Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ «ΑΓΩΝ» ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΔΟΛΦΟΥ ΧΙΤΛΕΡ (του Θανάση Τσακίρη)

Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ «ΑΓΩΝ» ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΑΔΟΛΦΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

του Θανάση Τσακίρη

Ας ξεκινήσουμε από το πρόγραμμα του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Γερμανίας (NSDAP) που ψηφίστηκε την 25η Φεβρουαρίου του έτους 1920 , δηλ. δύο μόλις χρόνια από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που ήταν ο φονικότερος μέχρι τότε πόλεμος στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους. Κάτω από τις σημαίες των εθνικών κρατικών στρατών συμμετείχε η νεολαία της εποχής με σκοπό την υπεράσπιση του έθνους, κάτι που στην προνεωτερική εποχή το έκαναν ακόμη στρατοί που αποτελούνταν από μισθοφόρους ως επί το πλείστον. Το πρόγραμμα είναι εκείνο το κείμενο – συλλογικά ή ατομικά γραμμένο – που εκφράζει πεντακάθαρα τη σκέψη του Χίτλερ και των οπαδών του. Προβαίνει σε εξαιρετικά κάθετες διχοτομήσεις μανιχαϊστικού τύπου. Κορωνίδα στο πρόγραμμα του NSDAP τίθεται «το αίτημα της αυτοδιάθεσης των λαών». Η αυτοδιάθεση όμως του Γερμανικού λαού όπως τίθεται δεν έχει καμία σχέση με τα αιτήματα της πρώτης νικηφόρας αστικής επανάστασης στην ιστορία : της Γαλλικής. Ο Χίτλερ και οι ναζί ζητούν «τη συνένωση όλων των Γερμανών σε μια μεγάλη Γερμανία» . Επειδή η «μεγάλη Γερμανία» δεν προβλεπόταν να ήταν και τόσο μεγάλη ώστε να μπορεί να θρέψει όλους τους πληθυσμούς, δεδομένων δε και των καταστροφών που ο πόλεμος επέφερε στην οικονομία της χώρας, το αίτημα των ναζί ήταν «η δια του αποικισμού απασχόληση του πλεονάζοντος μέρους του πληθυσμού» . Η πρώτη εικόνα που αρχίζει να σκιαγραφείται για τους άλλους είναι ευδιάκριτη : πρόκειται για όσους δεν ανήκουν στο Γερμανικό Λαό.

Η δεύτερη σκιαγράφηση είναι μεν κάπως ασαφής αλλά είναι η αρχή των προβλημάτων που θα προκύψουν στην ιστορική πορεία: κάποιοι πλεονάζουν. Η λύση είναι ο αποικισμός, δηλαδή η κατάληψη του «ζωτικού» για τη Γερμανία χώρου της Ανατολικής Ευρώπης. Ποιοι θα υποχρεώνονταν να φύγουν ή να εξολοθρευτούν φάνηκε δύο δεκαετίες αργότερα. Από αυτό το σημείο και πέρα εικονίζεται με μεγαλύτερη ευκρίνεια ο «άλλος»: είναι όσοι δεν έχουν γερμανικό αίμα και πρέπει να ζουν ως ξένοι και να υπακούουν σε ειδική νομοθεσία «όμοια με την νομοθεσία για τους ξένους υπηκόους» και οι οποίοι κατά συνέπεια δεν μπορούν να μετέχουν στη διακυβέρνηση και στη νομοθεσία του κράτους. Η ιστορία γυρίζει πολλές σελίδες πίσω. Το μεγάλο επίτευγμα της Γαλλικής επανάστασης του 1789, η απόκτηση του δικαιώματος του πολίτη στη βάση της γέννησης σ’ ένα τόπο και της ένταξης σε ένα έθνος δεν ισχύει πια. Στη Γερμανία που διακηρύσσει την επιστροφή στο «αίμα» και στη «γη» ως κριτήριο τίθεται το jus sanguinis. Όμως η κατηγοριοποίηση δεν έχει τελειωμό. Καταδικάζεται ένα κοινοβουλευτικό σύστημα γιατί δεν λογαριάζει τους χαρακτήρες και τις ιδιοφυΐες ενώ όλοι οι υπόλοιποι είναι ύποπτοι για διαφθορά. Οι πολίτες πρέπει να εργάζονται και να ζουν και το κράτος πρέπει να τους το εγγυηθεί. Πρόκειται όμως για ένα «κράτος πρόνοιας» ιδιότυπο και ιδιότροπο. Στην περίπτωση που η εγγύηση και η διατροφή δεν αρκούν, «πρέπει εκείνοι που πλεονάζουν απ’ όσους ανήκουν σε ξένα έθνη (οι μη πολίται) να διωχθούν από το Ράιχ». Οι λέξεις αρχίζουν να αποκτούν ένα πιο βίαιο τόνο που αφήνει να εννοηθεί ότι τo ΝSDAP δεν παίζει με τα λόγια αλλά θα κάνει πράξη το πρόγραμμά του. Μπαίνει τέλος στις μεταναστεύσεις ξένων εργατών στη Γερμανία και όσοι μπήκαν μέχρι την ημερομηνία έναρξης του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (2.8.1914) έπρεπε να «υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν αμέσως το Ράιχ» θεωρούμενοι γενικώς ως ύποπτοι κατασκοπείας . Η συνέπεια όλων συνίσταται στο ότι το 9ο άρθρο που είναι φαινομενικά επηρεασμένο από την ιδρυτική διακήρυξη της Γαλλικής Επανάστασης να αφορά μόνο τους εξ αίματος προσδιορισμένους Γερμανούς πολίτες και να απέχει έτη φωτός από τη σύγχρονη έννοια του δικαίου. Από τη στιγμή δε που το καθήκον – και μάλιστα το πρωτεύον – του κάθε πολίτη «είναι να εργάζεται πνευματικά ή σωματικά και η δράση του «να ασκείται στο πλαίσιο του συνόλου και προς όφελος όλων» δεν αφήνεται κανένα περιθώριο για όσους αρνούνται την έννοια της εργασίας και για όσους θέλουν να εκδηλώσουν την ατομικότητά τους διαφορετικά απ’ ότι επιτάσσει η βούληση του «συνόλου». Ποιος προσδιορίζει τη βούληση του «συνόλου» ; Προς το παρόν το ζήτημα αφήνεται ανοικτό για να το λύσει αργότερα ο «φύρερ» που θα προκύψει από τις εκλογές του 1933 : δηλαδή ο Αδόλφος Χίτλερ. Συνέπεια της παραπάνω θέσης είναι η μη αναγνώριση και «η κατάργηση όλων των εισοδημάτων, που δεν προέρχονται από την εργασία» , η «δίκαια κατάσχεση όλων των πολεμικών κερδών» , η κρατικοποίηση των τραστ και η συμμετοχή (τίνος δεν διευκρινίζει το πρόγραμμα : των εργατών, των στελεχών του Κόμματος στα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων) και η «δημιουργία μιας υγιούς μεσαίας τάξεως» που θα προκύψει από την «άμεση κοινοτικοποίηση των μεγάλων καταστημάτων, που θα πρέπει να νοικιασθούν με χαμηλές τιμές στους μικροεπαγγελματίες» . Η αγροτική μεταρρύθμιση επιτυγχάνεται με την «απαλλοτρίωση του εδάφους χωρίς είναι φανερό ότι «αποικισμός» και «αποζημίωση χάριν του γενικού συμφέροντος» «απαλλοτρίωση» του εδάφους πάνε μαζί : ο «άλλος», δηλαδή ο Σλάβος αγρότης που καλλιεργεί τα εύφορα χωράφια της ανατολικά της Γερμανίας Ευρώπης δεν έχει το δικαίωμα αποζημίωσης και το κόμμα νομιμοποιεί στη συνείδηση του Γερμανού της «μεσαίας τάξεως» την εξόντωση του Σλάβου αγρότη . Στην εκπαίδευση και στη δημόσια υγεία τίθεται ως στόχος η δημιουργία συνθηκών για την παραγωγή καθαρόαιμων Γερμανών ανώτερης ράτσας που από τα πρώτα τους χρόνια στο σχολείο θα μαθαίνουν την έννοια του κράτους, θα γυμνάζονται και θα αθλούνται υποχρεωτικά για άλλη μια φορά «φωτογραφίζεται» ο «άλλος» : ο αγύμναστος , ο μη αθλητικός άνθρωπος, ο μη υγιής, το «μίασμα» σύμφωνα με τη νεοελληνική ορολογία του εμφυλίου πολέμου. 21 χρόνια αργότερα όταν αρχίζει κι επίσημα ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος ο «φύρερ» θα υπογράψει διάταγμα με το οποίο θα εγκλειστούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης οι πάσχοντες από καρδιακά και πνευμονικά νοσήματα και θα εξοντωθούν. Ζητούν νόμο «κατά του συνειδητού πολιτικού ψεύδους» και «κατά της διαδόσεώς του στον τύπο» , οι εφημερίδες να εκδίδονται από Γερμανούς πολίτες στη Γερμανική γλώσσα και αυτές που προορίζονται για τους ξένους μόνο κατόπιν αδείας και σε ξένη γλώσσα : ο «ξένος» δεν πρέπει να μιλάει τη γλώσσα των καθαρόαιμων Γερμανών Αρίων.

Ο «άλλος» είναι αυτός που ασκεί δήθεν «διαφθείρουσα επίδραση» πάνω στη Γερμανική νεολαία και δεν είναι παρά ο καλλιτέχνης (ως επί το πλείστον Εβραίος ) κι ο λογοτέχνης. Επιζητείται ένας «θετικός χριστιανισμός» ως κρατική θρησκεία που «δεν θα αντιτίθεται στο αίσθημα της ηθικότητος της γερμανικής φυλής» : ο «άλλος» σκιτσάρεται καθαρά για άλλη μια φορά και δεν είναι παρά ο Εβραίος που καλλιεργεί «το ιουδαίο-υλιστικόν πνεύμα μέσα σε μας και έξω από μας». Το τελευταίο άρθρο είναι και το χαρακτηριστικότερο της αντίληψης των ναζιστών: το κράτος εναντίον της κοινωνίας των πολιτών. Να ποιος είναι ο «άλλος»: είναι ο «εχθρός λαός». Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία επί τούτου οι ναζιστές ζητούν «τη δημιουργία Βουλών Επαγγελματικών που να επαγρυπνούν στη εφαρμογή των γενικών νόμων του Ράιχ» . Μέσα στο στενό αυτό πλαίσιο επιδιώκεται να ενσωματωθούν όλες οι επαγγελματικές ομάδες και εκεί να γίνεται η «διαπραγμάτευση» μακριά «από του πλήθους τη βουή».

Το 1925 ο Αδόλφος Χίτλερ τελειώνει το περίφημο «σύγγραμμα» του με τίτλο «Ο Αγών μου» στο οποίο καταγράφει με τρόπο συχνά γλαφυρό και παραστατικό τις βασικές του απόψεις και εκθέτει τους άξονες της ρατσιστικής πολιτικής φιλοσοφίας. Στο κεφάλαιο «Λαός και Ράτσα» είναι που εκθέτει τη βασική του αντίληψη για την ουσία του ανθρώπου και της κοινωνικής συγκρότησης. Για το Χίτλερ όλα τα όντα στη γη τα διέπει μια βασική αρχή : «όλα υπόκεινται σ’ έναν βασικό κανόνα σχεδόν απαραβίαστο που τους επιβάλλει η στενά καθορισμένη ανάγκη της αναπαραγωγής και του πολλαπλασιασμού κάθε ζώο δεν ζευγαρώνει παρά με το θηλυκό του ίδιου είδους». Η δυαδική αυτή λογική θα επεκταθεί παντού σε όλους τους τομείς της επιστήμης και της κοινωνίας. Εκτός από το άσπρο και το μαύρο δεν υπάρχουν ενδιάμεσα χρώματα. Εκτός από το μηδέν και το ένα δεν υπάρχουν ενδιάμεσα νούμερα , εξ ου και το σύνολο των «φυσικών αριθμών». Κάθε άλλο είναι μπάσταρδο, ανάμικτο, απροσδιόριστο, σάπιο. «Κάθε διασταύρωση δύο όντων διαφορετικής αξίας δίνει σαν καρπό ένα κατασκεύασμα κατώτερο της αξίας των γονηών». Η φύση στην πορεία της προς την τελείωση απορρίπτει αυτό το τεχνητό κατασκεύασμα που ζητάει την ένωση με την ανώτερη ράτσα αλλά δεν μπορεί και πρέπει να εμποδιστεί ώστε να πάρει τη θέση που του ανήκει, δηλαδή κοντά στα κατώτερα όντα. Ο νόμος της φύσης ευνοεί έτσι τους δυνατούς που πρέπει να κυριαρχούν. Οι αδύνατοι πρέπει να παραμεριστούν , και στην πράξη να εξοντωθούν στα κρεματόρια , για να λειτουργήσει στην εντέλειά του ο νόμος της φύσης έστω και με τη βοήθεια του μακριού χεριού της (παρά)κρατικής εξουσίας . Εξ άλλου λίγο παρακάτω γίνεται ακόμη πιο σαφής η μέθοδός του : «ο αγώνας είναι πάντα το μέσον για ν’ αναπτυχθεί η υγεία και η δύναμη αντίστασης του είδους και συνεπακόλουθα, οι συνθήκες που θα του επιτρέπουν την ρατσιστική πρόοδο. Η «ευγονική» σε όλο της το μεγαλείο, ο «επιστημονικός ρατσισμός» χωρίς αναισθητικό. Η «ρατσιστική πρόοδος» είναι το αποτέλεσμα της σοφής πρόβλεψης της φύσης : «δεν επιτρέπει αναπαραγωγή παρά στα διαλεχτά πλάσματα».

Κάντε μια στάση, λέει ο Αδόλφος, σ’ αυτή την απέραντη αμερικανική ήπειρο. Τι θα δείτε ; Οι ψεύτικοι Άρειοι έχουν αναμιχθεί με κατώτερες φυλές με αποτέλεσμα ο ίδιος ο «εκπολιτιστής λαός» να έχει εκφυλιστεί σε ένα συνονθύλευμα μεσαίων και κατώτερων φυλών : μιγάδες, ινδο-ισπανοί, ινδο-πορτογάλοι κλπ. Οι πραγματικοί άρειοι, οι original στη Βόρεια Αμερική κατέκτησαν την Άγρια Δύση χωρίς ούτε μια σταγόνα καθαρό αίμα να αναμειχθεί με σταγόνα κατωτέρων φυλών. Η Ku Klux Klan πρέπει να του ήταν οικεία. Προσοχή, όμως ! Ο κίνδυνος ελλοχεύει. Οι κατώτερες φυλές είναι πανταχού παρούσες : τα πολιτιστικά τους υποπροϊόντα μπορούν να μολύνουν τη σκέψη και η σκέψη να γίνει πράξη (στον καιρό του Αδόλφου ήταν το Χόλυγουντ των Εβραίων, η νέγρικη jazz, το swing). Ο Αιώνιος Δημιουργός όμως και θέλει και μπορεί : τον αμαρτωλό θα τον τιμωρήσει και την κοινωνία θα εξαγνίσει. Τα θύματα της λογικής αυτής ζουν ακόμη ανάμεσά μας – όσα τέλος πάντων επέζησαν. Η φύση είναι το κινούν αίτιο της ιστορίας και αν ο άνθρωπος επαναστατήσει ενάντιά της σκάβει τον ίδιο του το λάκκο. Αφού ο πόλεμος ανώτερων και κατώτερων ρατσών είναι νόμος της φύσης, τι θέλουν αυτοί οι, αφελείς το λιγότερο, ειρηνιστές και φωνασκούν άνευ νοήματος και αιτίας ; Πρόκειται για εφεύρημα των κατώτερων φυλών, λέει ο Αδόλφος, που προσπαθούν να παγώσουν, αν είναι δυνατόν, το φυσικό ρολόι της ιστορίας. Είναι τόσο αφύσικη η θεωρία αυτή που καταντάει ανόητη, γελοία και, πάνω απ’ όλα, αναποτελεσματική.

Ποιοι είναι αυτοί τώρα και με ποια προσόντα θα επιβάλλουν τις απόψεις τους στους ανώτερούς τους. Αν είναι δυνατόν ! Είναι εκ φύσεως αδύνατον να νικήσουν, όσο πολλοί κι αν είναι. Γι’ αυτό τους πρέπει βαριά κι απάνθρωπη τιμωρία. Κούνια που σε κούναγε Αδόλφε μου ! «Ορισμένες ιδέες είναι δεμένες με την ύπαρξη ορισμένων ατόμων». Ο Αδόλφος παριστάνει τον τιμητή των ειρηνιστών καταφεύγοντας σε σοφιστείες του στυλ «πραγματικά η ειρηνιστική ιδέα κι ο ανθρωπισμός είναι ίσως μια υπέροχη θεωρία κι ο ανθρωπισμός είναι ίσως μια υπέροχη θεωρία όταν θάχει κατακτηθεί ο κόσμος και θάχει υποταχτεί στον ανώτερο άνθρωπο». Καλώς τονε κι ας άργησε ! Ο Αδόλφος ζωγραφίζει το θρόνο του και τη μελλοντική κοινωνία του : Pax Germanica. «Πρώτα απ’ όλα αγώνας», λέει, «και μετά ίσως ο φιλειρηνισμός». Βέβαια, όταν οι πάσης φύσεως «άλλοι» εξαλειφθούν από προσώπου γης η ειρήνη του νεκροταφείου θα έχει επικρατήσει. Η ηθική θεωρία του Αδόλφου θα έχει κυριαρχήσει στα μυαλά των εκλεκτών ρατσών και θα έχει εκλείψει «ο σκοταδισμός και το χάος». Και για νάρθουμε στο «επιστημονικό και μεθοδολογικό ψητό» : ο Αδόλφος κλείνει πονηρά το μάτι σε όλους τους καθαρόαιμους Ευρωπαίους Αρίους. Ξέρετε, τους λέει, ότι εσείς είσαστε οι εκλεκτοί τελικά ; Είστε αυτοί που αναγνώρισαν πεντακάθαρα τους «χαλκέντερους νόμους της φύσης». Και ξέρετε τι κάνατε ; Φτάσατε, αγνοώντας αυτές τις υστερικές κραυγές των αντιπροσώπων των κατωτέρων φυλών περί ισότητας, ειρήνης και τα τοιαύτα, «στην ανώτατη υπαρξιακή στάθμη». Και τώρα που φτάσατε εκεί που φτάσατε, για αναλογιστείτε : κάποιοι άλλοι πριν από σας, σκεφτήκανε για σας. Ανακαλύψανε κάποιους φυσικούς νόμους που σήμερα πια είμαστε σε θέση να τους διατυπώσουμε με πιο ξεκάθαρο τρόπο. Ξεφυλλίστε τις σελίδες του «Πνεύματος των Νόμων» που έγραψε 150, και βάλε, χρόνια πριν ένας άλλος δικός μας, ο Βαρόνος Μοντεσκιέ. Να θα δείτε αυτά που σας λέω εγώ με άλλη μορφή και άλλα λόγια. Εγώ σας λέω ότι το έδαφος ασκεί επίδραση πάνω στις ράτσες, πάνω στους 

ανθρώπους και στις πράξεις τους. Αυτός σας λέει το ίδιο με πιο επιστημονικό τρόπο : «οι νόμοι στη σχέση τους με τη φύση του κλίματος» . Η κεντρική ιδέα του εκ Γαλλίας φίλου μας : «αν αληθεύει ότι ο χαρακτήρας του πνεύματος και τα πάθη της καρδιάς είναι άκρως διαφορετικά στα διάφορα κλίματα, οι νόμοι πρέπει να είναι σχετικοί με τη διαφορά αυτών των παθών και με η διαφορά των χαρακτήρων». Τι σας λέει με λίγα λόγια ο Βαρόνος ; Ότι ο ψυχρός αγέρα που φυσάει στις στέγες των σπιτιών του βορρά φτιάχνει ρωμαλέους ανθρώπους με ισχυρή καρδιά. Ότι, αντίθετα, η ζέστη και η υγρασία των εδαφών του νότου κάνουν τους ανθρώπους νωθρούς και, συνεπώς, δειλούς, ιδιότητα που και λεκτικά δεν απέχει και πολύ από τη λέξη δούλος. Να το κλειδί της ανάλυσης. Συνεχίζουμε ακάθεκτοι έχοντας ως μπούσουλα το κλίμα : «στις ψυχρές οι άνθρωποι έχουν λιγότερη ευαισθησία απέναντι στις απολαύσεις, στις εύκρατες χώρες θα έχουν μεγαλύτερη, ενώ στις θερμές χώρες θα έχουν άκρα ευαισθησία». Η όπερα η Αγγλική διαφέρει από την Ιταλική. Οι άνθρωποι του βορρά ερωτεύονται διαφορετικά από τους Λατίνους εραστές. Κι επειδή ο έρως είναι αυτό το στοιχείο που ενώνει οι Νότιοι έχουν πιο ανεπτυγμένη την αίσθηση του «έρωτα για τον έρωτα» , ενώ οι Βόρειοι … «καλά κρασιά». Ο Νότος είναι, ως εκ τούτου, γεμάτος πάθη, σε αντίθεση με το Βορρά που είναι γεμάτος λογική. Ο Νότος έχει πλήθος εγκλημάτων πάθους ενώ ο Βορράς ξεχειλίζει από αρετή, ειλικρίνεια και παρρησία. Στο Νότο είναι στο μυαλό νωθροί και υπακοή έχουν περισσή. Στο Βορρά η ψυχή σφύζει από ενέργεια και του Βορείου ανθρώπου ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει. Ο φίλος μας ο Μοντεσκιέ, κοσμογυρισμένος καθώς ήταν, μάζεψε του κόσμου τις πληροφορίες. Οι Ινδίες, όπως ξέρετε ίσως, είναι μια «γη ποτισμένη με ιδρώτα». Αυτός ο ιδρώτας αντιπροσωπεύει, κατά την άποψή του, όχι μόχθο αλλά δειλία. Οι Ινδοί έχουν σαν θετικό ισοδύναμο τη φαντασία και αυτή η φαντασία είναι που τους κάνει να υποφέρουν ακόμη και το θάνατο. Αυτός είναι και ο λόγος που ζουν εκτός τόπου και χρόνου και που οι Βρετανοί τους έχουν υποδουλώσει. Δεν δίνουν μάχες και επιμένουν να ζουν σε μια κατάσταση νιρβάνα έχοντας αφήσει τους κατακτητές να κερδίζουν σε βάρος τους. Τι τους χρειάζεται για να στρώσουν έτσι που είναι στραβό το … κλίμα ; Νομοθέτης σοφός. Να τι τους χρειάζεται. «Όσο πιο εύκολα συγκινείται κανείς, τόσο πιο πολύ επιβάλλεται να διαπαιδαγωγηθεί κατάλληλα, ώστε να μην υπακούει σε προλήψεις και να οδηγείται από το Λόγο». Τελικά από δω το είχε, από ‘κει το είχε στο ρατσισμό τελικά κατέληξε. Ο «άλλος» του Μοντεσκιέ είναι αυτός ο δειλός, ο προληπτικός, ο νωθρός, ο κουτοπόνηρος και, σε τελευταία ανάλυση, δουλοπρεπής Ασιάτης ή Αφρικανός που εύκολα συγκινείται και εύκολα παρασύρεται. Γι’ αυτό και πρέπει να εκπολιτιστεί δια της βίας, πρέπει να του ελέγξουμε το μυαλό, να του επιβάλλουμε τη δική μας σκέψη, το δικό μας Λόγο. Εμείς οι Ευρωπαίοι, οι ορθολογιστές, οι μυαλωμένοι, που διαθέτουμε το κατάλληλο γεω-κλιματικό περιβάλλον που μας ωθεί στα γράμματα και τις τέχνες, που μας προτρέπει να είμαστε μετριοπαθείς, να ζούμε σε μεσαίου μεγέθους μοναρχίες με καθεστώτα «ελέγχου και ισορροπιών» , που, τέλος πάντων, έχουμε να δείξουμε κι έναν Παρθενώνα. Η επιστήμη να είναι καλά και θα μας βοηθάει να ανακαλύπτουμε το αίτιο και το αιτιατό, τους σιδερένιους νόμους της φύσης και τις μεθόδους τιμωρίας των «άλλων, των παραβατικών, των επαναστατών, των αιρετικών», δηλαδή των «εξ’ από ‘δώ». Τελικά όλα όσα λέμε μπορεί και να μην ισχύουν. Ο Μοντεσκιέ μπορεί όλα αυτά να τα έγραφε όχι γιατί τα πίστευε αλλά για να ωθήσει, με το ιδιότυπο χιούμορ του, τους νομοθέτες στο να σκεφτούν ωριμότερα τα πράγματα και να φτιάξουν καλούς νόμους για το καλό των λαών και των εθνών. Ο Χίτλερ πάλι μπορεί να μην επεδίωκε όσα να του καταλογίζουν και απλώς να προειδοποιούσε για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την αλόγιστη χρήση των πορισμάτων των φυσικών επιστημών στις κοινωνικές επιστήμες. Και τότε ίσως η λεζάντα στην ιστορική εικόνα να έγραφε «τα πρόσωπα και τα γεγονότα που αναφέρονται στην ιστορία αυτή είναι εντελώς φανταστικά και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Δεν θα χρειαζόταν ούτε η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ να αναρωτιόταν φωναχτά τι γυρεύει «ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ» ούτε ο ηθοποιός Λίαμ Νήσον να κατάρτιζε κάποιες πασίγνωστες «λίστες».H σημερινή κατάσταση, όμως, μας επιβάλλει ένα καθήκον : το αυγό του φιδιού πρέπει να τσακιστεί. Μόνο που θέλει θεωρητική και πολιτική επαγρύπνηση. Η ιστορία, είπε ένας γέρος Γερμανοεβραίος ονόματι Καρλ Μαρξ, επαναλαμβάνεται σαν φάρσα. Μπορεί και να διαψευστεί αρνητικά, μπορεί να διαψευστεί και θετικά. Είναι στο χέρι μας.