Μια από τις κυριότερες κατηγορίες που εκτοξεύονται εναντίον των Μπολσεβίκων επαναστατών που πρωτοστάτησαν στην Οκτωβριανή επανάσταση ήταν ότι οι ίδιοι ήταν φιλοχρήματοι και δημιούργησαν μια "παχυλά αμειβόμενη νομενκλατούρα". Ρίχνουν τις ευθύνες για την αντιδημοκρατική εξέλιξη της ΕΣΣΔ σε ένα νέο ταξικό σύστημα στην ίδια την ιδέα και την πράξη της επανάστασης. Σε ένα ιδιαίτερα σύντομο αλλά μεστού νοήματος άρθρο του ο Σεραφείμ Σεφεριάδης υπονομεύει αυτούς τους μύθους που περιβάλλουν την επανάσταση και οι οποίοι έχουν περάσει στο μυαλό πολλών ανθρώπων μέσα τόσο από την ίδια την κατάληξη του εγχειρήματος όσο και από την καθημερινή προπαγάνδα του αστικού συστήματος εξουσίας (ΜΜΕ, κυρίαρχη ιδεολογία του νικητή) που γίνεται η "κοινή λογική" των καιρών μας (όπως μας επισήμανε ο Αντόνι Γκράμσι μέσα από τις μουσολινικές φυλακές τη δεκαετία του '30).
Το άρθρο του Σ. Σεφεριάδη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΒΗΜΑ της 25ης Νοεμβρίου 2007 και μπορείτε να το διαβάσετε στη διεύθυνση http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=15225&m=B65&aa=1.
Thursday, November 29, 2007
Το ανέκδοτο της ημέρας: Παρασκευή, 30-11-2007
Συνέδριο ΑΔΕΔΥ: "...στο στόχαστρο μπήκε ο Γ.Παπανδρέου, ο οποίος αντέδρασε έντονα και απευθυνόμενος σε αυτούς που τον διέκοπταν σημείωσε ότι το ΠΑΣΟΚ ξέρει από αγώνες και πεζοδρόμιο και θα είναι πρωτοπόρο στους αγώνες των εργαζομένων." (από το www.in.gr)
Wednesday, November 28, 2007
Η επικαιρότητα της σκέψης του Αντόνιο Γκράμσι. Μέρος 1ο
Η επικαιρότητα της σκέψης του Αντόνιο Γκράμσι. Μέρος 1ο
του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΙΡΗ
Μέσα στη φυλακή, ο Αντόνιο Γκράμσι συνέγραψε τα σημαντικότερα έργα του που ξεπερνούσαν τις 3.000 σελίδες (φιλοσοφία, πολιτική κοινωνιολογία και ιστορία). Η σκέψη του επηρεάστηκε τόσο από Ιταλούς στοχαστές όπως ο Νικολό Μακιαβέλι και ο Μπενεντίτο Κρότσε όσο και από το έργο του Κάρολου Μαρξ και του Αντόνιο Λαμπριόλα. Οι βασικές του συνεισφορές στην πολιτική σκέψη ήταν οι εξής: α) η έννοια της πολιτισμικής «ηγεμονίας» ως μέσου διατήρησης της κυριαρχίας του καπιταλιστικού κράτους, β) ο τονισμός της ανάγκης για την μόρφωση των εργατών ώστε να δημιουργηθούν οι «οργανικοί διανοούμενοι» της εργατικής τάξης και να γίνει δυνατή η επίτευξη της εργατικής ταξικής «ηγεμονίας», γ) η διάκριση μεταξύ πολιτικής κοινωνίας (αστυνομία, στρατός, νομικό σύστημα κ.α.), που κυριαρχεί άμεσα και κατασταλτικά, και κοινωνίας πολιτών (οικογένεια, εκπαιδευτικά συστήματα, συνδικάτα κ.α.), όπου η κυριαρχία του καπιταλιστικού κράτους συγκροτείται μέσω της ιδεολογίας ή μέσω της συναίνεσης, δ) η πρωταρχική σημασία του «ιστορικισμού», δηλαδή η ανάλυση μιας κοινωνίας στο συγκεκριμένο κάθε φορά ιστορικό της πλαίσιο, και ε) η κριτική του οικονομικού ντεντερμινισμού.
Ο όρος «ηγεμονία» αναφέρεται σε μια διεργασία ηθικής και πνευματικής καθοδήγησης και διοίκησης μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η απόσπαση της συναίνεσης των κυριαρχούμενων ή υποτελών τάξεων στη διακυβέρνησή τους από τις εκάστοτε κυρίαρχες τάξεις και είναι τόσο περισσότερο εξασφαλισμένη όσο λιγότερη είναι η χρήση ή η απειλή χρήσης της βίας και του εξαναγκασμού. Ο Γκράμσι αντιτάχθηκε, με τον τρόπο του, στις επικρατούσες απόψεις στο διεθνές μαρξιστικό θεωρητικό τοπίο της εποχής του, δηλαδή τον οικονομίστικο αυτοματισμό και τον πολιτικό βολονταρισμό, ακόμη και στον Βλάντιμιρ Ίλιτς Λένιν, που ήταν ο ηγέτης της πρώτης επιτυχημένης κομμουνιστικής επανάστασης. Υποστήριξε ότι το κράτος δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τη βία και την καταστολή ή τη δικτατορική επιβολή ως μέσα επιβίωσής του αλλά η σχέση του με την κοινωνία βασίζεται στο σχηματισμό και τη διάδοση/διάχυση πολιτιστικών, ιδεολογικών και ηθικών/διανοητικών συστημάτων αξιών και πεποιθήσεων. Ο Γκράμσι διαπίστωσε ότι στη Δυτική Ευρώπη, χοντρικά από το 1870 και ύστερα, υποχωρούσε η κατασταλτική πολιτική έναντι της ιδεολογικής ηγεμονίας που δημιουργούσε τους όρους της ταξικής συναίνεσης προς τις κυρίαρχες τάξεις. Αυτή, όμως, η συναίνεση δεν είναι κάποια στατική κατάσταση αλλά βρίσκεται διαρκώς υπό αναδιαπραγμάτευση, οπότε η εκάστοτε κυρίαρχη τάξη ή μερίδα τάξης που επικρατεί στο ηγεμονικό μπλοκ νοιώθει υποχρεωμένη να επιδιώκει συνεχώς την εκ νέου απόσπαση της συναίνεσης. Στις ειδικές ιστορικές συνθήκες της ενοποιημένης Ιταλίας των αρχών του 20ού αιώνα, χαρακτηριστική ήταν η πολιτική του «τρασφορσμισμού» στη διάρκεια των φιλελεύθερων κυβερνήσεων υπό τον Giuseppe Giolitti, σύμφωνα με την οποία με ποικίλους τρόπους, όπως ο προσεταιρισμός σοσιαλιστών πολιτικών, η εξαγορά ψήφων, η επεκτατική πολιτική στο εξωτερικό και η παροχή του δικαιώματος ψήφου σε όλο τον πληθυσμό είχε ως αποτέλεσμα την απόκτηση συναίνεσης από ευρεία στρώματα εργατών, κυρίως του βιομηχανικού βορρά πριν από την έναρξη του πολέμου. Συνοψίζοντας, τονίζουμε ότι η ηγεμονία είναι μια μορφή ελέγχου που ασκείται πρώτα και κύρια μέσω του εποικοδομήματος σε αντίθεση με την υποδομή της βάσης της κοινωνίας ή τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής με κυριαρχικό οικονομικό χαρακτήρα. Έτσι, η ιδεολογική κυριαρχία έχει ως αποτέλεσμα να σκεφτόμαστε για τον κόσμο σύμφωνα με τη δική της λογική και αντίληψη. Έτσι ο Γκράμσι άλλαξε τις μαρξιστικές αντιλήψεις για τι κράτος και την κοινωνία και της μεταξύ τους σχέσης. Η κοινωνία των πολιτών είναι, τρόπον τινά, το πεδίο άσκησης της ελευθερίας και της δημιουργίας των όρων και προϋποθέσεων της συναίνεσης και της πειθούς αλλά είναι εξίσου και το πεδίο κοινωνικών συκρούσεων στο πολιτιστικό, ιδεολογικό, θρησκευτικό και οικονομικό επίπεδο. Είναι, δηλαδή, η αρένα όπου συγκρούονται οι πάσης φύσεως ενώσεις και οργανώσεις, επίσημες ή ανεπίσημες από τα συνδικάτα και τα πολιτικά κόμματα ως τις εκκλησίες, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και όλες τις ομάδες συμφερόντων και ενδιαφερόντων. Αυτή η συνύφανση πολλαπλών επιπέδων και οργανώσεων στις δυτικές καπιταλιστικές δημοκρατίες ή «κοινοβουλευτικές δικτατορίες» της εποχής του ήταν που δυσκόλευαν τις σοβιετικού τύπου επαναστάσεις.
Η έννοια του «οργανικού διανοούμενου» είναι μια ακόμη έννοια που προσέφερε στην πολιτική θεωρία ο Γκράμσι. Ενώ όλοι οι άνθρωποι είναι διανοούμενοι με την έννοια ότι έχουν τη δυνατότητα της σκέψης και του σχηματισμού νοητικών σχημάτων για την κατανόηση του κόσμου που τους περιβάλλει, δεν έχουν όλοι την ικανότητα να γίνουν διανοούμενοι με την έννοια ότι αποτελούν μια κοινωνική κατηγορία που ασκεί ορισμένες λειτουργίες στο πλαίσιο της κοινωνίας. Οι τελευταίοι χωρίζονται, σύμφωνα με τον Γκράμσι, σε δύο τύπους, τους «παραδοσιακούς» και τους «οργανικούς». Οι πρώτοι είναι καθαρά επαγγελματίες διανοούμενοι και η θέση τους βρίσκεται στα διάκενα της κοινωνίας διαθέτοντας μια αίσθηση διαταξικότητας συγκαλύπτοντας την προσκόλλησή τους στην εκάστοτε κυρίαρχη τάξη. Οι δεύτεροι είναι οι σκεπτόμενοι και οργανωτικοί άνθρωποι που αποτελούν μέρη μιας από τις δύο βασικές κοινωνικές τάξεις και προοωθούν ενεργά τις ιδέες και τις απόψεις της τάξης τους. Οι οργανικοί διανοούμενοι δεν διακρίνονται τόσο για την επαγγελματική τους υπόσταση αλλά από το ρόλο που παίζουν ως προωθητές και υπερασπιστές των ταξικών συμφερόντων της εργατικής ή της αστικής τάξης. Όσον αφορά την εργατική τάξη οι οργανικοί διανοούμενοί της επιδιώκουν να συμβάλουν στην ανάδειξη της ταξικής της ιδεολογίας και στην υπέρβαση των κατακερματισμένων συντεχνιακών και οικονομίστικης χροιάς αγώνων των επιμέρους στρωμάτων της.
Ο οικονομικός ντεντερμισμόςως μεθοδολογική, θεωρητική και πολιτική προσέγγιση ήταν λαθεμένη, κατά τον Γκράμσι, και παρ’ όλο που αναγνώριζε ότι υπήρχαν ιστορικές κανονικότητες δεν αποδεχόταν ότι οι ιστορικοί νόμοι που ενυπάρχουν ως αντίληψη στο έργο του Μαρξ πρέπει να θεωρούνται απαρέγκλιτοι, αναπόφευκτοι και απαράβατοι αλλά ότι είναι οι ίδιες οι μάζες που κάνουν την ιστορία να κινείται αρκεί να αντιληφθούν ότι πρέπει να δράσουν για να αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Έτσι, ενώ θεωρούσε ότι οι δομές της εκάστοτε κοινωνίας δομούν σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές των ατόμων, δεν ήταν της άποψης ότι αυτός ο καθορισμός αυτόματα θα οδηγούσε σε επαναστατική δράση. Απέρριπτε, επομένως, όσους μαρξιστές θεωρούσε «ντετερμινιστικούς, φαταλιστές και μηχανιστικούς». Επειδή, όμως, οι εργάτες δεν ήταν σε θέση από μόνοι τους να αναπτύξουν την ιδεολογία και την ταξική συνείδησή τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να προχωρήσουν μαζικά σε μια κοινωνική επανάσταση, ο Γκράμσι θεωρούσε αναντικατάστατο το ρόλο των «οργανικών διανοουμένων» που αναφέραμε. Για να μπορέσει η εργατική τάξη να αντιτάξει τη δική της ιδεολογία και να κατακτήσει την ηγεμονία, σημαντικότατη εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση είναι μέσα από τις γραμμές της να καταφέρει να διαμορφώσει ένα σώμα διανοουμένων που τα χαρακτηριστικά τους διαφέρουν ολοκληρωτικά από αυτά των διανοουμένων της κυρίαρχης τάξης καθώς και το πολιτικό κόμμα που θα αξιοποιεί τη δραστηριότητα των οργανικών διανοουμένων αλλά και θα ανοίγει διαδρόμους που θα συνδέουν την εργατική τάξη και με ομάδες παραδοσιακών διανοουμένων. Οι οργανικοί διανοούμενοι της εργατικής τάξης με τη σειρά τους ορίζονται αφενός από το ρόλο τους στην παραγωγή και την οργάνωση της εργασίας και αφετέρου από τον καθοδηγητικό πολιτικό ρόλο τους. Με την ανάληψη της συνειδητής ευθύνης από αυτούς και με την απορρόφηση από τις εργατικές οργανώσεις ιδεών και πνευματικών ανθρώπων προερχόμενων από πιο προωθημένα στρώματα αστών διανοουμένων μπορεί η εργατική τάξη και τα συνδικάτα να ξεκολλήσουν από τον παραδοσιακό συντεχνιακό, γραφειοκρατικό και οικονομίστικο συνδικαλισμό και να προωθήσουν την ηγεμονία τους
του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΑΚΙΡΗ
Μέσα στη φυλακή, ο Αντόνιο Γκράμσι συνέγραψε τα σημαντικότερα έργα του που ξεπερνούσαν τις 3.000 σελίδες (φιλοσοφία, πολιτική κοινωνιολογία και ιστορία). Η σκέψη του επηρεάστηκε τόσο από Ιταλούς στοχαστές όπως ο Νικολό Μακιαβέλι και ο Μπενεντίτο Κρότσε όσο και από το έργο του Κάρολου Μαρξ και του Αντόνιο Λαμπριόλα. Οι βασικές του συνεισφορές στην πολιτική σκέψη ήταν οι εξής: α) η έννοια της πολιτισμικής «ηγεμονίας» ως μέσου διατήρησης της κυριαρχίας του καπιταλιστικού κράτους, β) ο τονισμός της ανάγκης για την μόρφωση των εργατών ώστε να δημιουργηθούν οι «οργανικοί διανοούμενοι» της εργατικής τάξης και να γίνει δυνατή η επίτευξη της εργατικής ταξικής «ηγεμονίας», γ) η διάκριση μεταξύ πολιτικής κοινωνίας (αστυνομία, στρατός, νομικό σύστημα κ.α.), που κυριαρχεί άμεσα και κατασταλτικά, και κοινωνίας πολιτών (οικογένεια, εκπαιδευτικά συστήματα, συνδικάτα κ.α.), όπου η κυριαρχία του καπιταλιστικού κράτους συγκροτείται μέσω της ιδεολογίας ή μέσω της συναίνεσης, δ) η πρωταρχική σημασία του «ιστορικισμού», δηλαδή η ανάλυση μιας κοινωνίας στο συγκεκριμένο κάθε φορά ιστορικό της πλαίσιο, και ε) η κριτική του οικονομικού ντεντερμινισμού.
Ο όρος «ηγεμονία» αναφέρεται σε μια διεργασία ηθικής και πνευματικής καθοδήγησης και διοίκησης μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η απόσπαση της συναίνεσης των κυριαρχούμενων ή υποτελών τάξεων στη διακυβέρνησή τους από τις εκάστοτε κυρίαρχες τάξεις και είναι τόσο περισσότερο εξασφαλισμένη όσο λιγότερη είναι η χρήση ή η απειλή χρήσης της βίας και του εξαναγκασμού. Ο Γκράμσι αντιτάχθηκε, με τον τρόπο του, στις επικρατούσες απόψεις στο διεθνές μαρξιστικό θεωρητικό τοπίο της εποχής του, δηλαδή τον οικονομίστικο αυτοματισμό και τον πολιτικό βολονταρισμό, ακόμη και στον Βλάντιμιρ Ίλιτς Λένιν, που ήταν ο ηγέτης της πρώτης επιτυχημένης κομμουνιστικής επανάστασης. Υποστήριξε ότι το κράτος δεν χαρακτηρίζεται μόνο από τη βία και την καταστολή ή τη δικτατορική επιβολή ως μέσα επιβίωσής του αλλά η σχέση του με την κοινωνία βασίζεται στο σχηματισμό και τη διάδοση/διάχυση πολιτιστικών, ιδεολογικών και ηθικών/διανοητικών συστημάτων αξιών και πεποιθήσεων. Ο Γκράμσι διαπίστωσε ότι στη Δυτική Ευρώπη, χοντρικά από το 1870 και ύστερα, υποχωρούσε η κατασταλτική πολιτική έναντι της ιδεολογικής ηγεμονίας που δημιουργούσε τους όρους της ταξικής συναίνεσης προς τις κυρίαρχες τάξεις. Αυτή, όμως, η συναίνεση δεν είναι κάποια στατική κατάσταση αλλά βρίσκεται διαρκώς υπό αναδιαπραγμάτευση, οπότε η εκάστοτε κυρίαρχη τάξη ή μερίδα τάξης που επικρατεί στο ηγεμονικό μπλοκ νοιώθει υποχρεωμένη να επιδιώκει συνεχώς την εκ νέου απόσπαση της συναίνεσης. Στις ειδικές ιστορικές συνθήκες της ενοποιημένης Ιταλίας των αρχών του 20ού αιώνα, χαρακτηριστική ήταν η πολιτική του «τρασφορσμισμού» στη διάρκεια των φιλελεύθερων κυβερνήσεων υπό τον Giuseppe Giolitti, σύμφωνα με την οποία με ποικίλους τρόπους, όπως ο προσεταιρισμός σοσιαλιστών πολιτικών, η εξαγορά ψήφων, η επεκτατική πολιτική στο εξωτερικό και η παροχή του δικαιώματος ψήφου σε όλο τον πληθυσμό είχε ως αποτέλεσμα την απόκτηση συναίνεσης από ευρεία στρώματα εργατών, κυρίως του βιομηχανικού βορρά πριν από την έναρξη του πολέμου. Συνοψίζοντας, τονίζουμε ότι η ηγεμονία είναι μια μορφή ελέγχου που ασκείται πρώτα και κύρια μέσω του εποικοδομήματος σε αντίθεση με την υποδομή της βάσης της κοινωνίας ή τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής με κυριαρχικό οικονομικό χαρακτήρα. Έτσι, η ιδεολογική κυριαρχία έχει ως αποτέλεσμα να σκεφτόμαστε για τον κόσμο σύμφωνα με τη δική της λογική και αντίληψη. Έτσι ο Γκράμσι άλλαξε τις μαρξιστικές αντιλήψεις για τι κράτος και την κοινωνία και της μεταξύ τους σχέσης. Η κοινωνία των πολιτών είναι, τρόπον τινά, το πεδίο άσκησης της ελευθερίας και της δημιουργίας των όρων και προϋποθέσεων της συναίνεσης και της πειθούς αλλά είναι εξίσου και το πεδίο κοινωνικών συκρούσεων στο πολιτιστικό, ιδεολογικό, θρησκευτικό και οικονομικό επίπεδο. Είναι, δηλαδή, η αρένα όπου συγκρούονται οι πάσης φύσεως ενώσεις και οργανώσεις, επίσημες ή ανεπίσημες από τα συνδικάτα και τα πολιτικά κόμματα ως τις εκκλησίες, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και όλες τις ομάδες συμφερόντων και ενδιαφερόντων. Αυτή η συνύφανση πολλαπλών επιπέδων και οργανώσεων στις δυτικές καπιταλιστικές δημοκρατίες ή «κοινοβουλευτικές δικτατορίες» της εποχής του ήταν που δυσκόλευαν τις σοβιετικού τύπου επαναστάσεις.
Η έννοια του «οργανικού διανοούμενου» είναι μια ακόμη έννοια που προσέφερε στην πολιτική θεωρία ο Γκράμσι. Ενώ όλοι οι άνθρωποι είναι διανοούμενοι με την έννοια ότι έχουν τη δυνατότητα της σκέψης και του σχηματισμού νοητικών σχημάτων για την κατανόηση του κόσμου που τους περιβάλλει, δεν έχουν όλοι την ικανότητα να γίνουν διανοούμενοι με την έννοια ότι αποτελούν μια κοινωνική κατηγορία που ασκεί ορισμένες λειτουργίες στο πλαίσιο της κοινωνίας. Οι τελευταίοι χωρίζονται, σύμφωνα με τον Γκράμσι, σε δύο τύπους, τους «παραδοσιακούς» και τους «οργανικούς». Οι πρώτοι είναι καθαρά επαγγελματίες διανοούμενοι και η θέση τους βρίσκεται στα διάκενα της κοινωνίας διαθέτοντας μια αίσθηση διαταξικότητας συγκαλύπτοντας την προσκόλλησή τους στην εκάστοτε κυρίαρχη τάξη. Οι δεύτεροι είναι οι σκεπτόμενοι και οργανωτικοί άνθρωποι που αποτελούν μέρη μιας από τις δύο βασικές κοινωνικές τάξεις και προοωθούν ενεργά τις ιδέες και τις απόψεις της τάξης τους. Οι οργανικοί διανοούμενοι δεν διακρίνονται τόσο για την επαγγελματική τους υπόσταση αλλά από το ρόλο που παίζουν ως προωθητές και υπερασπιστές των ταξικών συμφερόντων της εργατικής ή της αστικής τάξης. Όσον αφορά την εργατική τάξη οι οργανικοί διανοούμενοί της επιδιώκουν να συμβάλουν στην ανάδειξη της ταξικής της ιδεολογίας και στην υπέρβαση των κατακερματισμένων συντεχνιακών και οικονομίστικης χροιάς αγώνων των επιμέρους στρωμάτων της.
Ο οικονομικός ντεντερμισμόςως μεθοδολογική, θεωρητική και πολιτική προσέγγιση ήταν λαθεμένη, κατά τον Γκράμσι, και παρ’ όλο που αναγνώριζε ότι υπήρχαν ιστορικές κανονικότητες δεν αποδεχόταν ότι οι ιστορικοί νόμοι που ενυπάρχουν ως αντίληψη στο έργο του Μαρξ πρέπει να θεωρούνται απαρέγκλιτοι, αναπόφευκτοι και απαράβατοι αλλά ότι είναι οι ίδιες οι μάζες που κάνουν την ιστορία να κινείται αρκεί να αντιληφθούν ότι πρέπει να δράσουν για να αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Έτσι, ενώ θεωρούσε ότι οι δομές της εκάστοτε κοινωνίας δομούν σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές των ατόμων, δεν ήταν της άποψης ότι αυτός ο καθορισμός αυτόματα θα οδηγούσε σε επαναστατική δράση. Απέρριπτε, επομένως, όσους μαρξιστές θεωρούσε «ντετερμινιστικούς, φαταλιστές και μηχανιστικούς». Επειδή, όμως, οι εργάτες δεν ήταν σε θέση από μόνοι τους να αναπτύξουν την ιδεολογία και την ταξική συνείδησή τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να προχωρήσουν μαζικά σε μια κοινωνική επανάσταση, ο Γκράμσι θεωρούσε αναντικατάστατο το ρόλο των «οργανικών διανοουμένων» που αναφέραμε. Για να μπορέσει η εργατική τάξη να αντιτάξει τη δική της ιδεολογία και να κατακτήσει την ηγεμονία, σημαντικότατη εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση είναι μέσα από τις γραμμές της να καταφέρει να διαμορφώσει ένα σώμα διανοουμένων που τα χαρακτηριστικά τους διαφέρουν ολοκληρωτικά από αυτά των διανοουμένων της κυρίαρχης τάξης καθώς και το πολιτικό κόμμα που θα αξιοποιεί τη δραστηριότητα των οργανικών διανοουμένων αλλά και θα ανοίγει διαδρόμους που θα συνδέουν την εργατική τάξη και με ομάδες παραδοσιακών διανοουμένων. Οι οργανικοί διανοούμενοι της εργατικής τάξης με τη σειρά τους ορίζονται αφενός από το ρόλο τους στην παραγωγή και την οργάνωση της εργασίας και αφετέρου από τον καθοδηγητικό πολιτικό ρόλο τους. Με την ανάληψη της συνειδητής ευθύνης από αυτούς και με την απορρόφηση από τις εργατικές οργανώσεις ιδεών και πνευματικών ανθρώπων προερχόμενων από πιο προωθημένα στρώματα αστών διανοουμένων μπορεί η εργατική τάξη και τα συνδικάτα να ξεκολλήσουν από τον παραδοσιακό συντεχνιακό, γραφειοκρατικό και οικονομίστικο συνδικαλισμό και να προωθήσουν την ηγεμονία τους
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Μέρος 1ο
ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Μέρος 1ο
Κριτική παρουσίαση: Θανάσης Τσακίρης
H Σούζαν Μόλλερ Όκιν θεωρεί σημαντική τη συνεισφορά των μελετών που εκπονούνται στο χώρο της ανθρωπολογίας, της ιστορίας της νομικής επιστήμης, της κοινωνιολογίας και της φιλολογικής κριτικής, εντούτοις προσθέτει πως δεν έχει μελετηθεί το ζήτημα της γυναίκας στο έργο των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων. Θεωρεί καθήκον της να προσπαθήσει να καλύψει στοιχειωδώς το επιστημονικό αυτό κενό όχι τόσο για λόγους ακαδημαϊκούς αλλά για να γίνει κατανοητό ότι οι παραδοχές που είναι βαθιά ριζωμένες στους τρόπους σκέψης των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων επιδρούν πάνω στην ζωή των ανθρώπων με πολλούς και διάφορους τρόπους. Είναι σαφές πως, παρά τις νίκες των προηγούμενων αγώνων του φεμινιστικού κινήματος στο πολιτικό πεδίο, παραμένουν σε ισχύ πολλές ανισότητες τόσο στο οικονομικό όσο και, κυρίως , στο κοινωνικό πεδίο της ζωής των γυναικών, καθιστώντας τις γυναίκες πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κυρίως σε ζητήματα όπως της εκπαίδευσης , της οικονομικής ανεξαρτησίας ή του στάτους απασχόλησης. Προσθέτοντας το κριτήριο της πολιτικής συμμετοχής στα ανώτερα/ανώτατα ιεραρχικά κλιμάκια της εξουσίας διαπιστώνουμε πως ακόμη και στο πεδίο αυτό η ανισότητα καλά κρατεί, δημιουργώντας το κλίμα για τη διεκδίκηση της πλήρους ισότητας από τα νέα φεμινιστικά κινήματα.
Δύο είναι τα ερωτήματα που θέτει η ΄Οκιν ως βασικά για τη μελέτη των κλασικών έργων της πολιτικής φιλοσοφίας. Πρώτον, κατά πόσον η υπάρχουσα παράδοση της πολιτικής φιλοσοφίας μπορεί να δεχτεί την ενσωμάτωση των γυναικών στα περιεχόμενά της ,και αν όχι ,γιατί ; Δεύτερον, κατά πόσον τα επιχειρήματα των φιλοσόφων για τη φύση των γυναικών και της κατάλληλης θέσης τους στην κοινωνική και πολιτική τάξη , ιδωμένα μέσα στα πλαίσια των ολοκληρωμένων πολιτικών θεωριών των φιλοσόφων , θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε γιατί η τυπική , πολιτική χειραφέτηση των γυναικών δεν έχει οδηγήσει στην ουσιαστική ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα.
Η Όκιν χωρίς να αποδέχεται την αιτιακή σχέση ανάμεσα στις κλασικές πολιτικές θεωρίες και στη σημερινή πολιτική σκέψη και πρακτική, εντούτοις αναζητά τα επιχειρήματα και τις ιδέες στη σύγχρονη σκέψη που αντλούν την ισχύ τους από την κλασική πολιτική σκέψη. Παρά τη χρήση εκ μέρους των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων γενικών όρων («άνθρωπος» , «ανθρωπότητα») που αναφέρονται γενικώς στο «σύνολο» , εντούτοις η χρήση της αντωνυμίας «αυτός» προϊδεάζει για το φύλο στο οποίο αναφέρονταν. Ο Ρουσσώ για παράδειγμα στον πρόλογο του Λόγου περί ανισότητας γράφει , «θα μιλήσω για τον άνδρα», αναφερόμενος προφανώς στην ανισότητα ανάμεσα στους άνδρες ενώ η ανισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα θεωρούνται ανάξιες λόγου. Οι φεμινίστριες έχουν δείξει και συνεχίζουν να δείχνουν την επικινδυνότητα της αμφισημίας της γλωσσολογικής χρήσης τέτοιου τύπου σε μία πατριαρχική κουλτούρα. Οι φιλόσοφοι ακόμη και αν χρησιμοποιούν λέξεις που αναμφισβήτητα στις γλώσσες τους έχουν γενική σημασία εντούτοις αυτό δεν τους έχει εμποδίσει στο να αγνοήσουν τις γυναίκες από τα συμπεράσματά τους. Ο Αριστοτέλης, για παράδειγμα, συζητά επί μακρόν το ζήτημα του ύψιστου καλού για το ανθρώπινο όν (άνθρωπος) . Κατόπιν επιχειρεί να χαρακτηρίσει όλες τις γυναίκες ως όχι μόνο συμβατικά στερημένες από , αλλά και εκ συστάσεως , το ύψιστο αυτό αγαθό. Ο Καντ ομιλεί περί μη περιορισμού της συζήτησής του παρά μόνο εντός των ορίων του κόσμου «όλων των ορθολογικών όντων», δικαιολογώντας εμμέσως πλην σαφώς μία διπλή σταθερά φυλετικής ηθικής στο βαθμό που μία γυναίκα θεωρείται συγχωρητέα για το φόνο του νόθου παιδιού της εξαιτίας του «καθήκοντός» της να υποστηρίξει , με κάθε κόστος , την «σεξουαλική τιμή» της. Συμπεραίνει επίσης πως το μοναδικό χαρακτηριστικό που μόνιμα καθιστά ανίκανο ένα πρόσωπο για απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη σ’ ένα κράτος , και ως εκ τούτου για συμμόρφωση και υπακοή μόνο στους νόμους που με συναίνεση εγκαθιδρύθηκαν , είναι το να έχει γεννηθεί γυναίκα. Το φαινόμενο αυτό της γλωσσικής αμφισημίας δεν είναι ίδιον μόνο των πολιτικών φιλοσόφων αλλά και των μεγάλων διακηρύξεων της πολιτικής κουλτούρας των ΗΠΑ (π.χ. Σύνταγμα των ΗΠΑ). Οι οικουμενικοί όροι που χρησιμοποιούνται δεν ερμηνεύονται συνήθως παρά μόνον υπέρ του ανδρικού φύλου. Οι Πατέρες της Ίδρυσης των ΗΠΑ δεν αναφέρονταν στην ελευθερία όλων των «ανθρώπων» αλλά των ανδρών εξαιρουμένων των σκλάβων και των γυναικών (πχ,. Τζον Άνταμς). Η ανθρώπινη φύση στα κείμενα των φιλοσόφων όπως ο Αριστοτέλης, ο Ακινάτης , ο Λοκ, ο Μακιαβέλι, ο Ρουσσώ , ο Χέγκελ και πολλών άλλων αποδίδεται μονάχα στους άνδρες με συνέπεια τα δίκαια και οι ανάγκες στα οποία αναφέρονται αφορούν μόνο το ήμισυ του ανθρώπινου πληθυσμού. Γι ‘ αυτό και χρησιμοποιούνται γενικοί όροι και αγνοείται η διαίρεση της ανθρωπότητας σε δύο φύλα ή όταν γίνεται αναφορά η συζήτηση δεν περιστρέφεται στα ζητήματα που αφορούν τον «άνθρωπο» ή την «ανθρωπότητα».
Παρά τη γενική αυτή άρνηση για το ρόλο των γυναικών από την πλειονότητα των φιλοσόφων , υπάρχουν ενδιαφέρουσες απόψεις στα έργα του Πλάτωνα , του Αριστοτέλη , του Ρουσσώ και του Μιλλ που αξίζει να τις συζητήσουμε για να είμαστε σε θέση να τις απορρίψουμε ή και να τις δεχθούμε κριτικά αφού όμως πρώτα τις θεωρήσουμε στο ιστορικό κοινωνικό πλαίσιο εντός του οποίου διατυπώθηκαν. Τα επιχειρήματά τους αφορούν το ζήτημα των γυναικών , της φύσης τους , της κοινωνικοποίησής τους και εκπαίδευσής τους, της θέσης τους και του κατάλληλου ρόλου τους στην κοινωνία. Η Όκιν αναλύει τις ιδέες των φιλοσόφων αυτών εντός των συμφραζομένων των συνολικών τους θεωριών για την πολιτική και την κοινωνία και σε συγκεκριμένο συσχετισμό με τις απόψεις τους για το ρόλο της οικογένειας. Ωστόσο αναφέρεται στους συγκεκριμένους φιλόσοφους εξαιρώντας τους Σοσιαλιστές και τους Μαρξιστές που έχουν αναφερθεί με τρόπο ιδιαίτερα οξυδερκή και διορατικό στο γυναικείο ζήτημα για μία διαφορετική περίπτωση μελέτης. ΄Ήταν ο Σαρλ Φουριέ ο πρώτος που και την θέση των γυναικών στην κοινωνία θεώρησε ως θεμελιώδες μέτρο της προαγωγής της και την πρόοδο των γυναικών προς την ελευθερία θεώρησε ως μία θεμελιακό αιτία της γενικής κοινωνικής προόδου : «...δεν υπάρχει αιτία που να παράγει κοινωνική πρόοδο ή παρακμή τόσο ραγδαία όσο μία αλλαγή στην κατάσταση των γυναικών...Η επέκταση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι η θεμελιώδης αιτία όλων των κοινωνικών προόδων». Την άποψη του Φουριέ εμβάθυναν αργότερα οι σοσιαλιστές και οι φεμινίστριες. Ο Μαρξ έγραψε στα Χειρόγραφα του 1844 : « Η σχέση του άνδρα προς τη γυναίκα είναι η πιο φυσική σχέση ανθρώπινου όντος προς ανθρώπινο ον. Δείχνει , ως εκ τούτου, το κατά πόσο η φυσική συμπεριφορά του άνδρα έχει γίνει ανθρώπινη και κατά πόσο η ανθρώπινη ουσία του έχει γίνει γι’ αυτόν φυσική ουσία , το κατά πόσον η ανθρώπινη φύση του έχει γίνει γι’ αυτόν φύση...». Ο ΄Ενγκελς, ο Μπέμπελ και οι κριτικοί θεωρητικοί της Σχολής της Φρανκφούρτης ανέπτυξαν παραπέρα τη σοσιαλιστική κριτική για την κοινωνική θέση της γυναίκας και την παραδοσιακή οικογένεια. Η Όκιν θεωρεί πως δύο χαρακτηριστικά της σοσιαλιστικής σκέψης είναι που καθιστούν απαραίτητη την ξεχωριστή μελέτη : πρώτον, οι σοσιαλιστές θεωρητικοί είχαν την λιγότερο έντονη τάση να θεωρούν ως αναγκαίο και σταθερό θεσμό την οικογένεια και έβλεπαν την οικογένεια να παίρνει διαφορετικές μορφές οργάνωσης ανάλογα πάντα με τις μορφές της οικονομικής δομής και ιδιαίτερα των σχέσεων ιδιοκτησίας και δεύτερον, η σοσιαλιστική σκέψη δεν έχει την τάση να εξιδανικεύει τη «φύση» και το «φυσικό» και τείνει να αντικαταστήσει αυτά τα κριτήρια για την κοινωνική αξία με το συγκεκριμένα κατηγορήματα «ανθρώπινο» και «πολιτισμικό» .
Δύο είναι τα θέματα που αφορούν τις γυναίκες και τον κατάλληλο πολιτικό και κοινωνικό ρόλο τους που θίγονται στα έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη , του Ρουσσώ και του Μιλλ. Πρώτον, σχετικά με την οικογένεια , αυτοί που θεωρούσαν ως φυσική και αναγκαία την οικογένεια όρισαν τις γυναίκες σύμφωνα με τις σεξουαλικές, τεκνοποιητικές και παιδικής ανατροφής λειτουργίες τους μέσα στα πλαίσια της οικογένειας. Κατά συνέπεια συνέταξαν διαφορετικό κώδικα ηθικής και κατάλογο δικαιωμάτων για τις γυναίκες από αυτά των ανδρών. Θεωρούν ότι η βιολογική διαφορά εμπεριέχει όλες τις άλλες , συμβατικές και φυσικές διαφορές στο ρόλο των φύλων που απαιτούνται ειδικά στις πατριαρχικές οικογένειες. Δεύτερον, ως συνέπεια των παραπάνω , ο περιορισμένος ρόλος που έχει αποδοθεί στην γυναίκα θεωρείται ότι έχει υπαγορευτεί από την ίδια της τη φύση. Οι φιλόσοφοι αυτοί , αν και συζήτησαν εκτενώς το ζήτημα των γυναικών , εν τούτοις τις απέκλεισαν από την απόδοση των δικαιωμάτων του «ανθρώπου» και τις τοποθέτησαν στην αντίθετη θέση σε σχέση με τον άνδρα ως αντίθετης φύσης από αυτόν. Αυτοί που ενώ για τον άνδρα έθεταν τα ερωτήματα του τύπου «ποία είναι τα στοιχεία του ανθρώπου» ή «ποίες είναι οι δυνατότητες του ανθρώπου», αντίθετα , για το γυναικείο φύλο έθεταν το ερώτημα «για τι είναι οι γυναίκες» . Πρόκειται για μια λειτουργιστική προδιάθεση απέναντι στις γυναίκες που συνδέεται με τη σχέση «γυναικείας φύσης» και κοινωνικής δομής.
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν εδώ είναι τα εξής : πρώτον, ότι, οι γυναίκες δεν μπορούν απλώς και μόνον να προστεθούν στα υπάρχοντα ζητήματα της κλασικής πολιτικής θεωρίας στο βαθμό που ολόκληρο το έργο των φιλοσόφων διαπνέεται από τη λογική της φυσικής ανισότητας των φύλων ακόμη και αυτών που ενώ από τη μία θέτουν θέμα ισότητας της μίας ή της άλλης μορφής εν τούτοις από την άλλη δέχονται ότι αυτή αφορά τους άνδρες που ηγούνται των οικογενειών ως βασικής μονάδας της πολιτικής ανάλυσης, και , δεύτερον, ότι η λειτουργιστική αυτή αντίληψη για τις γυναίκες είναι εν ισχύ ακόμη και σήμερα που υποτίθεται ότι οι γυναίκες αναγνωρίζονται ως ισότιμοι πολίτες τουλάχιστον όσον αφορά το ζήτημα της ψήφου, ιδιαίτερα δε όσον αφορά την αντιμετώπισή τους στην καθημερινή νομική πρακτική των δικαστηρίων.
Η Όκιν προειδοποιεί τους αναγνώστες της να προσέξουν ότι όποιος σήμερα μιλάει για ισότητα των δύο φύλων δεν είναι απαραίτητα και ένθερμος υποστηρικτής της ισότητας σε άλλους τομείς της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Αναλαμβάνει το καθήκον να εξετάσει τα επιχειρήματα που αφορούν την ισότητα ή ανισότητα στο βαθμό που αυτά επιδρούν πάνω στην αντίληψη και στάση των φιλόσοφων όσον αφορά την ισότητα ή την ανισότητα των δύο φύλων. Η ίδια διευκρινίζει χαρακτηριστικά : «...με μία έννοια , το βιβλίο αυτό πρέπει να συγκριθεί μα το θεατρικό έργο Οι Ρόζενκραντς και Γκύλντερστερν είναι Νεκροί . Στο έργο αυτό , που στηρίζεται σε Αμλετιανά θεμέλια , ο Τομ Στόππαρντ τονίζει αυτό το αυθεντικά ασύλληπτο ζευγάρι , και τους μετατρέπει , αντί για τον παραδοσιακό ήρωα , στη βασική εστία του δράματος. Ως αποτέλεσμα , το έργο, όλοι οι χαρακτήρες του και οι σχέσεις μεταξύ τους προσλαμβάνονται υπό το πρίσμα μίας εντελώς νέας προοπτικής».
Μέρος 1ο
Κριτική παρουσίαση: Θανάσης Τσακίρης
H Σούζαν Μόλλερ Όκιν θεωρεί σημαντική τη συνεισφορά των μελετών που εκπονούνται στο χώρο της ανθρωπολογίας, της ιστορίας της νομικής επιστήμης, της κοινωνιολογίας και της φιλολογικής κριτικής, εντούτοις προσθέτει πως δεν έχει μελετηθεί το ζήτημα της γυναίκας στο έργο των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων. Θεωρεί καθήκον της να προσπαθήσει να καλύψει στοιχειωδώς το επιστημονικό αυτό κενό όχι τόσο για λόγους ακαδημαϊκούς αλλά για να γίνει κατανοητό ότι οι παραδοχές που είναι βαθιά ριζωμένες στους τρόπους σκέψης των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων επιδρούν πάνω στην ζωή των ανθρώπων με πολλούς και διάφορους τρόπους. Είναι σαφές πως, παρά τις νίκες των προηγούμενων αγώνων του φεμινιστικού κινήματος στο πολιτικό πεδίο, παραμένουν σε ισχύ πολλές ανισότητες τόσο στο οικονομικό όσο και, κυρίως , στο κοινωνικό πεδίο της ζωής των γυναικών, καθιστώντας τις γυναίκες πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κυρίως σε ζητήματα όπως της εκπαίδευσης , της οικονομικής ανεξαρτησίας ή του στάτους απασχόλησης. Προσθέτοντας το κριτήριο της πολιτικής συμμετοχής στα ανώτερα/ανώτατα ιεραρχικά κλιμάκια της εξουσίας διαπιστώνουμε πως ακόμη και στο πεδίο αυτό η ανισότητα καλά κρατεί, δημιουργώντας το κλίμα για τη διεκδίκηση της πλήρους ισότητας από τα νέα φεμινιστικά κινήματα.
Δύο είναι τα ερωτήματα που θέτει η ΄Οκιν ως βασικά για τη μελέτη των κλασικών έργων της πολιτικής φιλοσοφίας. Πρώτον, κατά πόσον η υπάρχουσα παράδοση της πολιτικής φιλοσοφίας μπορεί να δεχτεί την ενσωμάτωση των γυναικών στα περιεχόμενά της ,και αν όχι ,γιατί ; Δεύτερον, κατά πόσον τα επιχειρήματα των φιλοσόφων για τη φύση των γυναικών και της κατάλληλης θέσης τους στην κοινωνική και πολιτική τάξη , ιδωμένα μέσα στα πλαίσια των ολοκληρωμένων πολιτικών θεωριών των φιλοσόφων , θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε γιατί η τυπική , πολιτική χειραφέτηση των γυναικών δεν έχει οδηγήσει στην ουσιαστική ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα.
Η Όκιν χωρίς να αποδέχεται την αιτιακή σχέση ανάμεσα στις κλασικές πολιτικές θεωρίες και στη σημερινή πολιτική σκέψη και πρακτική, εντούτοις αναζητά τα επιχειρήματα και τις ιδέες στη σύγχρονη σκέψη που αντλούν την ισχύ τους από την κλασική πολιτική σκέψη. Παρά τη χρήση εκ μέρους των κλασικών πολιτικών φιλοσόφων γενικών όρων («άνθρωπος» , «ανθρωπότητα») που αναφέρονται γενικώς στο «σύνολο» , εντούτοις η χρήση της αντωνυμίας «αυτός» προϊδεάζει για το φύλο στο οποίο αναφέρονταν. Ο Ρουσσώ για παράδειγμα στον πρόλογο του Λόγου περί ανισότητας γράφει , «θα μιλήσω για τον άνδρα», αναφερόμενος προφανώς στην ανισότητα ανάμεσα στους άνδρες ενώ η ανισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα θεωρούνται ανάξιες λόγου. Οι φεμινίστριες έχουν δείξει και συνεχίζουν να δείχνουν την επικινδυνότητα της αμφισημίας της γλωσσολογικής χρήσης τέτοιου τύπου σε μία πατριαρχική κουλτούρα. Οι φιλόσοφοι ακόμη και αν χρησιμοποιούν λέξεις που αναμφισβήτητα στις γλώσσες τους έχουν γενική σημασία εντούτοις αυτό δεν τους έχει εμποδίσει στο να αγνοήσουν τις γυναίκες από τα συμπεράσματά τους. Ο Αριστοτέλης, για παράδειγμα, συζητά επί μακρόν το ζήτημα του ύψιστου καλού για το ανθρώπινο όν (άνθρωπος) . Κατόπιν επιχειρεί να χαρακτηρίσει όλες τις γυναίκες ως όχι μόνο συμβατικά στερημένες από , αλλά και εκ συστάσεως , το ύψιστο αυτό αγαθό. Ο Καντ ομιλεί περί μη περιορισμού της συζήτησής του παρά μόνο εντός των ορίων του κόσμου «όλων των ορθολογικών όντων», δικαιολογώντας εμμέσως πλην σαφώς μία διπλή σταθερά φυλετικής ηθικής στο βαθμό που μία γυναίκα θεωρείται συγχωρητέα για το φόνο του νόθου παιδιού της εξαιτίας του «καθήκοντός» της να υποστηρίξει , με κάθε κόστος , την «σεξουαλική τιμή» της. Συμπεραίνει επίσης πως το μοναδικό χαρακτηριστικό που μόνιμα καθιστά ανίκανο ένα πρόσωπο για απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη σ’ ένα κράτος , και ως εκ τούτου για συμμόρφωση και υπακοή μόνο στους νόμους που με συναίνεση εγκαθιδρύθηκαν , είναι το να έχει γεννηθεί γυναίκα. Το φαινόμενο αυτό της γλωσσικής αμφισημίας δεν είναι ίδιον μόνο των πολιτικών φιλοσόφων αλλά και των μεγάλων διακηρύξεων της πολιτικής κουλτούρας των ΗΠΑ (π.χ. Σύνταγμα των ΗΠΑ). Οι οικουμενικοί όροι που χρησιμοποιούνται δεν ερμηνεύονται συνήθως παρά μόνον υπέρ του ανδρικού φύλου. Οι Πατέρες της Ίδρυσης των ΗΠΑ δεν αναφέρονταν στην ελευθερία όλων των «ανθρώπων» αλλά των ανδρών εξαιρουμένων των σκλάβων και των γυναικών (πχ,. Τζον Άνταμς). Η ανθρώπινη φύση στα κείμενα των φιλοσόφων όπως ο Αριστοτέλης, ο Ακινάτης , ο Λοκ, ο Μακιαβέλι, ο Ρουσσώ , ο Χέγκελ και πολλών άλλων αποδίδεται μονάχα στους άνδρες με συνέπεια τα δίκαια και οι ανάγκες στα οποία αναφέρονται αφορούν μόνο το ήμισυ του ανθρώπινου πληθυσμού. Γι ‘ αυτό και χρησιμοποιούνται γενικοί όροι και αγνοείται η διαίρεση της ανθρωπότητας σε δύο φύλα ή όταν γίνεται αναφορά η συζήτηση δεν περιστρέφεται στα ζητήματα που αφορούν τον «άνθρωπο» ή την «ανθρωπότητα».
Παρά τη γενική αυτή άρνηση για το ρόλο των γυναικών από την πλειονότητα των φιλοσόφων , υπάρχουν ενδιαφέρουσες απόψεις στα έργα του Πλάτωνα , του Αριστοτέλη , του Ρουσσώ και του Μιλλ που αξίζει να τις συζητήσουμε για να είμαστε σε θέση να τις απορρίψουμε ή και να τις δεχθούμε κριτικά αφού όμως πρώτα τις θεωρήσουμε στο ιστορικό κοινωνικό πλαίσιο εντός του οποίου διατυπώθηκαν. Τα επιχειρήματά τους αφορούν το ζήτημα των γυναικών , της φύσης τους , της κοινωνικοποίησής τους και εκπαίδευσής τους, της θέσης τους και του κατάλληλου ρόλου τους στην κοινωνία. Η Όκιν αναλύει τις ιδέες των φιλοσόφων αυτών εντός των συμφραζομένων των συνολικών τους θεωριών για την πολιτική και την κοινωνία και σε συγκεκριμένο συσχετισμό με τις απόψεις τους για το ρόλο της οικογένειας. Ωστόσο αναφέρεται στους συγκεκριμένους φιλόσοφους εξαιρώντας τους Σοσιαλιστές και τους Μαρξιστές που έχουν αναφερθεί με τρόπο ιδιαίτερα οξυδερκή και διορατικό στο γυναικείο ζήτημα για μία διαφορετική περίπτωση μελέτης. ΄Ήταν ο Σαρλ Φουριέ ο πρώτος που και την θέση των γυναικών στην κοινωνία θεώρησε ως θεμελιώδες μέτρο της προαγωγής της και την πρόοδο των γυναικών προς την ελευθερία θεώρησε ως μία θεμελιακό αιτία της γενικής κοινωνικής προόδου : «...δεν υπάρχει αιτία που να παράγει κοινωνική πρόοδο ή παρακμή τόσο ραγδαία όσο μία αλλαγή στην κατάσταση των γυναικών...Η επέκταση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι η θεμελιώδης αιτία όλων των κοινωνικών προόδων». Την άποψη του Φουριέ εμβάθυναν αργότερα οι σοσιαλιστές και οι φεμινίστριες. Ο Μαρξ έγραψε στα Χειρόγραφα του 1844 : « Η σχέση του άνδρα προς τη γυναίκα είναι η πιο φυσική σχέση ανθρώπινου όντος προς ανθρώπινο ον. Δείχνει , ως εκ τούτου, το κατά πόσο η φυσική συμπεριφορά του άνδρα έχει γίνει ανθρώπινη και κατά πόσο η ανθρώπινη ουσία του έχει γίνει γι’ αυτόν φυσική ουσία , το κατά πόσον η ανθρώπινη φύση του έχει γίνει γι’ αυτόν φύση...». Ο ΄Ενγκελς, ο Μπέμπελ και οι κριτικοί θεωρητικοί της Σχολής της Φρανκφούρτης ανέπτυξαν παραπέρα τη σοσιαλιστική κριτική για την κοινωνική θέση της γυναίκας και την παραδοσιακή οικογένεια. Η Όκιν θεωρεί πως δύο χαρακτηριστικά της σοσιαλιστικής σκέψης είναι που καθιστούν απαραίτητη την ξεχωριστή μελέτη : πρώτον, οι σοσιαλιστές θεωρητικοί είχαν την λιγότερο έντονη τάση να θεωρούν ως αναγκαίο και σταθερό θεσμό την οικογένεια και έβλεπαν την οικογένεια να παίρνει διαφορετικές μορφές οργάνωσης ανάλογα πάντα με τις μορφές της οικονομικής δομής και ιδιαίτερα των σχέσεων ιδιοκτησίας και δεύτερον, η σοσιαλιστική σκέψη δεν έχει την τάση να εξιδανικεύει τη «φύση» και το «φυσικό» και τείνει να αντικαταστήσει αυτά τα κριτήρια για την κοινωνική αξία με το συγκεκριμένα κατηγορήματα «ανθρώπινο» και «πολιτισμικό» .
Δύο είναι τα θέματα που αφορούν τις γυναίκες και τον κατάλληλο πολιτικό και κοινωνικό ρόλο τους που θίγονται στα έργα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη , του Ρουσσώ και του Μιλλ. Πρώτον, σχετικά με την οικογένεια , αυτοί που θεωρούσαν ως φυσική και αναγκαία την οικογένεια όρισαν τις γυναίκες σύμφωνα με τις σεξουαλικές, τεκνοποιητικές και παιδικής ανατροφής λειτουργίες τους μέσα στα πλαίσια της οικογένειας. Κατά συνέπεια συνέταξαν διαφορετικό κώδικα ηθικής και κατάλογο δικαιωμάτων για τις γυναίκες από αυτά των ανδρών. Θεωρούν ότι η βιολογική διαφορά εμπεριέχει όλες τις άλλες , συμβατικές και φυσικές διαφορές στο ρόλο των φύλων που απαιτούνται ειδικά στις πατριαρχικές οικογένειες. Δεύτερον, ως συνέπεια των παραπάνω , ο περιορισμένος ρόλος που έχει αποδοθεί στην γυναίκα θεωρείται ότι έχει υπαγορευτεί από την ίδια της τη φύση. Οι φιλόσοφοι αυτοί , αν και συζήτησαν εκτενώς το ζήτημα των γυναικών , εν τούτοις τις απέκλεισαν από την απόδοση των δικαιωμάτων του «ανθρώπου» και τις τοποθέτησαν στην αντίθετη θέση σε σχέση με τον άνδρα ως αντίθετης φύσης από αυτόν. Αυτοί που ενώ για τον άνδρα έθεταν τα ερωτήματα του τύπου «ποία είναι τα στοιχεία του ανθρώπου» ή «ποίες είναι οι δυνατότητες του ανθρώπου», αντίθετα , για το γυναικείο φύλο έθεταν το ερώτημα «για τι είναι οι γυναίκες» . Πρόκειται για μια λειτουργιστική προδιάθεση απέναντι στις γυναίκες που συνδέεται με τη σχέση «γυναικείας φύσης» και κοινωνικής δομής.
Τα συμπεράσματα που βγαίνουν εδώ είναι τα εξής : πρώτον, ότι, οι γυναίκες δεν μπορούν απλώς και μόνον να προστεθούν στα υπάρχοντα ζητήματα της κλασικής πολιτικής θεωρίας στο βαθμό που ολόκληρο το έργο των φιλοσόφων διαπνέεται από τη λογική της φυσικής ανισότητας των φύλων ακόμη και αυτών που ενώ από τη μία θέτουν θέμα ισότητας της μίας ή της άλλης μορφής εν τούτοις από την άλλη δέχονται ότι αυτή αφορά τους άνδρες που ηγούνται των οικογενειών ως βασικής μονάδας της πολιτικής ανάλυσης, και , δεύτερον, ότι η λειτουργιστική αυτή αντίληψη για τις γυναίκες είναι εν ισχύ ακόμη και σήμερα που υποτίθεται ότι οι γυναίκες αναγνωρίζονται ως ισότιμοι πολίτες τουλάχιστον όσον αφορά το ζήτημα της ψήφου, ιδιαίτερα δε όσον αφορά την αντιμετώπισή τους στην καθημερινή νομική πρακτική των δικαστηρίων.
Η Όκιν προειδοποιεί τους αναγνώστες της να προσέξουν ότι όποιος σήμερα μιλάει για ισότητα των δύο φύλων δεν είναι απαραίτητα και ένθερμος υποστηρικτής της ισότητας σε άλλους τομείς της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Αναλαμβάνει το καθήκον να εξετάσει τα επιχειρήματα που αφορούν την ισότητα ή ανισότητα στο βαθμό που αυτά επιδρούν πάνω στην αντίληψη και στάση των φιλόσοφων όσον αφορά την ισότητα ή την ανισότητα των δύο φύλων. Η ίδια διευκρινίζει χαρακτηριστικά : «...με μία έννοια , το βιβλίο αυτό πρέπει να συγκριθεί μα το θεατρικό έργο Οι Ρόζενκραντς και Γκύλντερστερν είναι Νεκροί . Στο έργο αυτό , που στηρίζεται σε Αμλετιανά θεμέλια , ο Τομ Στόππαρντ τονίζει αυτό το αυθεντικά ασύλληπτο ζευγάρι , και τους μετατρέπει , αντί για τον παραδοσιακό ήρωα , στη βασική εστία του δράματος. Ως αποτέλεσμα , το έργο, όλοι οι χαρακτήρες του και οι σχέσεις μεταξύ τους προσλαμβάνονται υπό το πρίσμα μίας εντελώς νέας προοπτικής».
Tuesday, November 27, 2007
Αποχώρηση Αλαβάνου και το βάθος του ουρανού που είναι κόκκινο
Διαβάζω στο www.in.gr: "Την απόφασή του να μη θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την προεδρία του Συνασπισμού στο προσεχές συνέδριο ανακοίνωσε ο πρόεδρος του ΣΥΝ Αλέκος Αλαβάνος στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος, επικαλούμενος προσωπικούς λόγους.Ο κ. Αλαβάνος δήλωσε ότι παραμένει ενεργός πολιτικά στο κόμμα και κοινοβουλευτικά στο πλαίσιο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ.Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Αλαβάνος είχε συναντήσεις και επικοινωνία με στελέχη του ΣΥΝ, τα οποία εισηγούνταν να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος για μία τριετία ακόμη.Εντούτοις, ο πρόεδρος της Συνασπισμού επέμεινε στην απόφασή του να αποχωρήσει. Μέχρι και το 5ο τακτικό συνέδριο του κόμματος, στα τέλη Ιανουαρίου, αναμένεται να ανακοινωθούν οι υποψηφιότητες για το τιμόνι της Κουμουνδούρου."
Δε συμβαίνει συχνά στην ελληνική πολιτική σκηνή ένας ηγέτης κόμματος να παραδίδει οικειοθελώς την καρέκλα του σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την εκλογή του και μάλιστα έχοντας δώσει μια νικηφόρα πολιτική μάχη -against all odds που λέμε στη νεοελληνική γλώσσα- για να ανοίξει το δρόμο στη νέα πολιτική γενιά που αναδείχθηκε μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες της πρόσφατης περιόδου.
Ελπίζω ότι σκέφτηκε καλά αυτό που πάει να κάνει και να προσπαθήσει να κατοχυρώσει τις κατάλληλες διαδικασίες ώστε αυτή η νέα γενιά να πλαισιώσει τις λειτουργίες του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ και να εμφυσήσει το πνεύμα του κινηματισμού σε ολόκληρο το σώμα που λέγεται ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά. Για να δει το αριστερό κίνημα όχι μόνο μια "άσπρη μέρα" αλλά "το βάθος του ουρανού" που "είναι κόκκινο".
Όπως έλεγε η Κατερίνα Γώγου:
Η ελευθερία μου είναι στις σόλες των αλήτικων παπουτσιών μου.
Φέρνω τον κόσμο άνω κάτω (...)
(...)θα έρθει η ώρα που θα τρέχετε απεγνωσμένα
στο στιλβωτήριο "συνοδοιπόροι" και "αποστάτες"
να βάψετε τα δικά σας
μα η μπογιά δεν θα πιάνει ότι και αν κάνετε,
όσα και αν δίνετε
τέτοιο άτιμο κόκκινο είναι το δικό μας.
Θανάσης Τσακίρης
Δε συμβαίνει συχνά στην ελληνική πολιτική σκηνή ένας ηγέτης κόμματος να παραδίδει οικειοθελώς την καρέκλα του σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την εκλογή του και μάλιστα έχοντας δώσει μια νικηφόρα πολιτική μάχη -against all odds που λέμε στη νεοελληνική γλώσσα- για να ανοίξει το δρόμο στη νέα πολιτική γενιά που αναδείχθηκε μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες της πρόσφατης περιόδου.
Ελπίζω ότι σκέφτηκε καλά αυτό που πάει να κάνει και να προσπαθήσει να κατοχυρώσει τις κατάλληλες διαδικασίες ώστε αυτή η νέα γενιά να πλαισιώσει τις λειτουργίες του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ και να εμφυσήσει το πνεύμα του κινηματισμού σε ολόκληρο το σώμα που λέγεται ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά. Για να δει το αριστερό κίνημα όχι μόνο μια "άσπρη μέρα" αλλά "το βάθος του ουρανού" που "είναι κόκκινο".
Όπως έλεγε η Κατερίνα Γώγου:
Η ελευθερία μου είναι στις σόλες των αλήτικων παπουτσιών μου.
Φέρνω τον κόσμο άνω κάτω (...)
(...)θα έρθει η ώρα που θα τρέχετε απεγνωσμένα
στο στιλβωτήριο "συνοδοιπόροι" και "αποστάτες"
να βάψετε τα δικά σας
μα η μπογιά δεν θα πιάνει ότι και αν κάνετε,
όσα και αν δίνετε
τέτοιο άτιμο κόκκινο είναι το δικό μας.
Θανάσης Τσακίρης
«ΤΟ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ»
Τρίτη, 27 Νοεμβρίου 2007, ώρα 6μμ
Διαβαλκανικός Πολιτιστικός Φορέας «Η Χάρτα του Ρήγα»,
Σύνδεσμος «Μπάιρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ
«ΤΟ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ»
Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» Πανεπιστημίου Αθηνών
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
Χαιρετισμοί:
§ Μαρίκα Θωμαδάκη, Θεατρολόγος, Κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
§ Γιώργος Καλακαλάς, Καθηγητής ΕΜΠ, Γλύπτης, Πρόεδρος Διαβαλκανικού Πολιτιστικού Φορέα «Χάρτα του Ρήγα».
§ Ηλίας Κατσούλης, Στιχουργός, Πρόεδρος του Συνδέσμου «Μπάιρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό.
Εισηγήσεις:
Γεωργία Δαλδάκη, Δημοσιογράφος, Διευθύνουσα Σύμβουλος «Χάρτας του Ρήγα»
Ρήγας Φεραίος: ο Υπερβαλκάνιος ήρωας (10')
Λουκάς Αξελός, Συγγραφέας, διδ. Παν/μίου Αθηνών, Διευθυντής εκδόσεων «Στοχαστής»: Ο ιστορικός χώρος και ο αγώνας των λαών της Βαλκανικής στον ιδεολογικό κ πολιτικό κόσμο του Ρήγα (15')
Χρήστος Αλεξίου, τ. Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Birmingham: Ο δραστικός λόγος του Ρήγα ως φορέας επανάστασης (15')
Κώστας Χατζηαντωνίου, Ιστορικός: Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και η Χάρτα του Ρήγα (12')
Πάνος Τριγάζης, Διεθνολόγος, Γεν.Γραμματέας Συνδέσμου «Μπάιρον»: Είναι επίκαιρο σήμερα το Όραμα του Ρήγα για την Βαλκανική; (10')
Ομιλίες:
Μ. Αποστολάτος, ποιητής, διευθυντής περιοδικού «Ομπρέλα»: Ο Ρήγας κι ο Νέος Ανάχαρσης (8')
Δ. Καραμβάλης, λογοτέχνης, διευθ. Περιοδικού «Νέα Σκέψη»: Οι πληροφορίες του χ. Περραιβού για τον Πασβατζόγλου και το σχέδιο του Ρήγα για την εξέγερση των υποδούλων(5')
Δ. Βαραβαρήγος, συγγραφέας, blogger: Ρήγας, λόγος Ισότητας κι Ελευθερίας (5')
Συντονίζει/παρεμβαίνει η Ελένη Καρασαββίδου, εκπαιδευτικός, συγγραφέας.
* Οι Διοργανωτές ευχαριστούν ιδιαίτερα τους ομιλητές/ομιλήτριες, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το εμπλεκόμενο προσωπικό του, την πολιτιστική ομάδα Art Attack για την βοήθεια της, τα ΜΜΕ που πρόβαλλαν την εκδήλωση και στους παρευρισκόμενους/ες .
Διαβαλκανικός Πολιτιστικός Φορέας «Η Χάρτα του Ρήγα»,
Σύνδεσμος «Μπάιρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ
«ΤΟ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ»
Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» Πανεπιστημίου Αθηνών
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
Χαιρετισμοί:
§ Μαρίκα Θωμαδάκη, Θεατρολόγος, Κοσμήτορας Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
§ Γιώργος Καλακαλάς, Καθηγητής ΕΜΠ, Γλύπτης, Πρόεδρος Διαβαλκανικού Πολιτιστικού Φορέα «Χάρτα του Ρήγα».
§ Ηλίας Κατσούλης, Στιχουργός, Πρόεδρος του Συνδέσμου «Μπάιρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό.
Εισηγήσεις:
Γεωργία Δαλδάκη, Δημοσιογράφος, Διευθύνουσα Σύμβουλος «Χάρτας του Ρήγα»
Ρήγας Φεραίος: ο Υπερβαλκάνιος ήρωας (10')
Λουκάς Αξελός, Συγγραφέας, διδ. Παν/μίου Αθηνών, Διευθυντής εκδόσεων «Στοχαστής»: Ο ιστορικός χώρος και ο αγώνας των λαών της Βαλκανικής στον ιδεολογικό κ πολιτικό κόσμο του Ρήγα (15')
Χρήστος Αλεξίου, τ. Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Birmingham: Ο δραστικός λόγος του Ρήγα ως φορέας επανάστασης (15')
Κώστας Χατζηαντωνίου, Ιστορικός: Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και η Χάρτα του Ρήγα (12')
Πάνος Τριγάζης, Διεθνολόγος, Γεν.Γραμματέας Συνδέσμου «Μπάιρον»: Είναι επίκαιρο σήμερα το Όραμα του Ρήγα για την Βαλκανική; (10')
Ομιλίες:
Μ. Αποστολάτος, ποιητής, διευθυντής περιοδικού «Ομπρέλα»: Ο Ρήγας κι ο Νέος Ανάχαρσης (8')
Δ. Καραμβάλης, λογοτέχνης, διευθ. Περιοδικού «Νέα Σκέψη»: Οι πληροφορίες του χ. Περραιβού για τον Πασβατζόγλου και το σχέδιο του Ρήγα για την εξέγερση των υποδούλων(5')
Δ. Βαραβαρήγος, συγγραφέας, blogger: Ρήγας, λόγος Ισότητας κι Ελευθερίας (5')
Συντονίζει/παρεμβαίνει η Ελένη Καρασαββίδου, εκπαιδευτικός, συγγραφέας.
* Οι Διοργανωτές ευχαριστούν ιδιαίτερα τους ομιλητές/ομιλήτριες, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το εμπλεκόμενο προσωπικό του, την πολιτιστική ομάδα Art Attack για την βοήθεια της, τα ΜΜΕ που πρόβαλλαν την εκδήλωση και στους παρευρισκόμενους/ες .
Monday, November 26, 2007
Πρόγραμμα επιστημονικού συνεδρίου για τον Αντόνιο Γκράμσι
ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
[Κ.Π.Ε.]
EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Ο Αντόνιο Γκράμσι στις σημερινές
Κοινωνικές Επιστήμες και τη Θεωρία
Παρασκευή 30 Νοεμβρίου και
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007
Αμθιθέατρο Σάκη Καράγιωργα
Πάντειο Πανεπιστήμιο, Λ. Συγγρού 136, Αθήνα
Πρόγραμμα εργασιών
Παρασκευή 30 Νοεμβρίου
12.00-13.30 Πρώτη συνεδρία: Διαδρομές της Γκραμσιανής σκέψης στις ανθρωπιστικές και στις κοινωνικές επιστήμες Πρόεδρος: Λ. Κωτσονόπουλος
Γιάννης Βούλγαρης: Αναγνώσεις του Γκράμσι. Από το εθνικό, στο ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο.
Μαριλένα Σημίτη: Δυο όψεις της κοινωνίας των πολιτών: Η πάλη για ηγεμονία
Ιωάννα Λαλιώτου: Η επίδραση του Γκράμσι στις πολιτισμικές σπουδές τη δεκαετία 70-80
Έφη Γαζή: Ο Γκράμσι στην Ινδία. Η προβληματικη της «ιστορίας των υπαλλήλων τάξεων» (subaltern history)
Συζήτηση 13.30-13.45
16.30-18.00 Δεύτερη Συνεδρία: Ο Γκράμσι στις πολιτισμικές σπουδές
Πρόεδρος: Γρηγόρης Ανανιάδης
Γιώργος Γιαννακόπουλος: Ηγεμονία, Οριενταλισμός και Διανοούμενοι: Για την Γκραμσιανή στιγμή στο έργο του Edward Said
Eυαγγελή Αρ. Ντάτση: Η λανθάνουσα δυναμική των osservazioni sul folklore στις μέρες της παγκοσμιοποίησης
Νάγια Γιαννακίτσα: Αντόνιο Γκράμσι και λογοτεχνία
Μυρσίνη Ζορμπά: Ηγεμονία και μετα-ηγεμονία στις πολιτισμικές σπουδές: Θεωρητική και πολιτική διαδρομή της Γκραμσιανής ιδέας
Συζήτηση 18.00-18.15
Διάλειμμα 18.15-18.30
18.30-19.30 Τρίτη Συνεδρία: Δοκιμάζοντας γκραμσιανές έννοιες στην ελληνική εμπειρία Πρόεδρος: Βασιλική Γεωργιάδου
Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Η ιστορική ιδιοτυπία, η «ηγεμονία» και η αυτονομία των κινημάτων στον Γκράμσι: Μεθοδολογικοί άξονες για την προσέγγιση της ιστορίας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα
Αλέξανδρος Σακελλαρίου: Ο Α. Γκράμσι και η μελέτη της θρησκείας: η σκέψη του Γκράμσι ως ερέθισμα και ‘εργαλείο’ για την Κοινωνιολογία της Θρησκείας
Μαρίνα Κόντη: Τα θέματα της έκθεσης ιδεών στις Πανελλήνιες Εξετάσεις (1983-2001). Δοκιμάζοντας τη γκραμσιανή έννοια του κοινού νου
Συζήτηση 19.30-19.45
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου
10.00-11.30 Πρώτη Συνεδρία: Ο Γκράμσι στην Πολιτική Επιστήμη και τις Διεθνείς Σχέσεις Πρόεδρος: Στέφανος Παπαγεωργίου
Άλκης Ρήγος: Η επικαιρότητα της σκέψης του Γκράμσι και η έννοια της κοινωνίας πολιτών
Σπύρος Μακρής: Μαρξισμός και Διεθνείς Σχέσεις. Από τον Antonio Gramsci στο Robert W. Cox
Αθανάσιος Τσακίρης: Η επικαιρότητα της σκέψης του Α. Γκράμσι για τα εργατικά συνδικάτα σε συνθήκες «νεοφιλελεύθερης Ηγεμονίας» και «παγκοσμιοποίησης»
Ολίβια Κυριακίδου: Γκράμσι και φύλο στις εργασιακές σχέσεις
Συζήτηση 11.30-11.45
Διάλειμμα 11.45-12.00
12.00-13.00 Δεύτερη Συνεδρία: Γκραμσιανές προσεγγίσεις στην γλώσσα, την αισθητική και τη θεωρία Πρόεδρος: Παντελής Μπασάκος
Γιάννης Παπαθεοδώρου: Διαβάζοντας τον Ηγεμόνα. Πολιτικές της ανάγνωσης στον Γκράμσι και στον Αλτουσέρ
Τάκης Πούλος: Δύο τροπές του αισθητικού: Κρότσε και Γκράμσι
Μαρία Τζεβελέκου: Τα Τετράδια της φυλακής: προ-θεωρητικές παραδοχές και θεωρίες για τη γλώσσα
Συζήτηση 13.00-13.15
16.00-17.00 Τρίτη Συνεδρία: Γκραμσιανή προβληματική και ζητήματα ιστορίας
Πρόεδρος: Μανόλης Αγγελίδης
Σπύρος Μαρκέτος: Γκράμσι και φασισμός
Θανάσης Καμπαγιάννης: Όταν ο Τρότσκι συνάντησε τον Γκράμσι – Μια συγκριτική ανάγνωση των Προβλημάτων της καθημερινής ζωής του Λέον Τρότσκι και των Τετραδίων της Φυλακής του Αντόνιο Γκράμσι
Αντώνης Λιάκος & Ελένη Λάλου: Ο Γκράμσι και το Έθνος
Συζήτηση 17.00-17.15
Διάλειμμα 17.15-17.30
17.30-18.30 Τέταρτη Συνεδρία: Γκραμσιανές διαστάσεις στην πολιτική θεωρία
Πρόεδρος: Γεράσιμος Μοσχονάς
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος: Διαδρομές της Ηγεμονίας: Αναζητώντας μία γκραμσιανή έννοια στις θεωρίες του κοινωνικού κράτους.
Βασίλης Μαγκλάρας & Γιώργος Παγουλάτος: Συναίνεση και υποταγή: όψεις της θεωρίας του Γκράμσι για το πολιτικό
Κωνσταντίνος Κωστόπουλος: Οι διανοούμενοι στον Γκράμσι και θεωρίες περί διανοουμένων.
Συζήτηση 18.30-18.45
ΛΗΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Συμμετέχοντες
Μανόλης Αγγελίδης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γρηγόρης Ανανιάδης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιάννης Βούλγαρης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Έφη Γαζή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Βασιλική Γεωργιάδου: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νάγια Γιαννακίτσα: Φιλόλογος, υποψήφια διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιώργος Γιαννακόπουλος: Πολιτικός Επιστήμονας
Μυρσίνη Ζορμπά: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Θανάσης Καμπαγιάννης: Πολιτικός Επιστήμονας
Μαρίνα Kόντη: Κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης
Oλίβια Κυριακίδου: Παν/μιο Αιγαίου
Κωστόπουλος Κωνσταντίνος: Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος: Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ιωάννα Λαλιώτου: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ελένη Λάλου: Ιστορικός
Αντώνης Λιάκος: Ε.Κ. Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Δρ Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Βασίλης Μαγκλάρας: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Σπύρος Μακρής: Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Σπύρος Μαρκέτος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Γεράσιμος Μοσχονάς: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Παντελής Μπασάκος: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Eυαγγελή Αρ. Ντάτση: Πολιτισμική ανθρωπολόγος
Γ. Παγουλάτος, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Στέφανος Παπαγεωργίου: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιάννης Παπαθεοδώρου: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Παναγιώτης Πούλος: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Άλκης Ρήγος: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αλέξανδρος Σακελλαρίου: Υποψήφιος διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μαριλένα Σημίτη: Πανεπιστήμιο Πειραιά
Αθανάσιος Τσακίρης: Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, Ε.Κ. Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μαρία Τζεβελέκου: Γλωσσολόγος, Διευθύντρια Ερευνών, Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου.
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
http://kpe-tpei-panteio.blogspot.com/index.html
e-mail: kpe.panteion@gmail.com
ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
[Κ.Π.Ε.]
EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Ο Αντόνιο Γκράμσι στις σημερινές
Κοινωνικές Επιστήμες και τη Θεωρία
Παρασκευή 30 Νοεμβρίου και
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2007
Αμθιθέατρο Σάκη Καράγιωργα
Πάντειο Πανεπιστήμιο, Λ. Συγγρού 136, Αθήνα
Πρόγραμμα εργασιών
Παρασκευή 30 Νοεμβρίου
12.00-13.30 Πρώτη συνεδρία: Διαδρομές της Γκραμσιανής σκέψης στις ανθρωπιστικές και στις κοινωνικές επιστήμες Πρόεδρος: Λ. Κωτσονόπουλος
Γιάννης Βούλγαρης: Αναγνώσεις του Γκράμσι. Από το εθνικό, στο ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο.
Μαριλένα Σημίτη: Δυο όψεις της κοινωνίας των πολιτών: Η πάλη για ηγεμονία
Ιωάννα Λαλιώτου: Η επίδραση του Γκράμσι στις πολιτισμικές σπουδές τη δεκαετία 70-80
Έφη Γαζή: Ο Γκράμσι στην Ινδία. Η προβληματικη της «ιστορίας των υπαλλήλων τάξεων» (subaltern history)
Συζήτηση 13.30-13.45
16.30-18.00 Δεύτερη Συνεδρία: Ο Γκράμσι στις πολιτισμικές σπουδές
Πρόεδρος: Γρηγόρης Ανανιάδης
Γιώργος Γιαννακόπουλος: Ηγεμονία, Οριενταλισμός και Διανοούμενοι: Για την Γκραμσιανή στιγμή στο έργο του Edward Said
Eυαγγελή Αρ. Ντάτση: Η λανθάνουσα δυναμική των osservazioni sul folklore στις μέρες της παγκοσμιοποίησης
Νάγια Γιαννακίτσα: Αντόνιο Γκράμσι και λογοτεχνία
Μυρσίνη Ζορμπά: Ηγεμονία και μετα-ηγεμονία στις πολιτισμικές σπουδές: Θεωρητική και πολιτική διαδρομή της Γκραμσιανής ιδέας
Συζήτηση 18.00-18.15
Διάλειμμα 18.15-18.30
18.30-19.30 Τρίτη Συνεδρία: Δοκιμάζοντας γκραμσιανές έννοιες στην ελληνική εμπειρία Πρόεδρος: Βασιλική Γεωργιάδου
Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Η ιστορική ιδιοτυπία, η «ηγεμονία» και η αυτονομία των κινημάτων στον Γκράμσι: Μεθοδολογικοί άξονες για την προσέγγιση της ιστορίας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα
Αλέξανδρος Σακελλαρίου: Ο Α. Γκράμσι και η μελέτη της θρησκείας: η σκέψη του Γκράμσι ως ερέθισμα και ‘εργαλείο’ για την Κοινωνιολογία της Θρησκείας
Μαρίνα Κόντη: Τα θέματα της έκθεσης ιδεών στις Πανελλήνιες Εξετάσεις (1983-2001). Δοκιμάζοντας τη γκραμσιανή έννοια του κοινού νου
Συζήτηση 19.30-19.45
Σάββατο 1 Δεκεμβρίου
10.00-11.30 Πρώτη Συνεδρία: Ο Γκράμσι στην Πολιτική Επιστήμη και τις Διεθνείς Σχέσεις Πρόεδρος: Στέφανος Παπαγεωργίου
Άλκης Ρήγος: Η επικαιρότητα της σκέψης του Γκράμσι και η έννοια της κοινωνίας πολιτών
Σπύρος Μακρής: Μαρξισμός και Διεθνείς Σχέσεις. Από τον Antonio Gramsci στο Robert W. Cox
Αθανάσιος Τσακίρης: Η επικαιρότητα της σκέψης του Α. Γκράμσι για τα εργατικά συνδικάτα σε συνθήκες «νεοφιλελεύθερης Ηγεμονίας» και «παγκοσμιοποίησης»
Ολίβια Κυριακίδου: Γκράμσι και φύλο στις εργασιακές σχέσεις
Συζήτηση 11.30-11.45
Διάλειμμα 11.45-12.00
12.00-13.00 Δεύτερη Συνεδρία: Γκραμσιανές προσεγγίσεις στην γλώσσα, την αισθητική και τη θεωρία Πρόεδρος: Παντελής Μπασάκος
Γιάννης Παπαθεοδώρου: Διαβάζοντας τον Ηγεμόνα. Πολιτικές της ανάγνωσης στον Γκράμσι και στον Αλτουσέρ
Τάκης Πούλος: Δύο τροπές του αισθητικού: Κρότσε και Γκράμσι
Μαρία Τζεβελέκου: Τα Τετράδια της φυλακής: προ-θεωρητικές παραδοχές και θεωρίες για τη γλώσσα
Συζήτηση 13.00-13.15
16.00-17.00 Τρίτη Συνεδρία: Γκραμσιανή προβληματική και ζητήματα ιστορίας
Πρόεδρος: Μανόλης Αγγελίδης
Σπύρος Μαρκέτος: Γκράμσι και φασισμός
Θανάσης Καμπαγιάννης: Όταν ο Τρότσκι συνάντησε τον Γκράμσι – Μια συγκριτική ανάγνωση των Προβλημάτων της καθημερινής ζωής του Λέον Τρότσκι και των Τετραδίων της Φυλακής του Αντόνιο Γκράμσι
Αντώνης Λιάκος & Ελένη Λάλου: Ο Γκράμσι και το Έθνος
Συζήτηση 17.00-17.15
Διάλειμμα 17.15-17.30
17.30-18.30 Τέταρτη Συνεδρία: Γκραμσιανές διαστάσεις στην πολιτική θεωρία
Πρόεδρος: Γεράσιμος Μοσχονάς
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος: Διαδρομές της Ηγεμονίας: Αναζητώντας μία γκραμσιανή έννοια στις θεωρίες του κοινωνικού κράτους.
Βασίλης Μαγκλάρας & Γιώργος Παγουλάτος: Συναίνεση και υποταγή: όψεις της θεωρίας του Γκράμσι για το πολιτικό
Κωνσταντίνος Κωστόπουλος: Οι διανοούμενοι στον Γκράμσι και θεωρίες περί διανοουμένων.
Συζήτηση 18.30-18.45
ΛΗΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Συμμετέχοντες
Μανόλης Αγγελίδης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γρηγόρης Ανανιάδης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιάννης Βούλγαρης: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Έφη Γαζή: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Βασιλική Γεωργιάδου: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Νάγια Γιαννακίτσα: Φιλόλογος, υποψήφια διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιώργος Γιαννακόπουλος: Πολιτικός Επιστήμονας
Μυρσίνη Ζορμπά: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Θανάσης Καμπαγιάννης: Πολιτικός Επιστήμονας
Μαρίνα Kόντη: Κοινωνιολόγος της εκπαίδευσης
Oλίβια Κυριακίδου: Παν/μιο Αιγαίου
Κωστόπουλος Κωνσταντίνος: Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος: Υποψήφιος Διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ιωάννα Λαλιώτου: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ελένη Λάλου: Ιστορικός
Αντώνης Λιάκος: Ε.Κ. Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μιχάλης Π. Λυμπεράτος: Δρ Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Βασίλης Μαγκλάρας: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Σπύρος Μακρής: Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Σπύρος Μαρκέτος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Γεράσιμος Μοσχονάς: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Παντελής Μπασάκος: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Eυαγγελή Αρ. Ντάτση: Πολιτισμική ανθρωπολόγος
Γ. Παγουλάτος, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Στέφανος Παπαγεωργίου: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Γιάννης Παπαθεοδώρου: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Παναγιώτης Πούλος: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Άλκης Ρήγος: Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αλέξανδρος Σακελλαρίου: Υποψήφιος διδάκτωρ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μαριλένα Σημίτη: Πανεπιστήμιο Πειραιά
Αθανάσιος Τσακίρης: Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, Ε.Κ. Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μαρία Τζεβελέκου: Γλωσσολόγος, Διευθύντρια Ερευνών, Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου.
ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
http://kpe-tpei-panteio.blogspot.com/index.html
e-mail: kpe.panteion@gmail.com
Thursday, November 22, 2007
Activism, Inc.
Θυμάστε τις προάλλες που από αυτή τη σελίδα λέγαμε για την λαθεμένη αντίληψη περί ακτιβισμού που οδηγεί σε δημιουργία ομάδων "ειδικών" στο έργο των "ακτιβισμών"; Θα σας πρότεινα να διαβάσετε ένα ενδιαφέρον βιβλίο με τίτλο 'Activism, Inc.: How the Outsourcing of Grassroots Campaigns Is Strangling Progressive Politics in America' της Dana Fisher (Stanford, CA: Stanford University Press). Αν δε θέλετε να το αγοράσετε μπορείτε να διαβάσετε ένα μικρό κομμάτι στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://www.sup.org/book.cgi?book_id=5217%20%20
http://www.sup.org/book.cgi?book_id=5217%20%20
Wednesday, November 21, 2007
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
Το κείμενο του Αμερικανού κοινωνιολόγου και εκδότη του περιοδικού Labor Notes που ακολουθεί, αν και παλιότερο (Kim Moody, “Towards an International Social-Movement Unionism”, New Left Review, No.225, Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 1997, σ.σ. 52-72), παραμένει επίκαιρο γιατί εντοπίζει τα προβλήματα των προτεινόμενων ως εναλλακτικών λύσεων που κινούνται στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού και προτείνει μια αριστερή στρατηγική για τα εργατικά συνδικάτα.
Θ.Τ.
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
«Τα συνδικάτα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», γράφει ο Ολλανδός κοινωνιολόγος Jelle Visser . Σήμερα, τα εργατικά κινήματα σε μια σειρά από χώρες έχουν αποδεχτεί αυτό το ρόλο με εκπληκτικό ενθουσιασμό. Έχουν αναλάβει αυτό το καθήκον συνειδητοποιώντας ότι η δύναμή τους εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο από τη θέση τους στην παραγωγή αλλά, και από το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που έχουν κερδίσει στα χρόνια που πέρασαν. Το κεφάλαιο και οι νεοφιλελεύθεροι σύμμαχοί του επιδιώκουν τη απογύμνωση αυτού του κρατικά χορηγούμενου δικτύου ασφαλείας από την ίδια την έννοιά του – ότι, δηλαδή, το κράτος πρόνοιας ενισχύει τη δυνατότητα των εργατών και των συνδικάτων τους να αντέξουν στους δύσκολους καιρούς.
Ως «αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», τα συνδικάτα πρέπει να παλέψουν από τα έξω. Πράγματι, στο σημερινό κόσμο, οι εργάτες και τα συνδικάτα τους χαρακτηρίζονται όλο και περισσότερο ως ξένοι ή τρίτοι όταν αρνούνται ή αντιστέκονται στην ατζέντα της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και την κούρσα προς τον πάτο που συνεπάγεται. Πολλοί συνδικαλιστές ηγέτες ελπίζουν ότι θα παίζουν και τους δύο ρόλους, όμως η σύγχρονη ατζέντα του κεφαλαίου και οι πραγματικοί στόχοι πάλης των συνδικάτων, όταν παλεύουν, είναι πράγματα αταίριαστα. Παίρνοντας τους δρόμους αντιπαλεύοντας τα κυβερνητικά σχέδια λιτότητας και τις περικοπές, τα συνδικάτα ανακάλυψαν διαφορετικούς συμμάχους στην εργατική τάξη. Οι κορυφαίοι ηγέτες θα συνεχίζουν να ταλαντεύονται μεταξύ αυτών των εναλλακτικών, υπονομεύοντας κατά καιρούς τον αγώνα, όμως η κατεύθυνση του αγώνα αυτού φαίνεται ξεκάθαρη.
Στο πεδίο της πολιτικής, προς το παρόν η κατεύθυνση είναι κυρίως αμυντική. Η υπεράσπιση των μέτρων πρόνοιας, των συντάξεων, της παροχής φροντίδας υγείας, των επιδομάτων ανεργίας και των υπαρχουσών δημοσίων υπηρεσιών υπήρξαν τα κίνητρα για τις περισσότερες από τις μαζικές και γενικές απεργίες των πιο πρόσφατων ετών. Υπήρξε επίσης ανάγκη υπεράσπισης των κοινωνικών κερδών ειδικών ομάδων, όπως η θετική δράση ή τα δικαιώματα των μεταναστών, όπου αυτές υφίστανται. Περιστασιακώς, στον τομέα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, τα συνδικάτα είχαν κάποια κέρδη, όπως στην περίπτωση των Γάλλων φορτηγατζήδων ή στον αγώνα για τη σμίκρυνση της εργάσιμης εβδομάδας στη Γερμανία, όμως συστατικό στοιχείο της περιόδου θα είναι ο αμυντικός χαρακτήρας των αγώνων μέχρις ότου ο κόσμος της εργασίας οικοδομήσει και επεκτείνει τη δύναμή του τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές επίπεδο. Υπάρχει μια τάση μέσα στην πολιτική Αριστερά και στους υποστηρικτές της οργανωμένης εργασίας να θεωρούν τους αμυντικούς αγώνες κακούς ή ανεπαρκείς τρόπον τινά. Εν τούτοις, σχεδόν όλα τα ξεσπάσματα της εργατικής τάξης και οι νίκες στη διάρκεια της ιστορίας έχουν τις ρίζες τους σε αμυντικούς αγώνες – όταν οι εργοδότες και / ή οι κυβερνήσεις αποπειρώνται να πάρουν πίσω κάτι που έχει πρόσφατα κερδηθεί ή απλώς κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Σ’ αυτή την πορεία, οι αμυντικοί αγώνες παρέχουν το χρόνο και το πλαίσιο ώστε ο χώρος της εργασίας να στρατεύσει κόσμο και να χτίσει ή να ξαναχτίσει της οργανώσεις της. Οι σειρήνες της «συνεργασίας», όμως, μας πληροφορούν ότι οι αμυντικοί αγώνες: α) δεν έχουν καμία τύχη στην παγκόσμια οικονομία, ή β) είναι συντηρητικοί και οπισθοδρομικοί. Προτείνουν, αντιθέτως, διάφορες μορφές ευρύτερης κοινωνικής συνεργασίας που υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν την οικονομία, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι τα συνδικάτα θα εγκαταλείψουν την απέλπιδα πάλη για σημαντικές βελτιώσεις της εργασίας, των εισοδημάτων, ή των ευρύτερων κοινωνικών παροχών. Αυτές οι διάφορες μορφές κοινωνικής συνεργασίας ή κοινωνικού συμβολαίου γίνονται αντιληπτές ως εναλλακτικές προτάσεις σε σχέση με τον αγώνα – ένας εύκολος δρόμος για την ανανέωση της κατάστασης ευημερίας.
Μια εκδοχή της είναι η φιλελεύθερη-λαϊκίστικη άποψη που εκφράζεται από συγγραφείς όπως ο Jeremy Rifkin στις Η.Π.Α. και ο Will Hutton στο Η.Β. και υποστηρίζει ένα είδος συνεργατικού καπιταλισμού, όπου οι διάφορες οργανώσεις της «κοινωνίας πολιτών» δρουν ως αντίβαρα στις διάφορες μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή προσπαθούν να αναλάβουν κάποιο θεσμικό ρόλο στο εσωτερικό τους ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν επιρροή στις κύριες επιχειρηματικές αποφάσεις . Δίνουν έμφαση στην ιδέα ενός «κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ του κεφαλαίου και της «κοινωνίας πολιτών» ή του «Τρίτου Τομέα» των μη κυβερνητικών οργανώσεων και εθελοντών που θα δημιουργήσουν έναν πιο ευγενή και απαλό καπιταλισμό. Άλλοι απευθύνουν έκκληση για τη χρήση των ταμείων συντάξεων ως μέσων άσκησης επιρροής στην κατεύθυνση των επενδύσεων .
Όλα αυτά τα σχέδια έχουν ως κοινή την ανείπωτη άποψη ότι οι σημερινές πολυεθνικές επιχειρήσεις αποτελούν παθητικά ιδρύματα που παίρνουν κακές αποφάσεις στηριγμένα σε κοντόφθαλμες αντιλήψεις περί κερδοφορίας. Γίνεται επίσης μια υπόθεση στις περισσότερες περιπτώσεις ότι είναι δυνατός ο έλεγχος αυτών των παγκοσμίως δραστηριοποιημένων επιχειρήσεων στο εθνικό επίπεδο μέσω αύξησης της αντιπροσώπευσης των «συνεταίρων» - όπως τα συνδικάτα ή διάφορες κοινοτικές οργανώσεις – ή των πραγματικών μετόχων που δρουν μέσω των ταμείων συντάξεων. Στην εκδοχή αυτή, επιδεικνύονται μεγάλα νούμερα για να δείξουν τη δυνητική ισχύ των ταμείων συντάξεων σε περίπτωση που περάσουν υπό δημοκρατικό έλεγχο. Παραδείγματος χάριν, στις Η.Π.Α. τα ταμεία συντάξεων ελέγχουν το 25% του συνόλου των μετοχών. Αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι το υπόλοιπο 75% των μετοχών είναι σιγουρευμένο στα χέρια των οικογενειών του πλουσιότερου 10% του έθνους (25% του συνόλου των μετοχών) και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (50%) που αυτές οι ίδιες οικογένειες δυσανάλογα επηρεάζουν ή κατέχουν .
Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΩΝ
Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα για τον καπιταλισμό των ταμείων συντάξεων είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο δημοκρατικού επηρεασμού των επενδυτικών προτεραιοτήτων της κοινωνίας. Στην πράξη, στις Η.Π.Α., μια από τις πολύ λίγες χώρες, μαζί με το Η.Β., όπου τα ταμεία συντάξεων έχουν κάποια σημασία, οι μετοχές, εδώ και δεκαετίες, δεν αποτελούν πηγή επενδυτικών κεφαλαίων. Οι κεφαλαιακές δαπάνες προκύπτουν αποκλειστικά από εσωτερικώς παραχθέντα κέρδη. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, τα εσωτερικά κεφάλαια κάλυπταν το 95% των κεφαλαιακών δαπανών, και από το 1990 το 100%. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, περισσότερες μετοχές έχουν «εξαφανισθεί» από όσες έχουν εκδοθεί. Ο λόγος είναι ότι οι μετοχές έχουν γίνει ένα από τα πλέον πρόσφατα ανταγωνιστικά όπλα στον πόλεμο για μερίδια αγοράς, στην έκρηξη των συγχωνεύσεων και εξαγορών κατά τις δεκαετίες ’80 και ’90 - $ 1,5 τρισεκατομμύρια σε συγχωνεύσεις και εξαγορές και $ 500 δισεκατομμύρια σε προσφορές εταιριών για εξαγορά μετοχών από τους μετόχους τους . Πρόκειται για ένα παιχνίδι στο οποίο τα ταμεία συντάξεων δεν μπορούν να παίξουν.
Οι διάφορες αυτές προτάσεις περί συνεταίρων και μετόχων στηρίζονται πάντα σε μια ανάλυση που εξαφανίζει τις πραγματικές σχέσεις εξουσίας. Η καπιταλιστική επιχείρηση γίνεται απλώς ένας πιο πορώδης θεσμός με ουδέτερους στόχους και διάφορους «συνεργάτες» των οποίων τα συμφέροντα μπορούν να εναρμονίζονται μεταξύ τους και με την κοινωνία ως σύνολο. Όπως τόνισε μια ομάδα Βρετανών ερευνητών σχετικά με την ερμηνεία του Will Hutton, «το όραμα στηρίζεται σε μια πολιτική φαντασίωση περί γενικών ωφελημάτων για όλους τους συνεργάτες και η οικονομική τους ανάλυση δεν αντιμετωπίζει τη δομική πραγματικότητα της αναδιανεμητικής σύγκρουσης μεταξύ των συνεργατών ». Η πιο φανερή σύγκρουση είναι αυτή μεταξύ των εργαζομένων και των πραγματικών ιδιοκτητών, υπάρχουν όμως και άλλες, όπως αυτή μεταξύ των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για τον καθορισμό τιμών ή επιβαρύνσεων.
Σε άλλες εκδοχές, η ιδιοκτησία γίνεται «κοινωνική» απλώς επειδή η τάξη των καπιταλιστών μοιράζεται την ιδιοκτησία μέσω μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων αξιώσεων επί του πλούτου. Όμως, όπως τόνισε το 1910 ο Αυστριακός Μαρξιστής Rudolph Hilferding, η κατοχή μετοχών ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος συγκέντρωσης κεφαλαίου. Επέτρεψε στους μεγάλους καπιταλιστές να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια πολλών μικρών μετόχων ˙ δεν μείωσε ούτε τον έλεγχο ούτε την εξουσία τους, αλλά την ενίσχυσε . Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές αποτελούν απλώς τη σύγχρονη μορφή αυτής της πραγματικότητας. Πράγματι, οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετοχών τα τελευταία χρόνια υπήρξαν οι εταιρείες που ενεπλάκησαν σε τέτοιες δραστηριότητες. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, $ 1,4 τρισεκατομμύρια σε μετοχές καταβροχθίστηκαν για συγχωνεύσεις και εξαγορές, ενώ άλλα 500 δισεκατομμύρια πήγαν σε επαναγορές μετοχών από τις εταιρείες – για την πλήρη ενδυνάμωση της ισχύος αυτών που βρίσκονται στο κέντρο του ελέγχου .
Ακόμη πιο αξιοσημείωτη από την απόπειρα μετατροπής της ιδιοκτησίας μετοχών σε κάποιας μορφής κοινωνικής δημοκρατίας είναι η εκτίμηση για το καπιταλιστικό κράτος πάνω στην οποία στηρίζεται το όραμα του Rifkin περί ενός «Τρίτου Τομέα». Γνωρίζοντας ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι εθελοντικές ενώσεις που συνθέτουν αυτόν τον «Τρίτο Τομέα» είναι σφιγμένες οικονομικά, πρότεινε μια σειρά κρατικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Για να ηχεί ρεαλιστική αυτή η πρόταση, ισχυρίζεται ότι το κράτος όλο και πιο πολύ «αποδεσμεύεται από τα συμφέροντα της εμπορικής οικονομίας και ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα της κοινωνικής οικονομίας ». Είναι δύσκολο να φανταστούμε ακριβώς για ποιο σύγχρονο κράτος θα μπορούσε να ομιλεί.
Τα προβλήματα με όλες αυτές τις εναλλακτικές, σε σχέση με τον αγώνα, λύσεις είναι ότι οι σημερινές μεγάλες επιχειρήσεις, με πρωτοπόρες τις πολυεθνικές, είναι εντελώς ληστρικές κι εξαπολύουν ταξικό πόλεμο για να επεκτείνουν τις παγκόσμιες αυτοκρατορίες και να αποκαταστήσουν τα μυθώδη ποσοστά κέρδους παλαιότερων δεκαετιών. Τα κράτη ακολουθούν την πρωτοπορία των πολυεθνικών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια άμορφη «κοινωνία πολιτών» ως αντίβαρο και αυτή είναι η οργανωμένη εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της. Σε τελευταία ανάλυση, φυσικά, κανένα στοιχείο από τις προτάσεις αυτές δεν εγγυάται τη δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας, αφού οι βασικοί μηχανισμοί επενδύσεων και εσωτερικής κερδοφορίας μένουν ανέπαφες.
Όλα αυτά τα σχέδια αντιπροσώπευσης στους θεσμούς του κεφαλαίου καταλήγουν σε εκδοχές συνεργασίας όπου τα συνδικάτα ή άλλα μέλη της κοινωνίας πολιτών σύρονται στον πόλεμο, δηλαδή στον πραγματικό καπιταλιστικό ανταγωνισμό, που είναι πιο πιθανό να καταστρέψει θέσεις εργασίας παρά να δημιουργήσει. Η εργατική τάξη δεν μπορεί να προχωρήσει μέσω τέτοιου ανταγωνισμού. Ο ιστορικός της ρόλος είναι να περιορίσει και τελικά να εξαφανίσει αυτή την καταστρεπτική δύναμη.
Η πάλη για τη μείωση του χρόνου εργασίας, το κύριο επιθετικό αίτημα της εργατικής τάξης, μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε πολιτική πάλη όπως κατά το 19ο αιώνα και τη δεκαετία του ’30. Η πάλη για τη διατήρηση των δημόσιας χρηματοδότησης συντάξεων, της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης στις Η.Π.Α., αποτελεί μέρος αυτού του αγώνα για τη μείωση του χρόνου εργασίας. Όμως ένας εθνικός νόμος 35 ή λιγότερων ωρών εργασίας – χωρίς μείωση μισθού και άνευ όρων – που θα ψηφιστεί από τα νομοθετικά σώματα θα συμβάλλει άμεσα στην αύξηση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της θέσης της εργατικής τάξης. Είναι σαφές ότι στις περισσότερες χώρες τα παλιά πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της εργατικής τάξης είναι απρόθυμα, ίσως και ανίκανα, να εξαπολύσουν έναν τέτοιο αγώνα. Για άλλη μια φορά το βάρος πέφτει στους ώμους των «αντιπολιτεύσεων που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις».
Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, η αναδιαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών θα μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός μακρόπνοου προγράμματος. Με όρους πολιτικής για τη συγκυρία, υπάρχει ένας στόχος που θα επιφέρει πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλο την «εξίσωση προς τα πάνω» σε όλο τον κόσμο – η διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου. Για τον Τρίτο Κόσμο, το χρέος στις τράπεζες του Βορρά είναι σαν μια υποθήκη χωρίς ημερομηνία λήξης. Το 1994, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το χρέος αυτό ανερχόταν σε 2,5 τρισεκατομμύρια σε σχέση με $ 906 δισεκατομμύρια το 1980, την εποχή περίπου που η κρίση του χρέους του Τρίτου Κόσμου ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια . Πρόκειται για αύξηση μεγαλύτερη από 250% παρά το γεγονός ότι το σύνολο του νέου δανεισμού του Τρίτου Κόσμου χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή του αρχικού χρέους, που στην ουσία αποπληρώθηκε πάρα πολλές φορές. Η διαγραφή του χρέους αυτού ή ακόμη και η προοδευτική του μείωση θα απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε τόκους που καταβάλλονται ετησίως στις τράπεζες ή στους κατόχους ομολόγων του Βορρά από τις κυβερνήσεις του Νότου. Εκεί όπου τα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις είναι σε θέση να αγωνιστούν για την κατάλληλη κατανομή των νέων πόρων που θα απελευθέρωνε αυτή η διαγραφή, θα μπορέσουν να αποκατασταθούν ή ακόμη και να επεκταθούν κοινωνικά προγράμματα που θα παρείχαν το αναγκαίο δίχτυ ασφάλειας για πάρα πολλούς ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο. Είναι αυτονόητο ότι μια δημιουργική ανακατανομή αυτού του δυνητικού πλούτου προϋποθέτει την ύπαρξη ισχυρών εργατικών κινημάτων τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Όμως είναι ένας κοινός στόχος που θα βοηθήσει πολύ την ενίσχυση των δεσμών των κινημάτων στα δύο αυτά μέρη του κόσμου που το κεφάλαιο πάντοτε επιδίωκε να στρέφει το ένα εναντίον του άλλου.
Μετάφραση: ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Θ.Τ.
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
«Τα συνδικάτα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», γράφει ο Ολλανδός κοινωνιολόγος Jelle Visser . Σήμερα, τα εργατικά κινήματα σε μια σειρά από χώρες έχουν αποδεχτεί αυτό το ρόλο με εκπληκτικό ενθουσιασμό. Έχουν αναλάβει αυτό το καθήκον συνειδητοποιώντας ότι η δύναμή τους εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο από τη θέση τους στην παραγωγή αλλά, και από το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που έχουν κερδίσει στα χρόνια που πέρασαν. Το κεφάλαιο και οι νεοφιλελεύθεροι σύμμαχοί του επιδιώκουν τη απογύμνωση αυτού του κρατικά χορηγούμενου δικτύου ασφαλείας από την ίδια την έννοιά του – ότι, δηλαδή, το κράτος πρόνοιας ενισχύει τη δυνατότητα των εργατών και των συνδικάτων τους να αντέξουν στους δύσκολους καιρούς.
Ως «αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», τα συνδικάτα πρέπει να παλέψουν από τα έξω. Πράγματι, στο σημερινό κόσμο, οι εργάτες και τα συνδικάτα τους χαρακτηρίζονται όλο και περισσότερο ως ξένοι ή τρίτοι όταν αρνούνται ή αντιστέκονται στην ατζέντα της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και την κούρσα προς τον πάτο που συνεπάγεται. Πολλοί συνδικαλιστές ηγέτες ελπίζουν ότι θα παίζουν και τους δύο ρόλους, όμως η σύγχρονη ατζέντα του κεφαλαίου και οι πραγματικοί στόχοι πάλης των συνδικάτων, όταν παλεύουν, είναι πράγματα αταίριαστα. Παίρνοντας τους δρόμους αντιπαλεύοντας τα κυβερνητικά σχέδια λιτότητας και τις περικοπές, τα συνδικάτα ανακάλυψαν διαφορετικούς συμμάχους στην εργατική τάξη. Οι κορυφαίοι ηγέτες θα συνεχίζουν να ταλαντεύονται μεταξύ αυτών των εναλλακτικών, υπονομεύοντας κατά καιρούς τον αγώνα, όμως η κατεύθυνση του αγώνα αυτού φαίνεται ξεκάθαρη.
Στο πεδίο της πολιτικής, προς το παρόν η κατεύθυνση είναι κυρίως αμυντική. Η υπεράσπιση των μέτρων πρόνοιας, των συντάξεων, της παροχής φροντίδας υγείας, των επιδομάτων ανεργίας και των υπαρχουσών δημοσίων υπηρεσιών υπήρξαν τα κίνητρα για τις περισσότερες από τις μαζικές και γενικές απεργίες των πιο πρόσφατων ετών. Υπήρξε επίσης ανάγκη υπεράσπισης των κοινωνικών κερδών ειδικών ομάδων, όπως η θετική δράση ή τα δικαιώματα των μεταναστών, όπου αυτές υφίστανται. Περιστασιακώς, στον τομέα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, τα συνδικάτα είχαν κάποια κέρδη, όπως στην περίπτωση των Γάλλων φορτηγατζήδων ή στον αγώνα για τη σμίκρυνση της εργάσιμης εβδομάδας στη Γερμανία, όμως συστατικό στοιχείο της περιόδου θα είναι ο αμυντικός χαρακτήρας των αγώνων μέχρις ότου ο κόσμος της εργασίας οικοδομήσει και επεκτείνει τη δύναμή του τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές επίπεδο. Υπάρχει μια τάση μέσα στην πολιτική Αριστερά και στους υποστηρικτές της οργανωμένης εργασίας να θεωρούν τους αμυντικούς αγώνες κακούς ή ανεπαρκείς τρόπον τινά. Εν τούτοις, σχεδόν όλα τα ξεσπάσματα της εργατικής τάξης και οι νίκες στη διάρκεια της ιστορίας έχουν τις ρίζες τους σε αμυντικούς αγώνες – όταν οι εργοδότες και / ή οι κυβερνήσεις αποπειρώνται να πάρουν πίσω κάτι που έχει πρόσφατα κερδηθεί ή απλώς κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Σ’ αυτή την πορεία, οι αμυντικοί αγώνες παρέχουν το χρόνο και το πλαίσιο ώστε ο χώρος της εργασίας να στρατεύσει κόσμο και να χτίσει ή να ξαναχτίσει της οργανώσεις της. Οι σειρήνες της «συνεργασίας», όμως, μας πληροφορούν ότι οι αμυντικοί αγώνες: α) δεν έχουν καμία τύχη στην παγκόσμια οικονομία, ή β) είναι συντηρητικοί και οπισθοδρομικοί. Προτείνουν, αντιθέτως, διάφορες μορφές ευρύτερης κοινωνικής συνεργασίας που υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν την οικονομία, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι τα συνδικάτα θα εγκαταλείψουν την απέλπιδα πάλη για σημαντικές βελτιώσεις της εργασίας, των εισοδημάτων, ή των ευρύτερων κοινωνικών παροχών. Αυτές οι διάφορες μορφές κοινωνικής συνεργασίας ή κοινωνικού συμβολαίου γίνονται αντιληπτές ως εναλλακτικές προτάσεις σε σχέση με τον αγώνα – ένας εύκολος δρόμος για την ανανέωση της κατάστασης ευημερίας.
Μια εκδοχή της είναι η φιλελεύθερη-λαϊκίστικη άποψη που εκφράζεται από συγγραφείς όπως ο Jeremy Rifkin στις Η.Π.Α. και ο Will Hutton στο Η.Β. και υποστηρίζει ένα είδος συνεργατικού καπιταλισμού, όπου οι διάφορες οργανώσεις της «κοινωνίας πολιτών» δρουν ως αντίβαρα στις διάφορες μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή προσπαθούν να αναλάβουν κάποιο θεσμικό ρόλο στο εσωτερικό τους ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν επιρροή στις κύριες επιχειρηματικές αποφάσεις . Δίνουν έμφαση στην ιδέα ενός «κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ του κεφαλαίου και της «κοινωνίας πολιτών» ή του «Τρίτου Τομέα» των μη κυβερνητικών οργανώσεων και εθελοντών που θα δημιουργήσουν έναν πιο ευγενή και απαλό καπιταλισμό. Άλλοι απευθύνουν έκκληση για τη χρήση των ταμείων συντάξεων ως μέσων άσκησης επιρροής στην κατεύθυνση των επενδύσεων .
Όλα αυτά τα σχέδια έχουν ως κοινή την ανείπωτη άποψη ότι οι σημερινές πολυεθνικές επιχειρήσεις αποτελούν παθητικά ιδρύματα που παίρνουν κακές αποφάσεις στηριγμένα σε κοντόφθαλμες αντιλήψεις περί κερδοφορίας. Γίνεται επίσης μια υπόθεση στις περισσότερες περιπτώσεις ότι είναι δυνατός ο έλεγχος αυτών των παγκοσμίως δραστηριοποιημένων επιχειρήσεων στο εθνικό επίπεδο μέσω αύξησης της αντιπροσώπευσης των «συνεταίρων» - όπως τα συνδικάτα ή διάφορες κοινοτικές οργανώσεις – ή των πραγματικών μετόχων που δρουν μέσω των ταμείων συντάξεων. Στην εκδοχή αυτή, επιδεικνύονται μεγάλα νούμερα για να δείξουν τη δυνητική ισχύ των ταμείων συντάξεων σε περίπτωση που περάσουν υπό δημοκρατικό έλεγχο. Παραδείγματος χάριν, στις Η.Π.Α. τα ταμεία συντάξεων ελέγχουν το 25% του συνόλου των μετοχών. Αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι το υπόλοιπο 75% των μετοχών είναι σιγουρευμένο στα χέρια των οικογενειών του πλουσιότερου 10% του έθνους (25% του συνόλου των μετοχών) και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (50%) που αυτές οι ίδιες οικογένειες δυσανάλογα επηρεάζουν ή κατέχουν .
Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΩΝ
Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα για τον καπιταλισμό των ταμείων συντάξεων είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο δημοκρατικού επηρεασμού των επενδυτικών προτεραιοτήτων της κοινωνίας. Στην πράξη, στις Η.Π.Α., μια από τις πολύ λίγες χώρες, μαζί με το Η.Β., όπου τα ταμεία συντάξεων έχουν κάποια σημασία, οι μετοχές, εδώ και δεκαετίες, δεν αποτελούν πηγή επενδυτικών κεφαλαίων. Οι κεφαλαιακές δαπάνες προκύπτουν αποκλειστικά από εσωτερικώς παραχθέντα κέρδη. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, τα εσωτερικά κεφάλαια κάλυπταν το 95% των κεφαλαιακών δαπανών, και από το 1990 το 100%. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, περισσότερες μετοχές έχουν «εξαφανισθεί» από όσες έχουν εκδοθεί. Ο λόγος είναι ότι οι μετοχές έχουν γίνει ένα από τα πλέον πρόσφατα ανταγωνιστικά όπλα στον πόλεμο για μερίδια αγοράς, στην έκρηξη των συγχωνεύσεων και εξαγορών κατά τις δεκαετίες ’80 και ’90 - $ 1,5 τρισεκατομμύρια σε συγχωνεύσεις και εξαγορές και $ 500 δισεκατομμύρια σε προσφορές εταιριών για εξαγορά μετοχών από τους μετόχους τους . Πρόκειται για ένα παιχνίδι στο οποίο τα ταμεία συντάξεων δεν μπορούν να παίξουν.
Οι διάφορες αυτές προτάσεις περί συνεταίρων και μετόχων στηρίζονται πάντα σε μια ανάλυση που εξαφανίζει τις πραγματικές σχέσεις εξουσίας. Η καπιταλιστική επιχείρηση γίνεται απλώς ένας πιο πορώδης θεσμός με ουδέτερους στόχους και διάφορους «συνεργάτες» των οποίων τα συμφέροντα μπορούν να εναρμονίζονται μεταξύ τους και με την κοινωνία ως σύνολο. Όπως τόνισε μια ομάδα Βρετανών ερευνητών σχετικά με την ερμηνεία του Will Hutton, «το όραμα στηρίζεται σε μια πολιτική φαντασίωση περί γενικών ωφελημάτων για όλους τους συνεργάτες και η οικονομική τους ανάλυση δεν αντιμετωπίζει τη δομική πραγματικότητα της αναδιανεμητικής σύγκρουσης μεταξύ των συνεργατών ». Η πιο φανερή σύγκρουση είναι αυτή μεταξύ των εργαζομένων και των πραγματικών ιδιοκτητών, υπάρχουν όμως και άλλες, όπως αυτή μεταξύ των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για τον καθορισμό τιμών ή επιβαρύνσεων.
Σε άλλες εκδοχές, η ιδιοκτησία γίνεται «κοινωνική» απλώς επειδή η τάξη των καπιταλιστών μοιράζεται την ιδιοκτησία μέσω μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων αξιώσεων επί του πλούτου. Όμως, όπως τόνισε το 1910 ο Αυστριακός Μαρξιστής Rudolph Hilferding, η κατοχή μετοχών ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος συγκέντρωσης κεφαλαίου. Επέτρεψε στους μεγάλους καπιταλιστές να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια πολλών μικρών μετόχων ˙ δεν μείωσε ούτε τον έλεγχο ούτε την εξουσία τους, αλλά την ενίσχυσε . Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές αποτελούν απλώς τη σύγχρονη μορφή αυτής της πραγματικότητας. Πράγματι, οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετοχών τα τελευταία χρόνια υπήρξαν οι εταιρείες που ενεπλάκησαν σε τέτοιες δραστηριότητες. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, $ 1,4 τρισεκατομμύρια σε μετοχές καταβροχθίστηκαν για συγχωνεύσεις και εξαγορές, ενώ άλλα 500 δισεκατομμύρια πήγαν σε επαναγορές μετοχών από τις εταιρείες – για την πλήρη ενδυνάμωση της ισχύος αυτών που βρίσκονται στο κέντρο του ελέγχου .
Ακόμη πιο αξιοσημείωτη από την απόπειρα μετατροπής της ιδιοκτησίας μετοχών σε κάποιας μορφής κοινωνικής δημοκρατίας είναι η εκτίμηση για το καπιταλιστικό κράτος πάνω στην οποία στηρίζεται το όραμα του Rifkin περί ενός «Τρίτου Τομέα». Γνωρίζοντας ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι εθελοντικές ενώσεις που συνθέτουν αυτόν τον «Τρίτο Τομέα» είναι σφιγμένες οικονομικά, πρότεινε μια σειρά κρατικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Για να ηχεί ρεαλιστική αυτή η πρόταση, ισχυρίζεται ότι το κράτος όλο και πιο πολύ «αποδεσμεύεται από τα συμφέροντα της εμπορικής οικονομίας και ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα της κοινωνικής οικονομίας ». Είναι δύσκολο να φανταστούμε ακριβώς για ποιο σύγχρονο κράτος θα μπορούσε να ομιλεί.
Τα προβλήματα με όλες αυτές τις εναλλακτικές, σε σχέση με τον αγώνα, λύσεις είναι ότι οι σημερινές μεγάλες επιχειρήσεις, με πρωτοπόρες τις πολυεθνικές, είναι εντελώς ληστρικές κι εξαπολύουν ταξικό πόλεμο για να επεκτείνουν τις παγκόσμιες αυτοκρατορίες και να αποκαταστήσουν τα μυθώδη ποσοστά κέρδους παλαιότερων δεκαετιών. Τα κράτη ακολουθούν την πρωτοπορία των πολυεθνικών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια άμορφη «κοινωνία πολιτών» ως αντίβαρο και αυτή είναι η οργανωμένη εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της. Σε τελευταία ανάλυση, φυσικά, κανένα στοιχείο από τις προτάσεις αυτές δεν εγγυάται τη δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας, αφού οι βασικοί μηχανισμοί επενδύσεων και εσωτερικής κερδοφορίας μένουν ανέπαφες.
Όλα αυτά τα σχέδια αντιπροσώπευσης στους θεσμούς του κεφαλαίου καταλήγουν σε εκδοχές συνεργασίας όπου τα συνδικάτα ή άλλα μέλη της κοινωνίας πολιτών σύρονται στον πόλεμο, δηλαδή στον πραγματικό καπιταλιστικό ανταγωνισμό, που είναι πιο πιθανό να καταστρέψει θέσεις εργασίας παρά να δημιουργήσει. Η εργατική τάξη δεν μπορεί να προχωρήσει μέσω τέτοιου ανταγωνισμού. Ο ιστορικός της ρόλος είναι να περιορίσει και τελικά να εξαφανίσει αυτή την καταστρεπτική δύναμη.
Η πάλη για τη μείωση του χρόνου εργασίας, το κύριο επιθετικό αίτημα της εργατικής τάξης, μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε πολιτική πάλη όπως κατά το 19ο αιώνα και τη δεκαετία του ’30. Η πάλη για τη διατήρηση των δημόσιας χρηματοδότησης συντάξεων, της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης στις Η.Π.Α., αποτελεί μέρος αυτού του αγώνα για τη μείωση του χρόνου εργασίας. Όμως ένας εθνικός νόμος 35 ή λιγότερων ωρών εργασίας – χωρίς μείωση μισθού και άνευ όρων – που θα ψηφιστεί από τα νομοθετικά σώματα θα συμβάλλει άμεσα στην αύξηση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της θέσης της εργατικής τάξης. Είναι σαφές ότι στις περισσότερες χώρες τα παλιά πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της εργατικής τάξης είναι απρόθυμα, ίσως και ανίκανα, να εξαπολύσουν έναν τέτοιο αγώνα. Για άλλη μια φορά το βάρος πέφτει στους ώμους των «αντιπολιτεύσεων που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις».
Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, η αναδιαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών θα μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός μακρόπνοου προγράμματος. Με όρους πολιτικής για τη συγκυρία, υπάρχει ένας στόχος που θα επιφέρει πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλο την «εξίσωση προς τα πάνω» σε όλο τον κόσμο – η διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου. Για τον Τρίτο Κόσμο, το χρέος στις τράπεζες του Βορρά είναι σαν μια υποθήκη χωρίς ημερομηνία λήξης. Το 1994, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το χρέος αυτό ανερχόταν σε 2,5 τρισεκατομμύρια σε σχέση με $ 906 δισεκατομμύρια το 1980, την εποχή περίπου που η κρίση του χρέους του Τρίτου Κόσμου ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια . Πρόκειται για αύξηση μεγαλύτερη από 250% παρά το γεγονός ότι το σύνολο του νέου δανεισμού του Τρίτου Κόσμου χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή του αρχικού χρέους, που στην ουσία αποπληρώθηκε πάρα πολλές φορές. Η διαγραφή του χρέους αυτού ή ακόμη και η προοδευτική του μείωση θα απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε τόκους που καταβάλλονται ετησίως στις τράπεζες ή στους κατόχους ομολόγων του Βορρά από τις κυβερνήσεις του Νότου. Εκεί όπου τα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις είναι σε θέση να αγωνιστούν για την κατάλληλη κατανομή των νέων πόρων που θα απελευθέρωνε αυτή η διαγραφή, θα μπορέσουν να αποκατασταθούν ή ακόμη και να επεκταθούν κοινωνικά προγράμματα που θα παρείχαν το αναγκαίο δίχτυ ασφάλειας για πάρα πολλούς ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο. Είναι αυτονόητο ότι μια δημιουργική ανακατανομή αυτού του δυνητικού πλούτου προϋποθέτει την ύπαρξη ισχυρών εργατικών κινημάτων τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Όμως είναι ένας κοινός στόχος που θα βοηθήσει πολύ την ενίσχυση των δεσμών των κινημάτων στα δύο αυτά μέρη του κόσμου που το κεφάλαιο πάντοτε επιδίωκε να στρέφει το ένα εναντίον του άλλου.
Μετάφραση: ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
Το κείμενο του Αμερικανού κοινωνιολόγου και εκδότη του περιοδικού Labor Notes που ακολουθεί, αν και παλιότερο (Kim Moody, “Towards an International Social-Movement Unionism”, New Left Review, No.225, Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 1997, σ.σ. 52-72), παραμένει επίκαιρο γιατί εντοπίζει τα προβλήματα των προτεινόμενων ως εναλλακτικών λύσεων που κινούνται στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού και προτείνει μια αριστερή στρατηγική για τα εργατικά συνδικάτα.
Θ.Τ.
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
«Τα συνδικάτα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», γράφει ο Ολλανδός κοινωνιολόγος Jelle Visser . Σήμερα, τα εργατικά κινήματα σε μια σειρά από χώρες έχουν αποδεχτεί αυτό το ρόλο με εκπληκτικό ενθουσιασμό. Έχουν αναλάβει αυτό το καθήκον συνειδητοποιώντας ότι η δύναμή τους εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο από τη θέση τους στην παραγωγή αλλά, και από το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που έχουν κερδίσει στα χρόνια που πέρασαν. Το κεφάλαιο και οι νεοφιλελεύθεροι σύμμαχοί του επιδιώκουν τη απογύμνωση αυτού του κρατικά χορηγούμενου δικτύου ασφαλείας από την ίδια την έννοιά του – ότι, δηλαδή, το κράτος πρόνοιας ενισχύει τη δυνατότητα των εργατών και των συνδικάτων τους να αντέξουν στους δύσκολους καιρούς.
Ως «αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», τα συνδικάτα πρέπει να παλέψουν από τα έξω. Πράγματι, στο σημερινό κόσμο, οι εργάτες και τα συνδικάτα τους χαρακτηρίζονται όλο και περισσότερο ως ξένοι ή τρίτοι όταν αρνούνται ή αντιστέκονται στην ατζέντα της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και την κούρσα προς τον πάτο που συνεπάγεται. Πολλοί συνδικαλιστές ηγέτες ελπίζουν ότι θα παίζουν και τους δύο ρόλους, όμως η σύγχρονη ατζέντα του κεφαλαίου και οι πραγματικοί στόχοι πάλης των συνδικάτων, όταν παλεύουν, είναι πράγματα αταίριαστα. Παίρνοντας τους δρόμους αντιπαλεύοντας τα κυβερνητικά σχέδια λιτότητας και τις περικοπές, τα συνδικάτα ανακάλυψαν διαφορετικούς συμμάχους στην εργατική τάξη. Οι κορυφαίοι ηγέτες θα συνεχίζουν να ταλαντεύονται μεταξύ αυτών των εναλλακτικών, υπονομεύοντας κατά καιρούς τον αγώνα, όμως η κατεύθυνση του αγώνα αυτού φαίνεται ξεκάθαρη.
Στο πεδίο της πολιτικής, προς το παρόν η κατεύθυνση είναι κυρίως αμυντική. Η υπεράσπιση των μέτρων πρόνοιας, των συντάξεων, της παροχής φροντίδας υγείας, των επιδομάτων ανεργίας και των υπαρχουσών δημοσίων υπηρεσιών υπήρξαν τα κίνητρα για τις περισσότερες από τις μαζικές και γενικές απεργίες των πιο πρόσφατων ετών. Υπήρξε επίσης ανάγκη υπεράσπισης των κοινωνικών κερδών ειδικών ομάδων, όπως η θετική δράση ή τα δικαιώματα των μεταναστών, όπου αυτές υφίστανται. Περιστασιακώς, στον τομέα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, τα συνδικάτα είχαν κάποια κέρδη, όπως στην περίπτωση των Γάλλων φορτηγατζήδων ή στον αγώνα για τη σμίκρυνση της εργάσιμης εβδομάδας στη Γερμανία, όμως συστατικό στοιχείο της περιόδου θα είναι ο αμυντικός χαρακτήρας των αγώνων μέχρις ότου ο κόσμος της εργασίας οικοδομήσει και επεκτείνει τη δύναμή του τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές επίπεδο. Υπάρχει μια τάση μέσα στην πολιτική Αριστερά και στους υποστηρικτές της οργανωμένης εργασίας να θεωρούν τους αμυντικούς αγώνες κακούς ή ανεπαρκείς τρόπον τινά. Εν τούτοις, σχεδόν όλα τα ξεσπάσματα της εργατικής τάξης και οι νίκες στη διάρκεια της ιστορίας έχουν τις ρίζες τους σε αμυντικούς αγώνες – όταν οι εργοδότες και / ή οι κυβερνήσεις αποπειρώνται να πάρουν πίσω κάτι που έχει πρόσφατα κερδηθεί ή απλώς κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Σ’ αυτή την πορεία, οι αμυντικοί αγώνες παρέχουν το χρόνο και το πλαίσιο ώστε ο χώρος της εργασίας να στρατεύσει κόσμο και να χτίσει ή να ξαναχτίσει της οργανώσεις της. Οι σειρήνες της «συνεργασίας», όμως, μας πληροφορούν ότι οι αμυντικοί αγώνες: α) δεν έχουν καμία τύχη στην παγκόσμια οικονομία, ή β) είναι συντηρητικοί και οπισθοδρομικοί. Προτείνουν, αντιθέτως, διάφορες μορφές ευρύτερης κοινωνικής συνεργασίας που υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν την οικονομία, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι τα συνδικάτα θα εγκαταλείψουν την απέλπιδα πάλη για σημαντικές βελτιώσεις της εργασίας, των εισοδημάτων, ή των ευρύτερων κοινωνικών παροχών. Αυτές οι διάφορες μορφές κοινωνικής συνεργασίας ή κοινωνικού συμβολαίου γίνονται αντιληπτές ως εναλλακτικές προτάσεις σε σχέση με τον αγώνα – ένας εύκολος δρόμος για την ανανέωση της κατάστασης ευημερίας.
Μια εκδοχή της είναι η φιλελεύθερη-λαϊκίστικη άποψη που εκφράζεται από συγγραφείς όπως ο Jeremy Rifkin στις Η.Π.Α. και ο Will Hutton στο Η.Β. και υποστηρίζει ένα είδος συνεργατικού καπιταλισμού, όπου οι διάφορες οργανώσεις της «κοινωνίας πολιτών» δρουν ως αντίβαρα στις διάφορες μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή προσπαθούν να αναλάβουν κάποιο θεσμικό ρόλο στο εσωτερικό τους ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν επιρροή στις κύριες επιχειρηματικές αποφάσεις . Δίνουν έμφαση στην ιδέα ενός «κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ του κεφαλαίου και της «κοινωνίας πολιτών» ή του «Τρίτου Τομέα» των μη κυβερνητικών οργανώσεων και εθελοντών που θα δημιουργήσουν έναν πιο ευγενή και απαλό καπιταλισμό. Άλλοι απευθύνουν έκκληση για τη χρήση των ταμείων συντάξεων ως μέσων άσκησης επιρροής στην κατεύθυνση των επενδύσεων .
Όλα αυτά τα σχέδια έχουν ως κοινή την ανείπωτη άποψη ότι οι σημερινές πολυεθνικές επιχειρήσεις αποτελούν παθητικά ιδρύματα που παίρνουν κακές αποφάσεις στηριγμένα σε κοντόφθαλμες αντιλήψεις περί κερδοφορίας. Γίνεται επίσης μια υπόθεση στις περισσότερες περιπτώσεις ότι είναι δυνατός ο έλεγχος αυτών των παγκοσμίως δραστηριοποιημένων επιχειρήσεων στο εθνικό επίπεδο μέσω αύξησης της αντιπροσώπευσης των «συνεταίρων» - όπως τα συνδικάτα ή διάφορες κοινοτικές οργανώσεις – ή των πραγματικών μετόχων που δρουν μέσω των ταμείων συντάξεων. Στην εκδοχή αυτή, επιδεικνύονται μεγάλα νούμερα για να δείξουν τη δυνητική ισχύ των ταμείων συντάξεων σε περίπτωση που περάσουν υπό δημοκρατικό έλεγχο. Παραδείγματος χάριν, στις Η.Π.Α. τα ταμεία συντάξεων ελέγχουν το 25% του συνόλου των μετοχών. Αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι το υπόλοιπο 75% των μετοχών είναι σιγουρευμένο στα χέρια των οικογενειών του πλουσιότερου 10% του έθνους (25% του συνόλου των μετοχών) και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (50%) που αυτές οι ίδιες οικογένειες δυσανάλογα επηρεάζουν ή κατέχουν .
Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΩΝ
Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα για τον καπιταλισμό των ταμείων συντάξεων είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο δημοκρατικού επηρεασμού των επενδυτικών προτεραιοτήτων της κοινωνίας. Στην πράξη, στις Η.Π.Α., μια από τις πολύ λίγες χώρες, μαζί με το Η.Β., όπου τα ταμεία συντάξεων έχουν κάποια σημασία, οι μετοχές, εδώ και δεκαετίες, δεν αποτελούν πηγή επενδυτικών κεφαλαίων. Οι κεφαλαιακές δαπάνες προκύπτουν αποκλειστικά από εσωτερικώς παραχθέντα κέρδη. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, τα εσωτερικά κεφάλαια κάλυπταν το 95% των κεφαλαιακών δαπανών, και από το 1990 το 100%. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, περισσότερες μετοχές έχουν «εξαφανισθεί» από όσες έχουν εκδοθεί. Ο λόγος είναι ότι οι μετοχές έχουν γίνει ένα από τα πλέον πρόσφατα ανταγωνιστικά όπλα στον πόλεμο για μερίδια αγοράς, στην έκρηξη των συγχωνεύσεων και εξαγορών κατά τις δεκαετίες ’80 και ’90 - $ 1,5 τρισεκατομμύρια σε συγχωνεύσεις και εξαγορές και $ 500 δισεκατομμύρια σε προσφορές εταιριών για εξαγορά μετοχών από τους μετόχους τους . Πρόκειται για ένα παιχνίδι στο οποίο τα ταμεία συντάξεων δεν μπορούν να παίξουν.
Οι διάφορες αυτές προτάσεις περί συνεταίρων και μετόχων στηρίζονται πάντα σε μια ανάλυση που εξαφανίζει τις πραγματικές σχέσεις εξουσίας. Η καπιταλιστική επιχείρηση γίνεται απλώς ένας πιο πορώδης θεσμός με ουδέτερους στόχους και διάφορους «συνεργάτες» των οποίων τα συμφέροντα μπορούν να εναρμονίζονται μεταξύ τους και με την κοινωνία ως σύνολο. Όπως τόνισε μια ομάδα Βρετανών ερευνητών σχετικά με την ερμηνεία του Will Hutton, «το όραμα στηρίζεται σε μια πολιτική φαντασίωση περί γενικών ωφελημάτων για όλους τους συνεργάτες και η οικονομική τους ανάλυση δεν αντιμετωπίζει τη δομική πραγματικότητα της αναδιανεμητικής σύγκρουσης μεταξύ των συνεργατών ». Η πιο φανερή σύγκρουση είναι αυτή μεταξύ των εργαζομένων και των πραγματικών ιδιοκτητών, υπάρχουν όμως και άλλες, όπως αυτή μεταξύ των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για τον καθορισμό τιμών ή επιβαρύνσεων.
Σε άλλες εκδοχές, η ιδιοκτησία γίνεται «κοινωνική» απλώς επειδή η τάξη των καπιταλιστών μοιράζεται την ιδιοκτησία μέσω μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων αξιώσεων επί του πλούτου. Όμως, όπως τόνισε το 1910 ο Αυστριακός Μαρξιστής Rudolph Hilferding, η κατοχή μετοχών ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος συγκέντρωσης κεφαλαίου. Επέτρεψε στους μεγάλους καπιταλιστές να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια πολλών μικρών μετόχων ˙ δεν μείωσε ούτε τον έλεγχο ούτε την εξουσία τους, αλλά την ενίσχυσε . Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές αποτελούν απλώς τη σύγχρονη μορφή αυτής της πραγματικότητας. Πράγματι, οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετοχών τα τελευταία χρόνια υπήρξαν οι εταιρείες που ενεπλάκησαν σε τέτοιες δραστηριότητες. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, $ 1,4 τρισεκατομμύρια σε μετοχές καταβροχθίστηκαν για συγχωνεύσεις και εξαγορές, ενώ άλλα 500 δισεκατομμύρια πήγαν σε επαναγορές μετοχών από τις εταιρείες – για την πλήρη ενδυνάμωση της ισχύος αυτών που βρίσκονται στο κέντρο του ελέγχου .
Ακόμη πιο αξιοσημείωτη από την απόπειρα μετατροπής της ιδιοκτησίας μετοχών σε κάποιας μορφής κοινωνικής δημοκρατίας είναι η εκτίμηση για το καπιταλιστικό κράτος πάνω στην οποία στηρίζεται το όραμα του Rifkin περί ενός «Τρίτου Τομέα». Γνωρίζοντας ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι εθελοντικές ενώσεις που συνθέτουν αυτόν τον «Τρίτο Τομέα» είναι σφιγμένες οικονομικά, πρότεινε μια σειρά κρατικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Για να ηχεί ρεαλιστική αυτή η πρόταση, ισχυρίζεται ότι το κράτος όλο και πιο πολύ «αποδεσμεύεται από τα συμφέροντα της εμπορικής οικονομίας και ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα της κοινωνικής οικονομίας ». Είναι δύσκολο να φανταστούμε ακριβώς για ποιο σύγχρονο κράτος θα μπορούσε να ομιλεί.
Τα προβλήματα με όλες αυτές τις εναλλακτικές, σε σχέση με τον αγώνα, λύσεις είναι ότι οι σημερινές μεγάλες επιχειρήσεις, με πρωτοπόρες τις πολυεθνικές, είναι εντελώς ληστρικές κι εξαπολύουν ταξικό πόλεμο για να επεκτείνουν τις παγκόσμιες αυτοκρατορίες και να αποκαταστήσουν τα μυθώδη ποσοστά κέρδους παλαιότερων δεκαετιών. Τα κράτη ακολουθούν την πρωτοπορία των πολυεθνικών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια άμορφη «κοινωνία πολιτών» ως αντίβαρο και αυτή είναι η οργανωμένη εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της. Σε τελευταία ανάλυση, φυσικά, κανένα στοιχείο από τις προτάσεις αυτές δεν εγγυάται τη δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας, αφού οι βασικοί μηχανισμοί επενδύσεων και εσωτερικής κερδοφορίας μένουν ανέπαφες.
Όλα αυτά τα σχέδια αντιπροσώπευσης στους θεσμούς του κεφαλαίου καταλήγουν σε εκδοχές συνεργασίας όπου τα συνδικάτα ή άλλα μέλη της κοινωνίας πολιτών σύρονται στον πόλεμο, δηλαδή στον πραγματικό καπιταλιστικό ανταγωνισμό, που είναι πιο πιθανό να καταστρέψει θέσεις εργασίας παρά να δημιουργήσει. Η εργατική τάξη δεν μπορεί να προχωρήσει μέσω τέτοιου ανταγωνισμού. Ο ιστορικός της ρόλος είναι να περιορίσει και τελικά να εξαφανίσει αυτή την καταστρεπτική δύναμη.
Η πάλη για τη μείωση του χρόνου εργασίας, το κύριο επιθετικό αίτημα της εργατικής τάξης, μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε πολιτική πάλη όπως κατά το 19ο αιώνα και τη δεκαετία του ’30. Η πάλη για τη διατήρηση των δημόσιας χρηματοδότησης συντάξεων, της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης στις Η.Π.Α., αποτελεί μέρος αυτού του αγώνα για τη μείωση του χρόνου εργασίας. Όμως ένας εθνικός νόμος 35 ή λιγότερων ωρών εργασίας – χωρίς μείωση μισθού και άνευ όρων – που θα ψηφιστεί από τα νομοθετικά σώματα θα συμβάλλει άμεσα στην αύξηση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της θέσης της εργατικής τάξης. Είναι σαφές ότι στις περισσότερες χώρες τα παλιά πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της εργατικής τάξης είναι απρόθυμα, ίσως και ανίκανα, να εξαπολύσουν έναν τέτοιο αγώνα. Για άλλη μια φορά το βάρος πέφτει στους ώμους των «αντιπολιτεύσεων που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις».
Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, η αναδιαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών θα μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός μακρόπνοου προγράμματος. Με όρους πολιτικής για τη συγκυρία, υπάρχει ένας στόχος που θα επιφέρει πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλο την «εξίσωση προς τα πάνω» σε όλο τον κόσμο – η διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου. Για τον Τρίτο Κόσμο, το χρέος στις τράπεζες του Βορρά είναι σαν μια υποθήκη χωρίς ημερομηνία λήξης. Το 1994, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το χρέος αυτό ανερχόταν σε 2,5 τρισεκατομμύρια σε σχέση με $ 906 δισεκατομμύρια το 1980, την εποχή περίπου που η κρίση του χρέους του Τρίτου Κόσμου ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια . Πρόκειται για αύξηση μεγαλύτερη από 250% παρά το γεγονός ότι το σύνολο του νέου δανεισμού του Τρίτου Κόσμου χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή του αρχικού χρέους, που στην ουσία αποπληρώθηκε πάρα πολλές φορές. Η διαγραφή του χρέους αυτού ή ακόμη και η προοδευτική του μείωση θα απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε τόκους που καταβάλλονται ετησίως στις τράπεζες ή στους κατόχους ομολόγων του Βορρά από τις κυβερνήσεις του Νότου. Εκεί όπου τα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις είναι σε θέση να αγωνιστούν για την κατάλληλη κατανομή των νέων πόρων που θα απελευθέρωνε αυτή η διαγραφή, θα μπορέσουν να αποκατασταθούν ή ακόμη και να επεκταθούν κοινωνικά προγράμματα που θα παρείχαν το αναγκαίο δίχτυ ασφάλειας για πάρα πολλούς ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο. Είναι αυτονόητο ότι μια δημιουργική ανακατανομή αυτού του δυνητικού πλούτου προϋποθέτει την ύπαρξη ισχυρών εργατικών κινημάτων τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Όμως είναι ένας κοινός στόχος που θα βοηθήσει πολύ την ενίσχυση των δεσμών των κινημάτων στα δύο αυτά μέρη του κόσμου που το κεφάλαιο πάντοτε επιδίωκε να στρέφει το ένα εναντίον του άλλου.
Μετάφραση: ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Θ.Τ.
ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ: Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
«Τα συνδικάτα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», γράφει ο Ολλανδός κοινωνιολόγος Jelle Visser . Σήμερα, τα εργατικά κινήματα σε μια σειρά από χώρες έχουν αποδεχτεί αυτό το ρόλο με εκπληκτικό ενθουσιασμό. Έχουν αναλάβει αυτό το καθήκον συνειδητοποιώντας ότι η δύναμή τους εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό, όχι μόνο από τη θέση τους στην παραγωγή αλλά, και από το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας που έχουν κερδίσει στα χρόνια που πέρασαν. Το κεφάλαιο και οι νεοφιλελεύθεροι σύμμαχοί του επιδιώκουν τη απογύμνωση αυτού του κρατικά χορηγούμενου δικτύου ασφαλείας από την ίδια την έννοιά του – ότι, δηλαδή, το κράτος πρόνοιας ενισχύει τη δυνατότητα των εργατών και των συνδικάτων τους να αντέξουν στους δύσκολους καιρούς.
Ως «αντιπολιτεύσεις που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις», τα συνδικάτα πρέπει να παλέψουν από τα έξω. Πράγματι, στο σημερινό κόσμο, οι εργάτες και τα συνδικάτα τους χαρακτηρίζονται όλο και περισσότερο ως ξένοι ή τρίτοι όταν αρνούνται ή αντιστέκονται στην ατζέντα της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και την κούρσα προς τον πάτο που συνεπάγεται. Πολλοί συνδικαλιστές ηγέτες ελπίζουν ότι θα παίζουν και τους δύο ρόλους, όμως η σύγχρονη ατζέντα του κεφαλαίου και οι πραγματικοί στόχοι πάλης των συνδικάτων, όταν παλεύουν, είναι πράγματα αταίριαστα. Παίρνοντας τους δρόμους αντιπαλεύοντας τα κυβερνητικά σχέδια λιτότητας και τις περικοπές, τα συνδικάτα ανακάλυψαν διαφορετικούς συμμάχους στην εργατική τάξη. Οι κορυφαίοι ηγέτες θα συνεχίζουν να ταλαντεύονται μεταξύ αυτών των εναλλακτικών, υπονομεύοντας κατά καιρούς τον αγώνα, όμως η κατεύθυνση του αγώνα αυτού φαίνεται ξεκάθαρη.
Στο πεδίο της πολιτικής, προς το παρόν η κατεύθυνση είναι κυρίως αμυντική. Η υπεράσπιση των μέτρων πρόνοιας, των συντάξεων, της παροχής φροντίδας υγείας, των επιδομάτων ανεργίας και των υπαρχουσών δημοσίων υπηρεσιών υπήρξαν τα κίνητρα για τις περισσότερες από τις μαζικές και γενικές απεργίες των πιο πρόσφατων ετών. Υπήρξε επίσης ανάγκη υπεράσπισης των κοινωνικών κερδών ειδικών ομάδων, όπως η θετική δράση ή τα δικαιώματα των μεταναστών, όπου αυτές υφίστανται. Περιστασιακώς, στον τομέα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, τα συνδικάτα είχαν κάποια κέρδη, όπως στην περίπτωση των Γάλλων φορτηγατζήδων ή στον αγώνα για τη σμίκρυνση της εργάσιμης εβδομάδας στη Γερμανία, όμως συστατικό στοιχείο της περιόδου θα είναι ο αμυντικός χαρακτήρας των αγώνων μέχρις ότου ο κόσμος της εργασίας οικοδομήσει και επεκτείνει τη δύναμή του τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές επίπεδο. Υπάρχει μια τάση μέσα στην πολιτική Αριστερά και στους υποστηρικτές της οργανωμένης εργασίας να θεωρούν τους αμυντικούς αγώνες κακούς ή ανεπαρκείς τρόπον τινά. Εν τούτοις, σχεδόν όλα τα ξεσπάσματα της εργατικής τάξης και οι νίκες στη διάρκεια της ιστορίας έχουν τις ρίζες τους σε αμυντικούς αγώνες – όταν οι εργοδότες και / ή οι κυβερνήσεις αποπειρώνται να πάρουν πίσω κάτι που έχει πρόσφατα κερδηθεί ή απλώς κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Σ’ αυτή την πορεία, οι αμυντικοί αγώνες παρέχουν το χρόνο και το πλαίσιο ώστε ο χώρος της εργασίας να στρατεύσει κόσμο και να χτίσει ή να ξαναχτίσει της οργανώσεις της. Οι σειρήνες της «συνεργασίας», όμως, μας πληροφορούν ότι οι αμυντικοί αγώνες: α) δεν έχουν καμία τύχη στην παγκόσμια οικονομία, ή β) είναι συντηρητικοί και οπισθοδρομικοί. Προτείνουν, αντιθέτως, διάφορες μορφές ευρύτερης κοινωνικής συνεργασίας που υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν την οικονομία, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι τα συνδικάτα θα εγκαταλείψουν την απέλπιδα πάλη για σημαντικές βελτιώσεις της εργασίας, των εισοδημάτων, ή των ευρύτερων κοινωνικών παροχών. Αυτές οι διάφορες μορφές κοινωνικής συνεργασίας ή κοινωνικού συμβολαίου γίνονται αντιληπτές ως εναλλακτικές προτάσεις σε σχέση με τον αγώνα – ένας εύκολος δρόμος για την ανανέωση της κατάστασης ευημερίας.
Μια εκδοχή της είναι η φιλελεύθερη-λαϊκίστικη άποψη που εκφράζεται από συγγραφείς όπως ο Jeremy Rifkin στις Η.Π.Α. και ο Will Hutton στο Η.Β. και υποστηρίζει ένα είδος συνεργατικού καπιταλισμού, όπου οι διάφορες οργανώσεις της «κοινωνίας πολιτών» δρουν ως αντίβαρα στις διάφορες μεγάλες επιχειρήσεις, τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή προσπαθούν να αναλάβουν κάποιο θεσμικό ρόλο στο εσωτερικό τους ώστε να μπορέσουν να ασκήσουν επιρροή στις κύριες επιχειρηματικές αποφάσεις . Δίνουν έμφαση στην ιδέα ενός «κοινωνικού συμβολαίου» μεταξύ του κεφαλαίου και της «κοινωνίας πολιτών» ή του «Τρίτου Τομέα» των μη κυβερνητικών οργανώσεων και εθελοντών που θα δημιουργήσουν έναν πιο ευγενή και απαλό καπιταλισμό. Άλλοι απευθύνουν έκκληση για τη χρήση των ταμείων συντάξεων ως μέσων άσκησης επιρροής στην κατεύθυνση των επενδύσεων .
