να είναι μια σειρά «υποσημειώσεων» στο εν λόγω έργο.
Οι φιλόσοφοι-βασιλείς της πλατωνικής Πολιτείας
Ο Πλάτων θεωρούσε ότι την κυβερνητική εξουσία της ιδανικής πολιτείας θα έπρεπε να την ασκούν οι φιλόσοφοι-βασιλιάδες. Στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των υποψηφίων φιλοσόφων-βασιλέων, ο ίδιος περιλάμβανε τα Μαθηματικά, γιατί πίστευε ότι υπήρχαν πραγματικές δομές και φύσεις πραγμάτων που αποκαλούσε ιδανικές «μορφές» των σχημάτων (γεωμετρικές μορφές) και φυσικών αντικειμένων καθώς και μορφές ηθικών εννοιών (κουράγιο, πίστη, δικαιοσύνη). Μόνο διανοητική θα μπορούσε να είναι η σύλληψη των μορφών: δεν μπορούσαν να προσληφθούν μέσω των αισθήσεων. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η Πολιτεία του Πλάτωνα ήταν η πρώτη θεωρία περί τεχνοκρατίας, που ουσιαστικά ορίζεται ως κυβέρνηση μιας ελίτ εκπαιδευμένης με την υψηλότερη μορφή συλλογιστικής. Ενδιαφερόμενος για τις μορφές της δικαιοσύνης και των υπόλοιπων ηθικών εννοιών, ο Πλάτων θεωρούσε ότι τα Μαθηματικά ήταν η ακριβέστερη διανοητική (intellectual) γνώση των μορφών (των αριθμών και της γεωμετρίας). Επίσης τα Μαθηματικά αποτελούν αυστηρό τρόπο συλλογισμού από καθορισμένες υποθέσεις και παραμένουν το πρότυπο της τέλειας ορθολογικότητας για πολλούς φιλόσοφους (π.χ. Ευκλείδης). Ωστόσο, για τον Πλάτωνα τα Μαθηματικά είναι μόνο μια προκαταρκτική προϋπόθεση για την περαιτέρω ενασχόληση με τις φιλοσοφικές σπουδές.
Οι ορθολογικά σκεπτόμενοι στη Νέα Ατλαντίδα του Μπέικον
Ο Άγγλος φιλόσοφος –και θεωρούμενος, από αρκετούς, συγγραφέας και των έργων του Σαίξπηρ- Φράνσις Μπέικον συνέβαλε με τη σειρά του στη θεωρία της τεχνοκρατίας και την ανάδειξη της επιστήμης σε λόγο εξουσίας, με την περιγραφή μιας ουτοπικής κοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας κυριαρχούν οι ορθολογικά σκεπτόμενοι επιστήμονες στον Οίκο του Σολομώντος, με το σύνθημα «η γνώση είναι δύναμη». Στη Νέα Ατλαντίδα η πολιτική αντικαθίσταται από την επιστημονική διαχείριση. Καθώς δεν υπάρχει πολιτική διαδικασία, οι αποφάσεις λαμβάνονται «για το καλό του συνόλου» από τους επιστήμονες, που υποτίθεται ότι αυτοί και μόνο γνωρίζουν τα μυστικά της φύσης. Ο επιστήμονας της Νέας Ατλαντίδας ήταν κάτι σαν τον «Νεοπλατωνικό Μάγο», ο οποίος επιδίωκε να αποκτήσει έλεγχο και εξουσία πάνω στη φύση. Με το έργο του αυτό, ο Μπέικον προεξόφλησε την έμφαση στην επιστήμη και την τεχνολογία που δόθηκε στα κατοπινά έργα ουτοπικών συγγραφέων. Προεξόφλησε επίσης και τη συζήτηση που θα γινόταν στον 20ό αιώνα, και που συνεχίζεται στις ημέρες μας, σχετικά με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της αυξανόμενης εξάρτησης από την τεχνολογία.
Συνεχίζεται...
ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
No comments:
Post a Comment