Η κοινωνία, οι κοινωνικές ομάδες και η ίδια η
κοινωνιολογική έρευνα αποτελούν αντικείμενο δημόσιας επιστημονικής διαμάχης.
Λόγω της φύσης των κοινωνικών επιστημών είναι αδύνατο να βρεθεί κάποια θεωρία
που να είναι η απόλυτα ορθή και να καλύπτει κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής ερμηνεύοντας
τα κοινωνικά φαινόμενα στο σύνολό τους. Κάθε επιστημονική ομάδα, ακόμη και κάθε
κοινωνιολόγος χωριστά, μπορεί να διαπιστώσει μια οποιαδήποτε θεωρία ανάλογα με
τη δική του οπτική γωνία και μεθοδολογία. Από τη στιγμή που ασχολούμαστε με τις
κοινωνικές επιστήμες πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια,
που έχουν οι φυσικές και θετικές επιστήμες, να διατυπώνουμε ένα κοινωνικό νόμο
που να ισχύει άπαξ και δια παντός.
Ένας
διαφορετικός τρόπος κατάταξης των κοινωνιολογικών θεωριών σε κατηγορίες, είναι
να θεωρήσουμε ότι ορισμένες σχολές έχουν ως κεντρικό τους θέμα την συναίνεση
των μελών της κοινωνίας στον τρόπο της συγκρότησης και της λειτουργίας της ενώ
άλλες αντιλαμβάνονται την κοινωνία ως πεδίο συγκρούσεων ή διαπάλης
κοινωνικών δυνάμεων και ομάδων. Η πρώτη σχολή μελετά την «κοινωνική συνοχή»
αποσκοπώντας στη διατύπωση προτάσεων και προγραμμάτων που μπορούν να ενισχύσουν
αυτή τη συνοχή. Η σχολή των «κοινωνικών συγκρούσεων» θεωρεί τις συγκρούσεις
παράγοντα που συμβάλλει στην κατάλυση μιας υπάρχουσας κοινωνικής τάξης, στην
ανάδειξη μιας άλλης και το μετασχηματισμό της κοινωνικής δομής. Στις πρώτες
κατατάσσονται πολλές «δομολειτουργικές θεωρήσεις» ενώ στις δεύτερες
κατατάσσονται θεωρίες όπως αυτές του Καρλ Μαρξ και του Ραλφ Ντάρεντορφ,[1]
η κριτική θεωρία, η θεωρία της «πάλης των φυλών» του Λούντβιχ Γκούμπλοβιτς[2] κ.α. Υπάρχουν, όμως, σχολές που συνδυάζουν τη
μελέτη των κοινωνικών συγκρούσεων με τη διατύπωση προτάσεων ενίσχυσης της
κοινωνικής συνοχής μέσω των συγκρούσεων.
Μια
άλλη διάκριση είναι αυτή μεταξύ συστηματοκεντρικών και ανθρωποκεντρικών
θεωριών. Οι πρώτες αντιλαμβάνονται την κοινωνία ως «αυτοσυντηρούμενο και
αναπαραγόμενο σύστημα στο οποίο ο άνθρωπος, ως άτομο και ως ομάδα, πρέπει να
ενταχθεί και να ενσωματωθεί».[3]
Η δεύτερη θεώρηση θέτει τον άνθρωπο ως άτομο στη θέση του υποκειμένου που με τη
δική του ενεργό δράση είναι σε θέση να συμβάλλει στη διαμόρφωση του κοινωνικού
περιβάλλοντός του και των κοινωνικών σχέσεών του. Στην πρώτη θεώρηση
εντάσσονται οι σχολές του λειτουργισμού, και της κυβερνητικής ενώ στη δεύτερη
ανήκουν σχολές όπως αυτές της κοινωνικής διαντίδρασης, της εθνομεθοδολογίας,
της δραματουργικής ανάλυσης, κ.α. Αυτές οι θεωρίες βλέπουν την κοινωνία ως
σύστημα αντιλήψεων και σχέσεων που διαμορφώνεται και αναπλάθεται συνεχώς μέσα
από μια διαδικασία επικοινωνίας και αμοιβαίων επιδράσεων, ενώ για τις
συστηματοκεντρικές θεωρίες το ζητούμενο είναι η ανακάλυψη της πραγματικότητας
πίσω από τα φαινόμενα. Τίθεται, δηλαδή, το ερώτημα «ποια είναι η κρυμμένη
δομή;»
[1] Dahrendorf, R. (1975) Class and Class
Conflict in Industrial Society. London, UK: Routledge and Kegan Paul.
[2] Gumplowicz, L. (1883/1909) Der Rassenkampf.
Innsbrück: Wagner .
O εβραϊκής καταγωγής Πολωνός συγγραφέας δίδασκε διοικητική επιστήμη στο
Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας και του Γκρατς (Αυστροουγγαρία). Ορισμένα χρόνια της
ζωής του έζησε ως μέλος δύο μειονοτήτων, δηλαδή ήταν Εβραίος και Σλάβος στην
Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Όταν ασχολήθηκε με την κοινωνιολογία και την «πάλη
των φυλών» πήρε το μέρος των «Κοινωνικών Δαρβινιστών». Το 1909 μετά την
επανέκδοση του βιβλίου του και πάσχοντας από καρκίνο αυτοκτόνησε μαζί με τη
σύζυγό του (περίπτωση ….αυτοκτονίας κατά Ντυρκέμ). Για περισσότερες
λεπτομέρειες, βλ. Ellwood, Ch.
(1938) A History of Social Philosophy. N.Y.: Prentice Hall, σελ. 480-499.
Διαβάστε το πλήρες κείμενο...
https://sites.google.com/site/sociologist2007/TEIPATRAIntroductiontoSociologytsakt.doc?attredirects=0
https://sites.google.com/site/sociologist2007/
Συνεχίζεται....
Θανάσης Τσακίρης
No comments:
Post a Comment