Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 4ης 5ης Ιανουαρίου (κυκλοφόρησε Σάββατο 4.1)

Στα «Ενθέματα» στο φύλλο της 4ης 5ης Ιανουαρίου

(κυκλοφόρησε Σάββατο 4.1)

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook(Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Νίκου Σαραντάκου, Νίκου Σερντεδάκι, Αφροδίτης Μπαμπάση, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, Πωλ Βλαερύ, Βασίλη Μπογιατζή, Παύλου Μελά, Νένης Πανουργιά

Μια περιήγηση στις λέξεις του 2014. Ο Νίκος Σαραντάκος, στη μόνιμη στήλη του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» ανασκοπεί τις λέξεις του 2014. Σαξές στόρι, άκρα, πεφτοσυννεφάκηδες, γαλάζια μονταζιέρα, χρυσαβγίτες, αιθαλομίχλη, δωρεάν wi-fi, 58,  είναι μερικές από αυτές. Και καταλήγει: «Το 2014 θα είναι χρονιά διπλών εκλογών, πιθανώς και τριπλών όπως όλα δείχνουν, οπότε θα ακουστούν πολύ οι σχετικές λέξεις, π.χ. κάλπες. Έτσι κι αλλιώς όμως, υπάρχουν και οι λέξεις που ακούστηκαν πέρυσι αλλά χρειάζεται ν’ ακουστούν περισσότερο και φέτος: ενότητα, αγώνας, συλλογικότητα, κουράγιο, αλληλεγγύη!».

Ασκήσεις νοημοσύνης και νομιμότητας. Για τις αστυνομικές εφόδους στα κοινωνικά ιατρεία και το νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Οι επιθέσεις στα κοινωνικά ιατρεία έχουν  μόνιμο περιεχόμενο, ευρύτερη στόχευση και συμβολισμό, γράφει ο Νίκος Σερντεδάκις. Και καταλήγει:«Οι πολιτικές της λιτότητας συνιστούν μέρος ενός ευρύτερου μετασχηματισμού που θίγει τον αξιακό πυρήνα του νεωτερικού καπιταλιστικού κοσμοσυστήματος. Η ακύρωση αυτής της τάσης δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με αμυντικούς αγώνες ούτε, πολύ περισσότερο, με την αναμονή μιας καλύτερης ή/και αριστερής διαχείρισης των άμεσων οικονομικών προβλημάτων. Ζητούμενο παραμένει ένα νέο ρητό οραματικό πρόταγμα υπέρβασης της ορατής καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Ο άλλος κόσμος στον οποίο αναγνωριζόμαστε, πέραν της ρητορικής, οφείλει να δηλωθεί περιεχομενικά ως “το άλλο άκρο”, προς το οποίο είναι ενδεχομένως δυνατή η ταλάντευση που διαμορφώνεται από τον κοινωνικό ανταγωνισμό, ιδιαίτερα σε τούτη τη φάση όξυνσής του».

Σχέδια επί χάρτου. Για το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». HAφροδίτη Μπαμπάση και ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος μελέτησαν το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Yπουργείου Δικαιοσύνης. Και μας  εξηγούν, με συγκεκριμένα παραδείγματα, γιατί «το θέμα, για μια ακόμα φορά, δεν είναι τα δικαιώματα καθαυτά, αλλά κατά κύριο λόγο η “θωράκιση” της κυβέρνησης απέναντι στις αλλεπάλληλες (και οξύτατες) κριτικές διεθνών οργανισμών και ευρωπαίων επιτρόπων. Και καταλήγουν: «Σε μια εποχή που η (καπιταλιστική) εξουσία γίνεται και πάλι εξουσία πάνω στη ζωή και τον θάνατο ακόμα και σε χώρες που αυτό έμοιαζε προϊστορία, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων δεν μπορεί να εξαντλείται στην επίκληση της ιδιότητάς μας ως ανθρώπων. Αντίθετα, μας υποχρεώνει να δείξουμε ότι,πρώτον, η στέρηση και των στοιχειωδέστερων δικαιωμάτων ανήκει απροσχημάτιστα πια στον πυρήνα της σημερινής “λογικής” της εξουσίας∙ ότι, δεύτερον, η “λογική” αυτή επεκτείνεται στο σύνολο της κοινωνίας, αφού πρώτα δοκιμάστηκε επιτυχώς στους «παρίες»∙ και ότι, τρίτον, χωρίς να παραιτούμαστε από τις “περιφερειακές” διεκδικήσεις για τα “μικρά”, θα είμαστε αναποτελεσματικοί όσο η εξουσία δεν πληρώνει (και δεν αμφισβητείται) στα “μεγάλα”».