Όλα αυτά τα σχέδια έχουν ως κοινή την ανείπωτη άποψη ότι οι σημερινές πολυεθνικές επιχειρήσεις αποτελούν παθητικά ιδρύματα που παίρνουν κακές αποφάσεις στηριγμένα σε κοντόφθαλμες αντιλήψεις περί κερδοφορίας. Γίνεται επίσης μια υπόθεση στις περισσότερες περιπτώσεις ότι είναι δυνατός ο έλεγχος αυτών των παγκοσμίως δραστηριοποιημένων επιχειρήσεων στο εθνικό επίπεδο μέσω αύξησης της αντιπροσώπευσης των «συνεταίρων» - όπως τα συνδικάτα ή διάφορες κοινοτικές οργανώσεις – ή των πραγματικών μετόχων που δρουν μέσω των ταμείων συντάξεων. Στην εκδοχή αυτή, επιδεικνύονται μεγάλα νούμερα για να δείξουν τη δυνητική ισχύ των ταμείων συντάξεων σε περίπτωση που περάσουν υπό δημοκρατικό έλεγχο. Παραδείγματος χάριν, στις Η.Π.Α. τα ταμεία συντάξεων ελέγχουν το 25% του συνόλου των μετοχών. Αυτό που δεν αναφέρεται είναι ότι το υπόλοιπο 75% των μετοχών είναι σιγουρευμένο στα χέρια των οικογενειών του πλουσιότερου 10% του έθνους (25% του συνόλου των μετοχών) και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (50%) που αυτές οι ίδιες οικογένειες δυσανάλογα επηρεάζουν ή κατέχουν .
Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΩΝ
Το πιο συνηθισμένο επιχείρημα για τον καπιταλισμό των ταμείων συντάξεων είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο δημοκρατικού επηρεασμού των επενδυτικών προτεραιοτήτων της κοινωνίας. Στην πράξη, στις Η.Π.Α., μια από τις πολύ λίγες χώρες, μαζί με το Η.Β., όπου τα ταμεία συντάξεων έχουν κάποια σημασία, οι μετοχές, εδώ και δεκαετίες, δεν αποτελούν πηγή επενδυτικών κεφαλαίων. Οι κεφαλαιακές δαπάνες προκύπτουν αποκλειστικά από εσωτερικώς παραχθέντα κέρδη. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, τα εσωτερικά κεφάλαια κάλυπταν το 95% των κεφαλαιακών δαπανών, και από το 1990 το 100%. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, περισσότερες μετοχές έχουν «εξαφανισθεί» από όσες έχουν εκδοθεί. Ο λόγος είναι ότι οι μετοχές έχουν γίνει ένα από τα πλέον πρόσφατα ανταγωνιστικά όπλα στον πόλεμο για μερίδια αγοράς, στην έκρηξη των συγχωνεύσεων και εξαγορών κατά τις δεκαετίες ’80 και ’90 - $ 1,5 τρισεκατομμύρια σε συγχωνεύσεις και εξαγορές και $ 500 δισεκατομμύρια σε προσφορές εταιριών για εξαγορά μετοχών από τους μετόχους τους . Πρόκειται για ένα παιχνίδι στο οποίο τα ταμεία συντάξεων δεν μπορούν να παίξουν.
Οι διάφορες αυτές προτάσεις περί συνεταίρων και μετόχων στηρίζονται πάντα σε μια ανάλυση που εξαφανίζει τις πραγματικές σχέσεις εξουσίας. Η καπιταλιστική επιχείρηση γίνεται απλώς ένας πιο πορώδης θεσμός με ουδέτερους στόχους και διάφορους «συνεργάτες» των οποίων τα συμφέροντα μπορούν να εναρμονίζονται μεταξύ τους και με την κοινωνία ως σύνολο. Όπως τόνισε μια ομάδα Βρετανών ερευνητών σχετικά με την ερμηνεία του Will Hutton, «το όραμα στηρίζεται σε μια πολιτική φαντασίωση περί γενικών ωφελημάτων για όλους τους συνεργάτες και η οικονομική τους ανάλυση δεν αντιμετωπίζει τη δομική πραγματικότητα της αναδιανεμητικής σύγκρουσης μεταξύ των συνεργατών ». Η πιο φανερή σύγκρουση είναι αυτή μεταξύ των εργαζομένων και των πραγματικών ιδιοκτητών, υπάρχουν όμως και άλλες, όπως αυτή μεταξύ των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών για τον καθορισμό τιμών ή επιβαρύνσεων.
Σε άλλες εκδοχές, η ιδιοκτησία γίνεται «κοινωνική» απλώς επειδή η τάξη των καπιταλιστών μοιράζεται την ιδιοκτησία μέσω μετοχών, ομολόγων, αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων αξιώσεων επί του πλούτου. Όμως, όπως τόνισε το 1910 ο Αυστριακός Μαρξιστής Rudolph Hilferding, η κατοχή μετοχών ήταν ουσιαστικά ένας τρόπος συγκέντρωσης κεφαλαίου. Επέτρεψε στους μεγάλους καπιταλιστές να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους χρησιμοποιώντας τα κεφάλαια πολλών μικρών μετόχων ˙ δεν μείωσε ούτε τον έλεγχο ούτε την εξουσία τους, αλλά την ενίσχυσε . Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές αποτελούν απλώς τη σύγχρονη μορφή αυτής της πραγματικότητας. Πράγματι, οι μεγαλύτεροι αγοραστές μετοχών τα τελευταία χρόνια υπήρξαν οι εταιρείες που ενεπλάκησαν σε τέτοιες δραστηριότητες. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, $ 1,4 τρισεκατομμύρια σε μετοχές καταβροχθίστηκαν για συγχωνεύσεις και εξαγορές, ενώ άλλα 500 δισεκατομμύρια πήγαν σε επαναγορές μετοχών από τις εταιρείες – για την πλήρη ενδυνάμωση της ισχύος αυτών που βρίσκονται στο κέντρο του ελέγχου .
Ακόμη πιο αξιοσημείωτη από την απόπειρα μετατροπής της ιδιοκτησίας μετοχών σε κάποιας μορφής κοινωνικής δημοκρατίας είναι η εκτίμηση για το καπιταλιστικό κράτος πάνω στην οποία στηρίζεται το όραμα του Rifkin περί ενός «Τρίτου Τομέα». Γνωρίζοντας ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι εθελοντικές ενώσεις που συνθέτουν αυτόν τον «Τρίτο Τομέα» είναι σφιγμένες οικονομικά, πρότεινε μια σειρά κρατικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Για να ηχεί ρεαλιστική αυτή η πρόταση, ισχυρίζεται ότι το κράτος όλο και πιο πολύ «αποδεσμεύεται από τα συμφέροντα της εμπορικής οικονομίας και ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα της κοινωνικής οικονομίας ». Είναι δύσκολο να φανταστούμε ακριβώς για ποιο σύγχρονο κράτος θα μπορούσε να ομιλεί.
Τα προβλήματα με όλες αυτές τις εναλλακτικές, σε σχέση με τον αγώνα, λύσεις είναι ότι οι σημερινές μεγάλες επιχειρήσεις, με πρωτοπόρες τις πολυεθνικές, είναι εντελώς ληστρικές κι εξαπολύουν ταξικό πόλεμο για να επεκτείνουν τις παγκόσμιες αυτοκρατορίες και να αποκαταστήσουν τα μυθώδη ποσοστά κέρδους παλαιότερων δεκαετιών. Τα κράτη ακολουθούν την πρωτοπορία των πολυεθνικών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια άμορφη «κοινωνία πολιτών» ως αντίβαρο και αυτή είναι η οργανωμένη εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της. Σε τελευταία ανάλυση, φυσικά, κανένα στοιχείο από τις προτάσεις αυτές δεν εγγυάται τη δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας, αφού οι βασικοί μηχανισμοί επενδύσεων και εσωτερικής κερδοφορίας μένουν ανέπαφες.
Όλα αυτά τα σχέδια αντιπροσώπευσης στους θεσμούς του κεφαλαίου καταλήγουν σε εκδοχές συνεργασίας όπου τα συνδικάτα ή άλλα μέλη της κοινωνίας πολιτών σύρονται στον πόλεμο, δηλαδή στον πραγματικό καπιταλιστικό ανταγωνισμό, που είναι πιο πιθανό να καταστρέψει θέσεις εργασίας παρά να δημιουργήσει. Η εργατική τάξη δεν μπορεί να προχωρήσει μέσω τέτοιου ανταγωνισμού. Ο ιστορικός της ρόλος είναι να περιορίσει και τελικά να εξαφανίσει αυτή την καταστρεπτική δύναμη.
Η πάλη για τη μείωση του χρόνου εργασίας, το κύριο επιθετικό αίτημα της εργατικής τάξης, μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε πολιτική πάλη όπως κατά το 19ο αιώνα και τη δεκαετία του ’30. Η πάλη για τη διατήρηση των δημόσιας χρηματοδότησης συντάξεων, της δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης στις Η.Π.Α., αποτελεί μέρος αυτού του αγώνα για τη μείωση του χρόνου εργασίας. Όμως ένας εθνικός νόμος 35 ή λιγότερων ωρών εργασίας – χωρίς μείωση μισθού και άνευ όρων – που θα ψηφιστεί από τα νομοθετικά σώματα θα συμβάλλει άμεσα στην αύξηση της απασχόλησης, στην ενίσχυση της θέσης της εργατικής τάξης. Είναι σαφές ότι στις περισσότερες χώρες τα παλιά πολιτικά κόμματα της Αριστεράς και της εργατικής τάξης είναι απρόθυμα, ίσως και ανίκανα, να εξαπολύσουν έναν τέτοιο αγώνα. Για άλλη μια φορά το βάρος πέφτει στους ώμους των «αντιπολιτεύσεων που δεν γίνονται ποτέ κυβερνήσεις».
Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής, η αναδιαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών θα μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός μακρόπνοου προγράμματος. Με όρους πολιτικής για τη συγκυρία, υπάρχει ένας στόχος που θα επιφέρει πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλο την «εξίσωση προς τα πάνω» σε όλο τον κόσμο – η διαγραφή του χρέους του Τρίτου Κόσμου. Για τον Τρίτο Κόσμο, το χρέος στις τράπεζες του Βορρά είναι σαν μια υποθήκη χωρίς ημερομηνία λήξης. Το 1994, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το χρέος αυτό ανερχόταν σε 2,5 τρισεκατομμύρια σε σχέση με $ 906 δισεκατομμύρια το 1980, την εποχή περίπου που η κρίση του χρέους του Τρίτου Κόσμου ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια . Πρόκειται για αύξηση μεγαλύτερη από 250% παρά το γεγονός ότι το σύνολο του νέου δανεισμού του Τρίτου Κόσμου χρησιμοποιήθηκε για την αποπληρωμή του αρχικού χρέους, που στην ουσία αποπληρώθηκε πάρα πολλές φορές. Η διαγραφή του χρέους αυτού ή ακόμη και η προοδευτική του μείωση θα απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε τόκους που καταβάλλονται ετησίως στις τράπεζες ή στους κατόχους ομολόγων του Βορρά από τις κυβερνήσεις του Νότου. Εκεί όπου τα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις είναι σε θέση να αγωνιστούν για την κατάλληλη κατανομή των νέων πόρων που θα απελευθέρωνε αυτή η διαγραφή, θα μπορέσουν να αποκατασταθούν ή ακόμη και να επεκταθούν κοινωνικά προγράμματα που θα παρείχαν το αναγκαίο δίχτυ ασφάλειας για πάρα πολλούς ανθρώπους στον Τρίτο Κόσμο. Είναι αυτονόητο ότι μια δημιουργική ανακατανομή αυτού του δυνητικού πλούτου προϋποθέτει την ύπαρξη ισχυρών εργατικών κινημάτων τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Όμως είναι ένας κοινός στόχος που θα βοηθήσει πολύ την ενίσχυση των δεσμών των κινημάτων στα δύο αυτά μέρη του κόσμου που το κεφάλαιο πάντοτε επιδίωκε να στρέφει το ένα εναντίον του άλλου.
Μετάφραση: ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
Δελτίο Τύπου Καλλιτεχνικής Διάδρασης «Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Δελτίο Τύπου Καλλιτεχνικής Διάδρασης
«Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Την ενότητα εκδηλώσεων διοργανώνει η «Καλλιτεχνική Διάδραση» με τη συνεργασία της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ», της Δ.Ε.Π.Α.Π. του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας και των Εκδόσεων «Αιγόκερως».
Την Παρασκευή 23-11 στις 20.30 στην αίθουσα της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ»
(Κοραή και Κανακάρη) θα προβληθεί ο «Άμλετ» (1948)
που παίζει και σκηνοθετεί ο Λώρενς Ολίβιε
και την Κυριακή 25-11-2007 στις 11. 30 π.μ. στην ίδια αίθουσα
θα προβληθεί ο «Άμλετ» (1964) του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ η ταινία που η προβολή της αναβλήθηκε την Τρίτη 20-11 στο Λιθογραφείο
Θα προηγηθεί εισήγηση του Δήμου Αβδελιώδη σκηνοθέτη
και καλλιτεχικού διευθυντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βορείου Αιγαίου
και του Γιάννη Καραμπίτσου (καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης)
«Για κανέναν Δανό με σάρκα και οστά δεν έχουν γραφεί τόσα πολλά όσα για τον Άμλετ. Είναι ένας από τους λίγους λογοτεχνικούς ήρωες που ζει πέρα από το λογοτεχνικό κείμενο, πέρα από το θέατρο. Το όνομά του σημαίνει κάτι ακόμα και για εκείνους που δεν έχουν δει ή διαβάσει Σέξπιρ. Πολλές γενιές ανακάλυψαν το είδωλό τους σε αυτό το έργο. Και ίσως η μεγαλοφυία του έργου συνίσταται στο ότι μπορείς να κοιταχτείς σε αυτό όπως σε καθρέφτη. Ένας ιδεώδης Άμλετ θα ήταν ο πιο πιστός στον Σέξπιρ και ταυτόχρονα ο πιο σύγχρονος. Στον Άμλετ υπάρχουν πολλά προβλήματα: η πολιτική, η βία και η ηθική, η διένεξη πάνω στη διάσταση θεωρίας και πράξης, πάνω στον τελικό σκοπό της ζωής. Υπάρχει μια ερωτική τραγωδία, μια τραγωδία, οικογενειακή, εθνική, φιλοσοφική, εσχατολογική και μεταφυσική. Μια βαθιά ψυχολογική ανάλυση, αιματοβαμμένη περιπέτεια, μια μονομαχία και ένα γενικό σφαγείο. Ο Άμλετ δεν είναι μόνο ο διάδοχος του θρόνου που επιχειρεί να εκδικηθεί το φόνο του πατέρα του. Η κατάσταση δεν προσδιορίζει τον Άμλετ, αλλά του έχει επιβληθεί. Ο Άμλετ αποδέχεται αυτή την κατάσταση αλλά ταυτόχρονα επαναστατεί εναντίον της. Αποδέχεται το ρόλο αλλά ο ίδιος μένει έξω από το ρόλο. Είναι κάποιος άλλος έξω από το ρόλο του. Τον ξεπερνάει». (Γιαν Κοτ, «Σέξπιρ ο σύγχρονός μας»).
Από τις πολλές κινηματογραφικές μεταφορές των έργων του Σαίξπηρ, ο Άμλετ του Λώρενς Ολίβιε (1907-1989) ξεχωρίζει τόσο για τον σεβασμό στο κείμενο του Σαίξπηρ και την ξεχωριστή φροντίδα με την οποία μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, όσο και για την προοδευτικότητα που υπέδειξε ο Ολίβιε στην συγγραφή του σεναρίου και στην σκηνοθεσία του έργου. Εκμεταλλευόμενος την τεράστια θεατρική του εμπειρία γύρω από τα έργα του Σαίξπηρ δεν δίστασε να προσαρμόσει το έργο στα δικά του δεδομένα και να του δώσει τις κατευθύνσεις που ο ίδιος ήθελε χωρίς όμως να αναιρεί το πρωτότυπο κείμενο. Προτίμησε δηλαδή να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ψυχολογία του Άμλετ έστω κι αν αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να βγάλει από το έργο σημαντικούς χαρακτήρες όπως ο Ρόζενγκραντζ και ο Γκίλντερστερν. Η υποβλητική και σκοτεινή του σκηνοθεσία δίνει στο έργο έναν αέρα κινηματογραφικό παρά την θεατρική εμπειρία των ηθοποιών και τον χαρακτήρα του κειμένου.
Ο «Άμλετ» (1948) του Λώρενς Ολίβιε απέσπασε τα βραβεία Όσκαρ καλύτερης ταινίας, Α' ανδρικού ρόλου, καλλιτεχνικής διεύθυνσης και κοστουμιών - μια νέα κατηγορία που εισήχθη στο θεσμό την ίδια χρονιά. Ο Ολίβιε ήταν πλέον η μεγάλη απειλή της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, με όπλο αυτό που γνώριζε καλύτερα από όλα να χειρίζεται: το σαιξπηρικό ρεπερτόριο. Η ταινία γυρίστηκε με αρκετές δυσκολίες (πολλές αλλαγές στο σενάριο κατά την εξέλιξη των γυρισμάτων) και το αρχικό αποτέλεσμα ήταν ένα φιλμ - ποταμός 4,5 ωρών, που στο τελικό μοντάζ κόπηκε κατά δύο ώρες. Τη βραδιά της απονομής ο Ολίβιε ήταν απών, επειδή είχε θεατρική παράσταση στο Λονδίνο.
Ο Άμλετ του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ (1905-1973) αποτέλεσε την επίσημη ρωσική συμμετοχή στον εορτασμό της τετρακοσιοστής επετείου της γεννήσεως του μεγαλοφυούς Άγγλου. Οκτώ χρόνια δουλειάς πάνω στο σενάριο και δύο χρόνια γυρίσματος, είχαν σαν αποτέλεσμα να κάνουν τους συνοφρυωμένους Άγγλους κριτικούς, τους πάντα επιφυλακτικούς όταν πρόκειται να μιλήσουν για το εθνικό τους ταμπού, να πουν εν χορώ πως ο Άμλετ του Κόζιντσεφ ενός από τους εγκυρότερους σεξπιριστές ήταν πολύ κοντά στο Άμλετ που δημιούργησε ο Σέξπιρ. «Ο Κόζιντσεφ ξέφυγε από τη σκηνοθετική γραμμή όλων των προκατόχων του που επέμεναν να ερμηνεύουν τον Άμλετ ως ένα νευρωτικό νεαρό υπερευαίσθητο και ανήσυχο: ο κοζιντσεφικός Άμλετ σταμάτησε επιτέλους να πιπιλίζει τη γνωστή καραμέλα «να ζει κανείς ή να μη ζει» και αποφάνθηκε δια μέσου του Κόζιντσεφ, πως πρέπει να ζει και πως ο αφορισμός δεν αφορά γενικά και αόριστα το γεγονός της ύπαρξης, αλλά μια συγκεκριμένη ζωή, τοποθετημένη σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, που προσδιορίζεται από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, οι οποίες καμιά φορά γίνονται αφόρητα καταθλιπτικές για τον καθένα που τολμάει να θέτει έστω και αναπάντητα, ερωτήματα. Ο Άμλετ του Κόζιντσεφ πεθαίνει, για να προστατέψει την αξιοπρέπειά του από τη σαπίλα του «βασιλείου της Δανίας». Η αυτοκτονία του είναι μια πράξη διαμαρτυρίας και όχι υποταγής» (Βασίλης Ραφαηλίδης).
Όπως ήταν επόμενο, το κείμενο έχει περιοριστεί στα πιο ουσιώδη. Το έργο στηρίζεται πια στην εικόνα παρά στο λόγο. Ο φακός με μια θαυμαστή ακρίβεια, δίνει την υπεροχή πότε στο διάκοσμο, πότε στα σύνολα και πότε στο ένα ή στο άλλο πρόσωπο. Τα πάντα διάκοσμος και ηθοποιοί, είναι υποταγμένα στη σοφή, μαεστρική θέληση του σκηνοθέτη, που δίνει έτσι στο έργο του την εσωτερική ένταση και την επιβλητική, άψογη σύνθεση που επιδιώκει. Πολλοί καλοί όλοι οι ηθοποιοί με τον Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι να ξεχωρίζει και να είναι ένας στέρεα στοχαστικός και κυριαρχικά θεληματικός πρίγκιπας. Η μουσική του Σοστακόβιτς περίτεχνη και ευρηματική, συνδυάζεται έξοχα με την εικόνα, ενώ η φωτογραφία του Ι. Γκρίτσοφ είναι υπέροχη.
«Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Την ενότητα εκδηλώσεων διοργανώνει η «Καλλιτεχνική Διάδραση» με τη συνεργασία της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ», της Δ.Ε.Π.Α.Π. του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας και των Εκδόσεων «Αιγόκερως».
Την Παρασκευή 23-11 στις 20.30 στην αίθουσα της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ»
(Κοραή και Κανακάρη) θα προβληθεί ο «Άμλετ» (1948)
που παίζει και σκηνοθετεί ο Λώρενς Ολίβιε
και την Κυριακή 25-11-2007 στις 11. 30 π.μ. στην ίδια αίθουσα
θα προβληθεί ο «Άμλετ» (1964) του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ η ταινία που η προβολή της αναβλήθηκε την Τρίτη 20-11 στο Λιθογραφείο
Θα προηγηθεί εισήγηση του Δήμου Αβδελιώδη σκηνοθέτη
και καλλιτεχικού διευθυντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βορείου Αιγαίου
και του Γιάννη Καραμπίτσου (καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης)
«Για κανέναν Δανό με σάρκα και οστά δεν έχουν γραφεί τόσα πολλά όσα για τον Άμλετ. Είναι ένας από τους λίγους λογοτεχνικούς ήρωες που ζει πέρα από το λογοτεχνικό κείμενο, πέρα από το θέατρο. Το όνομά του σημαίνει κάτι ακόμα και για εκείνους που δεν έχουν δει ή διαβάσει Σέξπιρ. Πολλές γενιές ανακάλυψαν το είδωλό τους σε αυτό το έργο. Και ίσως η μεγαλοφυία του έργου συνίσταται στο ότι μπορείς να κοιταχτείς σε αυτό όπως σε καθρέφτη. Ένας ιδεώδης Άμλετ θα ήταν ο πιο πιστός στον Σέξπιρ και ταυτόχρονα ο πιο σύγχρονος. Στον Άμλετ υπάρχουν πολλά προβλήματα: η πολιτική, η βία και η ηθική, η διένεξη πάνω στη διάσταση θεωρίας και πράξης, πάνω στον τελικό σκοπό της ζωής. Υπάρχει μια ερωτική τραγωδία, μια τραγωδία, οικογενειακή, εθνική, φιλοσοφική, εσχατολογική και μεταφυσική. Μια βαθιά ψυχολογική ανάλυση, αιματοβαμμένη περιπέτεια, μια μονομαχία και ένα γενικό σφαγείο. Ο Άμλετ δεν είναι μόνο ο διάδοχος του θρόνου που επιχειρεί να εκδικηθεί το φόνο του πατέρα του. Η κατάσταση δεν προσδιορίζει τον Άμλετ, αλλά του έχει επιβληθεί. Ο Άμλετ αποδέχεται αυτή την κατάσταση αλλά ταυτόχρονα επαναστατεί εναντίον της. Αποδέχεται το ρόλο αλλά ο ίδιος μένει έξω από το ρόλο. Είναι κάποιος άλλος έξω από το ρόλο του. Τον ξεπερνάει». (Γιαν Κοτ, «Σέξπιρ ο σύγχρονός μας»).
Από τις πολλές κινηματογραφικές μεταφορές των έργων του Σαίξπηρ, ο Άμλετ του Λώρενς Ολίβιε (1907-1989) ξεχωρίζει τόσο για τον σεβασμό στο κείμενο του Σαίξπηρ και την ξεχωριστή φροντίδα με την οποία μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, όσο και για την προοδευτικότητα που υπέδειξε ο Ολίβιε στην συγγραφή του σεναρίου και στην σκηνοθεσία του έργου. Εκμεταλλευόμενος την τεράστια θεατρική του εμπειρία γύρω από τα έργα του Σαίξπηρ δεν δίστασε να προσαρμόσει το έργο στα δικά του δεδομένα και να του δώσει τις κατευθύνσεις που ο ίδιος ήθελε χωρίς όμως να αναιρεί το πρωτότυπο κείμενο. Προτίμησε δηλαδή να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ψυχολογία του Άμλετ έστω κι αν αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να βγάλει από το έργο σημαντικούς χαρακτήρες όπως ο Ρόζενγκραντζ και ο Γκίλντερστερν. Η υποβλητική και σκοτεινή του σκηνοθεσία δίνει στο έργο έναν αέρα κινηματογραφικό παρά την θεατρική εμπειρία των ηθοποιών και τον χαρακτήρα του κειμένου.
Ο «Άμλετ» (1948) του Λώρενς Ολίβιε απέσπασε τα βραβεία Όσκαρ καλύτερης ταινίας, Α' ανδρικού ρόλου, καλλιτεχνικής διεύθυνσης και κοστουμιών - μια νέα κατηγορία που εισήχθη στο θεσμό την ίδια χρονιά. Ο Ολίβιε ήταν πλέον η μεγάλη απειλή της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, με όπλο αυτό που γνώριζε καλύτερα από όλα να χειρίζεται: το σαιξπηρικό ρεπερτόριο. Η ταινία γυρίστηκε με αρκετές δυσκολίες (πολλές αλλαγές στο σενάριο κατά την εξέλιξη των γυρισμάτων) και το αρχικό αποτέλεσμα ήταν ένα φιλμ - ποταμός 4,5 ωρών, που στο τελικό μοντάζ κόπηκε κατά δύο ώρες. Τη βραδιά της απονομής ο Ολίβιε ήταν απών, επειδή είχε θεατρική παράσταση στο Λονδίνο.
Ο Άμλετ του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ (1905-1973) αποτέλεσε την επίσημη ρωσική συμμετοχή στον εορτασμό της τετρακοσιοστής επετείου της γεννήσεως του μεγαλοφυούς Άγγλου. Οκτώ χρόνια δουλειάς πάνω στο σενάριο και δύο χρόνια γυρίσματος, είχαν σαν αποτέλεσμα να κάνουν τους συνοφρυωμένους Άγγλους κριτικούς, τους πάντα επιφυλακτικούς όταν πρόκειται να μιλήσουν για το εθνικό τους ταμπού, να πουν εν χορώ πως ο Άμλετ του Κόζιντσεφ ενός από τους εγκυρότερους σεξπιριστές ήταν πολύ κοντά στο Άμλετ που δημιούργησε ο Σέξπιρ. «Ο Κόζιντσεφ ξέφυγε από τη σκηνοθετική γραμμή όλων των προκατόχων του που επέμεναν να ερμηνεύουν τον Άμλετ ως ένα νευρωτικό νεαρό υπερευαίσθητο και ανήσυχο: ο κοζιντσεφικός Άμλετ σταμάτησε επιτέλους να πιπιλίζει τη γνωστή καραμέλα «να ζει κανείς ή να μη ζει» και αποφάνθηκε δια μέσου του Κόζιντσεφ, πως πρέπει να ζει και πως ο αφορισμός δεν αφορά γενικά και αόριστα το γεγονός της ύπαρξης, αλλά μια συγκεκριμένη ζωή, τοποθετημένη σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, που προσδιορίζεται από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, οι οποίες καμιά φορά γίνονται αφόρητα καταθλιπτικές για τον καθένα που τολμάει να θέτει έστω και αναπάντητα, ερωτήματα. Ο Άμλετ του Κόζιντσεφ πεθαίνει, για να προστατέψει την αξιοπρέπειά του από τη σαπίλα του «βασιλείου της Δανίας». Η αυτοκτονία του είναι μια πράξη διαμαρτυρίας και όχι υποταγής» (Βασίλης Ραφαηλίδης).
Όπως ήταν επόμενο, το κείμενο έχει περιοριστεί στα πιο ουσιώδη. Το έργο στηρίζεται πια στην εικόνα παρά στο λόγο. Ο φακός με μια θαυμαστή ακρίβεια, δίνει την υπεροχή πότε στο διάκοσμο, πότε στα σύνολα και πότε στο ένα ή στο άλλο πρόσωπο. Τα πάντα διάκοσμος και ηθοποιοί, είναι υποταγμένα στη σοφή, μαεστρική θέληση του σκηνοθέτη, που δίνει έτσι στο έργο του την εσωτερική ένταση και την επιβλητική, άψογη σύνθεση που επιδιώκει. Πολλοί καλοί όλοι οι ηθοποιοί με τον Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι να ξεχωρίζει και να είναι ένας στέρεα στοχαστικός και κυριαρχικά θεληματικός πρίγκιπας. Η μουσική του Σοστακόβιτς περίτεχνη και ευρηματική, συνδυάζεται έξοχα με την εικόνα, ενώ η φωτογραφία του Ι. Γκρίτσοφ είναι υπέροχη.
Σύσκεψη εργατικών σωματείων για απεργία
Στις 19 –11-2007, στο Ε.Κ.Α, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη εργατικών σωματείων μετά από κάλεσμα 5 σωματείων του αεροδρομίου «Ελ Βενιζέλος» για το ασφαλιστικό.
Τα σωματεία που συμμετείχαν ήταν:
Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Αθλητικών Σωματείων
Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Αττικής
Σωματείο Εργαζομένων στην ενέργεια «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»
Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Ν. Ιωνίας
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ Βύρωνα-Καισαριανής-Παγκρατίου
Σύλλογος Εργαζομένων στην εταιρεία CPS
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Α΄ Σύλλογος Αθηνών Εκπαιδευτικών ΠΕ
Ένωση Τεχνικών Δήμου Αθήνας
ΕΛΜΕ Πειραιά
Πανελλήνιο Σωματείο Εργαζομένων ΤΙΜ (WIND)
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ ΑΘΗΝΑ
Καταστήματα Τύπου στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Σύλλογος Εργαζομένων WSW
Σωματείο Εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες Ιδιωτικών φορέων
Σωματείο Εργαζομένων Ιατρών Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Αθηνών-Πειραιά
Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών
ΕΙΝΕΝ (Ερρίκος Ντυνάν)
Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήρια.
Συμμετείχαν ακόμη συνδικαλιστές από πολλά σωματεία (Σωματείο Οικοδόμων, ΗΣΑΠ, ΙΓΜΕ, Τραπεζοϋπαλλήλων, Λογιστών, Ολυμπιακής, την Γ ΕΛΜΕ Δυτικής Αθήνας, ΕΟΜΕΧ κλπ) που συμφωνούν στην ανάγκη κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων της Αθήνας.
Στην σύσκεψη συμφωνήθηκε να υπάρξει συστηματικότερη ενημέρωση των σωματείων καθώς και προσπάθεια ενεργοποίησης των εργαζομένων με γενικές συνελεύσεις συσκέψεις κλπ. Κοινή πεποίθηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πως το εύρος και το βάθος της επίθεσης στο ασφαλιστικό, με την προσπάθεια της κυβέρνησης να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης, να μειώσει τις συντάξεις, να ενοποιήσει προς τα κάτω τα ταμεία, και να χειροτερέψει το επίπεδο της εργατικής τάξης, δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού και αναστολών. Πρέπει από τώρα τα σωματεία και κάθε εργατική συλλογικότητα να πάρουν κάθε πρωτοβουλία κοινής δράσης και συντονισμού.
Οι αρνητικές εμπειρίες από την μέχρι τώρα δράση των ηγεσιών ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ επιτάσσουν ακόμα πιο αποφασιστικά να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την υπόθεση στα χέρια τους. Αυτό τον στόχο υπηρετεί η αγωνιστική συμπόρευση των σωματείων.
Τα Σωματεία που συμμετείχαν εκφράσανε ακόμα τα διαφορετικά κεκτημένα των χώρων τους και συμφώνησαν στην ανάγκη ενός συνεκτικού πλαισίου δράσης που να ενοποιεί στο μέγιστο δυνατό όλες τις επιμέρους προσπάθειες σε μια γενική γραμμή αντίστασης και πάλης ενάντια στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης. Στα πλαίσια αυτά προτάθηκαν:
-Να εκδοθεί κοινό ψήφισμα που να συζητηθεί στα Δ.Σ των σωματείων και σε γενικές συνελεύσεις εργαζόμενων, και στην συνέχεια να μοιραστεί σε εργασιακούς χώρους.
-Να επιδιωχθεί η συμμετοχή και άλλων σωματείων με βασική αρχή την αυτονομία και ισοτιμία κάθε συμμετέχοντα.
-Νέα σύσκεψη σωματείων με διευρυμένη ακόμα περισσότερο σύνθεση.
-Παρέμβαση στην σύσκεψη των σωματείων που οργανώνει η ΓΣΕΕ, στις 5-12.
-Να βγει αφίσα κάλεσμα για την απεργία στις 12-12.
-Να υπάρχει μαχητική παρουσία στην απεργιακή συγκέντρωση στις 12-12 που να υποδηλώνει τα χαρακτηριστικά του συντονισμού και της κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων
-Να δοθεί συνέντευξη τύπου
-Να στηρίξουν και να συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες και απεργιακούς αγώνες για το ασφαλιστικό
-Να γίνουν παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Βουλή , το Υπουργείο Εργασίας, τον ΟΑΕΔ.
Τα σωματεία που συμμετείχαν ήταν:
Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Αθλητικών Σωματείων
Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Αττικής
Σωματείο Εργαζομένων στην ενέργεια «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»
Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Ν. Ιωνίας
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ Βύρωνα-Καισαριανής-Παγκρατίου
Σύλλογος Εργαζομένων στην εταιρεία CPS
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Α΄ Σύλλογος Αθηνών Εκπαιδευτικών ΠΕ
Ένωση Τεχνικών Δήμου Αθήνας
ΕΛΜΕ Πειραιά
Πανελλήνιο Σωματείο Εργαζομένων ΤΙΜ (WIND)
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ ΑΘΗΝΑ
Καταστήματα Τύπου στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Σύλλογος Εργαζομένων WSW
Σωματείο Εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες Ιδιωτικών φορέων
Σωματείο Εργαζομένων Ιατρών Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Αθηνών-Πειραιά
Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών
ΕΙΝΕΝ (Ερρίκος Ντυνάν)
Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήρια.
Συμμετείχαν ακόμη συνδικαλιστές από πολλά σωματεία (Σωματείο Οικοδόμων, ΗΣΑΠ, ΙΓΜΕ, Τραπεζοϋπαλλήλων, Λογιστών, Ολυμπιακής, την Γ ΕΛΜΕ Δυτικής Αθήνας, ΕΟΜΕΧ κλπ) που συμφωνούν στην ανάγκη κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων της Αθήνας.
Στην σύσκεψη συμφωνήθηκε να υπάρξει συστηματικότερη ενημέρωση των σωματείων καθώς και προσπάθεια ενεργοποίησης των εργαζομένων με γενικές συνελεύσεις συσκέψεις κλπ. Κοινή πεποίθηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πως το εύρος και το βάθος της επίθεσης στο ασφαλιστικό, με την προσπάθεια της κυβέρνησης να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης, να μειώσει τις συντάξεις, να ενοποιήσει προς τα κάτω τα ταμεία, και να χειροτερέψει το επίπεδο της εργατικής τάξης, δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού και αναστολών. Πρέπει από τώρα τα σωματεία και κάθε εργατική συλλογικότητα να πάρουν κάθε πρωτοβουλία κοινής δράσης και συντονισμού.
Οι αρνητικές εμπειρίες από την μέχρι τώρα δράση των ηγεσιών ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ επιτάσσουν ακόμα πιο αποφασιστικά να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την υπόθεση στα χέρια τους. Αυτό τον στόχο υπηρετεί η αγωνιστική συμπόρευση των σωματείων.
Τα Σωματεία που συμμετείχαν εκφράσανε ακόμα τα διαφορετικά κεκτημένα των χώρων τους και συμφώνησαν στην ανάγκη ενός συνεκτικού πλαισίου δράσης που να ενοποιεί στο μέγιστο δυνατό όλες τις επιμέρους προσπάθειες σε μια γενική γραμμή αντίστασης και πάλης ενάντια στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης. Στα πλαίσια αυτά προτάθηκαν:
-Να εκδοθεί κοινό ψήφισμα που να συζητηθεί στα Δ.Σ των σωματείων και σε γενικές συνελεύσεις εργαζόμενων, και στην συνέχεια να μοιραστεί σε εργασιακούς χώρους.
-Να επιδιωχθεί η συμμετοχή και άλλων σωματείων με βασική αρχή την αυτονομία και ισοτιμία κάθε συμμετέχοντα.
-Νέα σύσκεψη σωματείων με διευρυμένη ακόμα περισσότερο σύνθεση.
-Παρέμβαση στην σύσκεψη των σωματείων που οργανώνει η ΓΣΕΕ, στις 5-12.
