Tsakthan Randomly - Politics 22

Παράγοντες που διαμορφώνουν τα πολιτικά συστήματα

Ι. Κοινωνική δομή

Αναλυτικό πρότυπο του Gabriel Almond

Σημαντικός είναι ο ρόλος ορισμένων κοινωνιολογικών και ανθρωπολογικών εννοιών στη διευκόλυνση της συστηματικής σύγκρισης μεταξύ των κύριων τύπων πολιτικών συστημάτων. 

1. Διαφοροποίηση από νομικισμό και εμπειρισμό στην πολιτική ανάλυση.

Πολιτική κουλτούρα/Δομή πολιτικών ρόλων	Ομοιογενής	Κατακερματισμένη
Υψηλός βαθμός διαφοροποίησης	Αγγλο-αμερικανικό	Ηπειρωτικό Ευρωπαϊκό
Χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης	Ολοκληρωτικό	Προ-βιομηχανικό

2. O Almond διέκρινε επίσης και έναν 5ο τύπο πολιτικού συστήματος: Σκανδιναβικές και Κάτω Χώρες.

3. Υψηλός βαθμός συναίνεσης μεταξύ πολιτών για πολιτικούς στόχους και μέσα + σαφής ορισμός και διαχωρισμός μεταξύ πολιτικών θεσμών συνεπάγεται σταθερά πολιτικά συστήματα.

4. Τα άλλα πολιτικά συστήματα είναι λίγο ως πολύ ασταθή είτε γιατί τα διαπερνά μια συγκρουσιακή λογική αμοιβαία αποκλειόμενων ομάδων και θεσμών είτε γιατί δεν υπάρχει σαφής και ορισμένος διαχωρισμός πολιτικών ρόλων και θεσμών.

ΙΙ. Δημοκρατική σταθερότητα

Αναλυτικό πρότυπο του Seymour Martin Lipset

Μερικότερη προσέγγιση των πολιτικών συστημάτων και εστίαση στις προϋποθέσεις των δημοκρατικών συστημάτων.

n   Μια «πολιτική φόρμουλα» ή σύνολο πεποιθήσεων για τον καθορισμό των νόμιμων θεσμών: πολιτικά κόμματα, ελεύθερα ΜΜΕ και Τύπος κ.α.
n   Ένας κύκλος πολιτικών ηγετών σε δημόσια αξιώματα.
n   Ένας ή περισσότεροι κύκλοι αναγνωρισμένων ηγετών να προσπαθούν να αποκτήσουν δημόσια αξιώματα.
Η έννοια της πολιτικής σταθερότητας δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται με αυτή της δημοκρατικής σταθερότητας.

Βασική κοινωνιολογική προσέγγιση του Lipset:

«Η μελέτη των συνθηκών που ενθαρρύνουν την δημοκρατία πρέπει να εστιάζεται τόσο στις πηγές διαίρεσης όσο και στις πηγές συναίνεσης».

Παράγοντες που προάγουν την δημοκρατική σταθερότητα:

v  Οικονομική ανάπτυξη

v  Ταξική δομή

v  Εγκάρσιες συγγένειες (affiliations)

v  Πολιτικό σύστημα

v  Ιστορική εξέλιξη επίλυσης συγκρούσεων

 

 

	Αμοιβαία ενισχυόμενες διαιρετικές τομές	Εγκάρσιες διαιρετικές τομές
Υψηλός βαθμός διαστρωμάτωσης	Δημοκρατική σταθερότητα
Χαμηλός βαθμός διαστρωμάτωσης		Δημοκρατική σταθερότητα

ΙΙΙ. Διαιρετικές τομές

Το αναλυτικό πρότυπο του Stein Rokkan εστιάζεται στις «διαιρετικές τομές» (cleavages). Τα πολιτικά συστήματα ερμηνεύονται από τη σκοπιά του τρόπου συσχέτισης με τη δομή των διαιρετικών τομών, που προκλήθηκαν από τρεις επαναστάσεις: εθνική, βιομηχανική, διεθνής.

Τα κοινωνικά φαινόμενα μπορούν να ερμηνευτούν διαχρονικά και συγχρονικά. Ο Rokkan ενδιαφέρεται για τη διάσταση του «χρόνου»: πώς σημαντικές πλευρές των πολιτικών και κομματικών συστημάτων αναφύονται από τις ιστορικές τους ρίζες;

Υπόθεση περί «παγώματος των κομματικών συστημάτων» της Δυτικής Ευρώπης κατά το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτά τα κομματικά συστήματα χαρακτηρίζονταν από την «πολιτική των μαζών» (mass politics). Καθήκον του Rokkan: η διατύπωση ενός «προτύπου για την εξήγηση των διαφορετικών εκδοχών της εξέλιξης του εκδημοκρατισμού και της δόμησης των κομματικών συστημάτων στις χώρες αυτές.»

Διαιρετική τομή	Εθνική – κεντρική	Τοπική και περιφερειακή
Συμφέρον-οικονομία	Εργάτες εναντίον εργοδοτών/ιδιοκτητών	Πρωτογενής εναντίον δευτερογενή τομέα οικονομίας
Ιδεολογία-κουλτούρα	Εκκλησία (ες) εναντίον κυβέρνησης	Υποταγμένη εναντίον κυρίαρχης κουλτούρας

IV. Πολυαρχία

Το αναλυτικό πρότυπο του RobertDahl διακρίνει μεταξύ δημοκρατίας και πολυαρχίας:

«Οι πολυαρχίες, επομένως, μπορούν να θεωρηθούν ως σχετικά (αλλά όχι πλήρως) δημοκρατικά καθεστώτα, ή, για το θέσουμε με διαφορετικό τρόπο, οι πολυαρχίες είναι καθεστώτα που έχουν ουσιαστικά λαϊκοποιηθεί και φιλελευθεροποιηθεί, δηλαδή είναι ιδιαίτερα περιεκτικές και σε μεγάλο βαθμό ανοιχτές στη δημόσια διεκδίκηση.»

Ο Dahl επεδίωκε να καθορίσει έναν αριθμό προϋποθέσεων που συμβάλλουν στη δημοκρατική σταθερότητα, δηλαδή τις συνθήκες ύπαρξης της δημοκρατίας.

Ό Dahl τονίζει τη σημασία της αποκεντρωμένης οικονομίας για τη δημοκρατία.
Δεν θεωρεί κρίσιμο ζήτημα την ιδιοκτησία των οικονομικώνπεριουσιακών στοιχείων αλλά τονίζει ότι η κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία δεν είναι δυνατό να συνυπάρχει με τους δημοκρατικούς θεσμούς.
Η δημοκρατία μπορεί να ευδοκιμήσει π.χ. σε αγροτικές κοινωνίες αν οι αγρότες είναι ελεύθεροι και δεν υπάρχει στενή και υπερβολική ιεραρχία.

Γενικώς, η σχέση μεταξύ κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και δημοκρατίας εξαρτάται από τους τρόπους κατανομής των πόρων.
Πιο ευνοϊκές συνθήκες για τη δημοκρατία υπάρχουν όταν ο έλεγχος των μέσων καταστολής (αστυνομία, στρατός) και των οικονομικών μέσων (οικονομικοί πόροι, επικοινωνιακά μέσα, εκπαιδευτικές ευκαιρίες) διαχέεται σε διάφορα είδη εξουσιών (πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών).
Το επίπεδο κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης επηρεάζει τη δημοκρατία: όσο πλουσιότερη είναι μια χώρα τόσο πιθανότερη είναι η ύπαρξη και επιβίωση δημοκρατικών θεσμών.

 

Συμμετοχή
		Χαμηλή	Υψηλή
Δημόσια διεκδίκηση	Χαμηλή	Ανταγωνιστικές ολιγαρχίες (Ελβετία, Ιρλανδία)	Δημοκρατίες (Σκανδιναβία, Ιταλία)
	Υψηλή	Κλειστές ηγεμονίες (προ1975 Πορτογαλία, Ισπανία)	Περιεκτικές ηγεμονίες (ΟΔΓ, Ουγγαρία προ 1989)

Συνεχίζεται...

Θανάσης Τσακίρης

ΤΟ ΠΑΙΧΝΔΙ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

1992
Στίχοι:   Κωνσταντίνος Βήτα
Μουσική:   Στέρεο Νόβα
Ερμηνεία: Στέρεο Νόβα  

Μετά τις τρεις τα μεσάνυχτα περπατάς μόνος
κι όλα τ’ αστεία ξεχνάς όταν ανοίγει αυτός ο δρόμος
σκέφτεσαι πως κάποιος απόψε μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή σου
ή από τα πόδια ως την κορφή να σιχαθείς την ψυχή σου
κόβοντας βόλτες πάνω κάτω στην κεντρική λεωφόρο
πληρώνοντας με μοναξιά έναν παράξενο φόρο
γιατί υπάρχει ένας κόσμος που δεν καταλαβαίνει
πώς καταντά μια επιθυμία που μένει κρυμμένη

Στην ουσία μισούν τον εαυτό τους κι αυτά που κάνουν
αυτά που μέσα τους ποθούν και τα καταδικάζουν
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει
βαθιά μέσα τους θα γελούν αν πεθάνεις
γιατί μισούν αυτό που είσαι κι αυτό που κάνεις

Πρόσεξε, αυτοί οι δύο σε βλέπουν
τα μάτια σου ανοιχτά, δεν ξέρεις τι μπορεί να θέλουν
πάντα κάποιος κυνηγάει κάποιον άλλο
για σεξ, για σαφάρι, σ’ ένα τούνελ μεγάλο
σ’ έναν γκέι τις προάλλες του την έπεσε μια ομάδα
τον δείραν για λεφτά κι ύστερα ζητούσαν κι άλλα
έτσι είναι, νομίζουν πως κάτι ξέρουν
και ασκούν εξουσία επειδή δεν καταλαβαίνουν
κατά βάθος εξουσία δε σημαίνει αντρισμός
μοιάζει με κρέας στον τοίχο μετά από διωγμό

Στην ουσία μισούν τον εαυτό τους κι αυτά που κάνουν
αυτά που μέσα τους ποθούν και τα καταδικάζουν
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει
βαθιά μέσα τους θα γελούν αν πεθάνεις
γιατί μισούν αυτό που είσαι κι αυτό που κάνεις

Στην ουσία μισούν τον εαυτό τους κι αυτά που κάνουν
αυτά που μέσα τους ποθούν και τα καταδικάζουν
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει
βαθιά μέσα τους θα γελούν αν πεθάνεις
γιατί μισούν αυτό που είσαι κι αυτό που κάνεις

Στην ουσία μισούν τον εαυτό τους κι αυτά που κάνουν
αυτά που μέσα τους ποθούν και τα καταδικάζουν
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
από παιδί αναρωτιόμουν ποιος έχει τη δύναμη
αυτός που χτυπάει ή αυτός που πονάει
βαθιά μέσα τους θα γελούν αν πεθάνεις

https://www.youtube.com/watch?v=i9yvNtJwuWs