Στα Ενθέματα, αύριο Κυριακή 4 Ιανουαρίου- Κείμενα των: Μάκη Κουζέλη, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, Δημήτρη Ιωάννου, Κώστα Δουζίνα, Μανώλη Μελισσάρη, Δημήτρη Πλάντζου, Γιάννη Χαμηλάκη, Νίκου Σαραντάκου, Λάμπρου Μπαλτσιώτη

Στα Ενθέματα, αύριο Κυριακή 4 Ιανουαρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής»,

στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com),

στο facebook (Enthemata Avgis)

και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Κείμενα των: Μάκη Κουζέλη, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου, Δημήτρη Ιωάννου, Κώστα Δουζίνα, Μανώλη Μελισσάρη, Δημήτρη Πλάντζου, Γιάννη Χαμηλάκη, Νίκου Σαραντάκου, Λάμπρου Μπαλτσιώτη

ΕΝΟΨΕΙ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΗΣ 25ης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 

Τι να κάνουμε; Διαπλάθοντας την κοινωνία και εμάς. Γράφει ο Μάκης Κουζέλης: «Κι οι δυνάμεις αυτές, από τα περίφημα “απαραίτητα για τη στελέχωση των κυβερνητικών θεσμών” πρόσωπα, μέχρι όλους εκείνους που θα κάνουν κίνημα τις αξιώσεις δημοκρατίας και αυτοδιοίκησης, δεν θα βρεθούν πριν ή εκτός της πορείας που θα σχηματίζει η άσκηση της εξουσίας από την Αριστερά. Και κυρίως, δεν θα βρεθεί πριν ή εκτός της πορείας αυτής το ζητούμενο ήθος των δυνάμεων αυτών. Όταν παραπάνω έγραφα “πλάθει το εμείς”, αναφερόμουνα σε αυτήν ακριβώς τη διαδικασία δια-μόρφωσης. […] Σε μια κουβέντα συνοψίζονται όλα αυτά, στην άλλη οικεία παρότρυνση του “παλιομοδίτικου” λενινιστικού κειμένου: ενάντια στο ρεύμα των οικονομικών μεγεθών και των απειλητικών υπολογισμών πρέπει να κινηθούμε πολιτικά. Είναι οι πολιτικοί όροι που θα ανατρέψουν (και το οικονομικό) σκοτεινό σκηνικό. Είμαστε καταδικασμένοι να ανακτήσουμε την πολιτική».

Για την υπεράσπιση της προσδοκίας. Γράφει ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος: «Δεν υπάρχει ιστορική πολιτική μεταβολή, σαν αυτή που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς μέριμνα για την εμπλοκή των πολλών, που σήμερα απουσιάζουν. Σε πολύ διαφορετικά συμφραζόμενα σε σχέση με σήμερα, βασικός παράγοντας που υποχρέωνε τη βρετανική στρατηγική το 1944 σε διαρκείς αναδιπλώσεις ήταν η ισχυρή στήριξη του ΕΑΜ από πολύ μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Σε διαφορετικά και πάλι συμφραζόμενα, η «ρεβάνς» των ηττημένων του Εμφυλίου  χρωστούσε πολλά στο σύνθημα της «αυτοοργάνωσης» και την προσδοκία της “Αλλαγής” που γεννούσε το τέλος της Δεξιάς, όχι μόνο στον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και σε αυτόν του ΚΚΕ, του ΚΚΕ εσωτερικού και της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. […] Το πιο κρίσιμο, λοιπόν, σήμερα, δεν είναι η κοστολόγηση του προγράμματος (που χρειάζεται) ή, πολύ περισσότερο, συμμαχίες που αφαιρούν. Το κρίσιμο είναι η εμπλοκή των πολλών στην υπόθεση της αριστερής κυβέρνησης».

Ο «κομμουνιστικός ορίζοντας», η ισότητα και η δημοκρατία. Ο Κώστας Δουζίνας εξηγεί γιατί η  αριστερή κυβέρνηση είναι μεγάλο πολιτικό στοίχημα και όχι  ιστορική βεβαιότητα: «Στην κλασική φιλοσοφία της Ιστορίας, η αναγκαιότητα ριζικής αλλαγής αναδύεται στο κοινωνικό γίγνεσθαι και εκφράζεται μετά την κοινωνική συνείδηση και πράξη που την ολοκληρώνει. Στο μεσοδιάστημα, το παλιό καθεστώς κατοικεί σε μια γκρίζα ζώνη μεταξύ του συμβολικού και του φυσικού του θανάτου, κάπως σαν ζωντανός νεκρός. Πολλές φορές βέβαια η άμυνα του παλιού, των πολιτικών και οικονομικών ελίτ έχει καθυστερήσει ή και ματαιώσει την αλλαγή.  Σ’ αυτό το μεσοδιάστημα βρισκόμαστε στην Ελλάδα. Και τα τρία συστατικά της συστημικής αλλαγής είναι παρόντα […]. Αλλά η άποψη ότι η Ιστορία κινείται γραμμικά είναι λάθος. Η ριζική αλλαγή αποτελεί μια δυνατότητα. Μόνο η πολιτική παρέμβαση θα μετατρέψει το ενδεχόμενο σε πραγματικότητα. Υπάρχει δυνατότητα Σταδιακαλλά όχι εγγύηση, η κίνηση προς τον ορίζοντα εξαρτάται από μας».

Παραβιάζει το «πνεύμα του Συντάγματος» η άρνηση εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας; Ένα σύντομο σχόλιο του Μανώλη Μελισσάρη, σχετικά με την άποψη πως «όσοι δεν συναίνεσαν στην εκλογή του κ. Δήμα παραβίασαν «το πνεύμα του συνταγματικού νομοθέτη»: «Η άρνηση να εκλεγεί οποιοσδήποτε ως ΠτΔ, που να προσυπογράφει τις πράξεις της απερχόμενης κυβέρνησης μπορεί να ερμηνευθεί ως άρνηση συναίνεσης στις κυβερνητικές πρακτικές των τελευταίων δυόμισι ετών, πρακτικές εκβιασμού όχι μόνο του Κοινοβουλίου αλλά και του ίδιου του ΠτΔ. […] Το να αρνηθεί να συναινέσει κάποιος γι’ αυτόν τον λόγο με εκείνους οι οποίοι συστηματικά καταχρώνται τον θεσμό του ΠτΔ όχι απλώς δεν είναι παραβίαση του “πνεύματος του Συντάγματος” αλλά, αντιθέτως, ένδειξη σεβασμού προς την συντακτική προσταγή κι επιβεβαίωσή της».

***

Το «Xero» και ο Πιέρ Μενάρ. Ο Δημήτρης Ιωάννου γράφει για τη συναυλία που έδωσαν οι bokomolech, ένα από τα σημαντικότερα αγγλλόφωνα συγκροτήματα  του εναλλακτικού ροκ στην Ελλάδα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης είκοσι χρόνων από την κυκλοφορία του πρώτου τους δίσκου, «Xero»: «Στις 20 του Δεκέρμβρη, δεν ξαναπαίξαμε/ξανακούσαμε απλώς το “Xero”, όπως θα έπαιζε από ένα μέσο αναπαραγωγής. Το ξαναβιώσαμε και οι 300-τόσοι άνθρωποι, κομμάτι-κομμάτι, εκεί-και-τότε. Ως άλλοι Πιέρ Μενάρ του Μπόρχες, το ξαναγράψαμε όλοι μαζί νότα-νότα και λέξη-λέξη, ολόιδιο κι εντελώς διαφορετικό. Και αυτό ήταν που έδωσε νόημα σε αυτή τη συνάντηση, αυτό που την έκανε μοναδική, κι ας ήταν «απλώς» μια επανάληψη. Και για όσο συμβαίνει αυτό, θα αξίζει τον κόπο να συνεχίσουμε.

Αρχαιολογικοί Διάλογοι 2015. Διάλογοι με μεγάλη (και όχι μόνο αρχαιολογική) σημασία. Με την ευκαιρία των πρώτων Αρχαιολογικών Διαλόγων, ενός νέου θεσμού που θέλει να συνδυάσει θεωρία, πράξη και κριτική, και θα διεξαχθεί στην Αθήνα στις 9, 10 και 11 Ιανουαρίου (με τη μορφή  ανοιχτού συνεδρίου, και ταυτόχρονα καλλιτεχνικού γεγονότος) ο Δημήτρης Πλάντζος και ο Γιάννης Χαμηλάκης, μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής μας δίνουν το στίγμα του εγχειρήματος:

Γιάννης Χαμηλάκης: «Δεν πρόκειται για συνέδριο, αλλά για ένα νέο θεσμό, μια ανοιχτή συλλογικότητα με συνέχεια, που στόχο της έχει τον διαρκή διάλογο, χωρίς αποκλεισμούς, στεγανά, ιεραρχίες και ταμπού. Πρόκειται για μια κριτική και αναστοχαστική αρχαιολογία που ανοίγει τη συζήτηση για όλα τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν το πεδίο, αλλά και για τον κοινωνικό και τον πολιτικό ρόλο της αρχαιολογίας και των αρχαιοτήτων σήμερα […] Οι Αρχαιολογικοί Διάλογοι ξαναθέτουν το ερώτημα: Τι σημαίνει αρχαιολογία σήμερα; Σ’ αυτό καλούνται να απαντήσουν όχι μόνο αρχαιόλογοι αλλά και ιστορικοί και ανθρωπολόγοι, μουσειολόγοι, καλλιτέχνες, ιστορικοί και κριτικοί της τέχνης, αλλά και το ευρύτερο κοινό».

Δημήτρης Πλάντζος: «Με τους Αρχαιολογικούς Διαλόγους φιλοδοξούμε να ξανακοιτάξουμε τη σχέση μας με το παρελθόν πέρα από τα στεγανά των επιστημονικών κλάδων που υπηρετούν τα μέλη της πρωτοβουλίας, που δεν περιορίζονται αυστηρά στην αρχαιολογία, αλλά εκτείνονται ευρύτερα. […] Καλούμε καλλιτέχνες οι οποίοι, ανεπηρέαστοι από τις δικές μας επιστημονικές ή ακόμη και συντεχνιακές δεσμεύσεις μιλούν για το παρελθόν ως κατασκεύασμα του παρόντος, ανιχνεύοντας σε αυτό τη σκιά των δικών μας αντιλήψεων ή ακόμη και εμμονών. Ο ακροατής δεν θα ακούσει επιστήμονες να μιλάνε μεταξύ τους για θέματα που αφορούν έναν στενό κύκλο ειδικών, αλλά έναν διάλογο ανάμεσα σε ανθρώπους που προβληματίζονται για τη σχέση τους με το παρελθόν και τα υλικά του κατάλοιπα».

Μια περιήγηση στις Λέξεις του 2014. Ο Νίκος Σαραντάκος, στη μόνιμη στήλη του «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία» ανασκοπεί τις λέξεις που κυριάρχησαν το 2014, από τον ΕΝΦΙΑ και την  αμφιπολίτευση,  μέχρι το ISIS, τους ιπτάμενους αναρχικούς και την αριστερή κυβέρνηση κ.ά.: «Για τέταρτη χρονιά φέτος, η στήλη θα ενδώσει στο έθιμο των ημερών, κι έτσι θα έχει χαρακτήρα ανασκόπησης. Θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις λέξεις της χρονιάς, μ’ άλλα λόγια τις λέξεις που σημάδεψαν το 2014, που συζητήθηκαν και ακούστηκαν πολύ, ή και που γεννήθηκαν μέσα στη χρονιά που πέρασε. Ωστόσο, φέτος υπάρχει κάτι που διαφοροποιεί ριζικά την κατάσταση σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές, μια και το 2014 όχι μόνο ήταν φορτωμένο με γεγονότα αλλά και κλείνει κατά εντελώς ασυνήθιστο τρόπο: μέσα σε προεκλογική περίοδο, κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά από το 1936. Το ίδιο ερώτημα το συζητήσαμε και με τους επισκέπτες του ιστολογίου “Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία”, που έχει τον ίδιο τίτλο με τη στήλη μας, κι εκείνοι ψήφισαν για Λέξη του 2014 τον ΕΝΦΙΑ, παρόλο που δεν πρόκειται για “κανονική” λέξη αλλά για ακρώνυμο».

«Minima Memoralia», Η ιστορία του παππού του Ά. Ελεφάντη. Τελευταίο γράμμα από την Αμερική. To 2001, ο Άγγελος Ελεφάντης μας χάριζε τη σπουδαία «Ιστορία του παππού του». Πριν λίγες μέρες, ο Λάμπρος Μπαλτσιώτης έψαξε online στα αμερικανικά αρχεία και εντόπισε τα ίχνη του παππού τού Α. Ελεφάντη, Δημήτρη Μηλιάκη στην Αμερική, όπου είχε φύγει μετανάστης, καθώς και τον τάφο του: «Είναι μερικά κείμενα που τα ’χω παραχώσει σε εδική θέση, για να ξέρω πού είναι, ένα είδος “τα αγαπημένα μου”. Τώρα που σκάλιζα στην ντουλάπα έπεσα πάνω σε ένα τεύχος του Πολίτη. Ήταν αυτό που είχε τα Minima Memoralia. Η ιστορία του παππού μου», του Άγγελου Ελεφάντη. Το έβγαλα έξω για να το δώσω στο γιο μου, μπας και το διαβάσει, πράγμα δύσκολο, αλλά λέω ας προσπαθήσω. Έλα όμως που κάθισα και το ξαναδιάβασα, για πέμπτη μάλλον φορά, εγώ. Και εκεί που το τέλειωνα, μαζί με όλα τ’ άλλα που σκεφτόμουνα με αφορμή το κείμενο, μου ήρθε η ιδέα: Ρε Άγγελε, θα τον βρούμε τον παππού σου στην Αμερική».