Χορός, η ποίηση της πράξης των ζωντανών όντων. Aπόσπασμα από το δοκίμιο «Η τέχνη του Χορού» του Πωλ Βαλερύ, που μόλις κυκλοφόρησε, σε μετάφραση Παναγιώτη Σ. Παπαδόπουλου, από τις εκδόσεις Principia: Ο αληθινός χορός «μακριά από το να είναι μια μάταιη ψυχαγωγία, μια ειδικότητα που περιορίζεται σε κάποια θεάματα που τέρπουν τους οφθαλμούς που την παρακολου­θούν ή τα σώματα που παραδίδονται σε αυτή, είναι τόσο απλά μια γενική ποίηση της πράξης των ζωντανών όντων· η οποία απομονώνει και εξελίσσει τα ουσιώδη χαρακτηριστικά αυτής της πράξης, την απελευθερώνει, την ξεδιπλώνει και κάνει το σώμα που την κατέχει ένα αντικεί­μενο, του οποίου οι μεταμορφώσεις, η διαδοχή των στάσεων, η μελέτη των ορίων, των στιγμι­αίων δυνατοτήτων του όντος μάς κάνουν ανα­γκαστικά να σκεφτούμε τη χρήση που ο ποιητής δίνει στο πνεύμα του».

Να ακολουθήσουμε τη δημοκρατική δυναμική, να υπογραμμίσουμε την καθολικότητα.Ο Βασίλης Μπογιατζής ανασκοπεί τις αdυναμίες της συζήτησης περί δημοκρατίας στους κόλπους της ελληνικής Αριστεράς και ανοίγει τη συζήτηση, εισάγοντας την προβληματική του βραζιλιάνου στοχαστή Ρομπέρτο Ουνγκέρ: «Ποιος θα ήταν φορέας τέτοιων αιτημάτων ριζοσπαστικής δημοκρατικής καθολικότητας; Άνθρωποι, απαντά ο Oυνγκέρ, που “αποζητούν μια μετριοπαθή ευημερία και ανεξαρτησία, […] αφοσιώνονται σε μια κουλτούρα αυτοβοήθειας και πρωτοβουλίας”, που “ο καθένας θέλει να ζήσει με τον δικό του τρόπο την εμπειρία που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα του 19ου και του 20ού αιώνα: την εμπειρία ενός ατόμου που αυτοδημιουργείται παλεύοντας ενάντια στις συνθήκες που το περιβάλλουν”. Αν τα ποιοτικά στοιχεία των ψηφοφόρων Αριστεράς και Οικολογίας δείχνουν ότι αυτοί και αυτές προέρχονται από δυναμικές ηλικίες/ομάδες, μια τέτοια σπουδαία ζωή περιλαμβάνεται –υποθέτω βάσιμα– στις προσδοκίες τους. Να μη ματαιωθούν αυτές: να τι πρέπει να αποτελεί πρωταρχική έγνοια της Αριστεράς -- και αυτό συνιστά αυθεντικά ευρωπαϊκή επιλογή».

Η ατελέσφορη επιστήμη. Ο Κώστας Μελάς γράφει για το κυρίαρχο μοντέλο φυσικοποίησης της επιστήμης – και τα αδιέξοδά του: «Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας προφανώς οδηγούν σε πολλά και διαφορετικής ποιότητας αδιέξοδα. Η οικονομική, παρά τις τρομακτικές προσπάθειες που έχουν καταβληθεί, δεν μπορεί να φυσικοποιηθεί – όπως και καμία κοινωνική επιστήμη. Υφίσταται, για τον λόγο αυτό, γελοιοποιήσεις και ταπεινώσεις που δεν της αξίζουν».

Αθήνα, Μέρες του 1972. Στον απόηχο του Έτους Καβάφη, η Νένη Πανουργιά  θυμάται τις σκοτεινές μέρες του 1972, τη Χούντα, το σχολείο, τον σχολικό Καβάφη, τις ερωτήσεις της φιλολόγου και άλλα: « “Αλλά τι είναι αυτό το ταξίδι»; Ρωτάει η φιλόλογος. Μα αυτό είναι για μωρά, σκέφτομαι. Γιατί δεν με ρωτάει για τα “άλλα” ποιήματα του Καβάφη; Τις “Μέρες του 1903”, ας πούμε -- πρόσφατα μελοποιημένο από τον Χατζιδάκι, με τη φωνή του Ψαριανού, τα ποι...τα ποι...τα ποιητικά τα μάτια... τα χείλια εκείιιινα δεν τα ηύρα πιάαα. Χθες βράδυ το άκουγα...Κι έχω διαβάσει όλον τον Καβάφη, γιατί δεν με ρωτάει κάτι άλλο, για κάποιο άλλο ποίημα! Κάτι ενδιαφέρον, τελοσπάντων! Ανοίγει τον κατάλογο και μου βάζει βαθμό».