Μάικ Ντέηβις: ένας σημαντικός κοινωνικός στοχαστής και ακτιβιστής

Μάικ Ντέηβις: ένας σημαντικός κοινωνικός στοχαστής και ακτιβιστής

του Θανάση Τσακίρη

Ο σημαντικός κοινωνικός στοχαστής και ακτιβιστής Μάικ Ντέιβις γεννήθηκε το 1946 στην Φοντάνα της Κομητείας Σαν Μπερναντίνο της Καλιφορνίας. Είναι από τους πλέον ασυμβίβαστους επικριτές των επιπτώσεων του Αμερικανικού καπιταλισμού στις πόλεις και το φυσικό περιβάλλον. Στα έργα του που αφορούν τη αντιφατική αστική ανάπτυξη του Λος Άντζελες θα διαπιστώσει κανείς ότι η Αθήνα εξελίχθηκε με τον ίδιο τρόπο που αναπτύχθηκε, σε λίγο μικρότερη κλίμακα, βεβαίως, η Αμερικάνικη μεγαλούπολη (megapolis, σύμφωνα με τον όρο του Λιούις Μάμφορντ).

Όμως, ο Ντέηβις δεν είναι μόνο ένας μεγάλος κοινωνιολόγος της πόλης. Εργάστηκε σε πολλές διαφορετικές δουλειές όπως εργάτης σε εργοστάσιο συσκευασίας κρέατος, φορτοεκφορτωτής, φορτηγατζής και διετέλεσε και διευθυντής του βιβλιοπωλείου του Κομμουνιστικού Κόμματος στο Λος Άντζελες. Στα φοιτητικά του χρόνια ήταν ένας από ρους ηγέτες των «Φοιτητών για μια Δημοκρατική Κοινωνία (SDS). Επίσημα ξεκίνησε την πανεπιστημιακή του καριέρα στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όταν στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου έγινε ερευνητής του Ιρλανδικού εθνικισμού και της Ιρλανδικής ιστορίας. Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’80 δούλεψε ως πλήρους απασχόλησης συντάκτης της «Επιθεώρησης της Νέας Αριστεράς» (“New Left Review”) στο Η.Β. όπου δημοσίευσε μερικά από τα πιο σημαντικά του άρθρα. Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Prisoners of the American Dream: Politics and Economy in the History of the U.S. Working Class (1986) ήταν μια απαισιόδοξη αλλά ρεαλιστική θεωρητικά ανάλυση της κατάστασης της Αμερικανικής εργατικής τάξης. Ακολούθησε το εξίσου σημαντικό αλλά πιο διαβασμένο City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles (1990) και σχεδόν «προφήτευε» τις ταραχές και την εξέγερση του Λος Άντζελες το 1992. Η μεθοδολογία του δεν είναι μονοσήμαντη. Πίσω από τον όρο «κοινωνικός ιστορικός» που του έχει αποδοθεί κρύβεται η πολυεπιστημονικότητα της σκέψης του. Ουσιαστικά, επηρέασε την πολιτική γεωγραφία των πόλεων. Ξεκινώντας από τον αστικό σχεδιασμό και την πολεοδομία και την ανθρωπολογία και φτάνοντας στη φυσική ιστορία και την αρχιτεκτονική κριτική ο Ντέηβις μας έμαθε πώς να βλέπουμε την πόλη με άλλο μάτι. Η πόλη αποτελεί το άκρως πραγματικό πεδίο πολιτικού αγώνα. Είναι ταυτόχρονα μικρόκοσμος και αποτέλεσμα διεργασιών του σύγχρονου καπιταλισμού.

Η περίπτωση της άναρχης ανάπτυξης των δύο πόλεων, της Αθήνας και του Λος Άντζελες βεβαιώνει του λόγου το αληθές. Και στις δύο πόλεις η κερδοσκοπία πάνω στη γη οδήγησε μεγάλες ομάδες πληθυσμού στην επιδίωξη να καταστρέψουν τα δάση αυθαιρετώντας πάνω στο περιβάλλον γενικότερα προκειμένου να αποκτήσουν την πολυπόθητη ιδιόκτητη κατοικία. Και στις δύο πόλεις αναπτύχθηκαν πολιτικές ελίτ που καθοδήγησαν πολιτικά αυτή τη διαδικασία με το αζημίωτο. Και στις δύο πόλεις εμφανίστηκαν οι ζώνες-γκέτο όπου η φτώχεια και η μιζέρια, τα ναρκωτικά και το έγκλημα απέκτησαν ζωτικό χώρο. Και στις δύο πόλεις με το πρόσχημα της «πάταξης της εγκληματικότητας» εμφανίστηκαν τεχνολογικά μορφές καταστολής –για το Λος Άντζελες δεν το συζητάμε, δεν μπορεί να γίνει σύγκριση, αλλά αυτό δεν αποτελεί λόγο να χαιρόμαστε καθώς οι νέες εξαγγελίες για σφαίρες και χειροβομβίδες καουτσούκ, επαναφορά των αυρών, των υδραντλιών και η εισαγωγή και εκπαίδευση των ειδικών για την καταστολή των διαδηλώσεων που θα χαρακτηρίσουν το επερχόμενο «χειμώνα της δυσαρέσκειας» δείχνουν ότι η διαφορά μεταξύ των δύο πόλεων θα μικραίνει. Στις παρυφές των δύο πόλεων δημιουργούνται οι «περίκλειστες κοινότητες» των πλουσίων κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων (δείτε το ίδιο μοντέλο κι εδώ με τις πολυκατοικίες-φρούρια σε Ελληνικό, Γλυφάδα, Βούλα και Βόρεια Προάστεια). Γι’ αυτό, λοιπόν, μην απορείτε που οι πυρκαγιές σάρωσαν και την Αττική και την Καλιφόρνια.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΪΚ ΝΤΕΗΒΙΣ:
· Beyond Blade Runner: Urban Control, The Ecology of Fear (1992) [ελληνική έκδοση: Πέρα από το Blade Runner - Αστικός έλεγχος, η οικολογία του φόβου. Εκδ.Futura)
· Casino Zombies: True Stories From the Neon West (1999, μόνο στα γερμανικά)
· Ecology of Fear: Los Angeles and the Imagination of Disaster (2000)
· Magical Urbanism: Latinos Reinvent the US City (2000)
· Late Victorian Holocausts: El Niño Famines and the Making of the Third World (2001)
· The Grit Beneath the Glitter: Tales from the Real Las Vegas, edited with Hal Rothman (2002)
· Dead Cities, And Other Tales (2003)
· Under the Perfect Sun: The San Diego Tourists Never See, με τους Jim Miller και Kelly Mayhew (2003)
· Cronache Dall’Impero (2005, μόνο Ιταλικά)
· The Monster at Our Door: The Global Threat of Avian Flu (2005)
· Planet of Slums: Urban Involution and the Informal Working Class (2006)
· No One Is Illegal: Fighting Racism and State Violence on the U.S.-Mexico Border, με τον Justin Akers Chacon (2006)
· Buda's Wagon: A Brief History of the Car Bomb (2007)
· In Praise of Barbarians: Essays against Empire (2007)
· Evil Paradises: Dreamworlds of Neoliberalism, κοινή επιμέλεια με τον Daniel Bertrand Monk (2007)
· Islands Mysterious: Where Science Rediscovers Wonder – a Trilogy,
o 1. Land of the Lost Mammoths (2003)
o 2. Pirates, Bats, and Dragons (2004)
o 3. Spider Vector (υπό έκδοση στα αγγλικά)