Tuesday, June 19, 2018

Gene Sharp ---Η μη βίαιη πολιτική ανυπακοή


Ο Sharp γεννήθηκε στη Βόρεια Βαλτιμόρη της Πολιτείας Οχάιο. Ήταν γιος ενός πλανόδιου προτεστάντη ιερέα. Έλαβε πτυχίο Κοινωνικών Επιστημών το 1949 από το  Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο από όπου επίσης έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο Master of Arts στην Κοινωνιολογία το 1951. Το 1953-54 ο Sharp φυλακίστηκε για εννέα μήνες μετά τη εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη στρατολόγηση στρατιωτών για τον πόλεμο της Κορέας.   Συζήτησε την απόφασή του να πάει στη φυλακή για τις πεποιθήσεις του με επιστολές στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος έγραψε τον πρόλογο στο πρώτο βιβλίο του. Εργάστηκε ως εργοδηγός, οδηγός για έναν τυφλό κοινωνικό λειτουργό και γραμματέας στον A. J. Muste, τον κορυφαίο ειρηνιστή της Αμερικής. Από το 1955 έως το 1958 ήταν Βοηθός Εκδότης της Peace News (Λονδίνο) που ήταν εβδομαδιαία ειρηνιστική εφημερίδα με την οποία βοήθησε την οργάνωση της Πορείας του Aldermaston (1958) Τα επόμενα δύο χρόνια σπούδασε και έκανε έρευνα στο Όσλο με τον καθηγητή Arne Næss. Το 1968 έγινε Διδάκτορας Φιλοσοφίας στην πολιτική θεωρία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Ο Sharp ήταν καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Dartmouth από το 1972 και ταυτόχρονα οργάνωνε ερευνητικές ομάδες στο Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Το 1983 ίδρυσε το Ίδρυμα Albert Einstein, μη κερδοσκοπικό οργανισμό αφιερωμένο στις μελέτες και την προώθηση της χρήσης μη βίαιων ενεργειών σε συγκρούσεις παγκοσμίως.
Ο Sharp χαρακτήρισε τις πηγές των ιδεών του ως σε βάθος μελέτες του έργου των Mohandas K. Gandhi, AJ Muste, Henry David Thoreau και σε μικρότερο βαθμό και άλλων πηγών που ανέφερε στο βιβλίο  του The Politics of Nonviolent Action (1973) που βασίζεται στη διδακτορική του διατριβή (1968). Το βιβλίο, ένα «τρίτομο κλασικό έργο για την πολιτική ανυπακοή»,  παρέχει μια ρεαλιστική πολιτική ανάλυση της μη βίαιης δράσης ως μεθόδου άσκησης  εξουσίας σε μια σύγκρουση.
Το βασικό θέμα του Sharp είναι ότι η δύναμη δεν είναι μονολιθική, δηλαδή, δεν προέρχεται από κάποιο εγγενές χαρακτηριστικό  όσων βρίσκονται στην εξουσία. Η πολιτική εξουσία, η δύναμη οποιουδήποτε κράτους - ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη δομική του οργάνωση - τελικά προέρχεται από τους υπηκόους του κράτους. Βασική του πεποίθηση είναι ότι κάθε δομή εξουσίας βασίζεται στην υπακοή των υποκειμένων στις εντολές του ηγέτη (ων). Αν οι υπήκοοι δεν υπακούσουν , οι ηγέτες δεν έχουν ισχύ.
Κατά τον Sharp, όλες οι αποτελεσματικές δομές εξουσίας έχουν συστήματα με τα οποία ενθαρρύνουν ή αποσπούν υπακοή από τους υπηκόους τους. Τα κράτη διαθέτουν ιδιαίτερα πολύπλοκα συστήματα για την διατηρούν την υπακοή των υπηκόων. Αυτά τα συστήματα περιλαμβάνουν συγκεκριμένους θεσμούς (αστυνομία, δικαστήρια, ρυθμιστικά όργανα κ.λπ.), αλλά μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν πολιτιστικές διαστάσεις που εμπνέουν την υπακοή υποδηλώνοντας ότι η εξουσία είναι μονολιθική (η θεϊκή λατρεία των αιγυπτιακών φαραώ, η αξιοπρέπεια του αξιώματος του προέδρου, ηθικά πρότυπα και ταμπού κ.λπ.). Μέσα από αυτά τα συστήματα, οι υπήκοοι έρχονται αντιμέτωποι με ένα σύστημα κυρώσεων (φυλάκιση, πρόστιμα, οστρακισμός) και ανταμοιβών (τίτλοι, πλούτος, φήμη) που επηρεάζουν την έκταση της υπακοής τους.
Ο Sharp αναγνωρίζει ότι αυτή η κρυμμένη δομή παρέχει παράθυρο ευκαιρίας σε έναν πληθυσμό να προκαλέσει σημαντική αλλαγή μιας κατάστασης. Ο Sharp παραθέτει την ιδέα του Étienne de La Boétie (1530-1563) ότι εάν οι υπήκοοι  ενός συγκεκριμένου κράτους αναγνωρίσουν ότι είναι η πηγή της εξουσίας του κράτους, μπορούν να αρνηθούν την υπακοή τους και ο ηγέτης (οι ηγέτες) τους θα μείνει χωρίς εξουσία.

Ο Sharp δημοσίευσε το βιβλίο Waging Nonviolent Struggle: 20th Century Practice and 21st Century Potential (2005). Βασίζεται σε προηγούμενες γραπτές εργασίες και μελέτες περιπτώσεων όπου εφαρμόστηκε η μη βίαιη δράση και παρουσιάζει τα διδάγματα από αυτές τις εφαρμογές και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τον σχεδιασμό μη βίαιων αγώνων να τους καταστήσει αποτελεσματικότερους.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Gandhi Wields the Weapon of Moral Power: Three Case Histories, Πρόλογος του Albert Einstein, Ahmedabad: Navajivan Publishing House, 1960.
The Politics of Nonviolent Action, Boston: Porter Sargent, 1973
Gandhi as a Political Strategist, with Essays on Ethics and Politics, Boston: Porter Sargent, 1979.
Social Power and Political Freedom, Boston: Porter Sargent, 1980
From Dictatorship to Democracy: A conceptual framework for liberation, The Albert Einstein Institution, 2003
Waging Nonviolent Struggle: 20th Century Practice and 21st Century Potential with Joshua Paulson, Extending Horizons Books, 2005.
Self-Liberation: A Guide to Strategic Planning for Action to End a Dictatorship or Other Oppression with the assistance of Jamila Raqib, First Edition, Boston, MA: The Albert Einstein Institution, November 2009.
Sharp's Dictionary of Power and Struggle. Oxford University Press, 2011.
Sharp, Gene και Bernal, Jaime Gonzalez (2013). How Nonviolent Struggle Works. East Boston, MA: Albert Einstein Institution


Θανάσης Τσακίρης

No comments:

Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης-ΤΕΤΑΡΤΗ 7/14/2022 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)

 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)                                                                    του Χονγκ Σανγκ-σου (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡ...