Ο Αριστοτέλης είναι μια επιβλητική φιγούρα στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, που συνεισέφερε σε σχεδόν όλες τις επιστήμες: λογική, μεταφυσική, μαθηματικά, φυσική, βιολογία, βοτανική, ηθική, πολιτική, γεωργία, ιατρική, αλλά και στο χορό και στο θέατρο. Ήταν μαθητής του Πλάτωνα ο οποίος με τη σειρά του ήταν μαθητής του προγράμματος Σωκράτη. Ήταν προσανατολισμένος περισσότερο προς την εμπειρική μελέτη σε σχέση με τον Πλάτωνα ή τον Σωκράτη και είναι διάσημος για την απόρριψη της θεωρίας των Μορφών του Πλάτωνα.
Ως πολυμαθής και πολυγραφότατος συγγραφέας, ο Αριστοτέλης μετέβαλε ριζικά τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα πεδία της γνώσης με τα οποία καταπιάστηκε. Στη διάρκεια της ζωής του, ο Αριστοτέλης έγραψε περισσότερες από 200 πραγματείες, από τις οποίες μόνο 31 διεσώθησαν. Δυστυχώς για μας, τα έργα αυτά είναι σε μορφή σημειώσεων διαλέξεων και χειρόγραφων προσχεδίων που δεν προορίζονταν για γενικό αναγνωστικό κοινό, έτσι ώστε να μην έχουν το φημισμένο φινετσάτο ύφος του πεζού λόγου που προσέλκυσε πολλούς μεγάλους οπαδούς, συμπεριλαμβανομένου της Ρωμαίου Κικέρωνα. Ο Αριστοτέλης ήταν ο πρώτος που κατέταξε τους τομείς της ανθρώπινης γνώσης σε διαφορετικές επιστήμες όπως τα μαθηματικά, η βιολογία και η ηθική. Μερικές από αυτές τις ταξινομήσεις χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα.
Ως πατέρας του τομέα της λογικής, ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε ένα τυποποιημένο σύστημα συλλογισμού. Ο Αριστοτέλης παρατήρησε ότι η ισχύς του κάθε επιχειρήματος μπορεί να καθορίζεται από τη δομή του και όχι από το περιεχόμενό της. Ένα κλασικό παράδειγμα ενός έγκυρου επιχειρήματος είναι ο συλλογισμός του: Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί. Ο Σωκράτης είναι ένας άνθρωπος. Ως εκ τούτου, ο Σωκράτης είναι θνητός. Δεδομένης της δομής του επιχειρήματος αυτού, εφ 'όσον οι προκείμενές του είναι αληθινές, τότε το συμπέρασμα είναι εξίσου σίγουρο πως θα είναι αληθινό. Το είδος της λογικής του Αριστοτέλη κυριάρχησε σ’ αυτό το πεδίο της σκέψης επί 2000 χρόνια.
Ως πολυμαθής και πολυγραφότατος συγγραφέας, ο Αριστοτέλης μετέβαλε ριζικά τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα πεδία της γνώσης με τα οποία καταπιάστηκε. Στη διάρκεια της ζωής του, ο Αριστοτέλης έγραψε περισσότερες από 200 πραγματείες, από τις οποίες μόνο 31 διεσώθησαν. Δυστυχώς για μας, τα έργα αυτά είναι σε μορφή σημειώσεων διαλέξεων και χειρόγραφων προσχεδίων που δεν προορίζονταν για γενικό αναγνωστικό κοινό, έτσι ώστε να μην έχουν το φημισμένο φινετσάτο ύφος του πεζού λόγου που προσέλκυσε πολλούς μεγάλους οπαδούς, συμπεριλαμβανομένου της Ρωμαίου Κικέρωνα. Ο Αριστοτέλης ήταν ο πρώτος που κατέταξε τους τομείς της ανθρώπινης γνώσης σε διαφορετικές επιστήμες όπως τα μαθηματικά, η βιολογία και η ηθική. Μερικές από αυτές τις ταξινομήσεις χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα.
Ως πατέρας του τομέα της λογικής, ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε ένα τυποποιημένο σύστημα συλλογισμού. Ο Αριστοτέλης παρατήρησε ότι η ισχύς του κάθε επιχειρήματος μπορεί να καθορίζεται από τη δομή του και όχι από το περιεχόμενό της. Ένα κλασικό παράδειγμα ενός έγκυρου επιχειρήματος είναι ο συλλογισμός του: Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί. Ο Σωκράτης είναι ένας άνθρωπος. Ως εκ τούτου, ο Σωκράτης είναι θνητός. Δεδομένης της δομής του επιχειρήματος αυτού, εφ 'όσον οι προκείμενές του είναι αληθινές, τότε το συμπέρασμα είναι εξίσου σίγουρο πως θα είναι αληθινό. Το είδος της λογικής του Αριστοτέλη κυριάρχησε σ’ αυτό το πεδίο της σκέψης επί 2000 χρόνια.
Η έμφαση του Αριστοτέλη στον καλό συλλογισμό σε συνδυασμό με την πίστη του στην επιστημονική μέθοδο αποτελεί το πλαίσιο του μεγαλύτερου μέρος του έργου του. Για παράδειγμα, στο έργο του στην ηθική και την πολιτική, ο Αριστοτέλης προσδιορίζει το ύψιστο αγαθό με την πνευματική αρετή, δηλαδή, ένα ηθικό άτομο είναι αυτό που καλλιεργεί ορισμένες αρετές βάσει του ορθού συλλογισμού. Και στο έργο του για την ψυχολογία και την ψυχή, ο Αριστοτέλης διακρίνει την αντίληψη της αίσθησης από τη λογική, η οποία ενοποιεί και ερμηνεύει την αντίληψη των αισθήσεων και είναι η πηγή όλης της γνώσης.
Ο Αριστοτέλης απέρριψε τη περίφημη θεωρία των μορφών του Πλάτωνα, η οποία αναφέρει ότι οι ιδιότητες, όπως η ομορφιά είναι αφηρημένες καθολικές οντότητες που υπάρχουν ανεξάρτητα από τα ίδια τα αντικείμενα. Αντ 'αυτού, ο Αριστοτέλης υποστήριξε ότι οι μορφές είναι εγγενείς στα αντικείμενα και δεν μπορεί να υπάρξει ξεχωριστά από αυτά, και έτσι θα πρέπει να μελετώνται σε σχέση με αυτά. Ωστόσο, συζητώντας για την τέχνη, ο Αριστοτέλης φαίνεται να το απορρίπτει αυτό, και αντ’αυτού υποστηρίζει την εξιδανικευμένη καθολική μορφή που οι καλλιτέχνες προσπαθούν να συλλάβουν με το έργο τους.
Ο Αριστοτέλης ήταν ο ιδρυτής του Λυκείου, με έδρα την Αθήνα και εμπνεύστηκε τη λεγόμενη «Περιπατητική Σχολή». Αρχικά λεγόταν Γυμναστήριο Λύκειον, και αργότερα ονομάστηκε Περίπατος, από τη συνήθεια του δασκάλου και των μαθητών και των μαθητών του να συζητούν περπατώντας στη στεγασμένη πλευρική στοά τα μέλη της σχολής ονομάστηκαν «περιπατητικοί». Η κατεύθυνση της σχολής, μετά τον θάνατο του Αριστοτέλη, βασίστηκε κυρίως στον εμπειρισμό και χαρακτηρίστηκε από την ευρυμάθεια.
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment