Στα «Ενθέματα» στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο

Καλή χρονιά σε όλους και όλες, και ό,τι ποθείτε!

Ευτυχές και αίσιον

Έχουμε  αύριο «Ενθέματα» (και «Αναγνώσεις») στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο της «Αυγής» που κυκλοφορεί ανήμερα 1η Γενάρη

Στα «Ενθέματα» στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους(enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Τζερόμ Ρους, Πάπα Φραγκίσκου, Έμμα Γκρην, Μπίνοϋ Κάμπμαρκ, Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου

Καλά και κακά νέα: ένα μανιφέστο. To ROAR magazine, το γνωστό ριζοσπαστικό και κριτικό –διαδικτυακό– περιοδικό, με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο «Reflections on Revolution», ξεκινάει το 2014 μια προσπάθεια αναβάθμισης, στην λογική της δημιουργίας ανεξάρτητων μέσων που θα υπηρετούν την πραγματική δημοκρατία. Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το άρθρο του της ψυχής του ROARTζερόμ Ρους (28.12.2013), που μας εισάγει στο πνεύμα της προσπάθειας: «Τα κακά νέα είναι ότι το 1% και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μας έχουν παγιδεύσει στο δίχτυ του ιδεολογικού τους ελέγχου. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει ακόμα διέξοδος».

ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ: ΕΝΑΣ ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΗΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ;

Η «αποστολική παραίνεση» του Πάπα, τον Νοέμβριο, όπου κάνει λόγο για την «τυραννία των αγορών», προξένησε αίσθηση και πολλές συζητήσεις. Δημοσιεύσουμε αποσπάσματα από τρία κείμενα:

1. Εvangelii Gaudium: Αποστολική Παραίνεση της Αυτού Αγιότητος του Πάπα Φραγκίσκου: «Πώς είναι δυνατόν να μην αποτελεί είδηση ότι ένας ηλικιωμένος άστεγος πεθαίνει από το κρύο, αλλά να είναι είδηση η απώλεια δύο μονάδων στο Χρηματιστήριο; Ιδού ένα απτό παράδειγμα αποκλεισμού. Μπορούμε να συνεχίσουμε να στέκουμε απαθείς όταν πετιέται φαγητό στα σκουπίδια, τη στιγμή που άνθρωποι λιμοκτονούν; Ιδού ένα απτό παράδειγμα ανισότητας. Σήμερα, τα πάντα υπακούουν στον νόμο του ανταγωνισμού και της επιβίωσης του ισχυρότερου, και οι δυνατοί τρέφονται από τους αδύναμους. Η συνέπεια είναι ότι μεγάλες μάζες ανθρώπων βρίσκονται αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι: χωρίς εργασία, χωρίς δυνατότητες, χωρίς κανένα μέσο διαφυγής από την κατάσταση αυτή».

2. Το ταξίδι του Βατικανού από τον αντικομμουνισμό στον αντικαπιταλισμό. Η Έμμα Γκρην του περιοδικού Αtlantic θεωρεί ότι η τοποθέτηση του Πάπα αποτελεί τομή: «Ο Πάπας δεν καταδίκασε απλώς το συγκεκριμένο, αποτυχημένο κατά την άποψή του, μοντέλο ελεύθερης αγοράς· καταδίκασε την ηθική και την ιδεολογία που διέπουν γενικά τις οικονομίες της ελεύθερης αγοράς. […]Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή διάλεξη ηθικής· είναι μια τοποθέτηση για το ποιοι θα έπρεπε να ελέγχουν τις χρηματοοικονομικές αγορές. Οι δηλώσεις αυτές επιβεβαιώνουν ότι τα φαντάσματα που έβλεπε η Εκκλησία κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα έχουν πια ξεθωριάσει -- τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το Βατικανό. Ο Πάπας ανακήρυξε επισήμως έναν νέο εχθρό: τις αγορές».

3. Ο Πάπας για τον καπιταλισμό: περισσότερο παραδοσιακός παρά ριζοσπάστης. Ο Μπίνοϋ Κάμπμαρκ του πανεπιστημίου RMIT της Μελβούρνης γράφει: «Ο αχαλίνωτος καπιταλισμός δεν ήταν ποτέ φίλος της Εκκλησίας, ούτε καν όταν ο κομμουνισμός κατείχε τον ρόλο του πρωταρχικού εχθρού της. Στην πραγματικότητα, ο τρόπος που εννοιολόγησε ο Τζόζεφ Σουμπέτερ την κεφαλαιοκρατική διαδικασία --η δημιουργική καταστροφή-- υπονομεύει, εκτός όλων των άλλων, και τους κοινωνικούς δεσμούς, μπαίνοντας σφήνα ανάμεσα στην παθολογία της συσσώρευσης και στην αίσθηση της κοινότητας. Η διάβρωση των δεσμών εντάσσεται εύκολα σε ιδέες περί πνεύματος, όσο φανταστικές κι αν είναι αυτές. Ο Πάπας παραμένει, με αυτή την έννοια, περισσότερο παραδοσιακός παρά ριζοσπάστης».

Δύο είδαν μια αλεπού. Διήγημα του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, μεεικονογράφηση της Αναστασίας Δούκα: «Δύο βλέπουν μια αλεπού. Ο ένας θέλει να την ακολουθήσει, ο άλλος προσπαθεί ν’ αποτρέψει τον φίλο του. Το δάσος είναι πυκνό και αυτοί δεν είναι κυνηγοί, ούτε πάνε συχνά σε δάση. Κανένας από τους δύο δεν έχει δει ποτέ του αλεπού, αν και δεν είναι δύσκολο ν’ αναγνωρίσεις μια αλεπού, ακόμη κι αν ζεις στην πόλη, όπως αυτοί. “Δεν ξέρουμε αν είναι επικίνδυνη”, λέει ο ένας ενώ ο άλλος βιάζεται να την προλάβει γιατί η αλεπού βαδίζει ναι μεν αργά αλλά με μια ελαφράδα σαν να μην έχει κόκαλα».

Στην «Εποχή» της Κυριακής: ΠΑΓΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Τρίγωνα σκάνδαλα!

Η εποxή

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Γραφεία: Ακαδημίας 62, 10679 Αθήνα

τηλ.: 210-36 19 513 - 14, φαξ: 210-36 19 610

www.epohi.gr

Στην «Εποχή» της Κυριακής: ΠΑΓΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΙΧΛΗ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Τρίγωνα σκάνδαλα! 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Γιώργος Φουρτούνης «Ο κόσμος θέλει να ξανακερδίσει τη χαμένη του αξιοπρέπεια»

Φώτης Μπελινσόι «Εμφύλιος στον τουρκικό κρατικό μηχανισμό»

Γιώργος Πάλλης, Στρατής Γεωργούλας «Να κάνουμε τη Λέσβο πάλι το κόκκινο νησί»

Νίκος Δροσάκης «Το θέατρο πάει σχολείο»

Ερμίνα Κυπριανίδου: «Η κυβερνητική πλειοψηφία δεν αντέχει για πολύ»

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Ο άγιος Βασίλης είναι σκέτη... λέρα!» Θόδωρος Μιχόπουλος

«Πίσω από την κακοσμία των σκανδάλων» Σοφία Παναρέτου

«Αποχαιρετώντας τη Βάρκιζα» Χ. Γεωργούλας

«Αλλάζει ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων» Γιάννης Αλμπάνης

«Οι σοβαρές επιπτώσεις της αιθαλομίχλης» Ιωάννης Δ. Παντής, Αλέξης Μπένος

«Η πλούσια Κοινοβουλευτική Ομάδα» Τάκης Μαστρογιαννόπουλος

«Αποκλίνουσες απόψεις στο ΠΑΣΟΚ διαμορφώνουν εκρηκτικό μείγμα» Στάθης Κουτρουβίδης

«Η νεολαία χρειάζεται να μπορεί να τολμά» Βασίλης Ρόγγας

ΔΙΕΘΝΗ

«Τι περιμένει η Μέρκελ από το 2014» Δημήτρης Σμυρναίος

Νότιο Σουδάν: «Αναζητείται πολιτική λύση στην εμφύλια διαμάχη» Ελισάβετ Πετρίδου

«Το κίνημα των Δικράνων και η ιταλική Αριστερά» Πάολο Φερέρο

«Για τις Βρυξέλλες προέχει η λιτότητα» Μ. Κ.

«Διπλή στόχευση πίσω από την κίνηση Πούτιν» Νίκος Σερβετάς

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

«Πλούσιο το οπλοστάσιο της φρίκης» Μάνια Μπαρσέφσκι

«Βίαιες και παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων» Ιωάννα Δρόσου

«Χριστούγεννα Αλληλεγγύης» Αλέξανδρος Μαυρογένης

«2014: Αγορά εργασίας τέλος» Νάσος Χατζητσάκος

ΘΕΜΑΤΑ

«Σε όσους αψήφησαν το θάνατο για την απελευθέρωση» Γιώργος Μ. Χατζηγεωργίου

Μουσείο του απαρτχάιντ «Όποιος τολμά ας το μιμηθεί, όποιος αντέχει ας το διορθώσει» Μικέλα Χαρτουλάρη

«Ένας κόσμος ευημερίας και αρμονίας» Γεωργία Ντούσια

«Αναγκαίο αλλά ανεπαρκές το χριστουγεννιάτικο μεροκάματο» Τζέλα Αλιπράντη, Αλέξανδρος Μαυρογένης

«Η Οδός Ερμού των Χριστουγέννων» Νίκος Τσαγκρής

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Ένα αντεστραμμένο κουτί της Πανδώρας» Νάντια Βαλαβάνη

«Ο εχθρός μου είναι εντός μου» Θεμιστοκλής Ανδριόπουλος

ΙΔΕΕΣ

«Όταν η υφαρπαγμένη αξιοπρέπεια διεκδικεί δημόσιο λόγο» Αθηνά Αθανασίου

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΕΛΙΔΑ

«Το όνειρο της Καλυψώς ταξιδεύει κόντρα στον καιρό» Ζ. Γ.

Στην ΕΠΟΧΗ της Κυριακής διαβάζετε και τις στήλες:

«Αφρόδιχτα της αριστερής όχθης» από τον Γεράσιμο τον Αλιέα

«Στα δίκτυα του κόσμου» από τον Δημήτρη Γκιβίση

Για το βιβλίο γράφει η Μάρη Θεοδοσοπούλου

Παρουσίαση και κριτική των ταινιών που βγαίνουν στις κινηματογραφικές αίθουσες, αλλά και επιλογή ταινιών που προβάλλει η τηλεόραση, γράφει ο Στράτος Κερσανίδης

Μουσικές προτάσεις κάνει η Λιάνα Μαλανδρενιώτη

Δαιμονικά από τον δικηγόρο του διαβόλου. 

Διαβάστε στο Δρόμο του Σαββάτου 28/12

Κεντρικό θέμα:

2014 ευχές...

Τετρασέλιδο ένθετο

Να αγωνιστούμε για μια νέα κοινή λογική: προοδευτική, επαναστατική και οικουμενική

Χαιρετισμός του Αλβάρο Γκαρσία Λινέρα, αντιπροέδρου του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας, στο 4ο Συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Η Αριστερά και η πρόοδος

Το ζήτημα της σχέσης μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής

Του Γιώργου Κοντογιώργη

Διέξοδος υπάρχειΚρίσιμες προϋποθέσεις για μια ελπιδοφόρα νέα χρονιά
Του Σπύρου Παναγιώτου

Έξι μήνες προθεσμία

Τέσσερις λόγοι για τους οποίους το Grexit μπορεί να επανέλθει ως επιλογή των εταίρων-δανειστών μέχρι τον επόμενο Ιούνιο

Τι είπε και τι εννοούσε η Μέρκελ στη Σύνοδο Κορυφής

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Εγκλωβισμένοι χωρίς οδούς διαφυγής

Παραπαίει η κυβερνητική συμπαιγνία

του Δημήτρη Υφαντή

Διαβάστε στη στήλη Ταξίδι στα βάθη της νύχτας: Οι φράσεις, του Μάκη Μαλαφέκα

Με αφορμή το «πόθεν έσχες»

Ποιοι καθορίζουν την ατζέντα και ποια είναι τα πραγματικά επίδικα

Του Γιώργου Λιερού

«Φάτε ό,τι να 'ναι και μη ρωτάτε»

Νέο δόγμα υποκαθιστά την ποιότητα και ασφάλεια των τροφίμων

Τρόφιμα: Η μελέτη του ΟΟΣΑ και η στρέβλωση των αξιών

Του Φώτη Γεωργούλια

Πρώην και μελλοντικοί άνεργοι εναντίων ανέργων

Προσλαμβάνουν «κοινωφελείς» ελεγκτές εισιτηρίων για 19,6 ευρώ τη μέρα

Του Γιώργου Κατερίνη

Κρυφτούλι πίσω απ' τον ΟΚΑΝΑ

Τα σκάνδαλα της διοίκησης, οι αναδιατάξεις στην αντιμετώπιση της εξάρτησης, και η Αριστερά το χαβά της

Του Νίκου Λάιου

Στα διεθνή μεταξύ άλλων:

Πολιτική ανασκόπηση των γεγονότων στον κόσμο το 2013

Οι εξουσιαστές είπαν: «κάθε θνητός θα γευτεί τη φυλακή»

Το τουρκικό κράτος και η καταδίκη του Σεβάν Νισανιάν

Του Σαΐτ Τσετίνογλου

Βραζιλία: Η γη κοστίζει τόσο ακριβά που η αξία της μετριέται με αίμα

Των Γιάννη Ασδραχά, Βασίλη Καφετζόπουλου

Στον πολιτισμό -μεταξύ άλλων- διαβάστε:

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Να αναζητήσουμε τα φωτεινά σημεία στο ζοφερό ορίζοντα

Η συγγραφέας Niemands Rose μιλά στον Δρόμο για «τα φώτα στο βάθος» και όχι μόνο.

Οι πουτάνες στην εξουσία! (Οι γιοί τους την έχουν ήδη)

Για το βιβλίο Μαπούτσε, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα

Του Πάνου Ραμαντάνη

Γιατί αυτοί γιε μ' δεν παλεύειν για οφέλη, παλεύειν για ονείρατα

5' διάλειμμα με τον Σωκράτη Μαντζουράνη

Διαβάστε ακόμα στη σελίδα του αθλητισμού

Μια Χρυσή Μπάλα αλλιώτικη απ' τις άλλες

Ο Μαντέλα, ο Γκούλιτ και το «βραβείο» της ειρήνης και του αντιρατσισμού

Του Νίκου Καραμάνου

Στο Περίπτερο Ιδεών:

Ο Στέλιος Ελληνιάδης γράφει τα μαλαματένια του Βίκτωρα Ιβάνοβιτς Σαρηγιαννίδη αλλά και για το Μάο που ζει και προκαλεί!

Και όπως κάθε βδομάδα, διαβάστε τις αποκαλυπτικές σελίδες της εργασίας, τον Ηρόστρατο και δείτε το σκίτσο του Πέτρου Ζερβού και το ξεχωριστό κάθε φορά social design του Δημήτρη Θ. Αρβανίτη

Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 29ης Δεκεμβρίου (που κυκλοφορεί εκτάκτως σήμερα Σάββατο 28 Δεκεμβρίου)

Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 29ης Δεκεμβρίου

(που κυκλοφορεί εκτάκτως σήμερα Σάββατο 28 Δεκεμβρίου)

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Kείμενα των: Ζύγκμουντ Μπάουμαν, Χρήστου Γραμπόβα, Τζούλια Χομπσμπάουμ, Έφης Γαζή, Μάκη Κουζέλη, Ντέιβ Ζιρίν, Ανρί Λεφέβρ

Ευρώπη: το διαζύγιο εξουσίας και πολιτικής. Ο Ζύγκμουντ Μπάουμαν γράφει για την ασθένεια της σημερινής Ευρώπης: το έλλειμμα δημοκρατίας: «H παρούσα κρίση διαφέρει από τα ιστορικά προηγούμενα της, στον βαθμό που βιώνεται ως ένα διαζύγιο μεταξύ εξουσίας και πολιτικής. Συνέπεια του διαζυγίου είναι η απουσία ενός οργανισμού που να μπορεί να κάνει εκείνο το οποίο απαιτεί εξ ορισμού κάθε «κρίση»: να επιλέξει τον δρόμο και τη θεραπεία που θα ακολουθήσει».

Απαιτητικοί δανειστές κι ένα χρεοκοπημένο κράτος. Ο Χρήστος Γραμπόβας γράφει, όχι για την Ελλάδα του 21ιου αιώνα, αλλά για την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα τέλη του 19ου: «Η οικονομική κατάρρευση δεν άργησε να έρθει. Ταυτόχρονα, οι μη μουσουλμανικοί λαοί απαιτούσαν την ελευθερία τους και οι μουσουλμάνοι θεσμικές αλλαγές, ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις εποφθαλμιούσαν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της παραπαίουσας Αυτοκρατορίας. Είναι γεγονός πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε κλείσει την ιστορική της διαδρομή. Εντούτοις, ο φαύλος κύκλος του συνεχώς αυξανόμενου δημόσιου δανεισμού και της συνεχούς επιβολής όλο και πιο δυσβάσταχτων όρων από τους δανειστές της, επέτειναν την ήδη άσχημη κατάσταση και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο τέλος της».

ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΕΡΙΚ ΧΟΜΠΣΜΠΑΟΥΜ

 1.Ο πατέρας μου. Η Τζούλια Χομπσμπάουμ θυμάται τον πατέρα της, τον άνθρωπο που ήταν διαρκώς με ένα βιβλίο στο χέρι – ακόμα κι αν αυτό ήταν ο τηλεφωνικός κατάλογος: «Μια από τις αγαπημένες ιστορίες της μητέρας μου, που μου έχει διηγηθεί πάμπολλες φορές, είναι ότι όταν γεννήθηκα, το 1964, είπε στη νοσηλεύτρια, για να φωνάξει τον πατέρα μου: «Θα βγεις στο διάδρομο και θα ψάξεις να βρεις έναν κύριο που δεν πηγαινοέρχεται νευρικά πάνω-κάτω, αλλά θα κάθεται και διαβάζει». Μέχρι κι έναν τηλεφωνικό κατάλογο διάβασε κάποτε σ’ ένα ξενοδοχείο στη Σεβίλλη, αντί για τη Βίβλο, κι έφτασε μέχρι το «Η». Κατά βάθος, ήταν ανθρωπολόγος. Το μυαλό του το έτρεφε εκείνο το γνώρισμα που ευχόταν, όπως μου έλεγε, να χαρακτηρίζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τα εγγόνια του: η περιέργεια» (μετ. Δημήτρης Ιωάννου).

2. Οι εποχές του Έρικ Χομπσμπάουμ. H Έφη Γαζή γράφει για την ιστορικοποίηση του χώρου και του χρόνου, από τον Ε. Χομπσμπάουμ, τον ενδιαφέρον του για το παρελθόν αλλά και τα μέλλον, και τη σχέση μεταξύ τους: «Σε μια εποχή επιδερμικής θριαμβολογίας από τη μια και “αριστερής μελαγχολίας” από την άλλη, όπως η δεκαετία του 1990, σημείωνε πως “τίποτα δεν μπορεί να οξύνει τη σκέψη του ιστορικού όσο η ήττα”. Ίσως όχι μόνο του ιστορικού, μπορούμε να προσθέσουμε, συλλογιζόμενοι αυτόν τον “φλεγματικό ταξιδιώτη Φιλέα Φογκ” των νεότερων και σύγχρονων εποχών μέσα από τους στίχους που ο ίδιος διάλεξε για τους Θρυμματισμένους Καιρούς του. Ανήκουν στο πολύσημο ποίημα του Μάθιου Άρνολντ, «Η παραλία του Ντόβερ». Στον δραματικό του μονόλογο, ο αφηγητής ατενίζει τις ακτές του Ντόβερ, αναπολώντας τον καιρό που κολυμπούσε στη “θάλασσα της πίστης” και καταλήγει: «Και είμαστε εδώ σαν πάνω σε σκοτεινή πεδιάδα /Ανάστατοι από μπερδεμένα σήματα για μάχη ή για φυγή /Όπου τυφλοί στρατοί συγκρούονται τη νύχτα».

Αυταρχικές απολήξεις του αντιαυταρχικού σχολείου. Ο Μάκης Κουζέλης εξετάζει ένα «παράδοξο» του ελληνικού σχολείου: πώς είναι αυταρχικό, χωρίς να χρησιμοποιεί αυταρχικά παιδαγωγικά αυταρχικές μεθόδους: «Μιλώντας για την αναπαραγωγική λειτουργία του σχολικού μηχανισμού, ξεχνάμε συχνά πως η πιο κρίσιμη επιρροή δεν είναι του σχολείου επί της κοινωνίας αλλά, αντίστροφα, η διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο δουλεύει το σχολείο βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου κοινωνικού σχηματισμού. Είναι η ιδιαίτερη χροιά των κοινωνικών σχέσεων, η ιδιαίτερη μορφή των διαδικασιών μέσω των οποίων ασκείται εξουσία (από το κράτος, αλλά ακόμα και στις διαπροσωπικές σχέσεις), οι ιδιομορφίες του λόγου που καλείται να νομιμοποιήσει το «έτσι έχουν τα πράγματα», τα γνωρίσματα της καθημερινότητας του σύγχρονου, ελληνικού, ύστερου και νεοφιλελεύθερα οργανωμένου καπιταλισμού που προσδιορίζουν τη μορφή ή μάλλον τον τρόπο των σχολικών λειτουργιών. Προσδιορίζουν ακόμα και τις σχέσεις εντός της τάξης, τους σχηματισμούς του διαλείμματος και τη συμβολική τους, τον τρόπο απεύθυνσης και πρόσληψης της σχολικά διακινούμενης γνώσης».

Η FIFA, οι σκλάβοι του Κατάρ και οι φυλακές της Βραζιλίας. Ο Ντέιβ Ζιρίν, του αμερικανικού περιοδικού «The Nation» γράφει για τα φαραωνικά ολυμπιακά έργα στη Βραζιλία σχέδια να μετατραπούν σε φυλακές μετά το Μουντιάλ του 2014 τα νεότευκτα γήπεδα και για τους σύγχρονους σκλάβους στο Κατάρ: χιλιάδες μετανάστες, κυρίως Νεπαλέζοι, δουλεύουν και πεθαίνουν σαν σκυλιά προετοιμάζοντας το Μουντιάλ του 2022. Και βρίσκουν τον θάνατο, καθημερινά, όχι από «εργατικό ατύχημα», αλλά από συγκοπή, λόγω των συνθηκών δουλειάς και ζωής τους (μετάφραση: Αγάπιος Λάνδος).

Ο Χίτλερ στην εξουσία. Τη δεκαετία του 1930 ο Ανρί Λεφέβρ, νεαρός διανοούμενος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος τότε, ταξίδεψε στη Γερμανία, πριν και μετά την άνοδο του Χίτλερ, για να μελετήσει το φασιστικό φαινόμενο. Το 1938 κυκλοφόρησε στο Παρίσι του βιβλίο του «Η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία», που έμεινε σχεδόν άγνωστο. Κυκλοφορεί τώρα στα ελληνικά, χάρη στον καινούργιο εκδοτικό οίκο «Αφήγηση» (μετάφραση Φοίβος Μαριάς).

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΕΜΑΤΑ Tεύχος 122-123, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2013

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

Tεύχος 122-123, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2013

Το νέο τεύχος του περιοδικού Σύγχρονα Θέματα φιλοξενεί ένα αφιέρωμα στον «Καβάφη του Τσίρκα» που επιμελούνται οι Γιάννης Παπαθεοδώρου και Μίλτος Πεχλιβάνος. Το αφιέρωμα συμπληρώνεται με εικόνες από σπάνια άλμπουμ φωτογραφιών, με την κατεστραμμένη από τον βομβαρδισμό των Εγγλέζων Αλεξάνδρεια, αρχεία που ο ίδιος ο Τσίρκας εμπιστεύτηκε στη Βουβούλα Σκούρα, καλλιτεχνική διευθύντρια του περιοδικού, και που ήταν το αρχικό έναυσμα για το τεύχος.

Το αφιέρωμα ανοίγουν οι Χρύσα Προκοπάκη και Δημήτρης Αγγελής φυλλομετρώντας τα καβαφικά ημερολόγια του Τσίρκα, αποσπάσματα των οποίων δημοσιεύονται για πρώτη φορά εδώ. Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου και ο Μίλτος Πεχλιβάνος ανιχνεύουν τον πολιτικό Καβάφη μέσα και από την ανέκδοτη επιστολογραφία του Τσίρκα με τον Μ.Μ. Παπαϊωάννου, ο Χρήστος Χατζηιωσήφ αναζητά τη χαμένη εθνική αστική τάξη στην Αλεξάνδρεια και ο Αλέξανδρος Καζαμίας εξερευνά την ιστορία της αποικιακής Αλεξάνδρειας στον Καβάφη του Τσίρκα. Στην ενότητα «Στις πολιτείες της γραφής», η Μαρία Ιατρού εντοπίζει καβαφικές αναφορές στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, ο Ούλριχ Μένινγκ γράφει για τη χρήση της διακειμενικότητας στις Ακυβέρνητες Πολιτείες μέσα από το πρόσωπο του δρ. Ρόμπερτ Ρίτσαρντς, ενώ η Μαρία Τοπάλη δοκιμάζει την "οξφορδιανή γραβάτα" του Τσίρκα μέσω Καβάφη.

Όπως γράφουν οι επιμελητές στο προλογικό τους σημείωμα, «επιλέξαμε μια διαφορετική συμμετοχή στο “έτος Καβάφη”, μέσα από την επίσκεψη ενός ερμηνευτικού σχήματος που επηρέασε σημαντικά τις καβαφικές σπουδές από τη δεκαετία του ’60 ώς τις μέρες μας. Το γνωρίζουμε καλά· περισσότερο από κάθε άλλο κείμενο της καβαφικής κριτικής στη δεκαετία του ’60, ο “Καβάφης του Τσίρκα” διαβάστηκε πολιτικά, ενταγμένος κυρίως στις συγκρούσεις της ελληνικής Αριστεράς. Το ίδιο έγινε και με τις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Σήμερα, που στον γεωπολιτικό χάρτη η “αραβική άνοιξη” εναλλάσσεται με το χαμηλό βαρομετρικό των αυταρχικών καθεστώτων και η συνθήκη της αποικιοκρατίας του 20ού αιώνα έχει παραχωρήσει οριστικά της θέση της στην εύφλεκτη Μεσόγειο των μετα-αποικιακών φονταμενταλισμών, το κριτικό έργο του καϊρινού Τσίρκα για τον αλεξανδρινό Καβάφη μπορεί να ξαναδιαβαστεί μέσα στα νέα συμφραζόμενα του καιρού μας […] Οι καρποί αυτής της αρχειακής έρευνας διασταυρώνονται με άλλες εξαιρετικά σημαντικές και ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις που, με αφετηρία τον Καβάφη, εκβάλλουν σε ευρύτερα ζητήματα: στην ιστοριογραφική εκδοχή του παροικιακού ελληνισμού, στις περιστάσεις και καταστάσεις της δημιουργικής φαντασίας, στην ιστορία της κριτικής ως πρακτικής λόγου και ως συστήματος σκέψης».

Στο επόμενο μέρος του νέου τεύχους, ανάμεσα στα «Άρθρα και Μελέτες», βρίσκουμε μια ανάλυση των υφιστάμενων προτάσεων αλλά και μια νέα εναλλακτική για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, από τον Γιώργο Ιωαννίδη, τη μελέτη της Ελένης Παπαγαρουφάλη για την κατασκευή του εαυτού μέσα από το βιογραφικό σημείωμα, καθώς και τη συμβολή της Έφης Κάννερ σχετικά με τις έμφυλες διαστάσεις της πολιτικής συμμετοχής στην Τουρκία. Η Φωτεινή Βάκη γράφει για τη βαρβαρότητα ως «τελετουργικό του πολιτισμού» στον Αντόρνο, ο Ευτύχης Πυροβολάκης αναρωτιέται εάν υπάρχει «ασυγχώρητο» στον Ντεριντά, ο Κωνσταντίνος Κουσαξίδης εξερευνά τη συλλογική συνείδηση των Κιζδερβενιωτών της Παιονίας και η Ελένη Τραγέα γράφει για τη μορφή του βρυκόλακα στις σύγχρονες τηλεοπτικές σειρές.

Τέλος, στη στήλη «Βιβλιοκρισίες»ς, η Βίκυ Καραφουλίδου παρουσιάζει το βιβλίο του Γ. Κουμπουρλή για τις ιστοριογραφικές οφειλές του Σπ. Ζαμπέλιου και του Κ. Παπαρρηγόπουλου, ο Θάνος Λίποβατς σχολιάζει τον συλλογικό τόμο Εμφύλιος: πολιτισμικό τραύμα, ενώ η Στεφανία Βουβούσιρα γράφει για το βιβλίο Άγ(ρ)ια παιδιά: οριοθετήσεις της «παιδικής ηλικίας» στον λόγο, των Γ. Πεχτελίδη και Υβ. Κοσμά. Ακόμη, η Βίβιαν Σπυροπούλου παρουσιάζει τη μελέτη των Κ. Ελευθερίου και Χρ. Τάσση για την άνοδο και την πτώση του ΠΑΣΟΚ, η Δάφνη Βουδούρη τη μελέτη της Μαριλένας Αλιβιζάτου Intangible Heritage and the Museum, η Ελεάνα Γιαλούρη τον επιμελημένο από την Ελπίδα Ρίκου τόμο Ανθρωπολογία και σύγχρονη τέχνη, ενώ ο Μάρκος Τσέτσος και ο Γιώργος Ζερβός γράφουν για την ελληνική μετάφραση της Φιλοσοφίας της νέας μουσικής του Τεοντόρ Αντόρνο. 

Τα Σύγχρονα Θέματα στο διαδίκτυο

http://www.synchronathemata.gr/

https://www.facebook.com/synchronathemata

https://twitter.com/SynxronaThemata

14η και 15η εκπομπή Στο Κόκκινο 105,5 1.Χριστιανικός λόγος και κοινωνική χειραφέτηση 2. Περί Δημοκρατίας

14η και 15η εκπομπή Στο Κόκκινο 105,5

Θεωρία στον Αέρα : Έννοιες - Ιδέες - Κριτική

με τη στήριξη του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς

Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2013, 11-12 το πρωί

Χριστιανικός λόγος και κοινωνική χειραφέτηση

Θα μιλήσουν

Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος «Άρτος Ζωής»

Βασίλης Ξυδιάς, θεολόγος, εκπαιδευτικός

Τη συζήτηση θα συντονίσει

ο Ανδρέας Καρίτζης, διδάκτωρ φιλοσοφίας

*****

Σάββατο 4 Ιανουαρίου 2014, 11-12 το πρωί

Περί δημοκρατίας

Θα μιλήσουν

Κώστας Δουζίνας, Birkbeck College, πανεπιστήμιο του Λονδίνου

Ευθύμης Παπαβλασόπουλος, πανεπιστήμιο Κρήτης

Τη συζήτηση θα συντονίσει

ο Χρήστος Σίμος, κοινωνιολόγος

Μια παλιά αλλά επίκαιρη ανάρτηση "Το κλασσικό έργο του Ζαν Μεϋνώ Πολιτικές Δυνάμεις στην Ελλάδα"

9 Δεκεμβρίου

Εκδήλωση «Πολιτική Επιστήμη και Πολιτική στην Ελλάδα»

Η Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης και η Γαλλική Πρεσβεία με αφορμή την πλήρη έκδοση του έργου του Jean Meynaud (Ζαν Μεϋνώ), Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις Σαββάλα και τη συμπλήρωση 30 χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «Πολιτική Επιστήμη και Πολιτική στην Ελλάδα». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 9 Δεκεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (Σίνα 31). Στην εκδήλωση συμμετέχουν οι Γ. Κοντογιώργης, Ηλ. Νικολακόπουλος, Γ. Νοταράς, Κ. Τσουκαλάς και Jean Maurice Ripert (Ζαν Μωρίς Ριπέρ).

Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι θα σταθούν στη συμβολή του Z. Μεϋνώ στη μελέτη της ελληνικής πολιτικής, κάτι πολύ λογικό αφού είναι το θέμα της εκδήλωσης. Στις λίγες γραμμές που ακολουθούν, θα αναφέρουμε δύο από τις θεματικές με τις οποίες ασχολήθηκε ο μεγάλος αυτός πολιτικός επιστήμονας.

Ο Μεϋνώ ασχολήθηκε με την Γαλλική Επανάσταση, την εκλογική κοινωνιολογία της Γαλλίας, τα πολιτικο-κοινωνικά κινήματα κ.α. Υποστηρικτής του μοντέλου της “κινητοποίησης”, ο συγγραφέας μέσα από τη μελέτη των εκλογικών αναμετρήσεων συμπεραίνει ότι όσο περισσότερο ενσωματωμένος κοινωνικά είναι ο ψηφοφόρος, όπως και η κοινότητά του στην ευρύτερη κοινωνία, τόσο πιο υψηλή είναι η πολιτική συμμετοχή. Επίσης, τόνισε τη σημασία της γεωγραφίας και της κατοικίας στην προσέλευση των ψηφοφόρων και των μελών των πολιτικών σωμάτων στις συμμετοχικές διαδικασίες: από τη μια η συμμετοχή είναι πολύ υψηλότερη σε πεδινές περιοχές και σε περιοχές με ευκολότερες συγκοινωνίες και επικοινωνίες, και από την άλλη οι πυκνοκατοικημένες περιοχές σε σχέση με τις αραιοκατοικημένες παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής. Η Γαλλική Επανάσταση ήταν το καλύτερο παράδειγμα αυτής της λογικής. Όμως, η εξέλιξη των επικοινωνιών στις μέρες μας δημιουργεί άλλες συνθήκες για την πολιτική συμμετοχή ανοίγοντας νέους δρόμους επικοινωνίας υπερβαίνοντας τους γεωγραφικούς περιορισμούς. Το κρίσιμο ζήτημα είναι κατά πόσο το ξεπέρασμα των γεωγραφικών περιορισμών για την πολιτική συμμετοχή βοηθάει και στο ξεπέρασμα των ταξικών, κοινωνικών περιορισμών.

Ένα ζήτημα που απασχόλησε τον Μεϋνώ ήταν η ερμηνεία του λαϊκιστικού κινήματος του Πουζαντισμού στη Γαλλία της δεκαετίας του ’50. Το θέμα αυτό έγινε επίκαιρο στη δεκαετία του ’90 και στις μέρες μας καθώς η Γαλλία συγκλονίστηκε από την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού τύπου Λεπέν. Ο Πουζαντισμός ερμήνευσε με το δικό του τρόπο τη Γαλλική Επανάσταση υποστηρίζοντας ότι τα πολιτικά κόμματα εκφύλιζαν το νόημά της και έπρεπε να επανέλθουν οι Γενικές Τάξεις ως θεσμός που θα έπαιζε το ρόλο του συλλέκτη παραπόνων του «λαού». Όμως, γρήγορα έγινε φανερή η πραγματική στόχευσή του που δεν ήταν άλλη από την αναπτυσσόμενη μεταπολεμική κοινωνική και πολιτική αριστερά, δηλαδή τα εργατικά συνδικάτα, το ΓΚΚ, τα υπόλοιπα μικρά διεθνιστικά κόμματα και οι Εβραϊκής καταγωγής Γάλλοι που τα στελέχωναν. Ο πολιτικός λόγος του εναντίον των μεγάλων επιχειρήσεων δεν ήταν παρά το κάλυμμα μιας παλιάς μικροαστικής Γαλλίας που χανόταν και μαζί της χάνονταν οι αποικίες και το «μεγαλείο» του Γαλλικού ιμπεριαλισμού. Ποια είναι, όμως, η διαφορά του Πουζαντισμού από το Λεπενισμό; Η ανοιχτή κρίση της αριστεράς που αδυνατεί να κατανοήσει τις νέες κοινωνικο-πολιτικές πραγματικότητες και να επανεντάξει στις γραμμές της εργατικά – λαϊκά στρώματα που λόγω της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης βγαίνουν στο περιθώριο της ανεργίας, της μερικής και προσωρινής απασχόλησης και τα οποία βρίσκουν εύκολο καταφύγιο στις λαϊκιστικές ακροδεξιές αγκάλες.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

http://www.geocities.com/homo_politicus/index.html

Το κλασσικό έργο του Ζαν Μεϋνώ Πολιτικές Δυνάμεις στην Ελλάδα επανεκδίδεται ολοκληρωμένο σε δύο τόμους: Α’ τόμος (1946-1965), 656 σελίδες – Β’ τόμος (Βασιλική Εκτροπή και Στρατιωτική Δικτατορία), 744 σελίδες από τις εκδόσεις Σαββάλα.

Πρόκειται για ένα έργο αναφοράς που, ουσιαστικά, εγκαινιάζει τη συστηματική μελέτη του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Μια μελέτη που με ψύχραιμο και συστηματικό τρόπο διερευνά τις σχέσεις πολιτικών κομμάτων, θεσμών και πολιτικών προσωπικοτήτων με οικονομικούς παράγοντες της εποχής καθώς και με τα τότε διεθνή κέντρα εξουσίας. Υπόδειγμα γραφής από την πένα ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς επιστήμονες, που μελέτησε την ελληνική κοινωνία και πολιτική όσο λίγοι. Το έργο εντάσσεται στη σειρά Κοινωνικές Επιστήμες-Social Science των εκδόσεων Σαββάλα, που διευθύνει ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης.

Ο Ζ. Μεϋνώ γεννήθηκε στο Λαρπαντράς της επαρχίας Βολκύζ στη Γαλλία το 1914. Σπούδασε οικονομικά (ειδίκευση στην τραπεζική) και πολιτικές επιστήμες στα Πανεπιστήμια της Αιξ-Αν-Προβάνς και του Παρισιού. Το 1937 υποστήριξε τη διατριβή του με θέμα: «Το επαγγελματικό καθεστώς των δημοσιογράφων» και ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Δικαίου. Με την κατάρρευση της γραμμής Μαζινώ συνελήφθη και οδηγήθηκε αιχμάλωτος στο στρατόπεδο του Βερντέν, απ’ όπου δραπέτευσε τον Αύγουστο του 1940. Δίδαξε στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού, στην Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λοζάννης, στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και στα Πανεπιστήμια της Αιξ-Αν-Προβάνς, του Άμστερνταμ, της Γενεύης κ.α. Από το 1951 ως το θάνατό του ήταν Διευθυντής Σπουδών της École Pratique des Hautes Études του Παρισιού.

Στο βιογραφικό σημειώνεται: «Η σχέση του Meynaud με την Ελλάδα δεν ήταν μόνο επιστημονική. Ούτε μόνο συναισθηματική, οικογενειακή ως αποτέλεσμα του γάμου του με την πολιτική επιστήμονα Ελένη Ζωγράφου. Ήταν μια σχέση βαθιά υπαρξιακή όπως απέδειξε η δράση του κατά τον αντιδικτατορικό αγώνα. Στις 14 Φεβρουαρίου 1972 ο Meynaud πεθαίνει απρόσμενα και πρόωρα στο Μοντρεάλ. Στο χαρτοφύλακά του είχε τα χειρόγραφα ανακοίνωσης συνεδρίου αφιερωμένου στον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ελλάδα».

Ορισμένα από τα πολυάριθμα έργα του Ζ. Μεϋνώ είναι τα εξής:

§         « Un essai d’interprétation du mouvement Poujade », Revue de l’institute de sociologie 1956, No 1.

§         Introduction à la science politique, Paris, A. Colin, 1961.

§          Les groupes de pression internationaux, Lausanne, J. Meynaud, 1961.

§         Rapport sur la classe dirigeante italienne, Lausanne, J. Meynaud, 1964.

§         Les groupes de pression, Paris, PUF, coll. Que sais-je ?, 1965.

§         «Les catégories dirigeantes italiennes», Revue française de science politique, octobre, 1966.

§         L’Europe des affaires : rôle et structure des groupes, Paris, Payot, 1967

§         Sport et politique, Paris, Payot, 1996.