Κόμματα και Κοινωνικές Συμμαχίες στην Προδικτατορική Ελλάδα, 1991 (Χριστόφορος Βερναρδάκης & Γιάννης Μαυρής) Εκδ. Εξάντας
Αντικείμενο του βιβλίου αποτελούν οι βασικοί κομματικοί σχηματισμοί της μετεμφυλιακής-προδικτατορικής περιόδου, οι σχέσεις που διαμόρφωσαν σε αυτήν την περίοδο με τις κοινωνικές δυνάμεις και τις καμπές του κοινωνικού ανταγωνισμού, η θέση που κατέλαβαν στη συγκεκριμένη μορφή του κράτους. Η ανάλυση ολοκληρώνεται σε οκτώ κεφάλαια.
Στο εισαγωγικό κεφάλαιο επιχειρείται η ανάλυση της βασικής τομής του σύγχρονου ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού που συντελέστηκε κατά τη δεκαετία 1940-50. Οι κοινωνικές και πολιτικές διαιρέσεις που διαμορφώνονται από τότε, θα αποτελέσουν το σημείο εκκίνησης της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας. Στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζονται συγκεκριμένα οι σχέσεις εκπροσώπησης που διαμόρφωσε το ΚΚΕ στην κατοχή με το λαϊκό κοινωνικό μπλοκ, αλλά και η διάρρηξή τους στην επόμενη περίοδο του εμφυλίου, γεγονός εξαιρετικής σημασίας σε ό,τι αφορά στην εμφάνιση του πολιτικού φαινομένου του ‘Κέντρου’. Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου παρουσιάζει και αναλύει τις συνθήκες ζωής στη μεταπολεμική (μετεμφυλιακή) κοινωνία, καθώς και τους κοινωνικούς αγώνες της περιόδου. Οι πολιτικές εκπροσωπήσεις των δύο κοινωνικών μπλοκ, του αστικού συνασπισμού εξουσίας και του λαϊκού κοινωνικού μπλοκ, αποτελούν το αντικείμενο του τετάρτου και του πέμπτου κεφαλαίου. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στη μορφοποίηση και διατήρηση μιας πρωτοφανούς κοινωνικής και εκλογικής πόλωσης, χαρακτηριστικό γνώρισμα ολόκληρης της υπό εξέταση περιόδου, αλλά και της επόμενης μεταπολιτευτικής περιόδου. Επιστέγασμα της μελέτης αποτελεί η ανάλυση των Ιουλιανών γεγονότων του 1965 που παρουσιάζεται στο έκτο κεφάλαιο, ιστορική στιγμή που σύμφωνα με το βιβλίο αποτελεί σημείο κορύφωσης της κοινωνικής έντασης που κυοφορείται στη μετεμφυλιακή δεκαπενταετία. Τα Ιουλιανά γεγονότα, αποτελούν ίσως την πλέον ‘απωθημένη’ και ‘συσκοτισμένη’ μεταπολεμική στιγμή, παρά το γεγονός ότι καθορίζει τόσο τις ιστορικές εξελίξεις που ακολούθησαν (δικτατορία 1967) όσο και τη μορφή των πολιτικών δυνάμεων και των ιδεολογικών σχέσεων που διαμορφώθηκαν μετά τη μεταπολίτευση. Τα καταλυτικά αποτελέσματα της κοινωνικής έκρηξης των Ιουλιανών στην πολιτική σκηνή, στις ιδεολογικές σχέσεις, στον πολιτισμό και τη δομή των κοινωνικών δυνάμεων παρουσιάζονται στο έβδομο κεφάλαιο. Τέλος, στο όγδοο κεφάλαιο εξάγονται ορισμένα συμπεράσματα σχετικά με την αντιπροσώπευση, τις μορφές που αυτή έλαβε στο συγκεκριμένο ιστορικό – κοινωνικό πλαίσιο, καθώς και τις μορφές της ιδεολογίας στην προδικτατορική Ελλάδα.
Σε θεωρητικό επίπεδο, το συγκεκριμένο βιβλίο τοποθετείται, μέσω της ανάλυσης που το συγκροτεί, στον αντίποδα των θεωριών της ‘εξάρτησης’ του ελληνικού καπιταλισμού και της ελληνικής κοινωνίας, του πολιτικισμού και του δομικισμού, θεωρίες που αποτέλεσαν εμπόδια στην θεωρητική κατανόηση της ελληνικής πολιτικής. Αντίθετα, αποδόθηκε προτεραιότητα στην ανάλυση των ενδογενών κοινωνικών αντιθέσεων και στις μορφές του κοινωνικού ανταγωνισμού, υλικά (και δυναμικά) αποτελέσματα των οποίων είναι τα πολιτικά κόμματα, τα προγράμματά τους, οι ιδεολογίες τους, αλλά και η μορφή του κράτους και της αντιπροσώπευσης. (http://www.mavris.gr/books/book/)
Ακόμη ένα σημαντικό έργο αναφοράς για όλους/ες ενδιαφέρονται για την ανίχνευση των δρόμων που οδήγησαν μια ολόκληρη κοινωνία από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στη χαμένη άνοιξη, μια ιστορία που ακόμη βαραίνει και επηρεάζει το σήμερα. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα και αργότερα θα δούμε τις κριτικές αναγνώσεις και τις νέες προωθητικές εργασίες επί του θέματος.
Καλή ανάγνωση
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment