Προηγούμενα http://tsakthan.blogspot.gr/2018/03/4.html
Η εμφάνιση των πρώτων οικολογικών ομάδων πολιτών είναι δημιούργημα της δεκαετίας του 1980 μετά από μια περίοδο σποραδικών αλλά μαζικών κινητοποιήσεων εναντίον της δημιουργίας σταθμών παραγωγής πυρηνικής ενέργειας (Τσακίρης, 2010). Οι κινητοποιήσεις αυτές διέπονταν από τη λογική της άμεσης δράσης, δεν καθοδηγούνταν από πολιτικά κόμματα και οργανώσεις αλλά οργανώνονταν από επιτροπές και συνελεύσεις των ενδιαφερομένων πολιτών. Η οικολογική «άμεση δράση» έχει και δικά της στοιχεία. Δεν περιορίζεται μόνο στην προσπάθεια αλλαγής της κρατικής πολιτικής ή της μεταβολής της κοινώς γνώμης αλλά και στις αλλαγές των συνθηκών του περιβάλλοντος με την άμεση παρέμβαση των ίδιων των πολιτών. Συχνά αυτή η φιλοσοφία κυριαρχεί και θέτει σε δεύτερη προτεραιότητα την αλλαγή συμπεριφοράς και πολιτικών των πολιτικών και οικονομικών θεσμών (Seel, Paterson and Doherty επιμ. 2000). Από την προσπάθεια παρεμπόδισης έργων που θεωρούνται καταστροφικά από την ενδιαφερόμενη ομάδα για το περιβάλλον (π.χ. ΧΥΤΑ) ως την περίπτωση της ανάληψης της ευθύνης για την έμπρακτη αναδιαμόρφωση φυσικών χώρων υπάρχει ένα κοινό στοιχείο: η άμεση και αδιαμεσολάβητη δράση διατήρησης ή αναδιαμόρφωσης του περιβάλλοντος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα πολύ δημοφιλές κίνημα είναι το «Reclaim the Streets». Το κίνημα χρησιμοποιεί μη βίαιες μορφές άμεσης δράσης και εκφράζεται με εκδηλώσεις που αποσκοπούν στην «απελευθέρωση» των δρόμων, με κατάληψη κάποιας σημαντικής λεωφόρου ή οδικής αρτηρίας ή εθνικής οδού και διοργάνωση δημόσιου λαϊκού γλεντιού το οποίο συνοδεύεται με δημιουργία παιδότοπου με άπλωμα άμμου, τέλεση συναυλιών ή/και προσφορά εδεσμάτων και ποτών. Επίσης μπλοκάρουν τους δρόμους αυτούς για μακρόχρονα διαστήματα χρησιμοποιώντας τακτικές όπως η κατασκευή δικτύων παρατηρητηρίων, με σκοπό την αποτροπή των σχεδίων. Δημιουργούνται, έτσι, οι Προσωρινά Αυτόνομες Ζώνες, που δείχνουν στην κοινή γνώμη πως είναι τα αυτοκίνητα που έχουν εισβάλλει στους δημόσιους χώρους και τους έχουν καταλάβει και όχι οι άνθρωποι. Το κίνημα αυτό δεν περιορίστηκε στο Η.Β. Ήδη από το 1969 εμφανίζεται σε μια πρώτη μορφή στη Σουηδία. Γενικότερα, οι ΠΑΖ δημιουργούνται ως χώροι που μπορούν σε μεγάλο βαθμό να αποφύγουν τις επίσημες κοινωνικο-πολιτικές δομές. Η συζήτηση που ανοίχτηκε στην πορεία αφορούσε το κατά πόσο η έννοια του χρόνου παίζει ρόλο στην παγίωση μιας νέας κοινωνικής δομής που ενδεχομένως να δημιουργηθεί διαβρώνοντας την μη ιεραρχική λογική της ΠΑΖ και πνίγοντας την δημιουργικότητα των συμμετεχόντων.
Στην ελληνική περίπτωση θα αναφερθούμε στις περιπτώσεις του Παναττικού Δικτύου Πόλης & Ενεργών Πολιτών και του «Αυτοδιαχειριζόμενου Αστικού Αγρού Ελληνικού». Το Παναττικό Δίκτυο ιδρύθηκε στις 13 Μαΐου 2007 (Τσακίρης και Πενταράκη, 2009). Αφορμή για την ίδρυσή του ήταν η απόπειρα του κράτους για καταστολή του κινήματος για τη διάσωση του Πεδίου του Άρεως στην Αθήνα από τις καταγγελλόμενες ως παράνομες επεκτάσεις των κτιριακών εγκαταστάσεων του.Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου. Μετά από αυτή τη σύγκρουση αυτή τόσο τα μέλη της Επιτροπής Αγώνα όσο και μέλη άλλων ομάδων πολιτών και δημοτικών παρατάξεων από το Δήμο Αθηναίων και άλλους δήμους του Λεκανοπεδίου καθώς και ανένταχτοι πολίτες με ειδικές γνώσεις ή απλώς με ειδικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον, συγκεντρώθηκαν στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης που τελούσε υπό κατάληψη από ομάδα πολιτών οι οποίοι ζητούσε την κήρυξη του χώρου ως διατηρητέου και τη λειτουργία του με αυτοδιαχείριση από τους δημότες υπό τη αιγίδα του Δήμου Αθηναίων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έλαβε χώρα η ιδρυτική συνέλευση του Παναττικού Δικτύου, μετά από μια μικρή περίοδο συζήτησης μεταξύ συλλογικοτήτων και ανένταχτων πολιτών για το κείμενο της πρόσκλησης και τους άμεσους στόχους. το σημείο τομής της προγενέστερης περιόδου με τις ατύπως συντονιζόμενες δραστηριότητες ορισμένων ομάδων και της περιόδου δράσης του Παναττικού Δικτύου είναι η συνειδητοποίηση από τους/τις ακτιβιστές/τριες ότι το ζύγι της κρατικής πολιτικής γέρνει πλέον πολύ περισσότερο προς την πλευρά της καταστολής αντί της ενσωμάτωσης στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. Η ίδια η δημιουργία του Παναττικού Δικτύου αποτέλεσε «γεγονός» που έδωσε δημοσιότητα στις οικολογικές κινητοποιήσεις που πραγματοποιούνται σε ολόκληρη την Αττική και ως τότε μόνο προβάλλονταν στον τοπικό τύπο. Η ιδρυτική συνέλευση ήταν μαζική. Πήραν μέρος 40 δημοτικές κινήσεις από την Αττική που τα οργανωμένα μέλη τους κατά κύριο λόγο επρόσκειντο σε πολιτικά κόμματα της αριστεράς και της πολιτικής οικολογίας (ΣΥΡΙΖΑ, ΜΕΡΑ, Οικολόγοι-Πράσινοι κ.ά) ενώ πήραν μέρος τοπικοί θεματικοί σύλλογοι, εκπρόσωποι ομάδων πολιτών, εντύπων καθώς και δεκάδες ανένταχτοι που ήθελαν να προσφέρουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους.
Στο Ελληνικό μετά την μεταφορά του διεθνούς αεροδρομίου της Αθήνας στο νέο χώρο του στα Σπάτα της Ανατολικής Αττικής, δημιουργήθηκε ένας τεράστιος κενός χώρος όπου κατά καιρούς φιλοξενούνται διάφορες εγκαταστάσεις χωρίς σχεδιασμό της χρήσης τους μετά την λήξη της ανάγκης για την οποία δημιουργήθηκαν (π.χ. γήπεδα baseball για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 ή διάφορες υπηρεσίες του Δήμου Ελληνικού που συχνά καταργούνται είτε με απόφαση του Δήμου είτε λόγω νομοθετικών πράξεων (π.χ. Νόμος Καλλικράτη). Η προοπτική της αξιοποίησής του με την εμπορευματοποίηση του και ανάθεση του έργου σε πολυεθνικές εταιρείες με την διαδικασία fast-track θεωρήθηκε από το Δήμο Ελληνικού και από περιβαλλοντικές ομάδες και κατοίκους των γύρω περιοχών ως casus beli. Στις αρχές του 2011 συγκροτήθηκε η «Επιτροπή Αγώνα» από τους παραπάνω φορείς αλλά και από επιστήμονες του ΕΜΠ και άλλων ιδρυμάτων με το σκοπό να αναδείξει εναλλακτικές προτάσεις για μια «άλλου τύπου αξιοποίηση του Ελληνικού». Στην πορεία δημιουργήθηκε το οργανωτικό σχήμα «Αυτοδιαχειριζόμενος Αστικός Αγρός του Ελληνικού» στο οποίο ο Δήμος Ελληνικού παραχώρησε μια έκταση 2,5 στρεμμάτων από το συνολικό χώρο των 5.500 στρεμμάτων. Έτσι, ξεκίνησε ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά χρονικά πείραμα ανάπτυξης αγροτικής καλλιέργειας σε ένα μητροπολιτικό αστικό κέντρο.
Συνεχίζεται...
ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
No comments:
Post a Comment