ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑ

ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑ
Να σπάσουμε το άβατο


Από την εφημερίδα Εποχή

Η δομική και κλαδική μεταβολή στην καπιταλιστική οικονομία (μετάβαση από τη φάση κυριαρχίας του δευτερογενούς στον τριτογενή τομέα, κυριαρχία μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στους τομείς του εμπορίου και των υπηρεσιών, μεταβλητότητα της ζήτησης των προϊόντων και υπηρεσιών, κυριαρχία των νέων τεχνολογιών των ηλεκτρονικών υπολογιστών, της πληροφορικής και του διαδικτύου) έχει ως συνέπεια τη μεταβολή των όρων και συνθηκών εργασίας και απασχόλησης των εργαζομένων. Χαρακτηριστικό στοιχείο της σημερινής κοινωνίας είναι η ολοένα και μεγαλύτερη διάδοση της βραχύχρονης και άτυπης απασχόλησης, του θεσμού των «ενοικιαζόμενων εργαζομένων» μέσω ειδικών ιδιωτικών εταιρειών εύρεσης εργασίας και άλλων μορφών αναγκαστικής μερικής και πρόσκαιρης απασχόλησης (συμβάσεις ορισμένου χρόνου, «σπάσιμο» θέσης εργασίας στα δύο, προγράμματα κρατικά επιδοτούμενης εργασίας, όπως δουλειά του ενός ευρώ ανά ώρα, διαθεσιμότητα για εργασία ανά πάσα στιγμή και on-call κ.α.) Πολλές από αυτές τις εργασίες δεν αμείβονται με ημερομίσθιο αλλά εξοφλούνται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και οι εργαζόμενοι που τις εκτελούν τυπικά θεωρούνται αυτοαπασχολούμενοι. Στο μεσοδιάστημα των προσωρινών απασχολήσεων, αυτό το τμήμα της εργατικής τάξης μένει άνεργο, πολλές φορές για περισσότερο από ένα χρόνο και συνήθως η ανεργία έχει φύλο θηλυκό και νεανικό προφίλ, ενίοτε δε και πολλά και καλά πτυχία.

Σύμφωνα με μια άποψη, οι σύγχρονες αγορές εργασίας διακρίνονται σε επτά ομάδες: ελίτ, μισθωτοί, «επαγγελματίες» (“proficians, δηλαδή άνθρωποι με αξιόλογες και εμπορεύσιμες δεξιότητες), παραδοσιακοί μόνιμοι εργαζόμενοι, ευέλικτα εργαζόμενοι χαμηλών δεξιοτήτων (“flexiworkers”) που εξαρτώνται από τις ευκαιρίες για άτυπη απασχόληση, άνεργοι, και όσοι έχουν τελείως αποκοπεί από την κανονική ή νόμιμη εργασία.

Οι flexiworkers είναι αυτοί που γίνονται συστηματικά αντικείμενο εκμετάλλευσης. Οι δουλειές που κάνουν είναι αδιέξοδες, απαιτούν ελάχιστες δεξιότητες, χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό ανακύκλωσης προσωπικού, σπανίως οδηγούν σε προαγωγές, υψηλότερες αμοιβές, ή περισσότερες ευθύνες. Συχνά οι εργαζόμενοι αυτοί πληρώνονται με το κατώτατο ημερομίσθιο ή μισθό, είναι ανά πάσα στιγμή υπό απόλυση και σπανίως απολαμβάνουν επιδομάτων, αδειών και άλλων «προνομίων» (κοινωνική ασφάλιση, μπόνους ή άλλες παροχές). Λόγω της έλλειψης ελκυστικότητας αυτού του τύπου απασχόλησης που, εκτός των άλλων, δεν απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία εκ μέρους των εργαζομένων, οι εργοδότες δεν μεριμνούν για την όποια κατάρτιση στο αντικείμενο της εργασίας την ώρα της δουλειάς. Έτσι, οι flexiworkers αναζητούν ευκαιρίες για να έχουν, βέβαια, ένα εισόδημα αλλά θεωρούν ότι δεν τους δίνονται αρκετές και όποτε τους δοθεί η ανταμοιβή είναι λειψή για τους κόπους και τις γνώσεις του που δεν τις αναγνωρίζει εύκολα κανένας εργοδότης. Ζώντας μέσα σε μια συνεχή αβεβαιότητα για το αν θα συνεχίσουν να εργάζονται ή θα απολυθούν, και σε περίπτωσης που θα απολυθούν θα ξαναβρούν δουλειά συντόμως ή θα περιμένουν, θα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε νέες ειδικότητες και δεξιότητες, κ.ο.κ. Με τέτοια αγωνιώδη έως υπαρξιακά ερωτήματα αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να σταθεροποιηθούν κάπου και να προσπαθήσουν να κάνουν ένα στοιχειώδη προγραμματισμό της ζωής τους. Σε καταστάσεις συνεχώς ρευστές κι αβέβαιες δεν μπορούν να σταθεροποιήσουν τη ζωή τους ή να καταρτίσουν και να υλοποιήσουν μακροπρόθεσμο προγραμματισμό. Σημαντική συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η αδυναμία αυτών των ανθρώπων να νοιώσουν ότι μπορούν να οργανωθούν και να δράσουν συλλογικά. Όμως, όπως δείχνει το σημερινό μας ρεπορτάζ από συζήτηση στο 13ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ, η κατάσταση αλλάζει.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ


Την Κυριακή, τρίτη ημέρα του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε η συζήτηση με θέμα την επισφαλή εργασία. Η συζήτηση είχε μεγάλη και ποικίλη συμμετοχή από εργαζόμενους/ες σε διάφορους χώρους, ενώ τον τόνο έδωσαν οι νέοι/ες και οι μετανάστριες. Εκτός από την καταγραφή των χώρων όπου έχει εξαπλωθεί και τις νέες μορφές που παίρνει η επισφαλής εργασία, η κουβέντα στο δεύτερο μέρος εστίασε στην ανάγκη (και τις δυσκολίες) δημιουργίας νέων σωματείων, αλλά και στην ελπιδοφόρα δράση όσων δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια.

Την κουβέντα άνοιξε η Χάπινες Γκόντγουιν από το Σύλλογο Μεταναστών Μικροπωλητών, παρουσιάζοντας το δίχρονο αγώνα τους ενάντια στο νόμο Παπαθανασίου που τους πέταξε εκτός αγοράς. Μίλησε για τον ατομισμό που κυριαρχούσε μέχρι αυτό το νόμο στους μικροπωλητές και την μεταστροφή τους στη συλλογική δράση μετά το χτύπημα. Ο σύλλογος, αν και δεν πέτυχε την απόσυρση αυτού του νόμου, πέτυχε, ωστόσο, μετά από ενεργητικές παρεμβάσεις σε διάφορα δημοτικά συμβούλια να διατηρήσει τις προϋπάρχουσες άδειες μελών του. Η Χάπινες τόνισε την ανάγκη δημιουργίας νέων σωματείων από τους μετανάστες, χωρίς να χαριστεί στα κόμματα της αριστεράς: «Πρέπει να βοηθούν στην πράξη, όχι στα λόγια», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Για την εναλλαγή νομιμότητας και παρανομίας και τις επιπτώσεις στη ζωή και την εργασία μίλησε η Αουρόρα Ταμπάνιν εκ μέρους του συλλόγου Φιλιππινέζων εργαζομένων Kasapi. Μεταξύ των αιτημάτων του συλλόγου, ξεχωρίζουν η φοροαπαλλαγή των εργοδοτών που ασφαλίζουν τις εργαζόμενες οικιακές βοηθούς, η αποσύνδεση του πιστοποιητικού ελληνομάθειας από την άδεια παραμονής, η διευκόλυνση της γλωσσομάθειας, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, η κάρτα ανεργίας, η αναγνώριση των χρόνων εργασίας για τη συνταξιοδότηση και το δικαίωμα ελεύθερης εξόδου από τη χώρα.
Η βασική επιτυχία του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών, όπως ανέφερε η Π. Γαννιάρη, ήταν ότι κατάφερε να υπογράψει συλλογική σύμβαση εργασίας για τους εργαζόμενους που δούλευαν με δελτίο παροχής υπηρεσιών και εμφανίζονταν ως ελεύθεροι επαγγελματίες από τους εργοδότες. Σκοπός του σωματείου είναι να αντιμετωπίσει τη διάσπαση του χώρου, αλλά και ο αγώνας για την εφαρμογή της σύμβασης. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στην επέκταση της επισφάλειας στη βαριά βιομηχανία, με την χρήση εξωτερικών συνεργείων και ενοικιασμένων εργαζόμενων. Υποδειγματικός για τον κλάδο στάθηκε ο αγώνας των εργαζόμενων στα Τσιμέντα Χαλκίδας, που ζήτησε και πέτυχε προσλήψεις μόνιμων συναδέλφων, αγώνας που δεν υποστηρίχθηκε ωστόσο από άλλα σωματεία του κλάδου.
«Πρέπει να πολιορκήσουμε τα συνδικάτα» είπε ο αντιπρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αθήνας Κ. Ήσυχος. Τα καταστατικά τους είναι απαρχαιωμένα με αποτέλεσμα να αφήνουν έξω πολλές κατηγορίες επισφαλώς εργαζομένων. Οι ηγεσίες είναι γραφειοκρατικές, διογκωμένες ως προς τον αριθμό των μελών και βρίσκονται πολύ μακριά από την εργασιακή πραγματικότητα. Επιτακτική ανάγκη λοιπόν να έρθουν οι «αθέατοι» στο προσκήνιο, να μπουν στα συνδικάτα μαζικά, να τα αλλάξουν.
Το σωματείο εργαζομένων στη WIND λειτουργεί 3 χρόνια, όπως εξήγησε ο Στ. Σκεύος. Βασικές αρχές του, να γίνουν μέλη όλοι οι συμβασιούχοι, να έχουν ίσα δικαιώματα εκλέγειν και εκλέγεσθαι, και βασικό αίτημα οι συμβασιούχοι να λαμβάνουν τον ίδιο μισθό με τους μόνιμους, οι δε μερικώς απασχολούμενοι συμβασιούχοι να παίρνουν αναλογικά όλες τις παροχές. Ο Στ. Σκεύος καταλόγισε ευθύνες στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία για την έκταση της επισφάλειας, ωστόσο σημείωσε ότι υπάρχουν ακόμη ζωντανές δυνάμεις μέσα στην εργατική τάξη και αυθόρμητες κινήσεις οργάνωσης. Επίσης υποστήριξε ότι η επισφάλεια δεν είναι ένα αξεπέραστο εμπόδιο στην οργάνωση.
Ο Γ. Παπαδημητρίου από τις ταχυμεταφορές έδωσε το παράδειγμα του αποτελεσματικού αγώνα, όταν το σωματείο κατάφερε την ανάκληση της απόλυσης εννιά ατόμων στην ACS, ενώ για άλλες 8 απολύσεις η εργοδοσία βρίσκεται σε δίκη με τους εργαζόμενους, έχοντας καταφύγει και η ίδια σε μηνύσεις εναντίον του σωματείου. Από το χώρο των φροντιστηρίων ο Π. Σωτήρης τόνισε ότι το άβατο του ιδιωτικού τομέα μπορεί να σπάσει, μπορούμε να μπούμε σε νέους χώρους δουλειάς και να κερδίσουμε νέους συναδέλφους, όπως ακριβώς κάνει το σωματείο του.
Τέλος, ιδιαίτερη μνεία έγινε στον κλάδο του τουρισμού, όπου η επισφάλεια «χτυπάει κόκκινο» όχι μόνο για τον εποχιακό χαρακτήρα της δουλειάς, αλλά και για τη λειτουργία των «πρακτορείων εργασίας» που προμηθεύουν τον κλάδο με Ανατολικοευρωπαίους/ες εργαζόμενους/ες με όρους δουλείας (20 ευρώ μεροκάματο για 16 ώρες δουλειάς, καμιά ασφάλιση, κανένα ρεπό, εγκλεισμός στις εγκαταστάσεις του εργοδότη). Ελπιδοφόρα είναι η καινούργια καμπάνια του Ευρωπαϊκού Συνδικάτου Πολωνών Εργαζομένων που ξεκίνησε στη Γερμανία για να χτυπήσει αυτό το καθεστώς, η οποία όμως χρειάζεται και τη βοήθεια του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος για να δώσει καρπούς και στη χώρα μας.


Ανθολογήσαμε

Η επισφάλεια, στις περιπτώσεις όπου εμφανίζεται μόνο σε ένα τμήμα των εργαζόμενων μιας επιχείρησης, αποτρέπει και τους «εξασφαλισμένους» από το να διεξάγουν με επιτυχία ένα αγώνα.
Τα συνδικάτα δε στήνονται μόνο από μέσα, χρειάζεται βοήθεια και απ’έξω.
Χρειάζεται τα συνδικάτα να είναι αποτελεσματικά έστω σε μικρά πράγματα, να νιώσει η εργαζόμενη ότι η αξιοπρέπειά της μπορεί να βρει φωνή.
Αντί οι τάσεις της Αριστεράς να διαλέγουμε πλατείες για ξεχωριστές συγκεντρώσεις την Πρωτομαγιά, καλύτερο θα ήταν να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Ιταλίας που φέτος διάλεξε όχι πλατεία αλλά αιχμή, «στήνοντας στον τοίχο» την επισφάλεια, με αποτέλεσμα τη μαζική συμμετοχή του κόσμου.



Ε.Α.