Εισαγωγή στην Πολιτική Οικολογία - 1ο μέρος

Εισαγωγή στην Πολιτική Οικολογία - 1ο μέρος

Η πολιτική οικολογία είναι «χρήσιμος τρόπος περιγραφής των προθέσεων ριζοσπαστικών στις ΗΠΑ, στη Δυτική Ευρώπη κι άλλες αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες…πολύ μακριά από τις αρχικές μάλλον ναρκωμένες λειτουργίες των οικολογικών λόμπι». Αποσκοπεί στην εξήγηση και περιγραφή της υποβάθμισης του περιβάλλοντος των πόλεων και της υπαίθρου χώρας καθώς και την καταγραφή την απάντηση του κοινωνικού ακτιβισμού. [1]

H πολιτική οικολογία «συνδυάζει τα ενδιαφέροντα (concerns) της οικολογίας και της πολιτικής οικονομίας με μια ευρεία έννοια». Αυτή περιλαμβάνει την διαρκώς μεταβαλλόμενη διαλεκτική μεταξύ της κοινωνίας και των πόρων της γης καθώς και μεταξύ των τάξεων και των ομάδων μέσα στην ίδια την κοινωνία. Ο σκοπός της είναι να εξηγήσει την περιβαλλοντική αλλαγή λαμβάνοντας υπόψη τις περιορισμένες τοπικές και περιφερειακές παραγωγικές επιλογές στο πλαίσιο των παγκόσμιων πολιτικών οικονομικών πιέσεων κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου και στον αγροτικό τομέα.[2] Οι φτωχοί και περιθωριοποιημένοι πληθυσμοί υποφέρουν λόγω της έλλειψης πρόσβασης στους φυσικούς πόρους. Ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα έχει τις ρίζες του σε διαδικασίες που λειτουργούν σε διαφορετικές κλίμακες ενσωμάτωσης από την τοπική ως τη διεθνή πολιτική οικονομία και το έργο του πολιτικού οικολόγου είναι να ερευνήσει και να περιγράψει αυτές τις αλληλοσυσχετίσεις. Οι αποκαλούμενες «φυσικές καταστροφές» παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω των ανισοτήτων και της καπιταλιστικής απληστίας. Οι βασικές αιτίες τους βρίσκονται στην έλλειψη θεσμών τόσο στο τοπικό και επίπεδο όσο και στα υψηλότερα ,  στην ταχεία αστικοποίηση  και άλλες καταστάσεις που αφέθηκαν ανεξέλεγκτες από τα συστήματα και τις δομές εξουσίας,  τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα κλπ.[3]  

Επίσης η πολιτική οικολογία μπορεί να ιδωθεί ως σύνθεση της «πολιτικής οικονομίας», με την επιμονή στην ανάγκη να συνδεθεί η κατανομή της εξουσίας/δύναμης με την παραγωγική δραστηριότητα, και της «οικολογικής ανάλυσης» με το ευρύτερο της όραμα των βιο-περιβαλλοντικών σχέσεων. Αποσκοπεί στο να συνθέσει τα κεντρικά ερωτήματα που τίθενται από τις κοινωνικές επιστήμες σχετικά με τις σχέσεις της ανθρώπινης κοινωνίας, ιδωμένης στην βιο-πολιτισμική και πολιτική συνθετότητά της, και μια ιδιαίτερα ανθρωποποιημένη  φύση. [4] Πρόκειται, λοιπόν, για διασταύρωση της κοινωνικής επιστήμης με ρίζες στην οικολογία και των αρχών της πολιτικής οικονομίας. Έτσι εντοπίζονται κινήματα που αναδύονται από τις εντάσεις και τις αντιφάσεις των κρίσεων υποπαραγωγής, γίνεται ορατή η φαντασιακή βάση των αντιθέσεων τους και των οραμάτων τους για μια καλύτερη ζωή και  του συλλογιστικού χαρακτήρα της Πολιτικής τους και γίνεται κατανοητή η γκάμα των δυνατοτήτων για την διεύρυνση των διακυβευμάτων  στο πλαίσιο ενός κινήματος για το δικαίωμα στον βιοπορισμό και την κοινωνική δικαιοσύνη.[5] [6]

Συνεχίζεται...

Θανάσης Τσακίρης

Σημειώσες-παραπομπές

[1] Ridgeway, James. & Cockburn, Alexander.  (1979). Political ecology.  New York :  Times Books

[2] Blaikie Piers & Harold Brookfield. (1987). Land Degradation and Society. Methuen.

[3] Blaikie, P.M. Cannon, T., Davis, I., & Wisner, B.(1994) At Risk: Natural Hazards, People's Vulnerability and Disasters. London: Routledge.

[4] James B. Greenberg and Thomas K. Park (1994) “Political Ecology”. Journal of Political Ecology Vol.1, pp. 1-12.

[5] Peet, R. and Watts, M. (eds) (1996) Liberation ecologies: environment, development and social movements, London: Routledge

[6] Hempel, Lamont C. 1996. Environmental Governance: The Global Challenge. New York:

Island Press.