ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ 2016 - 7ο μέρος - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Σύνδεση με τα προηγούμενα

Για πρώτη φορά έγιναν προκριματικές εκλογές στις ΗΠΑ ήταν το 1899 στην επαρχία Hennepin της πολιτείας Minnesota[1] με τη μέθοδο του «Αυστραλιανού Ψηφοδελτίου» και με μυστικότητα της ψήφου.[2] Στα τέλη του 1915 μόνο 3 πολιτείες είχαν μείνει να μην έχουν νομοθετήσει την διαδικασία της άμεσης επιλογής από τα εγγεγραμμένα κομματικά μέλη των υποψήφιων για το χρίσμα, Το Προοδευτικό Κίνημα αποσκοπούσε, εκτός των άλλων, στην εξυγίανση και τον εκδημοκρατισμό του πολιτικού και του κομματικού συστήματος. Το σύστημα χαρακτηριζόταν από την κυριαρχία διεφθαρμένων ολιγαρχικών ελίτ. Οι Προοδευτικοί ακτιβιστές προώθησαν αλλαγές στη νομοθεσία ώστε να τους αφαιρέσουν τον έλεγχο της διαδικασίας της επιλογής υποψηφίων. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν τμήματα των πολιτικών ελίτ που δεν είχαν δει την ανάγκη αυτή και δεν έπραξαν όπως απαιτούσαν οι καιροί. Αντιθέτως, στο βιομηχανικό καπιταλιστικό βορρά των ΗΠΑ υπήρξαν  σημαντικές  κινήσεις προς την κατεύθυνση της ανασυγκρότησης του συστήματος για την αποφυγή ανατροπών σε περιόδους κοινωνικής αναταραχής. [3]   

Antifederalists

Πώς διεξάγονταν οι προκριματικές εκλογές; Ας δούμε την εξέλιξη της ιστορικής πορείας τους.[4] Αρχικά, όταν o George Washington  είπε πως δεν θα ζητήσει άλλη προεδρική θητεία, συνήλθαν συνελεύσεις των κοινοβουλευτικών ομάδων των Φεντεραλιστών και των Ρεπουμπλικάνων-Δημοκρατικών με αντικείμενο την εκλογή νέου προέδρου της χώρας. Οι πρώτοι πρότειναν τον Τζων Άνταμς για το αξίωμα του πρόεδρου και τον Τσαρλς Πίνκεϊ για αυτό του αντιπρόεδρου. Αντίστοιχα οι δεύτεροι πρότειναν τον Τόμας Τζέφερσον και τον Ααρών Μπουρ. Τα αποτελέσματα των εκλογής ήταν «μπλεγμένα»: Άνταμς 71 ψήφοι, Τζέφερσον 68, Πίκνεϊ 59, Μπουρ 30. Έτσι συγκατοίκησαν οι δύο αντίπαλοι στην προεδρία ως «παράξενο ζευγάρι».

Μετά από μια περίοδο «πειραμάτων» με την ένταξη στην εκλογική διαδικασία των πολιτειακών βουλών και των πολιτειακών συνεδρίων (conventions), τo 1828 καθιερώθηκε ένας νέος θεσμός, το Εθνικό Συνέδριο που αντικατέστησε τις κοινοβουλευτικές ομάδες (caucus) στη διαδικασία επιλογής του κατόχου του χρίσματος. Οι πρώτοι που έκαναν ρήση του νέου θεσμού ήταν τα μέλη του κόμματος των Αντιμασόνων. Αυτός ο θεσμός ταίριαζε στα χαρακτηριστικά του νέου κράτους. Είχε αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα. Η προεδρική εκλογή αποσυνδέεται από τον έλεγχο του Κογκρέσου και αυξάνεται το κύρος του «ανεξάρτητου Προέδρου». Προβλεπόταν μια ευρεία βάση διαμόρφωσης κομματικού προγράμματος. Συγκέντρωνε τη δύναμη του κόμματος πίσω από ένα και μοναδικό προεδρικό ψηφοδέλτιο. Συμφιλίωνε τις προσωπικές αντιπαλότητες και εξισορροπούσε τα «επιμέρους» συμφέροντα των ομάδων. Το ίδιο ίσχυε και στις πολιτειακές συνδιασκέψεις για την επιλογή των υποψήφιων για την κατάληψη των δημοσίων αξιωμάτων.  Με αυτό τον τρόπο θεωρείτο πως οι έχοντες δικαίωμα ψήφου έρχονταν πιο κοντά στην πολιτική διαδικασία.

William Marcy 'Boss' 

Όλα αυτά ως το 1910. Το σύστημα αυτό αξιολογήθηκε αρνητικά καθώς ήταν υπό τον έλεγχο των κυρίαρχων σε επίπεδο πολιτείας και πόλης κομματικών ηγετών (bosses). Οι μικροί επιχειρηματικοί, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι ανεξάρτητοι αγρότες που υφίσταντο την οικονομική κρίση, την κυριαρχία των μεγάλων βιομηχανιών και των τραπεζών ξεσηκώθηκαν και υποστήριξαν αρχικά το Λαϊκίστικό Κόμμα κι όταν αυτό έχασε το βήμα του το Κίνημα των Προοδευτικών που αποφάσισαν  να πάρουν από τα μέσα τον έλεγχο της διαδικασίας της επιλογής των υποψηφίων για τα δημόσια αξιώματα. Το κίνημα εξαπλώθηκε σε όλες τις πολιτείες και στα βασικά πολιτικά κόμματα.

Συνεχίζεται...

Θανάσης Τσακίρης

---

[1] Περικλείει τις «δίδυμες πόλεις» Minneapolis και St. Paul.

[2] Το «Αυστραλιανό Ψηφοδέλτιο» ως διαδικασία έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

-Το επίσημο ψηφοδέλτιο εκτυπώνεται με δημόσια δαπάνη.

- Πάνω στο ψηφοδέλτιο αναγράφονται τα ονόματα των υποψηφίων για το δημόσιο αξίωμα όλων των μερών (κόμμα, παράταξη) ή/και όλες οι προτάσεις (δημοψήφισμα).

- Τα ψηφοδέλτια χορηγούνται μόνο στο εκλογικό τμήμα.

- Η επιλογή γίνεται μυστικά με τοποθέτηση ειδικού σημαδιού (σταυρός ή άλλη σήμανση).

Για πρώτη φορά η διαδικασία αυτή χρησιμοποιήθηκε στις εκλογές της Τασμανίας την 7^η Φεβρουαρίου 1856 κι αμέσως μετά στις εκλογές της πολιτείας Βικτόρια (19/3/1856) και της πολιτείας της Νότιας Αυστραλίας (2/4/1858). Newman Terry, (2003) «Tasmania and the Secret Ballot», 49(1) Australian Journal of Politics and History, σελ. 93-101.

[3] Για περισσότερα, βλ. τα εξής έργα:

a. Finegold Kenneth (1995) Experts and Politicians: Reform Challenges to Machine Politics in New York, Cleveland, and Chicago. Princeton, NJ: Princeton University Press.

b. Ware Alan (2002) The American Direct Primary: Party Institutionalization and Transformation in the North. Cambridge, UK: Cambridge University Press

[4] Davis W. James (1997) U.S. Presidential Primaries and the Caucus-convention System: A Sourcebook. Westport, CT: Greenwood Press.