Σεκάνς
Σκέψεις για σκηνές από ταινία «Προσεχώς»
11 Αυγούστου 2009Η Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης παρουσιάζει την ταινία
ΨΕΥΤΗΣ ΗΛΙΟΣ (ΟΥΤΟΜΛΙΟΝΙΕ ΣΟΛΝΤΣΕΜ)
του Νικίτα Μιχάλκοφ (ΡΩΣΙΑ/ΓΑΛΛΙΑ, 1994, έγχρωμη, 135΄)
Τρίτη, 11 Αυγούστου 2009 στις 9.00 και 11:00 μμ
Δημοτικός Κινηματογράφος Ηλιούπολης Μελίνα Μερκούρη
Λ. Ειρήνης 50 Ηλιούπολη (λεωφ. 237 για Άνω Ηλιούπολη από Ακαδημίας)
Ο Νικίτα Σεργκέγεβιτς Μιχάλκοφ γεννήθηκε γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 1945. Ο πατέρας του Σεργκέι ήταν γνωστός συγγραφέας παιδικών βιβλίων και θεατρικών έργων και ο στιχουργός του Σοβιετικού Εθνικού Ύμνου (1943). Η μητέρα του Ναταλία ήταν ποιήτρια αριστοκρατικής καταγωγής. Μεγαλύτερος αδελφός του είναι ο γνωστός σκηνοθέτης Αντρέι Κοντσαλόφσκι (Θείος Βάνια, Σιβηριάδα, Το Τρένο της Μεγάλης Φυγής).
Ο ίδιος ο Νικίτα είναι ένας πολυτάλαντος άνθρωπος. Σταδιοδρόμησε και ως σκηνοθέτης και ως ηθοποιός και ταυτόχρονα παρεμβαίνει ιδεολογικά και πολιτικά στο δημόσιο βίο τόσο μέσω των ταινιών του όσο και με ενεργή δράση, συνεχίζοντας την μακρά ρωσική παράδοση που κύριοι εκπρόσωποί της ήταν ο Μαξίμ Γκόρκι, ο Αντόν Τσέχωφ, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφκσι, ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, ο Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν. Μετά την πτώση του καθεστώτος του «υπαρκτού σοσιαλισμού» , ο Μιχάλκοφ ασχολήθηκε με την πολιτική, κέρδισε μια έδρα στη ρωσική βουλή, ως μέλος του κόμματος του Βίκτορ Τσερνομίρντιν. Για πολλούς είναι ένας παραδοσιακός σκηνοθέτης, που άλλοτε υπηρετούσε το σταλινικό καθεστώς και τώρα βρίσκεται στο πλευρό του Πούτιν.
Σκηνοθέτησε τις παρακάτω ταινίες Devochka i veshchi (1967), And I Go Home (1968), Quiet Day at War’s End (1970), At Home Among Stangers (1974), Σκλάβα του Έρωτα (1976), Μηχανικά Πιάνα (1977), A few Days in the Life of I.I. Oblomov (1979), Πέντε Βράδια (1979), Rodnya (1981), A Private Conversation
(1983), Μαύρα Μάτια (1987), Hitch-hiking (1990), Close to Eden (1991), Remembering Chekhov (1993), Anna: 6-18 (1993), Ψεύτης Ήλιος (1994), A Sentimental Trip Home. Music of Russian Painting (1995), Ο Κουρέας της Σιβηρίας (1998), 12 (2007), Ψεύτης Ήλιος Νο. 2 (2007).
Κατά μία άποψη, το έργο του Νικίτα Μιχάλκοφ χωρίζεται σε 4 περιόδους (1963-1975, 1975-1980, 1981-1990, 1991-1999) και ξεκινάει από μια εποχή κατά την οποία ο σκηνοθέτης διακατέχεται από νοσταλγία για ένα παρελθόν που συνειδητά αποδέχεται και ειρωνεύεται ως μυθικό και φτάνει σε μια εποχή κατά την οποία νοσταλγεί ένα μύθο του παρελθόντος που παρουσιάζεται ως αυθεντικό [βλ. Birgit Beumers. (2005) Nikita Mikhalkov: Between Nostalgia and Nationalism. London: Tauris.]
Παραδείγματος χάριν, στα πρώτα έργα του, όπως η «Σκλάβα του Έρωτα», προσπαθεί να επαναφέρει τα ιδεώδη της Μπολσεβίκικης επανάστασης του 1917 προτού τα κηλιδώσει ο σταλινικός τρόμος. Αντιθέτως, στα τελευταία έργα του, όπως ο «Κουρέας της Σιβηρίας», τσαλαβουτά με ευχαρίστηση σε ένα προ-επαναστατικό «χρυσό παρελθόν» που ποτέ δεν υπήρξε.
Ένα μεγάλο πρόβλημα με τις ρωσικές ταινίες της δεκαετίας του ’90 είναι ότι απεικονίζοντας τις σταλινικές βαρβαρότητες χωρίς να ασκούν κριτική στο Σταλινισμό από θέσεις αρχών συνέβαλαν ως ένα βαθμό στην κυνική αντιμετώπιση των κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων από τη μια και από την άλλη, μαζί με την διάλυση των στοιχειωδών μορφών κράτους πρόνοιας, βοήθησαν στην ανάπτυξη ενός «κινήματος» επιστροφής στο «σοβιετικό παρελθόν», που εκφράζεται και μέσω του (πότε Προέδρου και πότε Πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν [βλ. Ludmila Bulavka (1997) “Nikita Mikhalkov and Burnt by the Sun: A Monarchist Film-Maker Confronts Humane Socialism”. New Left Review. Τόμος Α,. Νο. 221, σελ.139-148].
Η σημερινή ταινία, παρ’ όλο που, εκ πρώτης όψεως, αναφέρεται σε προσωπικές και ιδιωτικές ανησυχίες, θέτει κοινωνικά ερωτήματα και εξερευνά κοινωνικές σχέσεις.
Η ταινία εξελίσσεται το 1936. Είναι καλοκαίρι και το σκηνικό είναι η εξοχική έπαυλη (ντάτσα) του Σοβιετικού Μεράρχου Κοτώφ. Μαζί του μένουν η οικογένειά του και διάφοροι ηλικιωμένοι συγγενείς της συζύγου του. Οι τελευταίοι αντιπροσωπεύουν ένα είδος Τσεχωφικών «διανοούμενων των επαύλεων», που δεν ασχολούνται με κάτι ιδιαίτερο παρά κάθονται στη βεράντα πίνοντας τσάι μιλώντας για λογοτεχνία, τέχνη και για τα νιάτα τους και παίζοντας μουσική. Απέναντι σ’ αυτό το παστέλ φόντο των φλύαρων εκπροσώπων της Τσεχωφικής ιντελιτζένσιας στέκεται και ξεχωρίζει από αυτούς, ο Μέραρχος. Είναι δυνατός, ζωηρός και συναρπαστικός. Όπου όμως υπάρχει ένας ήρωας πρέπει να υπάρχει και το αντίθετό του. Κι έτσι, ξαφνικά εμφανίζεται ένας παλιός οικογενειακός φίλος, ο Μιτια, που ζούσε με την οικογένεια της Μαρούσια που αρχικά ήταν αρραβωνιαστικά του προτού παντρευτεί τον Μέραρχο. Ο Μίτια ήταν ένας ταλαντούχος νέος και όλοι έβλεπαν σε αυτόν ένα ελπιδοφόρο μέλλον. Η Επανάσταση και ο εμφύλιος πόλεμος του καθόρισαν τη μοίρα. Αρχικά έμπλεξε με τους αντεπαναστάτες Λευκούς. Μετά την στρατιωτική ήττα των Λευκών, δοκίμασε την τύχη του ως εμιγκρές. Και, τέλος, ξαναγυρνά στην πατρίδα για να γίνει πράκτορας της μυστικής αστυνομίας NKVD. Επιστρέφει στη ντάτσα για να συλλάβει τον Μέραρχο, τον παλιό Ήρωα της Επανάστασης αλλά πάνω απ’ όλα για να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του μαζί του.
Η τελική πράξη του δράματος ολοκληρώνεται μέσα στην ίδια ημέρα, ενώ επί της ουσίας απεικονίζεται μια ολόκληρη εποχή που φωτίζει με το φως της αλλά ταυτόχρονα καίει όσους την πιστεύουν.
Σενάριο: Ρούσταμ Ιμπραγκιμπέκοφ.
Παίζουν: Oleg Menshikov, Nikita Mikhalkov, Ingeborga Dapkunaite, Nadezhda Mikhalkova, André Oumansky, Vyacheslav Tikhonov.
Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakthan.wordpress.com
http://ilioupoli.wordpress.com
Υ.Γ.
Η Birgit Beumers επισημαίνει ότι ο Μιχάλοφ έχει πολλές έμμονες ιδέες και ότι μια από αυτές είναι η πανοραμική απεικόνιση των κοιλάδων που επανεμφανίζονται σε αρκετές ταινίες του μεταξύ των οποίων και «Ο Ψεύτης Ήλιος». Οι κοιλάδες της φύσης δέχονται και συντηρούν, προστατεύουν τη ζωή μέσα τους,. Ο Μιχάλκοφ νοσταλγεί ένα παρελθόν που το εξιδανικεύει. Ένα παρελθόν που συμβολίζεται ως η ζεστή κοιλιά της μάνας-γης.
No comments:
Post a Comment