-Να βγει αφίσα κάλεσμα για την απεργία στις 12-12.
-Να υπάρχει μαχητική παρουσία στην απεργιακή συγκέντρωση στις 12-12 που να υποδηλώνει τα χαρακτηριστικά του συντονισμού και της κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων
-Να δοθεί συνέντευξη τύπου
-Να στηρίξουν και να συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες και απεργιακούς αγώνες για το ασφαλιστικό
-Να γίνουν παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Βουλή , το Υπουργείο Εργασίας, τον ΟΑΕΔ.
Σύσκεψη εργατικών σωματείων για απεργία
Στις 19 –11-2007, στο Ε.Κ.Α, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη εργατικών σωματείων μετά από κάλεσμα 5 σωματείων του αεροδρομίου «Ελ Βενιζέλος» για το ασφαλιστικό.
Τα σωματεία που συμμετείχαν ήταν:
Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Αθλητικών Σωματείων
Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Αττικής
Σωματείο Εργαζομένων στην ενέργεια «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»
Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Ν. Ιωνίας
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ Βύρωνα-Καισαριανής-Παγκρατίου
Σύλλογος Εργαζομένων στην εταιρεία CPS
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Α΄ Σύλλογος Αθηνών Εκπαιδευτικών ΠΕ
Ένωση Τεχνικών Δήμου Αθήνας
ΕΛΜΕ Πειραιά
Πανελλήνιο Σωματείο Εργαζομένων ΤΙΜ (WIND)
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ ΑΘΗΝΑ
Καταστήματα Τύπου στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Σύλλογος Εργαζομένων WSW
Σωματείο Εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες Ιδιωτικών φορέων
Σωματείο Εργαζομένων Ιατρών Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Αθηνών-Πειραιά
Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών
ΕΙΝΕΝ (Ερρίκος Ντυνάν)
Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήρια.
Συμμετείχαν ακόμη συνδικαλιστές από πολλά σωματεία (Σωματείο Οικοδόμων, ΗΣΑΠ, ΙΓΜΕ, Τραπεζοϋπαλλήλων, Λογιστών, Ολυμπιακής, την Γ ΕΛΜΕ Δυτικής Αθήνας, ΕΟΜΕΧ κλπ) που συμφωνούν στην ανάγκη κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων της Αθήνας.
Στην σύσκεψη συμφωνήθηκε να υπάρξει συστηματικότερη ενημέρωση των σωματείων καθώς και προσπάθεια ενεργοποίησης των εργαζομένων με γενικές συνελεύσεις συσκέψεις κλπ. Κοινή πεποίθηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πως το εύρος και το βάθος της επίθεσης στο ασφαλιστικό, με την προσπάθεια της κυβέρνησης να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης, να μειώσει τις συντάξεις, να ενοποιήσει προς τα κάτω τα ταμεία, και να χειροτερέψει το επίπεδο της εργατικής τάξης, δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού και αναστολών. Πρέπει από τώρα τα σωματεία και κάθε εργατική συλλογικότητα να πάρουν κάθε πρωτοβουλία κοινής δράσης και συντονισμού.
Οι αρνητικές εμπειρίες από την μέχρι τώρα δράση των ηγεσιών ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ επιτάσσουν ακόμα πιο αποφασιστικά να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την υπόθεση στα χέρια τους. Αυτό τον στόχο υπηρετεί η αγωνιστική συμπόρευση των σωματείων.
Τα Σωματεία που συμμετείχαν εκφράσανε ακόμα τα διαφορετικά κεκτημένα των χώρων τους και συμφώνησαν στην ανάγκη ενός συνεκτικού πλαισίου δράσης που να ενοποιεί στο μέγιστο δυνατό όλες τις επιμέρους προσπάθειες σε μια γενική γραμμή αντίστασης και πάλης ενάντια στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης. Στα πλαίσια αυτά προτάθηκαν:
-Να εκδοθεί κοινό ψήφισμα που να συζητηθεί στα Δ.Σ των σωματείων και σε γενικές συνελεύσεις εργαζόμενων, και στην συνέχεια να μοιραστεί σε εργασιακούς χώρους.
-Να επιδιωχθεί η συμμετοχή και άλλων σωματείων με βασική αρχή την αυτονομία και ισοτιμία κάθε συμμετέχοντα.
-Νέα σύσκεψη σωματείων με διευρυμένη ακόμα περισσότερο σύνθεση.
-Παρέμβαση στην σύσκεψη των σωματείων που οργανώνει η ΓΣΕΕ, στις 5-12.
-Να βγει αφίσα κάλεσμα για την απεργία στις 12-12.
-Να υπάρχει μαχητική παρουσία στην απεργιακή συγκέντρωση στις 12-12 που να υποδηλώνει τα χαρακτηριστικά του συντονισμού και της κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων
-Να δοθεί συνέντευξη τύπου
-Να στηρίξουν και να συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες και απεργιακούς αγώνες για το ασφαλιστικό
-Να γίνουν παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Βουλή , το Υπουργείο Εργασίας, τον ΟΑΕΔ.
Τα σωματεία που συμμετείχαν ήταν:
Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Αθλητικών Σωματείων
Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου-Χάρτου Αττικής
Σωματείο Εργαζομένων στην ενέργεια «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»
Σωματείο Εργαζομένων Δήμου Ν. Ιωνίας
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ Βύρωνα-Καισαριανής-Παγκρατίου
Σύλλογος Εργαζομένων στην εταιρεία CPS
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Α΄ Σύλλογος Αθηνών Εκπαιδευτικών ΠΕ
Ένωση Τεχνικών Δήμου Αθήνας
ΕΛΜΕ Πειραιά
Πανελλήνιο Σωματείο Εργαζομένων ΤΙΜ (WIND)
Σύλλογος Εκπαιδευτικών ΠΕ ΑΘΗΝΑ
Καταστήματα Τύπου στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών
Σύλλογος Εργαζομένων GOLDAIR
Σύλλογος Εργαζομένων WSW
Σωματείο Εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες Ιδιωτικών φορέων
Σωματείο Εργαζομένων Ιατρών Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Αθηνών-Πειραιά
Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών
ΕΙΝΕΝ (Ερρίκος Ντυνάν)
Σύλλογος Εργαζομένων στα Φροντιστήρια.
Συμμετείχαν ακόμη συνδικαλιστές από πολλά σωματεία (Σωματείο Οικοδόμων, ΗΣΑΠ, ΙΓΜΕ, Τραπεζοϋπαλλήλων, Λογιστών, Ολυμπιακής, την Γ ΕΛΜΕ Δυτικής Αθήνας, ΕΟΜΕΧ κλπ) που συμφωνούν στην ανάγκη κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων της Αθήνας.
Στην σύσκεψη συμφωνήθηκε να υπάρξει συστηματικότερη ενημέρωση των σωματείων καθώς και προσπάθεια ενεργοποίησης των εργαζομένων με γενικές συνελεύσεις συσκέψεις κλπ. Κοινή πεποίθηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πως το εύρος και το βάθος της επίθεσης στο ασφαλιστικό, με την προσπάθεια της κυβέρνησης να αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης, να μειώσει τις συντάξεις, να ενοποιήσει προς τα κάτω τα ταμεία, και να χειροτερέψει το επίπεδο της εργατικής τάξης, δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού και αναστολών. Πρέπει από τώρα τα σωματεία και κάθε εργατική συλλογικότητα να πάρουν κάθε πρωτοβουλία κοινής δράσης και συντονισμού.
Οι αρνητικές εμπειρίες από την μέχρι τώρα δράση των ηγεσιών ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ επιτάσσουν ακόμα πιο αποφασιστικά να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την υπόθεση στα χέρια τους. Αυτό τον στόχο υπηρετεί η αγωνιστική συμπόρευση των σωματείων.
Τα Σωματεία που συμμετείχαν εκφράσανε ακόμα τα διαφορετικά κεκτημένα των χώρων τους και συμφώνησαν στην ανάγκη ενός συνεκτικού πλαισίου δράσης που να ενοποιεί στο μέγιστο δυνατό όλες τις επιμέρους προσπάθειες σε μια γενική γραμμή αντίστασης και πάλης ενάντια στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης. Στα πλαίσια αυτά προτάθηκαν:
-Να εκδοθεί κοινό ψήφισμα που να συζητηθεί στα Δ.Σ των σωματείων και σε γενικές συνελεύσεις εργαζόμενων, και στην συνέχεια να μοιραστεί σε εργασιακούς χώρους.
-Να επιδιωχθεί η συμμετοχή και άλλων σωματείων με βασική αρχή την αυτονομία και ισοτιμία κάθε συμμετέχοντα.
-Νέα σύσκεψη σωματείων με διευρυμένη ακόμα περισσότερο σύνθεση.
-Παρέμβαση στην σύσκεψη των σωματείων που οργανώνει η ΓΣΕΕ, στις 5-12.
-Να βγει αφίσα κάλεσμα για την απεργία στις 12-12.
-Να υπάρχει μαχητική παρουσία στην απεργιακή συγκέντρωση στις 12-12 που να υποδηλώνει τα χαρακτηριστικά του συντονισμού και της κοινής δράσης των πρωτοβάθμιων σωματείων
-Να δοθεί συνέντευξη τύπου
-Να στηρίξουν και να συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες και απεργιακούς αγώνες για το ασφαλιστικό
-Να γίνουν παραστάσεις διαμαρτυρίας στην Βουλή , το Υπουργείο Εργασίας, τον ΟΑΕΔ.
Κρίμα...
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Δ.Σ. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ
Σε έκτακτη συνεδρίαση του το Δ.Σ. της Καλλιτεχνικής Διάδρασης με αφορμή τα απαράδεκτα περιστατικά που συνέβησαν χτες βράδυ στην αίθουσα του Λιθογραφείου εις βάρος του Προέδρου της Γιάννη Καραμπίτσου και που οδήγησαν στην αναβολή της χτεσινής εκδήλωσης αποφασίζει ομόφωνα τα εξής:
«Η Καλλιτεχνική Διάδραση το καινούριο που έφερε στην Πάτρα εκτός από την εμμονή στην ειλικρίνεια, το πάθος και το μεράκι, την διάδραση μεταξύ των τεχνών με άξονα τον κινηματογράφο και την ανάπτυξη με θυσίες της κινηματογραφικής παιδείας χωρίς σχεδόν καμία στήριξη από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, είναι η ώθηση στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών στις εκδηλώσεις, στην συζήτηση πριν και μετά τις προβολές, στην δημιουργία ενός καινούριου ήθους και οράματος.
Με σεμνότητα, σεβασμό και συνεργασία με όλους τους πολιτιστικούς φορείς κινήθηκε στον ένα χρόνο της λειτουργίας της και θέλουμε να πιστεύουμε ότι με τις πολυεπίπεδες και σε πολλά μέτωπα εκδηλώσεις της κατάφερε να φέρει σε επαφή και να συνενώσει όλους τους πολίτες που αγαπούν την τέχνη στην Πάτρα.
Φαίνεται όμως ότι κάποιους έχει ενοχλήσει η δραστηριότητα της εταιρίας μας, η προσπάθεια να ταρακουνήσει την κατεστημένη τάξη πραγμάτων, να δείξει τον δρόμο προς μια πράξη χωρίς καθόλου λόγια, να οδηγήσει την πολιτιστική κατάσταση της πόλης τουλάχιστον στον χώρο του κινηματογράφου σε μια αναπτυξιακή και δημιουργική κατεύθυνση.
Επί του προκειμένου, οι συνδιοργανωτές του Λιθογραφείου διεκδίκησαν όπως βάλλουν το δικό τους στίγμα στην εκδήλωση απαιτώντας οι ομιλητές να μιλάνε μετά το τέλος της προβολής σε αντίθεση με την επιλογή του καλλιτεχνικού επιμελητή της εκδήλωσης Γιάννη Καραμπίτσου που άλλωστε είχε ανακοινωθεί από την έναρξη της ενότητας εκδηλώσεων και προσπάθησαν να του επιβάλλουν τον μη συντονισμό της εκδήλωσης μετά το τέλος της προβολής αφαιρώντας του ουσιαστικά το λόγο, συντονισμό για τον οποίο στις εκδηλώσεις της η Καλλιτεχνική Διάδραση έχει δεχτεί τα συγχαρητήρια από δεκάδες πολίτες όλων των ηλικιών. Όταν δεν το κατάφεραν με πολιτισμένο τρόπο κατέφυγαν στη βιαιοπραγία μην λαμβάνοντας υπόψη ούτε την πρόσκληση του Δήμου Αβδελιώδη που αναμενόταν για να μιλήσει και που όταν έφτασε εξέφρασε τον αποτροπιασμό του για τα όσα συνέβησαν λίγο πριν.
Η Καλλιτεχνική Διάδραση διακόπτει την εκτέλεση της εκδήλωσης «Από το Βιβλίο στην Κινηματογραφική Ταινία» στο Λιθογραφείο, ανακοινώνει την πραγματοποίηση κανονικά της προβολής του Άμλετ του Λώρενς Ολίβιε στην αίθουσα του θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ» (Κοραή και Κανακάρη) την Παρασκευή στις 20.30 και μεταφέρει την προβολή της ταινίας «Άμλετ» του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ την Κυριακή στις 11.30 το πρωί στην αίθουσα του «Ρεφενέ» όπου θα μιλήσει για το θεατρικό έργο και την ταινία ο Δήμος Αβδελιώδης.
Για την συνέχεια της ενότητας εκδηλώσεων σε άλλο χώρο με το ίδιο ακριβώς πρόγραμμα και περιεχόμενο ή όχι, θα εκδοθεί Δ.Τ. της Καλλιτεχνικής Διάδρασης σε λίγες μέρες αφού το Δ.Σ. θα συνυπολογίσει όλα τα δεδομένα που έχουν προκύψει και γιατί πιστεύει ότι, ότι υλοποιεί η εταιρία μας δεν είναι αυτοσκοπός.
Επίσης κανονικά θα διεξαχθεί η εκδήλωση την «Από τον Καβάφη στον Ελ Γκρέκο» την Πέμπτη 29 Νοεμβρίου στις 21.00 στο Ιντεάλ με την προβολή της ταινίας «Καβάφης» του Γιάννη Σμαραγδή, ενός 40λεπτου making of της ταινίας El Greco και την παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη που θα συνομιλήσει με τους θεατές της εκδήλωσης».
ΤΟ Δ.Σ. ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ
Αποτελούμενο από τους
Γιάννη Καραμπίτσο, Πρόεδρο
Γιώργο Μουζακίτη Αντιπρόεδρο
Γιώργο Σαβόγλου Γραμματέα
Σε έκτακτη συνεδρίαση του το Δ.Σ. της Καλλιτεχνικής Διάδρασης με αφορμή τα απαράδεκτα περιστατικά που συνέβησαν χτες βράδυ στην αίθουσα του Λιθογραφείου εις βάρος του Προέδρου της Γιάννη Καραμπίτσου και που οδήγησαν στην αναβολή της χτεσινής εκδήλωσης αποφασίζει ομόφωνα τα εξής:
«Η Καλλιτεχνική Διάδραση το καινούριο που έφερε στην Πάτρα εκτός από την εμμονή στην ειλικρίνεια, το πάθος και το μεράκι, την διάδραση μεταξύ των τεχνών με άξονα τον κινηματογράφο και την ανάπτυξη με θυσίες της κινηματογραφικής παιδείας χωρίς σχεδόν καμία στήριξη από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, είναι η ώθηση στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών στις εκδηλώσεις, στην συζήτηση πριν και μετά τις προβολές, στην δημιουργία ενός καινούριου ήθους και οράματος.
Με σεμνότητα, σεβασμό και συνεργασία με όλους τους πολιτιστικούς φορείς κινήθηκε στον ένα χρόνο της λειτουργίας της και θέλουμε να πιστεύουμε ότι με τις πολυεπίπεδες και σε πολλά μέτωπα εκδηλώσεις της κατάφερε να φέρει σε επαφή και να συνενώσει όλους τους πολίτες που αγαπούν την τέχνη στην Πάτρα.
Φαίνεται όμως ότι κάποιους έχει ενοχλήσει η δραστηριότητα της εταιρίας μας, η προσπάθεια να ταρακουνήσει την κατεστημένη τάξη πραγμάτων, να δείξει τον δρόμο προς μια πράξη χωρίς καθόλου λόγια, να οδηγήσει την πολιτιστική κατάσταση της πόλης τουλάχιστον στον χώρο του κινηματογράφου σε μια αναπτυξιακή και δημιουργική κατεύθυνση.
Επί του προκειμένου, οι συνδιοργανωτές του Λιθογραφείου διεκδίκησαν όπως βάλλουν το δικό τους στίγμα στην εκδήλωση απαιτώντας οι ομιλητές να μιλάνε μετά το τέλος της προβολής σε αντίθεση με την επιλογή του καλλιτεχνικού επιμελητή της εκδήλωσης Γιάννη Καραμπίτσου που άλλωστε είχε ανακοινωθεί από την έναρξη της ενότητας εκδηλώσεων και προσπάθησαν να του επιβάλλουν τον μη συντονισμό της εκδήλωσης μετά το τέλος της προβολής αφαιρώντας του ουσιαστικά το λόγο, συντονισμό για τον οποίο στις εκδηλώσεις της η Καλλιτεχνική Διάδραση έχει δεχτεί τα συγχαρητήρια από δεκάδες πολίτες όλων των ηλικιών. Όταν δεν το κατάφεραν με πολιτισμένο τρόπο κατέφυγαν στη βιαιοπραγία μην λαμβάνοντας υπόψη ούτε την πρόσκληση του Δήμου Αβδελιώδη που αναμενόταν για να μιλήσει και που όταν έφτασε εξέφρασε τον αποτροπιασμό του για τα όσα συνέβησαν λίγο πριν.
Η Καλλιτεχνική Διάδραση διακόπτει την εκτέλεση της εκδήλωσης «Από το Βιβλίο στην Κινηματογραφική Ταινία» στο Λιθογραφείο, ανακοινώνει την πραγματοποίηση κανονικά της προβολής του Άμλετ του Λώρενς Ολίβιε στην αίθουσα του θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ» (Κοραή και Κανακάρη) την Παρασκευή στις 20.30 και μεταφέρει την προβολή της ταινίας «Άμλετ» του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ την Κυριακή στις 11.30 το πρωί στην αίθουσα του «Ρεφενέ» όπου θα μιλήσει για το θεατρικό έργο και την ταινία ο Δήμος Αβδελιώδης.
Για την συνέχεια της ενότητας εκδηλώσεων σε άλλο χώρο με το ίδιο ακριβώς πρόγραμμα και περιεχόμενο ή όχι, θα εκδοθεί Δ.Τ. της Καλλιτεχνικής Διάδρασης σε λίγες μέρες αφού το Δ.Σ. θα συνυπολογίσει όλα τα δεδομένα που έχουν προκύψει και γιατί πιστεύει ότι, ότι υλοποιεί η εταιρία μας δεν είναι αυτοσκοπός.
Επίσης κανονικά θα διεξαχθεί η εκδήλωση την «Από τον Καβάφη στον Ελ Γκρέκο» την Πέμπτη 29 Νοεμβρίου στις 21.00 στο Ιντεάλ με την προβολή της ταινίας «Καβάφης» του Γιάννη Σμαραγδή, ενός 40λεπτου making of της ταινίας El Greco και την παρουσία του ίδιου του σκηνοθέτη που θα συνομιλήσει με τους θεατές της εκδήλωσης».
ΤΟ Δ.Σ. ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ
Αποτελούμενο από τους
Γιάννη Καραμπίτσο, Πρόεδρο
Γιώργο Μουζακίτη Αντιπρόεδρο
Γιώργο Σαβόγλου Γραμματέα
Tuesday, November 20, 2007
Ω! Τι ωραίος κόσμος! (Χωρίς δικαιώματα σαν τον σύγχρονο Caveman)
Ω! Τι ωραίος κόσμος! (Χωρίς δικαιώματα σαν τον σύγχρονο Caveman)
Παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας ο Πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και το Δ.Σ. της Αρχής, γιατί η αστυνομία δεν έκλεισε τις κάμερες παρακολούθησης της κυκλοφορίας, ως όφειλε και κατέγραφε τις κινήσεις των διαδηλωτών/τριων που πήραν μέρος στην πορεία του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, ως μη όφειλε. Η δυστοπία φαίνεται να μην είναι ένα κινηματογραφικό και λογοτεχνικό είδος μόνο, το οποίο αναφέρεται σε μελλοντικές κοινωνίες. Η δυστοπία είναι εδώ, μπροστά μας. Έχει πολλές εκφάνσεις και μορφές. Από τα Ζωνιανά ως το Πολυτεχνείο και από το ηλεκτρονικό φακέλωμα ως τα reality shows διαγράφεται όχι ένα ζοφερό μέλλον αλλά ένα ανυπόφορο παρόν. Μόνο που οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, χρόνια τώρα, μας προϊδέαζαν για το αντίθετο: ότι θα ζούσαμε ευτυχισμένοι/ες σε μια κοινωνία ελευθερίας, ιδιωτικής πρωτοβουλίας, προσωπικής ευτυχίας και μεθυστικής ευωχίας.
Αμφιβάλλετε ότι ζούμε ευτυχισμένα; Νομίζετε ότι ζούμε στον Οργουελιανό κόσμο; Αμφιβάλλω αν έχετε πιάσει το νόημα. Για σκεφθείτε μήπως ο κόσμος μας μοιάζει κατ’ αρχήν, με τον Γενναίο Νέο Κόσμο που μας φιλοτέχνησε ο Άλντους Χάξλευ; Το τρίπτυχο «ευδαιμονία, μακαριότητα, ευτυχία» δεν είναι αυτό που δόθηκε ως αντάλλαγμα σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού για την ολοένα και γρηγορότερη παράδοση των ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του; Δεν είναι η Διασκέδαση μέχρι Θανάτου το πιο φανερό σλόγκαν της κρυφής ατζέντας του σημερινού νεοφιλελεύθερου τεχνολογικού παγκοσμιοποιητικού πολιτισμού, όπως μας επισήμανε ο Νηλ Πόστμαν; Δεν είναι πολιτικώς ορθότερο να γίνει όλη η κοινωνία μια οθόνη ελέγχου και να μην περιορίζεται σε μια οθόνη που δείχνει μόνο τηλεοπτικό πρόγραμμα; Γιατί να μην διαδηλώνεις και να απαντάει ο τηλεθεατής με SMS σε κάποια ειδική γραμμή (1,2 Ευρώ το λεπτό) ποιους διαδηλωτές πρέπει να συλλάβουν οι ανθρωποφύλακες και να οδηγήσουν εκτός πορείας και εντός φυλακής; Δε θα έχει πλάκα;
Και οι εκπρόσωποί μας που ήταν τόσο «έρημοι κι απρόσωποι» στον παλιό κόσμο που φεύγει δεν πρέπει να δείχνουν πια, τηλεοπτική αδεία, αυτό το κάτι τις τους, χορεύοντας σέικ ή βγάζοντας τα δίδυμα βόλτα στην παιδική χαρά, που τους ξεχωρίζει από τους ανταγωνιστές του αφού πια δεν τους διαχωρίζουν ποταμοί αίματος και ιδεολογιών; Ή οι δάσκαλοι «της νεολαίας γδαρτάδες» που επιμένουν στο βιβλίο και στο διάλογο ως παιδευτική διαδικασία, δεν πρέπει να κάνουν ευχάριστο το μάθημα με μια οθόνη που θα προβάλλει ντοκιμαντέρ για το «πώς γυρίστηκε ο Χάρυ Πόττερ» με διαφημίσεις από το…καπνεργοστάσιο; Δεν είναι όμορφο να μεγαλώνει ένα παιδί παρέα με το ψηφιακό του φωτογραφικό και βιντεοσκοπημένο είδωλο, να ξέρει πώς ήταν σε ηλικία 3 μηνών, 7 ημερών και 20 ωρών, πώς…πώς…πώς; Πώς θα μάθει να διαντιδρά με τον hyperμεταμοντέρνο «γενικευμένο άλλο», δηλαδή τον εαυτό του; Πώς, εν τέλει, θα επιβιώσει στον άκρως ανταγωνιστικό κόσμο που το περιμένει μόλις βγει από το πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου της μαμάς και χωθεί στη φυσούνα που θα τον οδηγήσει στο τεθωρακισμένο σχολικό λεωφορείο για να πάει στο πανάκριβο ιδιωτικό σχολείο;
Ποια ανθρώπινα, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα θέλετε, καλοί μου άνθρωποι; Υπάρχει πιο πολύτιμο δικαίωμα από αυτό του αυτοτελούς χειρισμού των πολυμεσικών δομημένων τηλεχειριστηρίων της τεχνόπολης ; Υπάρχει πιο πολύτιμο ανθρώπινο δικαίωμα στη μόρφωση από αυτό της δια βίου συγκέντρωσης πιστωτικών μονάδων; Υπάρχει πιο κοινωνικό δικαίωμα από αυτό της απόκτησης κινήτρων για την παραμονή στην εργασία μετά τα 67-70 χρόνια; Τουλάχιστον ας μας αφήσουν την πεταλούδα και τους χαρίζουμε και το σκάφανδρο.
Θανάσης Τσακίρης
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakiris.snn.gr
Παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας ο Πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και το Δ.Σ. της Αρχής, γιατί η αστυνομία δεν έκλεισε τις κάμερες παρακολούθησης της κυκλοφορίας, ως όφειλε και κατέγραφε τις κινήσεις των διαδηλωτών/τριων που πήραν μέρος στην πορεία του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, ως μη όφειλε. Η δυστοπία φαίνεται να μην είναι ένα κινηματογραφικό και λογοτεχνικό είδος μόνο, το οποίο αναφέρεται σε μελλοντικές κοινωνίες. Η δυστοπία είναι εδώ, μπροστά μας. Έχει πολλές εκφάνσεις και μορφές. Από τα Ζωνιανά ως το Πολυτεχνείο και από το ηλεκτρονικό φακέλωμα ως τα reality shows διαγράφεται όχι ένα ζοφερό μέλλον αλλά ένα ανυπόφορο παρόν. Μόνο που οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, χρόνια τώρα, μας προϊδέαζαν για το αντίθετο: ότι θα ζούσαμε ευτυχισμένοι/ες σε μια κοινωνία ελευθερίας, ιδιωτικής πρωτοβουλίας, προσωπικής ευτυχίας και μεθυστικής ευωχίας.
Αμφιβάλλετε ότι ζούμε ευτυχισμένα; Νομίζετε ότι ζούμε στον Οργουελιανό κόσμο; Αμφιβάλλω αν έχετε πιάσει το νόημα. Για σκεφθείτε μήπως ο κόσμος μας μοιάζει κατ’ αρχήν, με τον Γενναίο Νέο Κόσμο που μας φιλοτέχνησε ο Άλντους Χάξλευ; Το τρίπτυχο «ευδαιμονία, μακαριότητα, ευτυχία» δεν είναι αυτό που δόθηκε ως αντάλλαγμα σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού για την ολοένα και γρηγορότερη παράδοση των ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του; Δεν είναι η Διασκέδαση μέχρι Θανάτου το πιο φανερό σλόγκαν της κρυφής ατζέντας του σημερινού νεοφιλελεύθερου τεχνολογικού παγκοσμιοποιητικού πολιτισμού, όπως μας επισήμανε ο Νηλ Πόστμαν; Δεν είναι πολιτικώς ορθότερο να γίνει όλη η κοινωνία μια οθόνη ελέγχου και να μην περιορίζεται σε μια οθόνη που δείχνει μόνο τηλεοπτικό πρόγραμμα; Γιατί να μην διαδηλώνεις και να απαντάει ο τηλεθεατής με SMS σε κάποια ειδική γραμμή (1,2 Ευρώ το λεπτό) ποιους διαδηλωτές πρέπει να συλλάβουν οι ανθρωποφύλακες και να οδηγήσουν εκτός πορείας και εντός φυλακής; Δε θα έχει πλάκα;
Και οι εκπρόσωποί μας που ήταν τόσο «έρημοι κι απρόσωποι» στον παλιό κόσμο που φεύγει δεν πρέπει να δείχνουν πια, τηλεοπτική αδεία, αυτό το κάτι τις τους, χορεύοντας σέικ ή βγάζοντας τα δίδυμα βόλτα στην παιδική χαρά, που τους ξεχωρίζει από τους ανταγωνιστές του αφού πια δεν τους διαχωρίζουν ποταμοί αίματος και ιδεολογιών; Ή οι δάσκαλοι «της νεολαίας γδαρτάδες» που επιμένουν στο βιβλίο και στο διάλογο ως παιδευτική διαδικασία, δεν πρέπει να κάνουν ευχάριστο το μάθημα με μια οθόνη που θα προβάλλει ντοκιμαντέρ για το «πώς γυρίστηκε ο Χάρυ Πόττερ» με διαφημίσεις από το…καπνεργοστάσιο; Δεν είναι όμορφο να μεγαλώνει ένα παιδί παρέα με το ψηφιακό του φωτογραφικό και βιντεοσκοπημένο είδωλο, να ξέρει πώς ήταν σε ηλικία 3 μηνών, 7 ημερών και 20 ωρών, πώς…πώς…πώς; Πώς θα μάθει να διαντιδρά με τον hyperμεταμοντέρνο «γενικευμένο άλλο», δηλαδή τον εαυτό του; Πώς, εν τέλει, θα επιβιώσει στον άκρως ανταγωνιστικό κόσμο που το περιμένει μόλις βγει από το πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου της μαμάς και χωθεί στη φυσούνα που θα τον οδηγήσει στο τεθωρακισμένο σχολικό λεωφορείο για να πάει στο πανάκριβο ιδιωτικό σχολείο;
Ποια ανθρώπινα, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα θέλετε, καλοί μου άνθρωποι; Υπάρχει πιο πολύτιμο δικαίωμα από αυτό του αυτοτελούς χειρισμού των πολυμεσικών δομημένων τηλεχειριστηρίων της τεχνόπολης ; Υπάρχει πιο πολύτιμο ανθρώπινο δικαίωμα στη μόρφωση από αυτό της δια βίου συγκέντρωσης πιστωτικών μονάδων; Υπάρχει πιο κοινωνικό δικαίωμα από αυτό της απόκτησης κινήτρων για την παραμονή στην εργασία μετά τα 67-70 χρόνια; Τουλάχιστον ας μας αφήσουν την πεταλούδα και τους χαρίζουμε και το σκάφανδρο.
Θανάσης Τσακίρης
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakiris.snn.gr
ΑΠΕΡΓΙΑ ΣΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ EL.VENIZELOS
Πού είναι όλοι αυτοί οι "φωστήρες" του νεοφιλελευθερισμού και του εκσυγχρονισμού και όλοι οι θιασώτες των πάσης φύσεως "τελών" της ιστορίας, του συνδικαλισμού και ιδιαίτερα του συνδικαλισμού του ιδιωτικού τομέα, τώρα που απεργούν μαζικά και δυναμικά οι ιδιωτικοί υπάλληλοι στην Ελλάδα και στην Ευρώπη; Πού είναι για να καμαρώσουν την κατάρρευση της θεωρίας τους στους αγώνες της νέας εργατικής τάξης; Εξαφανίστηκαν τόσο ξαφνικά όσο και όταν εμφανίστηκαν στο προσκήνιο και μεσουράνησαν χλευάζοντας τους προλετάριους που δήθεν δεν υπήρχαν πια γιατί τους πάτησε η υπερταχεία των ηλεκτρονικών ψηφιακών γραμμών. Τώρα τι θα κάνουμε χωρίς βαρβάρους αναρωτήθηκαν και βάλθηκαν να εξηγήσουν τα πάντα με τη "σύγκρουση των πολιτισμών". Όμως, οι προλετάριοι ξαναγύρισαν με άλλη μορφή και άλλα ρούχα. Τι κι αν οι νέοι προλετάριοι των 700 ευρώ και της πρόσκαιρης απασχόλησης ψωνίζουν από τους "κινέζους" τα ρούχα και τα ηλεκτρικά τους και όχι από το Φωκά ή το Ζ(Θ)άρα. Υπάρχουν και αγωνίζονται, όπως οι βιβλιοϋπάλληλοι και οι υπάλληλοι των καταστημάτων τύπου, ανακοίνωση του συλλόγου των οποίων δημοσιεύω παρακάτω.
tsakthan
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟ Δ.Α.Α.
ΑΘΗΝΑ 12 -11 Ο7
ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ
Η γενική συνέλευση του σωματείου που συνήλθε στις 9-11-07 στα γραφεία της Ο.Ι.Υ.Ε, αφού άκουσε την εισήγηση του προέδρου κατέληξε μετά από πλούσια συζήτηση ομόφωνα τα παρακάτω:
Α) Εγκρίνει τα πεπραγμένα του Δ.Σ από την τελευταία συνέλευση μέχρι τώρα καθώς και όλους τους χειρισμούς και τις ανακοινώσεις που κυκλοφόρησαν.
Β)Καταδικάζει την επίθεση εκφοβισμού των εργαζομένων από μεριάς της διεύθυνσης τις απαράδεκτες πρακτικές προσβολής της αξιοπρέπεια και της προσωπικότητας τους, που αποβλέπουν στην ηθική, εργασιακή και προσωπική τους εξόντωση.
Γ) Καταδικάζει την επιχειρούμενη στρατιωτικοποίηση της εργασίας με τις συνεχείς, αναίτιες τις περισσότερες φορές η για ασήμαντες αφορμές κλήση των εργαζομένων για συστάσεις στο γραφείο που στοχεύουν στον προσωπικό εκφοβισμό.
Δ) Καταδικάζει την αθέτηση από μεριάς της διεύθυνσης των συμφωνηθέντων για τους μισθούς και τις συνθήκες δουλειάς
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΕΊ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ
Να επιδοθεί το παρόν ψήφισμα στην διεύθυνση και να γίνουν άμεσες διαπραγματεύσεις στο παρακάτω πλαίσιο:
· Να σταματήσει τώρα η επιχείρηση εκφοβισμού.
· Nα παρθούν μέτρα για την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας ( άμεση αντικατάσταση όσων θέλουν να πάνε τουαλέτα εντός πεντάλεπτου, βάρη που σηκώνουν οι γυναίκες, χώρος για να φυλάσσονται τα ρούχα των εργαζομένων, εφαρμογή του διαλείμματος ανεξαρτήτως φόρτου εργασίας κλπ)
· Να τοποθετηθεί timer η βιβλίο παρουσίας όπου θα αναγράφεται η ακριβής προσέλευση και αποχώρηση από την εργασία και με βάση αυτό να βγαίνει η μισθοδοσία
· Απαιτούμε την υλοποίηση από μεριάς της διεύθυνσης των συμφωνηθέντων με το σωματείο που αφορούν τις αυξήσεις των μισθών, το επίδομα σίτισης, και το πρόγραμμα εργασίας έως τέλος του χρόνου
Σε περίπτωση που η διεύθυνση επιμείνει στις μέχρι τώρα πρακτικές της, πράγμα που δεν το ευχόμαστε, η συνέλευση εξουσιοδοτεί το Δ.Σ για τα παρακάτω:
· Να οργανωθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Κ1 όπου να καλεστούν για συμπαράσταση και αλληλεγγύη κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα συνεργαζόμενα σωματεία του αεροδρομίου και γενικά σωματεία που θέλουν να δηλώσουν την συμπαράσταση τους, τα ΜΜΕ.
· Κήρυξη στάσης εργασίας σε μέρα και ώρα που θα αποφασίσει το Δ.Σ
· Απεργία στις 12-12-07
Όλα τα παραπάνω δηλώνουμε ότι θα τα στηρίξουμε αποφασιστικά από τυχόν επιθέσεις απεργοσπαστικού χαρακτήρα ζητώντας την ενίσχυση των σωματείων και ομοσπονδιών του αεροδρομίου, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και άλλων συνδικαλιστικών οργανώσεων της Αθήνας.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
tsakthan
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟ Δ.Α.Α.
ΑΘΗΝΑ 12 -11 Ο7
ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ
Η γενική συνέλευση του σωματείου που συνήλθε στις 9-11-07 στα γραφεία της Ο.Ι.Υ.Ε, αφού άκουσε την εισήγηση του προέδρου κατέληξε μετά από πλούσια συζήτηση ομόφωνα τα παρακάτω:
Α) Εγκρίνει τα πεπραγμένα του Δ.Σ από την τελευταία συνέλευση μέχρι τώρα καθώς και όλους τους χειρισμούς και τις ανακοινώσεις που κυκλοφόρησαν.
Β)Καταδικάζει την επίθεση εκφοβισμού των εργαζομένων από μεριάς της διεύθυνσης τις απαράδεκτες πρακτικές προσβολής της αξιοπρέπεια και της προσωπικότητας τους, που αποβλέπουν στην ηθική, εργασιακή και προσωπική τους εξόντωση.
Γ) Καταδικάζει την επιχειρούμενη στρατιωτικοποίηση της εργασίας με τις συνεχείς, αναίτιες τις περισσότερες φορές η για ασήμαντες αφορμές κλήση των εργαζομένων για συστάσεις στο γραφείο που στοχεύουν στον προσωπικό εκφοβισμό.
Δ) Καταδικάζει την αθέτηση από μεριάς της διεύθυνσης των συμφωνηθέντων για τους μισθούς και τις συνθήκες δουλειάς
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΕΊ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ
Να επιδοθεί το παρόν ψήφισμα στην διεύθυνση και να γίνουν άμεσες διαπραγματεύσεις στο παρακάτω πλαίσιο:
· Να σταματήσει τώρα η επιχείρηση εκφοβισμού.
· Nα παρθούν μέτρα για την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας ( άμεση αντικατάσταση όσων θέλουν να πάνε τουαλέτα εντός πεντάλεπτου, βάρη που σηκώνουν οι γυναίκες, χώρος για να φυλάσσονται τα ρούχα των εργαζομένων, εφαρμογή του διαλείμματος ανεξαρτήτως φόρτου εργασίας κλπ)
· Να τοποθετηθεί timer η βιβλίο παρουσίας όπου θα αναγράφεται η ακριβής προσέλευση και αποχώρηση από την εργασία και με βάση αυτό να βγαίνει η μισθοδοσία
· Απαιτούμε την υλοποίηση από μεριάς της διεύθυνσης των συμφωνηθέντων με το σωματείο που αφορούν τις αυξήσεις των μισθών, το επίδομα σίτισης, και το πρόγραμμα εργασίας έως τέλος του χρόνου
Σε περίπτωση που η διεύθυνση επιμείνει στις μέχρι τώρα πρακτικές της, πράγμα που δεν το ευχόμαστε, η συνέλευση εξουσιοδοτεί το Δ.Σ για τα παρακάτω:
· Να οργανωθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Κ1 όπου να καλεστούν για συμπαράσταση και αλληλεγγύη κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις, τα συνεργαζόμενα σωματεία του αεροδρομίου και γενικά σωματεία που θέλουν να δηλώσουν την συμπαράσταση τους, τα ΜΜΕ.
· Κήρυξη στάσης εργασίας σε μέρα και ώρα που θα αποφασίσει το Δ.Σ
· Απεργία στις 12-12-07
Όλα τα παραπάνω δηλώνουμε ότι θα τα στηρίξουμε αποφασιστικά από τυχόν επιθέσεις απεργοσπαστικού χαρακτήρα ζητώντας την ενίσχυση των σωματείων και ομοσπονδιών του αεροδρομίου, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και άλλων συνδικαλιστικών οργανώσεων της Αθήνας.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ
Monday, November 19, 2007
Πάτρα: Διοργάνωση κινηματογραφικών σεμιναρίων
Καν’το όπως ο Μπέργκμαν» «Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Η «Καλλιτεχνική Διάδραση» και η «Βιομηχανική στο Λιθογραφείον» διοργανώνουν με τη συνεργασία της Δ.Ε.Π.Α.Π. της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ», του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας και των Εκδόσεων «Αιγόκερως» την ενότητα εκδηλώσεων
«Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Την Τρίτη 13-11-2007 στις 8. 30 θα προβληθεί η ταινία του Τζόζεφ Λόουζι «Ο Υπηρέτης» του 1963 που βασίστηκε σε πρωτότυπο σενάριο του Χάρολντ Πίντερ.
Θα προηγηθεί εισήγηση της Νόρας Ράλλη αρθρογράφου και ποιήτριας
και του Γιάννη Καραμπίτσου (καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης)
Χορηγοί Επικοινωνίας
Εφημερίδα: ΗΜΕΡΑ
Ραδιοφωνικοί σταθμοί: MOJO RADIO 107.7, ΣΚΑΙ 89.4, Μελωδία FM 100.4, ΗΜΕΡΑ FM, ΡΑΔΙΟ ΓΑΜΜΑ Τηλεοπτικοί Σταθμοί: ΠΑΤΡΑ TV
Ηλεκτρονικά Περιοδικά: www.cineek.gr, www.westweb.gr
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Παρασκευή 9 Νοεμβρίου, 20.00, Ιντεάλ, Ταινίες Δήμου Αβδελιώδη:
Όλα τα μέλη της Καλλιτεχνικής Διάδρασης και οι μαθητές των σεμιναρίων καλούνται να παρακολουθήσουν την προβολή των ταινιών του Δήμου Αβδελιώδη (Το Δέντρο που Πληγώναμε, Αθέμιτος Συναγωνισμός, Η Νίκη της Σαμοθράκης) όπου θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον σκηνοθέτη. Την εκδήλωση διοργανώνουν η Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας (ελεύθερη είσοδος).
Σάββατο 10 Νοεμβρίου, 14.00, Μέγαρο Λόγου και Τέχνης,
Εργαστήρι Σκηνοθεσίας και Εικονοληψίας:
Έναρξη εργαστηρίου Σκηνοθεσίας και Εικονοληψίας με τελευταίο ανοιχτό σεμινάριο και λήξη των εγγραφών. Πραγματοποίηση μίνι γυρίσματος τρίλεπτης σκηνής (ελεύθερη είσοδος).
Κυριακή 11 Νοεμβρίου, 11.00, Α.ΣΤ.Ο. (Βαλτετσίου 3):
Λέσχη Ανάγνωσης «Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι»
Συνέχεια της πρώτης συνάντησης της Λέσχης Ανάγνωσης με τίτλο «Αρσένι και Αντρέι Ταρκόφσκι: Ποίηση και Κινηματογράφος». Θα διαβαστούν αποσπάσματα από βιβλία των Αρσένι και Αντρέι Ταρκόφσκι και θα προβληθούν αποσπάσματα από όλες τις ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι. Μετά την πρώτη συνάντηση την Κυριακή 4 Νοεμβρίου και τη μεγάλη συμμετοχή που παρουσιάστηκε, τα μέλη της Λέσχης αποφάσισαν η λέσχη να είναι «ανοιχτή» και να δεχτεί την εγγραφή σε πάνω από 20 άτομα, χωρίς περιορισμό (ελεύθερη είσοδος).
Τρίτη 13 Νοεμβρίου, 20.30, Λιθογραφείον, Μαιζώνος 172Β:
Από το Θεατρικό έργο στην Κινηματογραφική ταινία:
Ο Υπηρέτης (1963) του Τζόζεφ Λόουζι σε πρωτότυπο σενάριο του Χάρολντ Πίντερ
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, 20.30, Α.Σ.Τ.Ο.:
Εργαστήριο Ιστορίας Κινηματογράφου-Ανάλυση Ταινίας
Προβολή και Ανάλυση της ταινίας «Καθρέφτης» του Αντρέι Ταρκόφσκι (ελεύθερη είσοδος)
Σάββατο 17 Νοεμβρίου, 18.00, Μέγαρο Λόγου και Τέχνης:
Προβολή της ταινίας του Ντάλτον Τράμπο «Ο Τζόνι πήρε τ΄ όπλο του» (ελεύθερη είσοδος)
ΠΡΟΣΕΧΩΣ
Πέμπτη 29 Νοεμβρίου, 21.00, Ιντεάλ:
«Ο Γιάννης Σμαραγδής από τον Καβάφη στον Ελ Γκρέκο»
Προβολή της ταινίας «Καβάφης» και ενός 40λεπτου making of της ταινίας El Greco
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη (ελεύθερη είσοδος)
Πρόγραμμα εκδήλωσης «Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
(Διοργάνωση: Καλλιτεχνική Διάδραση και Βιομηχανική στο Λιθογραφείον)
13-11-2007 Ο Υπηρέτης του Χάρολντ Πίντερ σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Λόουζι
Εισήγηση: Νόρα Ράλλη, αρθρογράφος, ποιήτρια
20-11-2007 Άμλετ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Γριγκόρι Κόζιντσεφ
Εισήγηση: Δήμος Αβδελιώδης, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βόρειου Αιγαίου
27-11-2007 Ο Θρόνος του Αίματος βασισμένη στον Μάκβεθ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Ακίρα Κουροσάβα
Εισήγηση: Αδάμ Αδαμόπουλος, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Θράκης
4-12-2007 Βασιλιάς Ληρ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Γριγκόρι Κόζιντσεφ
Εισήγηση: Βάσω Σακελάρη, διδάσκουσα στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
11-12-2007 Οθέλλος του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Όρσον Γουέλς
Εισήγηση: Τηλέμαχος Τσαρδάκας, ποιητής
18-12-2007 Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Μπαζ Λούρμαν
Εισήγηση: Ζωάννα Υφαντίδου, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
8-1-2008 Δεσποινίς Τζούλια του Αυγούστου Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία Αλφ Σιέμπεργκ
Εισήγηση: Γιώργος Κομητόπουλος, σκηνοθέτης, ηθοποιός
15-1-2008 Βυσσινόκηπος του Άντον Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Εισήγηση: Χριστίνα Κόκκοτα, θεατρολόγος
22-1-2008 Μηχανικά Πιάνα Εμπνευσμένη από το θεατρικό Έργο Πλατόνοφ του Άντον Τσέχοφ
και διηγήματα του σε σκηνοθεσία Νικήτα Μιχάλκοφ
Εισήγηση: Γιάννης Καραμπίτσος, σκηνοθέτης, μοντέρ, κριτικός κινηματογράφου
29-1-2008 Ηλέκτρα του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μίκλος Γιάντσο (ελεύθερη διασκευή)
Εισήγηση: Κωνσταντίνος Βαλάκας, αναπληρωτής καθηγητής τμήμ. Φιλοσοφίας Παν. Πάτρας
5-2-2008 Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα
Εισήγηση: Γιούλη Δούβου, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
12-2-2008 Μήδεια του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Πιέρ Πάολο Παζολίνι
Εισήγηση: Μαριάνα Ξυνή, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
19-2-2008 Κραυγή Γυναικών ελεύθερη διασκευή Μήδειας σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν
Εισήγηση: Μάρθα Κοσκινά, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
26-2-2008 Τρωάδες του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Εισήγηση: Γιάννης Γεωργακάκης, σκηνοθέτης θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ»
4-3 Κόκκινα Φανάρια του Αλέκου Γαλανού σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη
Εισήγηση: Κωνσταντίνος Κυριακός, λέκτορας τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
11-3 Βόιτσεκ του Γκεόργκ Μπύχνερ σε σκηνοθεσία Γιάνους Σαζ
Εισήγηση: Αικατερίνη Καλέρη, αναπληρώτρια καθηγήτρια τμήμ. Θεατρικών Σπουδών Παν. Πάτρας
18-3 Λόγος του Κάι Μουνκ σε σκηνοθεσία Καρλ Ντράγερ
Εισήγηση: Μωϋσής Μπουντουρίδης, καθηγητής Μαθηματικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πάτρας
1-4 Τα Πικρά Δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ του Ρ. Β. Φασμπίντερ σε σκηνοθεσία του ίδιου Εισήγηση: Αθανασία Δανελάτου, δικηγόρος, κοινωνιολόγος
8-4 Μετά την Πρόβα, ταινία για τον κόσμο του θεάτρου από τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Εισήγηση: Φάνης Δίπλας, ηθοποιός, σκηνοθέτης
15-4 Νύχτα Πρεμιέρας, ταινία για τον κόσμο του θεάτρου από τον Τζον Κασαβέτη
Εισήγηση: Τατιάνα Λοβέρδου, χορογράφος
Στην αίθουσα της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ» θα πραγματοποιηθούν οι προβολές:
Παρασκευή 23-11-2007, 20.30 Άμλετ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Λώρενς Ολίβιε
Παρασκευή 18-1-2008, 20.30 Ο Θείος Βάνια του Άντον Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Α.Κοντσαλόφσκι
Εισήγηση: Λύδια Κονιόρδου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτεχνική διευθύντρια ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας
Παρασκευή 29-2-2008, 20.30 Ηλέκτρα του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Γιάννης Καραμπίτσος
Με τη συνεργασία της Δ.Ε.Π.Α.Π., του θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ», του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πάτρας και των εκδόσεων «Αιγόκερως
Χορηγοί Επικοινωνίας
Εφημερίδα: ΗΜΕΡΑ, Ραδιοφωνικοί σταθμοί: MOJO RADIO 107.7, ΣΚΑΙ 89.4, Μελωδία FM 100.4, ΗΜΕΡΑ FM, ΡΑΔΙΟ ΓΑΜΜΑ Τηλεοπτικοί Σταθμοί: ΠΑΤΡΑ TV
Ηλεκτρονικά Περιοδικά: www.cineek.gr, www.westweb.gr
Η «Καλλιτεχνική Διάδραση» και η «Βιομηχανική στο Λιθογραφείον» διοργανώνουν με τη συνεργασία της Δ.Ε.Π.Α.Π. της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ», του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας και των Εκδόσεων «Αιγόκερως» την ενότητα εκδηλώσεων
«Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
Την Τρίτη 13-11-2007 στις 8. 30 θα προβληθεί η ταινία του Τζόζεφ Λόουζι «Ο Υπηρέτης» του 1963 που βασίστηκε σε πρωτότυπο σενάριο του Χάρολντ Πίντερ.
Θα προηγηθεί εισήγηση της Νόρας Ράλλη αρθρογράφου και ποιήτριας
και του Γιάννη Καραμπίτσου (καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης)
Χορηγοί Επικοινωνίας
Εφημερίδα: ΗΜΕΡΑ
Ραδιοφωνικοί σταθμοί: MOJO RADIO 107.7, ΣΚΑΙ 89.4, Μελωδία FM 100.4, ΗΜΕΡΑ FM, ΡΑΔΙΟ ΓΑΜΜΑ Τηλεοπτικοί Σταθμοί: ΠΑΤΡΑ TV
Ηλεκτρονικά Περιοδικά: www.cineek.gr, www.westweb.gr
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Παρασκευή 9 Νοεμβρίου, 20.00, Ιντεάλ, Ταινίες Δήμου Αβδελιώδη:
Όλα τα μέλη της Καλλιτεχνικής Διάδρασης και οι μαθητές των σεμιναρίων καλούνται να παρακολουθήσουν την προβολή των ταινιών του Δήμου Αβδελιώδη (Το Δέντρο που Πληγώναμε, Αθέμιτος Συναγωνισμός, Η Νίκη της Σαμοθράκης) όπου θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν με τον σκηνοθέτη. Την εκδήλωση διοργανώνουν η Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας (ελεύθερη είσοδος).
Σάββατο 10 Νοεμβρίου, 14.00, Μέγαρο Λόγου και Τέχνης,
Εργαστήρι Σκηνοθεσίας και Εικονοληψίας:
Έναρξη εργαστηρίου Σκηνοθεσίας και Εικονοληψίας με τελευταίο ανοιχτό σεμινάριο και λήξη των εγγραφών. Πραγματοποίηση μίνι γυρίσματος τρίλεπτης σκηνής (ελεύθερη είσοδος).
Κυριακή 11 Νοεμβρίου, 11.00, Α.ΣΤ.Ο. (Βαλτετσίου 3):
Λέσχη Ανάγνωσης «Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι»
Συνέχεια της πρώτης συνάντησης της Λέσχης Ανάγνωσης με τίτλο «Αρσένι και Αντρέι Ταρκόφσκι: Ποίηση και Κινηματογράφος». Θα διαβαστούν αποσπάσματα από βιβλία των Αρσένι και Αντρέι Ταρκόφσκι και θα προβληθούν αποσπάσματα από όλες τις ταινίες του Αντρέι Ταρκόφσκι. Μετά την πρώτη συνάντηση την Κυριακή 4 Νοεμβρίου και τη μεγάλη συμμετοχή που παρουσιάστηκε, τα μέλη της Λέσχης αποφάσισαν η λέσχη να είναι «ανοιχτή» και να δεχτεί την εγγραφή σε πάνω από 20 άτομα, χωρίς περιορισμό (ελεύθερη είσοδος).
Τρίτη 13 Νοεμβρίου, 20.30, Λιθογραφείον, Μαιζώνος 172Β:
Από το Θεατρικό έργο στην Κινηματογραφική ταινία:
Ο Υπηρέτης (1963) του Τζόζεφ Λόουζι σε πρωτότυπο σενάριο του Χάρολντ Πίντερ
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου, 20.30, Α.Σ.Τ.Ο.:
Εργαστήριο Ιστορίας Κινηματογράφου-Ανάλυση Ταινίας
Προβολή και Ανάλυση της ταινίας «Καθρέφτης» του Αντρέι Ταρκόφσκι (ελεύθερη είσοδος)
Σάββατο 17 Νοεμβρίου, 18.00, Μέγαρο Λόγου και Τέχνης:
Προβολή της ταινίας του Ντάλτον Τράμπο «Ο Τζόνι πήρε τ΄ όπλο του» (ελεύθερη είσοδος)
ΠΡΟΣΕΧΩΣ
Πέμπτη 29 Νοεμβρίου, 21.00, Ιντεάλ:
«Ο Γιάννης Σμαραγδής από τον Καβάφη στον Ελ Γκρέκο»
Προβολή της ταινίας «Καβάφης» και ενός 40λεπτου making of της ταινίας El Greco
Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη (ελεύθερη είσοδος)
Πρόγραμμα εκδήλωσης «Από το Θεατρικό Έργο στην Κινηματογραφική Ταινία»
(Διοργάνωση: Καλλιτεχνική Διάδραση και Βιομηχανική στο Λιθογραφείον)
13-11-2007 Ο Υπηρέτης του Χάρολντ Πίντερ σε σκηνοθεσία Τζόζεφ Λόουζι
Εισήγηση: Νόρα Ράλλη, αρθρογράφος, ποιήτρια
20-11-2007 Άμλετ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Γριγκόρι Κόζιντσεφ
Εισήγηση: Δήμος Αβδελιώδης, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βόρειου Αιγαίου
27-11-2007 Ο Θρόνος του Αίματος βασισμένη στον Μάκβεθ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Ακίρα Κουροσάβα
Εισήγηση: Αδάμ Αδαμόπουλος, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Θράκης
4-12-2007 Βασιλιάς Ληρ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Γριγκόρι Κόζιντσεφ
Εισήγηση: Βάσω Σακελάρη, διδάσκουσα στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
11-12-2007 Οθέλλος του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Όρσον Γουέλς
Εισήγηση: Τηλέμαχος Τσαρδάκας, ποιητής
18-12-2007 Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Μπαζ Λούρμαν
Εισήγηση: Ζωάννα Υφαντίδου, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
8-1-2008 Δεσποινίς Τζούλια του Αυγούστου Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία Αλφ Σιέμπεργκ
Εισήγηση: Γιώργος Κομητόπουλος, σκηνοθέτης, ηθοποιός
15-1-2008 Βυσσινόκηπος του Άντον Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Εισήγηση: Χριστίνα Κόκκοτα, θεατρολόγος
22-1-2008 Μηχανικά Πιάνα Εμπνευσμένη από το θεατρικό Έργο Πλατόνοφ του Άντον Τσέχοφ
και διηγήματα του σε σκηνοθεσία Νικήτα Μιχάλκοφ
Εισήγηση: Γιάννης Καραμπίτσος, σκηνοθέτης, μοντέρ, κριτικός κινηματογράφου
29-1-2008 Ηλέκτρα του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μίκλος Γιάντσο (ελεύθερη διασκευή)
Εισήγηση: Κωνσταντίνος Βαλάκας, αναπληρωτής καθηγητής τμήμ. Φιλοσοφίας Παν. Πάτρας
5-2-2008 Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Γιώργου Τζαβέλλα
Εισήγηση: Γιούλη Δούβου, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
12-2-2008 Μήδεια του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Πιέρ Πάολο Παζολίνι
Εισήγηση: Μαριάνα Ξυνή, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
19-2-2008 Κραυγή Γυναικών ελεύθερη διασκευή Μήδειας σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν
Εισήγηση: Μάρθα Κοσκινά, απόφοιτος τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
26-2-2008 Τρωάδες του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Εισήγηση: Γιάννης Γεωργακάκης, σκηνοθέτης θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ»
4-3 Κόκκινα Φανάρια του Αλέκου Γαλανού σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη
Εισήγηση: Κωνσταντίνος Κυριακός, λέκτορας τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πάτρας
11-3 Βόιτσεκ του Γκεόργκ Μπύχνερ σε σκηνοθεσία Γιάνους Σαζ
Εισήγηση: Αικατερίνη Καλέρη, αναπληρώτρια καθηγήτρια τμήμ. Θεατρικών Σπουδών Παν. Πάτρας
18-3 Λόγος του Κάι Μουνκ σε σκηνοθεσία Καρλ Ντράγερ
Εισήγηση: Μωϋσής Μπουντουρίδης, καθηγητής Μαθηματικού Τμήματος Πανεπιστημίου Πάτρας
1-4 Τα Πικρά Δάκρυα της Πέτρα Φον Καντ του Ρ. Β. Φασμπίντερ σε σκηνοθεσία του ίδιου Εισήγηση: Αθανασία Δανελάτου, δικηγόρος, κοινωνιολόγος
8-4 Μετά την Πρόβα, ταινία για τον κόσμο του θεάτρου από τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Εισήγηση: Φάνης Δίπλας, ηθοποιός, σκηνοθέτης
15-4 Νύχτα Πρεμιέρας, ταινία για τον κόσμο του θεάτρου από τον Τζον Κασαβέτη
Εισήγηση: Τατιάνα Λοβέρδου, χορογράφος
Στην αίθουσα της θεατρικής ομάδας «Ρεφενέ» θα πραγματοποιηθούν οι προβολές:
Παρασκευή 23-11-2007, 20.30 Άμλετ του Γουίλιαμ Σέξπιρ σε σκηνοθεσία Λώρενς Ολίβιε
Παρασκευή 18-1-2008, 20.30 Ο Θείος Βάνια του Άντον Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Α.Κοντσαλόφσκι
Εισήγηση: Λύδια Κονιόρδου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτεχνική διευθύντρια ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας
Παρασκευή 29-2-2008, 20.30 Ηλέκτρα του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη
Καλλιτεχνική Επιμέλεια: Γιάννης Καραμπίτσος
Με τη συνεργασία της Δ.Ε.Π.Α.Π., του θεατρικού σχήματος «Ρεφενέ», του Συλλόγου Αποφοίτων του τμήματος Θεατρικών σπουδών Πάτρας και των εκδόσεων «Αιγόκερως
Χορηγοί Επικοινωνίας
Εφημερίδα: ΗΜΕΡΑ, Ραδιοφωνικοί σταθμοί: MOJO RADIO 107.7, ΣΚΑΙ 89.4, Μελωδία FM 100.4, ΗΜΕΡΑ FM, ΡΑΔΙΟ ΓΑΜΜΑ Τηλεοπτικοί Σταθμοί: ΠΑΤΡΑ TV
Ηλεκτρονικά Περιοδικά: www.cineek.gr, www.westweb.gr
Η περιφερειακή λεωφόρος χαριστική βολή στον Υμηττό
Κρατάει χρόνια αυτή η δύσοσμη κολώνια. Στο όνομα της "ανάπτυξης", ελληνικού καπιταλιστικού τύπου, οι διοικούντες την Ελλάδα και την πρωτεύουσα εδώ και τρεις δεκαετίες έχουν βάλει "μεγάλους στόχους", ένας εκ των οποίων είναι η κατασκευή της δυτικής περιφερειακής λεωφόρου του Υμηττού, η οποία σήμερα περνάει μέσα από την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη με καταστρεπτικές συνέπειες για τα δύο αυτά πάλαι ποτέ πράσινα προάστεια της Αθήνας. Στο βωμό, όμως, της ψηφοθηρικής πολιτικής των κομμάτων εξουσίας αλλά και των μικρότερων, προτεινόταν τόσα χρόνια να φύγει η λεωφόρος από την πόλη και να περάσει από το δάσος πάνω από την πόλη χωρίς όσοι έκαναν αυτή την «πρόταση» να λογαριάζουν τις συνέπειες, τις οποίες αποκάλυπταν με τους αγώνες τους η Πρωτοβουλία Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού, η Παρέμβαση Δημοτών Ηλιούπολς, το Κέντρο Κοινωνικής Παρέμβασης στην Ηλιούπολη και άλλοι φορείς. Παρακάτω δημοσιεύω το κείμενο του φίλου και συναγωνιστή Πάνου Τότσικα, που όλα αυτά τα χρόνια ασχολείται με το θέμα γνωρίζοντας όλες τις πτυχές του και αγωνιζόμενος για την αποτροπή των δεινών που μας περιμένουν αν το έργο αυτό γίνει χωρίς τις σωστές προδιαγραφές και το μόνο που θα μείνει θα είναι τα κέρδη των κατασκευαστριών εταιριών.
tsakthan
Η περιφερειακή λεωφόρος χαριστική βολή στον Υμηττό
Το νότιο τμήμα της δυτικής περιφερειακής λεωφόρου Υμηττού προβλέπεται να κατασκευαστεί ως συνέχεια της υφιστάμενης «Αττικής Οδού», από το στρατόπεδο Σακέττα (Βύρωνας) μέχρι τα όρια των δήμων Αργυρούπολης - Γλυφάδας και να συνδεθεί με το νέο οδικό άξονα Σπάτων - Ελληνικού, μέχρι την παραλιακή λεωφόρο Ποσειδώνος.
Το συνολικό μήκος του νέου αυτοκινητόδρομου προβλέπεται να είναι 10 χιλιόμετρα περίπου, εκ των οποίων τα 7 προβλέπεται να περάσουν από τον ορεινό όγκο του Υμηττού πάνω από τον Καρέα, την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη.
Η μελέτη του 1996
Σύμφωνα με την μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ του 1996, ο νέος αυτοκινητόδρομος προβλέπεται να έχει 3 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, βοηθητικές λωρίδες στις δύο άκρες και νησίδα στη μέση. Δηλαδή το συνολικό πλάτος του δρόμου θα φθάνει περίπου τα 45 μέτρα. Επίσης στην περιοχή του Προφήτη Ηλία Ηλιούπολης προβλέπεται μια πελώρια κοιλαδογέφυρα, τοιχεία αντιστήριξης από μπετόν κ.λ.π. Ακόμη, προβλέπεται η επιφανειακή -κατά κύριο λόγο- χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου, με δύο μικρά υπογειοποιημένα τμήματα (σήραγγες «Καρέα» και «Αστυνομικών» μήκους 200 και 300 περίπου μέτρων αντίστοιχα), καθώς και η υπογειοποίηση του τμήματος μεταξύ των δήμων Αργυρούπολης και Ελληνικού, από το νεκροταφείο της Αργυρούπολης μέχρι την λεωφόρο Βουλιαγμένης μήκους περίπου 1200 μέτρων. Τέλος, η μελέτη του 1996 προέβλεπε την δημιουργία ανισόπεδων κόμβων σύνδεσης του νέου αυτοκινητόδρομου, με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο των παρακείμενων δήμων:
α) με τον δήμο Βύρωνα, στο στρατόπεδο Σακέττα
β) με τον δήμο Ηλιούπολης, στην λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου
γ) με τον δήμο Αργυρούπολης, στην λεωφόρο Βουλιαγμένης
δ) με το δήμο Γλυφάδας, στην περιοχή Τερψιθέας
Η σημερινή μελέτη
Στην σημερινή μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία δεν έχει δοθεί ακόμα στη δημοσιότητα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτουμε προβλέπεται η ίδια περίπου χάραξη με την μελέτη του 1996, με μεγαλύτερου μήκους υπογειοποιημένα τμήματα (τούνελ). Επίσης προβλέπεται ένας νέος ανισόπεδος κόμβος σύνδεσης στα όρια Αργυρούπολης - Ελληνικού - Γλυφάδας, ενώ μετατοπίζεται στην περιοχή Αγίας Ειρήνης Αργυρούπολης, ο ανισόπεδος κόμβος σύνδεσης με τον νέο οδικό άξονα αεροδρομίου Σπάτων - πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Ακόμη, προβλέπονται σταθμοί διοδίων, δεδομένου ότι αυτοί οι νέοι οδικοί άξονες θα κατασκευαστούν ως «Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα» (ΣΔΙΤ) και θα τους εκμεταλλεύονται ιδιώτες για μερικές δεκαετίες. Από όσα γνωρίζουμε, η μελέτη του νότιου τμήματος της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού, δεν συνοδεύεται από εγκεκριμένη (ή επικαιροποιημένη) μελέτη σκοπιμότητας, από την οποία να προκύπτει η αναγκαιότητα κατασκευής ενός αυτοκινητοδρόμου με αυτά τα χαρακτηριστικά, ούτε από μελέτη με επικαιροποιημένα στοιχεία για τους σημερινούς και τους προβλεπόμενους φόρτους κυκλοφορίας κ.λ.π.
Περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού και εναλλακτικές προτάσεις
Α’ εναλλακτική πρόταση (Δημοτικές Παρατάξεις Ηλιούπολης, 2006)
Με δεδομένη την κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου στον Υμηττό, προτείνεται η μετατόπιση κάποιων προβλεπόμενων κόμβων σύνδεσης με το υπάρχον τοπικό δίκτυο και η υπογειοποίηση μέχρι την λεωφόρο Βουλιαγμένης.
Β’ εναλλακτική πρόταση (Διάφοροι Φορείς)
Η πλήρης υπογειοποίηση της περιφερειακής λεωφόρου κάτω από τον Υμηττό και η υπόγεια σύνδεση της με τον νέο οδικό άξονα αεροδρομίου Σπάτων - πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού.
Γ’ εναλλακτική πρόταση (Συντονιστική Επιτροπή Φορέων Ηλιούπολης, 1996)
Η πλήρης υπογειοποίηση της περιφερειακής λεωφόρου κάτω από την εντός σχεδίου περιοχή των δήμων Ηλιούπολης - Αργυρούπολης και η σύνδεση της με την λεωφόρο Αλίμου, περιορίζοντας το συνολικό μήκος της σε 4 - 5 χιλιόμετρα.
Δ’ εναλλακτική πρόταση (Συντονιστική Επιτροπή Φορέων Ηλιούπολης, 1996)
Παραλλαγή της προηγούμενης πρότασης, με υπογειοποίηση κάποιων τμημάτων και «βύθιση» κάποιων άλλων (cut and cover) στον άξονα Ελλήνων Αξιωματικών - Ελευθέριου Βενιζέλου - Ηρώων Πολυτεχνείου - Αργυρουπόλεως - Αλεξιουπόλεως (π.χ. υπογειοποίηση στην μεγάλη κατηφόρα της λεωφόρου Ελευθέριου Βενιζέλου μεταξύ Καρέα - Ηλιούπολης, στην κεντρική πλατεία Ηλιούπολης κ.α.) Στόχος της πρότασης αυτής είναι ο διαχωρισμός της τοπικής - επιφανειακής κυκλοφορίας οχημάτων από την υπερτοπική - υπόγεια κυκλοφορία και η αξιοποίηση τμημάτων του σημερινού οδικού άξονα ως χώρων πράσινου, στάθμευσης οχημάτων κ.α.
Ε’ εναλλακτική πρόταση (Διάφοροι Φορείς)
Εγκατάλειψη της δημιουργίας ενός νέου αυτοκινητόδρομου στον Υμηττό και διαφορετική διαχείρηση του υφιστάμενου οδικού άξονα (Ελλήνων Αξιωματικών - Ελευθέριου Βενιζέλου - Πρωτόπαππα - Αργυρουπόλεως - Αλεξιουπόλεως) με βάση διαφορετικές πολιτικές επιλογές μετακίνησης (ενίσχυση των δημοσίων μεταφορικών μέσων και όχι πριμοδότηση της χρήσης των Ι.Χ.).
Η πρόταση αυτή σημαίνει ότι δεν προωθείται η κυρίαρχη πολιτική μετακίνησης στην Αθήνα μέσω του Ι.Χ. αυτοκινήτου, αλλά δίνεται προτεραιότητα στην ενίσχυση των δημοσίων υποδομών, των δημοσίων μεταφορικών μέσων (λεωφορεία, τραμ, μετρό).
Πάνος Τότσικας, Πολεοδόμος
tsakthan
Η περιφερειακή λεωφόρος χαριστική βολή στον Υμηττό
Το νότιο τμήμα της δυτικής περιφερειακής λεωφόρου Υμηττού προβλέπεται να κατασκευαστεί ως συνέχεια της υφιστάμενης «Αττικής Οδού», από το στρατόπεδο Σακέττα (Βύρωνας) μέχρι τα όρια των δήμων Αργυρούπολης - Γλυφάδας και να συνδεθεί με το νέο οδικό άξονα Σπάτων - Ελληνικού, μέχρι την παραλιακή λεωφόρο Ποσειδώνος.
Το συνολικό μήκος του νέου αυτοκινητόδρομου προβλέπεται να είναι 10 χιλιόμετρα περίπου, εκ των οποίων τα 7 προβλέπεται να περάσουν από τον ορεινό όγκο του Υμηττού πάνω από τον Καρέα, την Ηλιούπολη και την Αργυρούπολη.
Η μελέτη του 1996
Σύμφωνα με την μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ του 1996, ο νέος αυτοκινητόδρομος προβλέπεται να έχει 3 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση, βοηθητικές λωρίδες στις δύο άκρες και νησίδα στη μέση. Δηλαδή το συνολικό πλάτος του δρόμου θα φθάνει περίπου τα 45 μέτρα. Επίσης στην περιοχή του Προφήτη Ηλία Ηλιούπολης προβλέπεται μια πελώρια κοιλαδογέφυρα, τοιχεία αντιστήριξης από μπετόν κ.λ.π. Ακόμη, προβλέπεται η επιφανειακή -κατά κύριο λόγο- χάραξη του νέου αυτοκινητόδρομου, με δύο μικρά υπογειοποιημένα τμήματα (σήραγγες «Καρέα» και «Αστυνομικών» μήκους 200 και 300 περίπου μέτρων αντίστοιχα), καθώς και η υπογειοποίηση του τμήματος μεταξύ των δήμων Αργυρούπολης και Ελληνικού, από το νεκροταφείο της Αργυρούπολης μέχρι την λεωφόρο Βουλιαγμένης μήκους περίπου 1200 μέτρων. Τέλος, η μελέτη του 1996 προέβλεπε την δημιουργία ανισόπεδων κόμβων σύνδεσης του νέου αυτοκινητόδρομου, με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο των παρακείμενων δήμων:
α) με τον δήμο Βύρωνα, στο στρατόπεδο Σακέττα
β) με τον δήμο Ηλιούπολης, στην λεωφόρο Σοφοκλή Βενιζέλου
γ) με τον δήμο Αργυρούπολης, στην λεωφόρο Βουλιαγμένης
δ) με το δήμο Γλυφάδας, στην περιοχή Τερψιθέας
Η σημερινή μελέτη
Στην σημερινή μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία δεν έχει δοθεί ακόμα στη δημοσιότητα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτουμε προβλέπεται η ίδια περίπου χάραξη με την μελέτη του 1996, με μεγαλύτερου μήκους υπογειοποιημένα τμήματα (τούνελ). Επίσης προβλέπεται ένας νέος ανισόπεδος κόμβος σύνδεσης στα όρια Αργυρούπολης - Ελληνικού - Γλυφάδας, ενώ μετατοπίζεται στην περιοχή Αγίας Ειρήνης Αργυρούπολης, ο ανισόπεδος κόμβος σύνδεσης με τον νέο οδικό άξονα αεροδρομίου Σπάτων - πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Ακόμη, προβλέπονται σταθμοί διοδίων, δεδομένου ότι αυτοί οι νέοι οδικοί άξονες θα κατασκευαστούν ως «Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα» (ΣΔΙΤ) και θα τους εκμεταλλεύονται ιδιώτες για μερικές δεκαετίες. Από όσα γνωρίζουμε, η μελέτη του νότιου τμήματος της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού, δεν συνοδεύεται από εγκεκριμένη (ή επικαιροποιημένη) μελέτη σκοπιμότητας, από την οποία να προκύπτει η αναγκαιότητα κατασκευής ενός αυτοκινητοδρόμου με αυτά τα χαρακτηριστικά, ούτε από μελέτη με επικαιροποιημένα στοιχεία για τους σημερινούς και τους προβλεπόμενους φόρτους κυκλοφορίας κ.λ.π.
Περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού και εναλλακτικές προτάσεις
Α’ εναλλακτική πρόταση (Δημοτικές Παρατάξεις Ηλιούπολης, 2006)
Με δεδομένη την κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου στον Υμηττό, προτείνεται η μετατόπιση κάποιων προβλεπόμενων κόμβων σύνδεσης με το υπάρχον τοπικό δίκτυο και η υπογειοποίηση μέχρι την λεωφόρο Βουλιαγμένης.
Β’ εναλλακτική πρόταση (Διάφοροι Φορείς)
Η πλήρης υπογειοποίηση της περιφερειακής λεωφόρου κάτω από τον Υμηττό και η υπόγεια σύνδεση της με τον νέο οδικό άξονα αεροδρομίου Σπάτων - πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού.
Γ’ εναλλακτική πρόταση (Συντονιστική Επιτροπή Φορέων Ηλιούπολης, 1996)
Η πλήρης υπογειοποίηση της περιφερειακής λεωφόρου κάτω από την εντός σχεδίου περιοχή των δήμων Ηλιούπολης - Αργυρούπολης και η σύνδεση της με την λεωφόρο Αλίμου, περιορίζοντας το συνολικό μήκος της σε 4 - 5 χιλιόμετρα.
Δ’ εναλλακτική πρόταση (Συντονιστική Επιτροπή Φορέων Ηλιούπολης, 1996)
Παραλλαγή της προηγούμενης πρότασης, με υπογειοποίηση κάποιων τμημάτων και «βύθιση» κάποιων άλλων (cut and cover) στον άξονα Ελλήνων Αξιωματικών - Ελευθέριου Βενιζέλου - Ηρώων Πολυτεχνείου - Αργυρουπόλεως - Αλεξιουπόλεως (π.χ. υπογειοποίηση στην μεγάλη κατηφόρα της λεωφόρου Ελευθέριου Βενιζέλου μεταξύ Καρέα - Ηλιούπολης, στην κεντρική πλατεία Ηλιούπολης κ.α.) Στόχος της πρότασης αυτής είναι ο διαχωρισμός της τοπικής - επιφανειακής κυκλοφορίας οχημάτων από την υπερτοπική - υπόγεια κυκλοφορία και η αξιοποίηση τμημάτων του σημερινού οδικού άξονα ως χώρων πράσινου, στάθμευσης οχημάτων κ.α.
Ε’ εναλλακτική πρόταση (Διάφοροι Φορείς)
Εγκατάλειψη της δημιουργίας ενός νέου αυτοκινητόδρομου στον Υμηττό και διαφορετική διαχείρηση του υφιστάμενου οδικού άξονα (Ελλήνων Αξιωματικών - Ελευθέριου Βενιζέλου - Πρωτόπαππα - Αργυρουπόλεως - Αλεξιουπόλεως) με βάση διαφορετικές πολιτικές επιλογές μετακίνησης (ενίσχυση των δημοσίων μεταφορικών μέσων και όχι πριμοδότηση της χρήσης των Ι.Χ.).
Η πρόταση αυτή σημαίνει ότι δεν προωθείται η κυρίαρχη πολιτική μετακίνησης στην Αθήνα μέσω του Ι.Χ. αυτοκινήτου, αλλά δίνεται προτεραιότητα στην ενίσχυση των δημοσίων υποδομών, των δημοσίων μεταφορικών μέσων (λεωφορεία, τραμ, μετρό).
Πάνος Τότσικας, Πολεοδόμος
Από την "Πανεπιστημιακή Φάλαγγα" στη "Φοιτητική Συντροφιά" και τις "Αριστερές Συσπειρώσεις Φοιτητών"
ΑΠΟ ΤΗΝ «ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ» ΣΤΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ» ΚΑΙ ΤΙΣ «ΑΡΙΣΤΕΡΕΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ»
ΠΤΥΧΕΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Πρώτο μέρος
Οι πρώτοι δέκτες των απόψεων που εκφράζει ο διδάσκων ή η διδάσκουσα είναι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες. Γι’ αυτό το λόγο, στο βαθμό που η διδασκαλία είναι ελεύθερη και ο διάλογος ουσιαστικός τότε το πανεπιστήμιο είναι ένας οργανισμός ανώτερης μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης των πολιτών. Κατά την άποψη των συντακτών της εφημερίδας «Φοιτητική Συντροφιά», το πανεπιστήμιο «στις δημοκρατικές χώρες θεωρήθηκε ο κυριότερος φρουρός του δικαιώματος της λευτεριάς στη σκέψη και στη διάδοση των ιδεών και στάθηκε ο θεμελιωτής του δημοκρατικού οικoδoμήματoς, με τη σημερινή έννοια της λέξης δημοκρατία». Ήταν όμως πάντοτε τόσο ειδυλλιακές οι καταστάσεις στην ανώτατη παιδεία ώστε να παράγεται αρμονικά το επιστημονικό δυναμικό της χώρας ή μήπως, αντίθετα, η κρατική εξουσία επεδίωκε και επιδιώκει τον έλεγχο της παραγωγής και διάδοσης της γνώσης σ' ένα ασφυκτικό πολιτικό πλαίσιο που λίγα περιθώρια για δημιουργία αφήνει; Ποιος ήταν και είναι ο ρόλος του κινήματος των εκπαιδευομένων και ποια η παρέμβασή του στα δημόσια πράγματα;
Το φοιτητικό κίνημα είναι ταυτόχρονα παλαιό και νέο κοινωνικό κίνημα. Παλαιό με την έννοια ότι υφίσταται ήδη από την συγκρότηση του πρώτου πανεπιστημίου μέσα στο χώρο του νεοελληνικού κράτους και αγωνίστηκε για τη δημοκρατική αναγέννηση της παιδείας και στήριξε τους εθνικούς αγώνες. Νέο με την έννοια ότι, μετά τη μαζικοποίηση των ΑΕΙ και την είσοδο φοιτητών/τριών σ' αυτά που προέρχονταν από τα λαϊκά - εργατικά και αγροτικά κοινωνικά στρώματα, έτρεφε την προσοχή του σε ζητήματα που ξέφευγαν από την οικονομίστικη αντίληψη για την παιδεία και την κοινωνία, στο εσωτερικό ενός ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους, αμφισβητώντας την κυρίαρχη αστική πολιτική. Αυτή η αμφισβήτηση είναι μεν προϊόν της παρέμβασης αντικαπιταλιστικών και επαναστατικών δυνάμεων στο εσωτερικό των φοιτητικών συλλόγων αλλά προκύπτει και από την ιδεολογική αναζήτηση των φοιτητών που στοχεύει στην ανίχνευση νέων πολιτισμικών ταυτοτήτων πέρα από την κοινωνική/ταξική
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών- το πρώτο της χώρας- ιδρύθηκε το 1837, επί βασιλείας Όθωνος. Η κυβέρνηση της εποχής, πιστή στα πρότυπα των Γερμανικών και Αυστριακών πανεπιστημίων, επέβαλε καθηγητές γερμανικής παιδείας και νοοτροπίας για να διδάξουν, αντιμετωπίζοντας τη δυσπιστία του φοιτητικού σώματος και την κοινωνική αντίδραση. Μέσα στα πλαίσια αυτά ξέσπασαν φοιτητικές ταραχές κατά την εορτή της 25 Μαρτίου 1841, εξεγέρσεις εναντίον των καθηγητών γερμανικής παιδείας - ή και καταγωγής π.χ. Ξ. Λάνδερερ - που αντιμετωπίστηκαν τόσο από την κρατική εξουσία όσο και από τη Σύγκλητο με τη βία και την καταστολή χωρίς να αναζητηθούν περιθώρια διαλόγου. Αντιθέτως υπήρχε και περίπτωση κατά την οποία η Σύγκλητος πήρε το μέρος μεγάλης μερίδας φοιτητών απέναντι στον καθηγητή (γαλλικής Παιδείας) Φ. Πυλαρινού από τη Φιλοσοφική Σχολή - κι αυτό γιατί εξέφραζε αντι-οθωνικές ιδέες. Η πρώτη περίοδος του νεο-ελληνικού κρατικού σχηματισμού χαρακτηρίζεται, κατ' αυτόν τον τρόπο ως μία περίοδος βίας και καταστολής κατά την οποία επιβλήθηκε εκ των άνω στο πανεπιστήμιο Αθηνών το γερμανο-αυστριακό πρότυπο, χωρίς να γίνεται μνεία οποιασδήποτε μεταρρυθμιστικής απόπειρας. Η πτώση του Όθωνα από το βασιλικό θρόνο έθεσε τέλος σ' αυτή την περίοδο και για το πανεπιστήμιο Αθηνών, οι φοιτητές του οποίου. αποτέλεσαν την «εμπροσθοφυλακή» - κατά την άποψη του Υπουργού Παιδείας Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, ο οποίος εδήλωσε χαρακτηριστικά ότι το Πανεπιστήμιο «παρήγαγε την επανάστασιν» - του λαϊκού αυτού κινήματος για την ανατροπή του Όθωνα και την εγκαθίδρυση μιας νέας συνταγματικής μοναρχίας. Στα πλαίσια αυτά εκδηλώνεται η πρώτη εκ των άνω κρατική παρέμβαση, με το ψήφισμα της Προσωρινής Κυβερνήσεως της 21ης Σεπτεμβρίου 1862, που ίδρυσε την «Πανεπιστημιακή Εθνοφυλακή» ή «Πανεπιστημιακή Φάλαγγα» ενσωματώνοντας σ' αυτήν την πλειοψηφία των φοιτητών του πανεπιστημίου Αθήνας.
Οι στόχοι της φάλαγγας, που απετέλεσε τα πρώτα χρόνια ένα είδος αστυνομικού σώματος στην υπηρεσία της Προσωρινής Κυβέρνησης ήταν να εισάγει μεταρρυθμίσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με βάση τα πρότυπα των Δυτικοευρωπαϊκών πανεπιστημίων και να βοηθήσει στην εκγύμναση / στρατιωτικοποίηση των μελών της για τις μελλοντικές εξορμήσεις απελευθέρωσης εθνικών εδαφών από την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που βάδιζε αργά-αργά προς την κατάρρευση. Η «πανεπιστημιακή φάλαγγα» γνώρισε στιγμές δόξας στους εθνικούς αυτούς αγώνες, αλλά και στιγμές ήττας όταν εντασσόταν στα κρατικο-κομματικά παιγνίδια και τις ίντριγκες των πολιτικών ηγετών. Τελικά η πανεπιστημιακή φάλαγγα μετά από τις πολλές επανιδρύσεις, διαλύθηκε ύστερα από την αποτυχημένη εξέγερση και καταστολή της κατάληψης του Πανεπιστημίου Αθήνας με επέμβαση της Κυβέρνησης Θ. Δεληγιάννης το Νοέμβριο του 1896 - ο ξεσηκωμός αυτός χαρακτηρίστηκε ως το Πρώτο Πολυτεχνείο» καθώς και λόγω της συμμετοχής στον ξεσηκωμό της Κρήτης «όπου χάθηκαν τα περισσότερα μέλη της. Η ιστορία της «Πανεπιστημιακής Φάλαγγας» μέσα από τις αντιφάσεις της οργάνωσης αυτής, κατέδειξε πως μια οργάνωση μπορεί, παρά τον αρχικό προορισμό της και τις προθέσεις του δημιουργού της -δηλ. του κράτους- μπορεί να αποτελέσει όργανο πάλης -στα χέρια των φοιτητών, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα. Η αστική επανάσταση» του 1909 και η άνοδος στην εξουσία μιας νέας γενιάς πολιτικών που έβαλαν, στόχο τον εκσυγχρονισμό των δομών του νεοελληνικού κράτους δεν θα μπορούσαν να αφήσουν απ' έξω τον πανεπιστημιακό χώρο. Δύο σημαντικές παρεμβάσεις, ο οργανισμός του Πανεπιστημίου Αθηνών που θεσπίστηκε το 1911 από την Βενιζελική κυβέρνηση και ο νόμος 5343/1932 που διατηρήθηκε χωρίς ουσιαστική αλλαγή ως το 1982, βασίζονται στη λογική «το υπουργείο θα ασκεί άμεσα τον έλεγχο στα ΑΕΙ και η πολιτεία θα καθορίζει μόνη της την πολιτική που θα ακολουθεί»[1] και στην προσπάθεια ανακατανομής εξουσιών και αρμοδιοτήτων, μέσα στα πλαίσια του διδακτικού φορέα .
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1900 - 30 και της επικράτησης της Βενιζελικής παράταξης εκδηλώνονται αντιφατικά φοιτητικά κινήματα που διεκδικούν πότε προοδευτικού τύπου μεταρρυθμίσεις (π.χ. κίνημα για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας) και πότε οπισθοδρομικού χαρακτήρα λύσεις (π.χ ταραχές του 1901 για τη μετάφραση του «Ευαγγελίου» στην καθομιλουμένη γλώσσα, τα γνωστά ως (Ευαγγελιακά» επεισόδια). Το 1909 λίγο πριν την εξέγερση στο Γουδί δημιουργήθηκε η «Πανεπιστημιακή Ένωσις» από φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθήνας με τους παρακάτω στόχους: «η δια παντός τρόπου ίδρυσης Φοιτητικής Λέσχης, η επιδίωξη ιδρύσεως στρατιωτικού καθαρώς φοιτητικού σώματος, η βελτίωση των συνθηκών της φοιτητικής ζωής και η εξύψωσις γενικώς της φοιτητικής θέσεως» . Η Πανεπιστημιακή Ενωσις» απευθύνει εκκλήσεις προς «το Βασιλιά και τον ζητά να ενεργήσει ώστε να ορθοποδήσει η χώρα και να μην οδηγηθεί στην καταστροφή».
Ταυτόχρονα έρχεται να υποστηρίξει τον «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» που θα προβεί αργότερα (Αύγουστος 1909) στο επαναστατικό εγχείρημα στο Γουδί. Είναι σαφές ότι η «Πανεπιστημιακή Ενωσις» απευθύνει τα αιτήματά της στους κατ' εξοχήν αρμόδιους παραλήπτες: το βασιλιά που είναι η κεφαλή του κράτους της εποχής εκείνης καθώς και στους μελλοντικούς διαχειριστές του. Οι στόχοι επιτεύχθηκαν µε την παρέμβαση της επαναστατικής κυβέρνησης Ζορμπά που αναγνώρισε τη δράση της Πανεπιστημιακής ενώσεως και βοήθησε στη σύσταση μιας νέας πανεπιστημιακής φάλαγγας που αργότερα διασπάστηκε λόγω κομματικών/προσωπικών διαμαχών. Επίσης σ' αυτό το χρονικό διάστημα σημαντικό ρόλο στον αντιμοναρχικό αιώνα έπαιξε η Παμφοιτητική Δημοκρατική Νεολαία» που συνέβαλε στην αναχαίτιση βασιλικών στρατιωτικών αντικινημάτων το 1923. Όμως η κυριότερη από όλες τις φοιτητικές οργανώσεις που έμελλε να «γράψει ιστορία», ως το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η «Φοιτητική Συντροφιά» που έβαλε τα θεμέλια για τη μελλοντική διοργάνωση του φοιτητικού κινήματος σε αυτόνομη, πλέον, βάση, χωρίς να υπερφαλαγγίζεται από κομματικούς και κρατικές παρεμβάσεις. Οι στόχοι του φοιτητικού κινήματος που επηρεάζεται από τη «Φοιτητική Συντροφιά» αφορούν «τις εσωτερικές κοινωνικές αλλαγές, όπως οι αγώνες για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας, οι αγώνες για το οχτάωρο εργασίας, την ασφάλεια των εργαζομένων και φυσικά τη βελτίωση των συνθηκών ζωής που αφορούν τους ίδιους, δηλ. τη βελτίωση της παιδείας, τον εκδημοκρατισμό των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κλπ. Η «Φοιτητική Συντροφιά» αναγνωρίζεται σαν σωματείο το 1921 με την υπ' αριθμ. 487 του Πρωτοδικείου Αθηνών είναι το πρώτο φοιτητικό σωματείο που συστήθηκε από τα κάτω, χωρίς κομματική ή κρατική πρωτοβουλία. Ιδρύθηκε και διαλύθηκε τρεις φορές, λόγω της έξωθεν παρεμβάσεως ή εξαιτίας πολεμικών γεγονότων. Στο διάστημα της παρέμβασής της και ιδιαίτερα κατά την 3η περίοδο (1920 - 9) δόθηκαν σκληρές μάχες με τους οπαδούς της καθαρεύουσας, κινητοποιώντας την πλειοψηφία των προοδευτικών διανοουμένων της εποχής και κατάφερε να επιδράσει στους πολιτικούς συσχετισμούς σε τέτοιο βαθμό ώστε να πετύχει την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στη δημοτική στοιχειώδη εκπαίδευση. Η επικέντρωση όμως της «Φοιτητικής Συντροφιάς» στο γλωσσικό, της στέρησε τους άξονες παρέμβασης εν τούτοις "όμως πολλά από τα μέλη της συνέχισαν να αγωνίζονται με άλλους τρόπους και μέσα, μετά τη διάλυσή της το 1929. 'Όπως τονίσαμε πρωτύτερα με τον νόμο 5343/1932 το Κράτος παρενέβη έτσι ώστε να αναδιοργανωθεί η Ανώτατη Εκπαίδευση. Παράλληλα ιδρύεται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, µε νόμους και διατάγματα προωθείται µια µορφή αυτοδιοίκησης για τα Α.Ε.I., δημιουργούνται νέα τµήµατα και σχολές και αναβαθμίζονται - για τα µέτρα της εποχής - τα Αναγνωστήρια, οι Βιβλιοθήκες κλπ. και, τέλος, δίνεται το δικαίωμα στους φοιτητές να ιδρύουν συλλόγους. Βέβαια, τίποτε δεν δόθηκε µε πρωτοβουλία µόνον του Κράτους. Οι φοιτητικοί σύλλογοι προώθησαν µε αγωνιστικές κινητοποιήσεις (π.χ απεργία φοιτητών 1929 - 30 µε σύνθημα: «λαϊκό και σύγχρονο Πανεπιστήμιο) τα ιδιαίτερα αιτήµατά τους, που πολλές φορές αντιµετωπίστηκαν µε βίαιη καταστολή (υπουργός Παιδείας στη συγκεκριµένη περίοδο ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου). Η δεκαετία του 1930 - 40 κύλησε µε φοιτητικούς αγώνες ενάντια στον κρατικό και εσωπανεπιστηµιακό αυταρχισμό, στην περικοπή κονδυλίων και, κυρίως, ενάντια στην επικράτηση του φασισμού. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φασισμού οι φοιτητές που δεν εννοούσαν να υποταχτούν στη Μεταξική δικτατορία, οργανώθηκαν στην ΟΚΝΕ και στα πανεπιστημιακά τµήµατά της, στελεχώνοντας κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης 1940 - 44 τις βασικές αντιστασιακές οργανώσεις φοιτητών και νεολαίας (π.χ ΕΠΟΝ κλπ.) είναι αυτονόητο ότι κατά την διάρκεια της κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του άξονα τα ΑΕΙ υπολειτουργούσαν και µόνο χάρη στις δυναμικές κινητοποιήσεις των φοιτητικών οργανώσεων λειτούργησαν.
Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr
[1] Βλ. Βρυχέα Α. και Γαβρόγλου Κ. (1982) «Απόπειρες μεταρρύθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης 1911-1981». Θεσσαλονίκη: Εκδ. Σύγχρονα Θέματα.
ΠΤΥΧΕΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Πρώτο μέρος
Οι πρώτοι δέκτες των απόψεων που εκφράζει ο διδάσκων ή η διδάσκουσα είναι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες. Γι’ αυτό το λόγο, στο βαθμό που η διδασκαλία είναι ελεύθερη και ο διάλογος ουσιαστικός τότε το πανεπιστήμιο είναι ένας οργανισμός ανώτερης μόρφωσης και διαπαιδαγώγησης των πολιτών. Κατά την άποψη των συντακτών της εφημερίδας «Φοιτητική Συντροφιά», το πανεπιστήμιο «στις δημοκρατικές χώρες θεωρήθηκε ο κυριότερος φρουρός του δικαιώματος της λευτεριάς στη σκέψη και στη διάδοση των ιδεών και στάθηκε ο θεμελιωτής του δημοκρατικού οικoδoμήματoς, με τη σημερινή έννοια της λέξης δημοκρατία». Ήταν όμως πάντοτε τόσο ειδυλλιακές οι καταστάσεις στην ανώτατη παιδεία ώστε να παράγεται αρμονικά το επιστημονικό δυναμικό της χώρας ή μήπως, αντίθετα, η κρατική εξουσία επεδίωκε και επιδιώκει τον έλεγχο της παραγωγής και διάδοσης της γνώσης σ' ένα ασφυκτικό πολιτικό πλαίσιο που λίγα περιθώρια για δημιουργία αφήνει; Ποιος ήταν και είναι ο ρόλος του κινήματος των εκπαιδευομένων και ποια η παρέμβασή του στα δημόσια πράγματα;
Το φοιτητικό κίνημα είναι ταυτόχρονα παλαιό και νέο κοινωνικό κίνημα. Παλαιό με την έννοια ότι υφίσταται ήδη από την συγκρότηση του πρώτου πανεπιστημίου μέσα στο χώρο του νεοελληνικού κράτους και αγωνίστηκε για τη δημοκρατική αναγέννηση της παιδείας και στήριξε τους εθνικούς αγώνες. Νέο με την έννοια ότι, μετά τη μαζικοποίηση των ΑΕΙ και την είσοδο φοιτητών/τριών σ' αυτά που προέρχονταν από τα λαϊκά - εργατικά και αγροτικά κοινωνικά στρώματα, έτρεφε την προσοχή του σε ζητήματα που ξέφευγαν από την οικονομίστικη αντίληψη για την παιδεία και την κοινωνία, στο εσωτερικό ενός ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους, αμφισβητώντας την κυρίαρχη αστική πολιτική. Αυτή η αμφισβήτηση είναι μεν προϊόν της παρέμβασης αντικαπιταλιστικών και επαναστατικών δυνάμεων στο εσωτερικό των φοιτητικών συλλόγων αλλά προκύπτει και από την ιδεολογική αναζήτηση των φοιτητών που στοχεύει στην ανίχνευση νέων πολιτισμικών ταυτοτήτων πέρα από την κοινωνική/ταξική
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών- το πρώτο της χώρας- ιδρύθηκε το 1837, επί βασιλείας Όθωνος. Η κυβέρνηση της εποχής, πιστή στα πρότυπα των Γερμανικών και Αυστριακών πανεπιστημίων, επέβαλε καθηγητές γερμανικής παιδείας και νοοτροπίας για να διδάξουν, αντιμετωπίζοντας τη δυσπιστία του φοιτητικού σώματος και την κοινωνική αντίδραση. Μέσα στα πλαίσια αυτά ξέσπασαν φοιτητικές ταραχές κατά την εορτή της 25 Μαρτίου 1841, εξεγέρσεις εναντίον των καθηγητών γερμανικής παιδείας - ή και καταγωγής π.χ. Ξ. Λάνδερερ - που αντιμετωπίστηκαν τόσο από την κρατική εξουσία όσο και από τη Σύγκλητο με τη βία και την καταστολή χωρίς να αναζητηθούν περιθώρια διαλόγου. Αντιθέτως υπήρχε και περίπτωση κατά την οποία η Σύγκλητος πήρε το μέρος μεγάλης μερίδας φοιτητών απέναντι στον καθηγητή (γαλλικής Παιδείας) Φ. Πυλαρινού από τη Φιλοσοφική Σχολή - κι αυτό γιατί εξέφραζε αντι-οθωνικές ιδέες. Η πρώτη περίοδος του νεο-ελληνικού κρατικού σχηματισμού χαρακτηρίζεται, κατ' αυτόν τον τρόπο ως μία περίοδος βίας και καταστολής κατά την οποία επιβλήθηκε εκ των άνω στο πανεπιστήμιο Αθηνών το γερμανο-αυστριακό πρότυπο, χωρίς να γίνεται μνεία οποιασδήποτε μεταρρυθμιστικής απόπειρας. Η πτώση του Όθωνα από το βασιλικό θρόνο έθεσε τέλος σ' αυτή την περίοδο και για το πανεπιστήμιο Αθηνών, οι φοιτητές του οποίου. αποτέλεσαν την «εμπροσθοφυλακή» - κατά την άποψη του Υπουργού Παιδείας Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, ο οποίος εδήλωσε χαρακτηριστικά ότι το Πανεπιστήμιο «παρήγαγε την επανάστασιν» - του λαϊκού αυτού κινήματος για την ανατροπή του Όθωνα και την εγκαθίδρυση μιας νέας συνταγματικής μοναρχίας. Στα πλαίσια αυτά εκδηλώνεται η πρώτη εκ των άνω κρατική παρέμβαση, με το ψήφισμα της Προσωρινής Κυβερνήσεως της 21ης Σεπτεμβρίου 1862, που ίδρυσε την «Πανεπιστημιακή Εθνοφυλακή» ή «Πανεπιστημιακή Φάλαγγα» ενσωματώνοντας σ' αυτήν την πλειοψηφία των φοιτητών του πανεπιστημίου Αθήνας.
Οι στόχοι της φάλαγγας, που απετέλεσε τα πρώτα χρόνια ένα είδος αστυνομικού σώματος στην υπηρεσία της Προσωρινής Κυβέρνησης ήταν να εισάγει μεταρρυθμίσεις στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με βάση τα πρότυπα των Δυτικοευρωπαϊκών πανεπιστημίων και να βοηθήσει στην εκγύμναση / στρατιωτικοποίηση των μελών της για τις μελλοντικές εξορμήσεις απελευθέρωσης εθνικών εδαφών από την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που βάδιζε αργά-αργά προς την κατάρρευση. Η «πανεπιστημιακή φάλαγγα» γνώρισε στιγμές δόξας στους εθνικούς αυτούς αγώνες, αλλά και στιγμές ήττας όταν εντασσόταν στα κρατικο-κομματικά παιγνίδια και τις ίντριγκες των πολιτικών ηγετών. Τελικά η πανεπιστημιακή φάλαγγα μετά από τις πολλές επανιδρύσεις, διαλύθηκε ύστερα από την αποτυχημένη εξέγερση και καταστολή της κατάληψης του Πανεπιστημίου Αθήνας με επέμβαση της Κυβέρνησης Θ. Δεληγιάννης το Νοέμβριο του 1896 - ο ξεσηκωμός αυτός χαρακτηρίστηκε ως το Πρώτο Πολυτεχνείο» καθώς και λόγω της συμμετοχής στον ξεσηκωμό της Κρήτης «όπου χάθηκαν τα περισσότερα μέλη της. Η ιστορία της «Πανεπιστημιακής Φάλαγγας» μέσα από τις αντιφάσεις της οργάνωσης αυτής, κατέδειξε πως μια οργάνωση μπορεί, παρά τον αρχικό προορισμό της και τις προθέσεις του δημιουργού της -δηλ. του κράτους- μπορεί να αποτελέσει όργανο πάλης -στα χέρια των φοιτητών, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα. Η αστική επανάσταση» του 1909 και η άνοδος στην εξουσία μιας νέας γενιάς πολιτικών που έβαλαν, στόχο τον εκσυγχρονισμό των δομών του νεοελληνικού κράτους δεν θα μπορούσαν να αφήσουν απ' έξω τον πανεπιστημιακό χώρο. Δύο σημαντικές παρεμβάσεις, ο οργανισμός του Πανεπιστημίου Αθηνών που θεσπίστηκε το 1911 από την Βενιζελική κυβέρνηση και ο νόμος 5343/1932 που διατηρήθηκε χωρίς ουσιαστική αλλαγή ως το 1982, βασίζονται στη λογική «το υπουργείο θα ασκεί άμεσα τον έλεγχο στα ΑΕΙ και η πολιτεία θα καθορίζει μόνη της την πολιτική που θα ακολουθεί»[1] και στην προσπάθεια ανακατανομής εξουσιών και αρμοδιοτήτων, μέσα στα πλαίσια του διδακτικού φορέα .
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1900 - 30 και της επικράτησης της Βενιζελικής παράταξης εκδηλώνονται αντιφατικά φοιτητικά κινήματα που διεκδικούν πότε προοδευτικού τύπου μεταρρυθμίσεις (π.χ. κίνημα για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας) και πότε οπισθοδρομικού χαρακτήρα λύσεις (π.χ ταραχές του 1901 για τη μετάφραση του «Ευαγγελίου» στην καθομιλουμένη γλώσσα, τα γνωστά ως (Ευαγγελιακά» επεισόδια). Το 1909 λίγο πριν την εξέγερση στο Γουδί δημιουργήθηκε η «Πανεπιστημιακή Ένωσις» από φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθήνας με τους παρακάτω στόχους: «η δια παντός τρόπου ίδρυσης Φοιτητικής Λέσχης, η επιδίωξη ιδρύσεως στρατιωτικού καθαρώς φοιτητικού σώματος, η βελτίωση των συνθηκών της φοιτητικής ζωής και η εξύψωσις γενικώς της φοιτητικής θέσεως» . Η Πανεπιστημιακή Ενωσις» απευθύνει εκκλήσεις προς «το Βασιλιά και τον ζητά να ενεργήσει ώστε να ορθοποδήσει η χώρα και να μην οδηγηθεί στην καταστροφή».
Ταυτόχρονα έρχεται να υποστηρίξει τον «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» που θα προβεί αργότερα (Αύγουστος 1909) στο επαναστατικό εγχείρημα στο Γουδί. Είναι σαφές ότι η «Πανεπιστημιακή Ενωσις» απευθύνει τα αιτήματά της στους κατ' εξοχήν αρμόδιους παραλήπτες: το βασιλιά που είναι η κεφαλή του κράτους της εποχής εκείνης καθώς και στους μελλοντικούς διαχειριστές του. Οι στόχοι επιτεύχθηκαν µε την παρέμβαση της επαναστατικής κυβέρνησης Ζορμπά που αναγνώρισε τη δράση της Πανεπιστημιακής ενώσεως και βοήθησε στη σύσταση μιας νέας πανεπιστημιακής φάλαγγας που αργότερα διασπάστηκε λόγω κομματικών/προσωπικών διαμαχών. Επίσης σ' αυτό το χρονικό διάστημα σημαντικό ρόλο στον αντιμοναρχικό αιώνα έπαιξε η Παμφοιτητική Δημοκρατική Νεολαία» που συνέβαλε στην αναχαίτιση βασιλικών στρατιωτικών αντικινημάτων το 1923. Όμως η κυριότερη από όλες τις φοιτητικές οργανώσεις που έμελλε να «γράψει ιστορία», ως το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η «Φοιτητική Συντροφιά» που έβαλε τα θεμέλια για τη μελλοντική διοργάνωση του φοιτητικού κινήματος σε αυτόνομη, πλέον, βάση, χωρίς να υπερφαλαγγίζεται από κομματικούς και κρατικές παρεμβάσεις. Οι στόχοι του φοιτητικού κινήματος που επηρεάζεται από τη «Φοιτητική Συντροφιά» αφορούν «τις εσωτερικές κοινωνικές αλλαγές, όπως οι αγώνες για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας, οι αγώνες για το οχτάωρο εργασίας, την ασφάλεια των εργαζομένων και φυσικά τη βελτίωση των συνθηκών ζωής που αφορούν τους ίδιους, δηλ. τη βελτίωση της παιδείας, τον εκδημοκρατισμό των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κλπ. Η «Φοιτητική Συντροφιά» αναγνωρίζεται σαν σωματείο το 1921 με την υπ' αριθμ. 487 του Πρωτοδικείου Αθηνών είναι το πρώτο φοιτητικό σωματείο που συστήθηκε από τα κάτω, χωρίς κομματική ή κρατική πρωτοβουλία. Ιδρύθηκε και διαλύθηκε τρεις φορές, λόγω της έξωθεν παρεμβάσεως ή εξαιτίας πολεμικών γεγονότων. Στο διάστημα της παρέμβασής της και ιδιαίτερα κατά την 3η περίοδο (1920 - 9) δόθηκαν σκληρές μάχες με τους οπαδούς της καθαρεύουσας, κινητοποιώντας την πλειοψηφία των προοδευτικών διανοουμένων της εποχής και κατάφερε να επιδράσει στους πολιτικούς συσχετισμούς σε τέτοιο βαθμό ώστε να πετύχει την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στη δημοτική στοιχειώδη εκπαίδευση. Η επικέντρωση όμως της «Φοιτητικής Συντροφιάς» στο γλωσσικό, της στέρησε τους άξονες παρέμβασης εν τούτοις "όμως πολλά από τα μέλη της συνέχισαν να αγωνίζονται με άλλους τρόπους και μέσα, μετά τη διάλυσή της το 1929. 'Όπως τονίσαμε πρωτύτερα με τον νόμο 5343/1932 το Κράτος παρενέβη έτσι ώστε να αναδιοργανωθεί η Ανώτατη Εκπαίδευση. Παράλληλα ιδρύεται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, µε νόμους και διατάγματα προωθείται µια µορφή αυτοδιοίκησης για τα Α.Ε.I., δημιουργούνται νέα τµήµατα και σχολές και αναβαθμίζονται - για τα µέτρα της εποχής - τα Αναγνωστήρια, οι Βιβλιοθήκες κλπ. και, τέλος, δίνεται το δικαίωμα στους φοιτητές να ιδρύουν συλλόγους. Βέβαια, τίποτε δεν δόθηκε µε πρωτοβουλία µόνον του Κράτους. Οι φοιτητικοί σύλλογοι προώθησαν µε αγωνιστικές κινητοποιήσεις (π.χ απεργία φοιτητών 1929 - 30 µε σύνθημα: «λαϊκό και σύγχρονο Πανεπιστήμιο) τα ιδιαίτερα αιτήµατά τους, που πολλές φορές αντιµετωπίστηκαν µε βίαιη καταστολή (υπουργός Παιδείας στη συγκεκριµένη περίοδο ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου). Η δεκαετία του 1930 - 40 κύλησε µε φοιτητικούς αγώνες ενάντια στον κρατικό και εσωπανεπιστηµιακό αυταρχισμό, στην περικοπή κονδυλίων και, κυρίως, ενάντια στην επικράτηση του φασισμού. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φασισμού οι φοιτητές που δεν εννοούσαν να υποταχτούν στη Μεταξική δικτατορία, οργανώθηκαν στην ΟΚΝΕ και στα πανεπιστημιακά τµήµατά της, στελεχώνοντας κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης 1940 - 44 τις βασικές αντιστασιακές οργανώσεις φοιτητών και νεολαίας (π.χ ΕΠΟΝ κλπ.) είναι αυτονόητο ότι κατά την διάρκεια της κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του άξονα τα ΑΕΙ υπολειτουργούσαν και µόνο χάρη στις δυναμικές κινητοποιήσεις των φοιτητικών οργανώσεων λειτούργησαν.
Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr
[1] Βλ. Βρυχέα Α. και Γαβρόγλου Κ. (1982) «Απόπειρες μεταρρύθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης 1911-1981». Θεσσαλονίκη: Εκδ. Σύγχρονα Θέματα.
Subscribe to:
Posts (Atom)
Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης-ΤΕΤΑΡΤΗ 7/14/2022 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ) του Χονγκ Σανγκ-σου (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡ...
-
Η ΜακΝτοναλντοποίηση της Κοινωνίας του Θανάση Τσακίρη Μακντοναλντοποίηση είναι η διαδικασία με βάση την οποία οι αρχές των εστιατορίων... -
Ο Αμερικανός κοινωνιολόγος Άλφρεντ Σουτς ξεκινά με βάση το έργο του Βέμπερ για τους «ιδεότυπους» και το επεκτείνει αναθεωρώντας ορ...