Θανάσης Αλεξίου, (2002) Εργασία, εκπαίδευση και κοινωνικές τάξεις: Το ιστορικό-θεωρητικό πλαίσιο, Εκδόσεις Παπαζήζη, Αθήνα.
Ο καθηγητής κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Θανάσης Αλεξίου στο βιβλίο αυτό αναφέρεται στο (αιώνιο) πρόβλημα του ντετερμινιστικού τρόπου προσέγγισης των αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στην εργασία και στην κοινωνία. Αυτή η προσέγγιση είναι χαρακτηριστική ορισμένων, κυρίαρχων σήμερα, θεωριών, όπως ο «μεταβιομηχανισμός, ο «μεταφορντισμός» η «μετανεωτερικότητα» και άλλες θεωρίες περί «μετά». Ο Θ. Αλεξίου θεωρεί ότι αυτές οι θεωρίες δεν κατορθώνουν να εντοπίσουν τις δομικές διαμορφώσεις που προκάλεσαν και προκαλούν ακόμη τις αλλαγές αυτές και απομονώνουν τις αιτίες από τις συνέπειες. Ως αποτέλεσμα εμφανίζονται και διαιωνίζονται εννοιολογικά χάσματα και ασυνέχειες.
Ο συγγραφέας επανέφερε στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου την θεωρία περί αντικειμενικής υπόστασης των τάξεων και αφού την επεξεργάστηκε κριτικά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η «απαξίωση της εργατικής δύναμης (ανεργία, υποαπασχόλησης κλπ) ή η κοινωνική έκπτωση του υποκείμενου φορέα της εργατικής δύναμης (φτώχεια, περιθωριοποίηση) αποτελεί γι’ αυτά τα τμήματα του πληθυσμού κοινό ενδεχόμενο, το οποίο δύναται να ενσκήψει ανά πάσα στιγμή.» Εν τούτοις, «όλα αυτά τα κοινά στοιχεία που προσιδιάζουν στη σημερινή εργατική τάξη, αποτελούσαν και θα αποτελούν διαχρονικά δομικά χαρακτηριστικά, με διαφοροποιήσεις στη μορφή (μορφή εργασίας ή απασχόλησης) μιας κοινωνικής τάξης, η οποία συγκροτείται γύρω από έναν τρόπο εργασίας που οργανώνεται καπιταλιστικά. Δεν είναι, επομένως, ούτε η υποκειμενική αντίληψη του ατόμου ούτε οι πολιτισμικές συμπεριφορές ούτε το επίπεδο μισθών αλλά ούτε και οι συνθήκες και οι μορφές εργασίας το κριτήριο ένταξης των ατόμων στη μία ή στην άλλη κοινωνική τάξη. Είναι, όμως, οι αντικειμενικές συνθήκες που προσδιορίζονται από τη μορφή αξιοποίησης του κεφαλαίου και από τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής.»
Η εργασία του Θ. Αλεξίου κινείται σε δύο επίπεδα. Από τη μια σ’ ένα ιστορικό-θεωρητικό επίπεδο που αποσαφηνίζει τις έννοιες με τις οποίες προσεγγίζει την εργασία, την εκπαίδευση και τη δόμηση των κοινωνικών τάξεων, και από την άλλη σ’ ένα κοινωνιολογικό επίπεδο, συνδέει τις έννοιες αυτές με τον προσδιορισμό διεργασιών και αλλαγών στην εργασία και στην παραγωγή, που διαμορφώνουν την κοινωνική δομή (συρρίκνωση της βιομηχανικής εργατικής τάξης, συνεχής εμφάνιση νέων μεσαίων στρωμάτων) και αντανακλώνται στην υπερδομή (εκπαιδευτική πολιτική, τρόποι ζωής, μορφές δράσης κ.ο.κ.).
Καλή Ανάγνωση
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment