Συνέχεια από το προηγούμενο http://tsakthan.blogspot.gr/2017/03/0.html
Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των προηγούμενων θεωρήσεων για
τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία και αυτών στις οποίες θα αναφερθούμε είναι η
γραμμή «ατομικό-συλλογικό».
Στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της συνδικαλιστικής
δημοκρατίας από τη σκοπιά του «συλλογικού», ο P. Fairbrother[1]θεωρεί
ότι πρέπει πάντοτε να λαμβάνεται υπόψη ο δομικός ρόλος των συνδικάτων στο
πλαίσιο της «ταξικής πάλης». Η συμμετοχή και η εμπλοκή των μελών σε όλες τις
πλευρές της ζωής και δράσης των συνδικάτων καθώς και η κάθετη και οριζόντια
ενεργή επικοινωνία μεταξύ αξιωματούχων και μελών είναι οι σημαντικότεροι
παράγοντες προώθησης της συνδικαλιστικής δημοκρατίας. Πρόκειται για μια
διαδικασία μάθησης και κατανόησης των δημοκρατικών διαδικασιών, κάτι που
άλλωστε είναι χαρακτηριστικό για τις περισσότερες ομάδες πίεσης και
κινηματικούς φορείς της «κοινωνίας των πολιτών».[2]
Κατά τον R. Hyman, στο μέτρο που, πράγματι, υπάρχει
συνδικαλιστική δημοκρατία, αυτή θα πρέπει να προωθεί την ενεργό συμμετοχή των
απλών μελών του συνδικάτου.[3] Οι
εκλογές για την ανάδειξη αιρετών οργάνων του συνδικάτου θα πρέπει να γίνονται
συχνά ώστε να δίνεται δυνατότητα στα απλά μέλη να ελέγχουν τους εκλεγμένους
αξιωματούχους, να προλαβαίνουν την ανάπτυξη συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και
να αποτρέπουν τις καταχρήσεις εξουσίας εκ μέρους των εκλεγμένων και διορισμένων
αξιωματούχων.[4]Από την
άλλη μεριά όμως ο Hyman επισημαίνει ότι τα συνδικάτα δεν λειτουργούν σε
κοινωνικο-πολιτικό κενό. Περιβάλλονται και πιέζονται από τη μόνιμη δύναμη
ισχυρών εξωτερικών θεσμών που υπαγορεύουν το πλαίσιο νομιμότητας των ενεργειών
και δραστηριοτήτων των συνδικάτων.[5] Άρα,
συμπεραίνει ο Hyman, η συνδικαλιστική δημοκρατία παραμένει ακόμη στη φάση του
οράματος και δεν είναι η καθημερινή πραγματικότητα για τα συνδικάτα.
Μια παρόμοια συγκροτημένη θέση για τη συνδικαλιστική
δημοκρατία διατύπωσε o J. Hughes.[6] Η
συνδικαλιστική δημοκρατία μπορεί να επιτευχθεί όταν πληρούνται τρεις
προϋποθέσεις. Πρώτον, η ενεργός συμμετοχή των μελών στη ζωή του συνδικάτου και
στη διαδικασία λήψης αποφάσεων συμβάλλει στην άσκηση ελέγχου των συνθηκών
εργασίας. Είτε άμεσα είτε έμμεσα δι’ εκπροσώπων, η άσκηση της συνδικαλιστικής
δημοκρατίας σημαίνει ενίσχυση της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης έναντι του
εργοδότη και προστασία των συμφερόντων των μελών. Οι διαφορετικές μορφές
διακυβέρνησης των συνδικάτων και η ύπαρξη διαφορετικών εκλογικών συστημάτων
επηρεάζουν το επίπεδο συμμετοχής των μελών στα συνδικάτα. Δεύτερον, η ύπαρξη
συνδικαλιστικών εκπροσώπων στους χώρους εργασίας, είτε πρόκειται για τα
Διοικητικά Συμβούλια σωματείων είτε για επιτροπές εκπροσώπησης με ανακλητότητα
των μελών τους από το σώμα που τις εκλέγει κάθε φορά, που διαπραγματεύονται για
λογαριασμό του προσωπικού με τον εργοδότη. Τέλος, είναι σημαντικότατος όρος για
την ύπαρξη συνδικαλιστικής δημοκρατίας, η διενέργεια τακτικών εκλογών ανάδειξης
ηγεσιών με ανταγωνιζόμενα ψηφοδέλτια και πλήρη ελευθερία λόγου για όλα τα μέλη
σε όλα τα επίπεδα.
[1] Fairbrother P. (1984), Trade
Union Democracy, Labour Studies Programme, Working Paper, No. 13,
Melbourne, The University of Melbourne, September.
[2]
Για συζήτηση σχετικά με το δημοκρατικό εκπαιδευτικό ρόλο των ομάδων πίεσης βλ.
Μαυρογορδάτος Γ.Θ. (2001), ο.ε.π., σσ. 251-267.
[3] Hyman R. (1975), Industrial
Relations: A Marxist Introduction, London, Macmillan.
[4]
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο του διορισμού
αξιωματούχων είτε ενδυομένων το μανδύα του «ειδικού» είτε με σκοπό την ίδρυση
και οργάνωση παραρτημάτων του συνδικάτου. Τόσο η αντίληψη περί «ειδικών» που
κατέχουν τη συγκεκριμένη τεχνογνωσία όσο και η αντίληψη των οργανωτών, που
αναλαμβάνουν να οργανώσουν συνδικαλιστικά ανοργάνωτους εργαζόμενους, μπορούν
στο βαθμό που αφεθούν άνευ ελέγχου και κριτικής να αναπτυχθούν και να
επιβληθούν δημιουργώντας ασφυκτικές καταστάσεις στο συνδικάτο παραμερίζοντας τα
μέλη στο ρόλο του απλού θεατή ή, στην καλύτερη περίπτωση του «πελάτη».
[5]
Από την ελληνική εμπειρία: εργοδοτικά «κίτρινα» σωματεία, σωματεία-φαντάσματα,
κρατικές και εργοδοτικές κατασταλτικές παρεμβάσεις, εξαγορά στελεχών, ειδικές
συντάξεις και προνόμια σε συνδικαλιστές κ.ο.κ. Βλ. Κουκουλές Γ., (2000), ο.ε.π.
καθώς και Κουκουλές Γ.(1983), Για μια
Ιστορία του Ελληνικού Συνδικαλιστικού Κινήματος: Εισαγωγή στην Παιδαγωγική της
Ιστορικής Έρευνας, Αθήνα, εκδ. Οδυσσέας Κουκουλές Φ.Γ. και Τζανετάκος Β.
(1986), Συνδικαλιστικό κίνημα 1981-1986: Η μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε,
Αθήνα, Εκδ. Οδυσσέας και Κουκουλές Γ.(1995), Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα και οι ξένες επεμβάσεις (1944-1948),
Αθήνα: εκδ. Οδυσσέας,. Τέλος για μια διαφορετική οπτική αντιμετώπισης, βλ.
Μαυρογορδάτος Γ.Θ. (1988), Μεταξύ Πιτυοκάμπτη και Προκρούστη: Οι
επαγγελματικές οργανώσεις στη σημερινή Ελλάδα, Αθήνα, Εκδ. Οδυσσέας.
[6] Hughes J. (1968) “Trade Union
Structure and Government”. Research Paper 5(2), Royal Comission on Trade
Unions and Employers' Associations, HMSO, London.
No comments:
Post a Comment