Tsakthan Daily 30/12/2011
ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ 2012
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ
Σήμερα θα δούμε εν συντομία την πολιτική ιστορία της χώρας για να μπορέσουμε να έχουμε μια εικόνα της σημερινής κατάστασης και της τελικής ευθείας για τις εκλογές. Η εξέγερση των αποίκων για την ανεξαρτησία τους από την Αγγλική κυριαρχία στέφθηκε με επιτυχία μετά από αρκετούς μήνες ένοπλων συγκρούσεων. Έτσι, στις 4 Ιουλίου 1776 οι 13 αποικίες κήρυξαν την ανεξαρτησία τους ιδρύοντας την Ομοσπονδία που στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου θα γινόταν αρχικά η υπερδύναμη του καπιταλιστικού κόσμου και με την κατάρρευση της άλλης υπερδύναμης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» θα καθίστατο προσωρινά η μοναδική.
Το πολιτικό σύστημα που εγκαθιδρύθηκε με την αμερικανική επανάσταση δεν διαμορφώθηκε μια κι έξω αλλά μέσα από σκληρές ιστορικές ταξικές, φυλετικές και άλλες κοινωνικές συγκρούσεις που στα μέσα του 19ου αιώνα πήραν τη μορφή της εμφύλιας στρατιωτικής σύγκρουσης των Βορείων και των Νοτίων. Γι’ αυτό είναι λαθεμένη η εθνοκεντρική-ελληνοκεντρική άποψη που αναλύει εντελώς ρηχά την αμερικανική ιστορία. Όπως, εξίσου ρηχή αλλά και σκοταδιστική είναι η ίδια η κυρίαρχη αγγλοσαξωνική προτεσταντική αντίληψη της ιστορίας. «Οταν η ιστορία οποιασδήποτε χώρας παρουσιάζεται ως ιστορία μιας οικογένειας, τότε αποκρύπτονται λυσσαλέες συγκρούσεις συμφερόντων ανάμεσα σε κατακτητές και κατακτημένους, σε αφέντες και δούλους, σε καπιταλιστές και εργάτες, σε εξουσιαστές και εξουσιαζομένους, σε άτομα διαφορετικής φυλής και φύλου. Και σ' έναν τέτοιο κόσμο συγκρούσεων, σ' έναν κόσμο θυμάτων και δημίων, είναι καθήκον των σκεπτόμενων ανθρώπων, όπως είπε ο Αλμπέρ Καμί, να μη συμμαχήσουν με τους δήμιους».[1] Η ιδιαίτερη δικομματική συγκρότηση που χαρακτηρίζει το κομματικό σύστημα είναι και αυτή προϊόν ιστορικών συγκρούσεων που αντανακλούσαν με τη σειρά τους τα αντιτιθέμενα ταξικά και φυλετικά-εθνοτικά συμφέροντα. Το γενικό σχήμα εξέλιξης των βασικών κομμάτων είναι το εξής:
| Χρονική περίοδος | Τύπος οργάνωσης | Βασικά κόμματα | Καθοριστικές εκλογικές αναμετρήσεις |
| 1796-1828 | Κόμματα ελίτ | Φεντεραλιστές Τζεφερσονιανοί vs Ρεπουμπλικάνοι | 1800, 1824 |
| 1830-1900 | Κόμματα – μαζικές οργανώσεις (machine) | Δημοκρατικοί vs Ουίγοι vs Ρεπουμπλικάνοι | 1840, 1860, 1896 |
| 1900-1960 | Μεταρρυθμισμένα κόμματα | Δημοκρατικοί vs Ρεπουμπλικάνοι | 1912, 1932, 1952 |
| 1960-σήμερα | Κόμματα υπηρεσίες | Δημοκρατικοί vs Ρεπουμπλικάνοι | 1960, 1968, 1980, 2000 |
Στη βιβλιογραφία, βέβαια, συναντάμε διαφορετικές εκδοχές για την εξέλιξη των κομμάτων και του κομματικού συστήματος, αλλά στην παρούσα φάση κρατάμε το συγκεκριμένο πίνακα ως λειτουργικότερο μιας και εξυπηρετεί τη σύντομη ανασκόπησή μας.[2] Όπως βλέπουμε αυτή η τυπολογική κατάταξη διαφέρει κατά τι από την κλασική στο είδος της κατάταξη του Μωρίς Ντυβερζέ[3] την οποία επέκτειναν οι Ρίτσαρντ Κατς και Πήτερ Μέιρ [4]:
Α. Κόμματα στελεχών
. Αρχικά τα πολιτικά κόμματα ήταν τοπικές επιτροπές από προσωπικότητες με επιρροή και προύχοντες στα πλαίσια κάθε εκλογικής περιφέρειας
ü Ποιότητα μελών αντί ποσότητας
ü Εσωτερική οργάνωση επιτροπών ατελής
ü Μεγάλη αυτονομία επιτροπών
ü Κόμματα = ομοσπονδία επιτροπών
ü Βουλευτές με μεγάλη ανεξαρτησία. Αποτέλεσμα οι μάχες των εθνοσυνελεύσεων είχαν χαρακτήρα μονομαχίας
Β. Κόμματα μαζών
. Ο αποκλεισμός σοσιαλιστών υποψηφίων από πηγές χρηματοδότησης οδήγησε στη συγκρότηση οργανώσεων με πολλά μέλη που κατέβαλλαν μικρές χρηματικές συνεισφορές κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Αποτέλεσμα ήταν η ενσωμάτωση στην οργάνωση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού οπαδών. Έτσι η κομματική οργάνωση συνέβαλε στην πολιτική εκπαίδευση λαϊκών μαζών και δημοκρατική επιλογή υποψηφίων από συνέδρια (εθνικά, τοπικά, τομεακά).
- Τα κόμματα στελεχών ανταποκρίνονταν στις ανάγκες της εποχής συγκρούσεων μεταξύ αριστοκρατών και αστών.
- Τα κόμματα μαζών ανταποκρίνονται στην εποχή κατά την οποία η βιομηχανική επανάσταση δημιουργεί πολυπληθή εργατική τάξη που διεκδικεί την ενσωμάτωση του συνόλου των πολιτών στο δημοκρατικό πολιτικό σύστημα και την διαρκή συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες πέρα από την ανά τετραετία καθολική ψηφοφορία για την εκλογή βουλευτών.
Η διαρκής μαζική οργάνωση μελών και ανάγκη διαρκούς είσπραξης συνδρομών και συνεισφορών συνέβαλε στην πολύ αυστηρότερη διοικητική οργάνωση και στην προοδευτική ανάπτυξη ενός πολύπλοκου και ιεραρχημένου οργανισμού και μιας ομάδας ενδοκομματικών ηγετών με αποτέλεσμα την εξασθένιση της θέσης των βουλευτών.
Κοινωνιολογικά, η διαμάχη μεταξύ ενδοκομματικών και κοινοβουλευτικών στελεχών αντανακλά τη διαμάχη των δύο ομάδων της βάσης: μέλη που εκλέγουν τους ενδοκομματικούς ηγέτες και οπαδοί που εκλέγουν τους βουλευτές. Τα μέλη είναι πιο ταυτισμένα με το κόμμα σε σχέση με τους ψηφοφόρους και, συνεπώς, πιο αδιάλλακτα.
Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, οι ομοιότητες με την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών κομμάτων είναι πολλές παρά τη σχετικά αργοπορημένη εμφάνισή τους έναντι αυτών των ΗΠΑ.
Γ. Το πανσυλλεκτικό κόμμα εμφανίστηκε στην Ευρώπη τη δεκαετία του ’60 διατηρώντας πολλά στοιχεία του κόμματος μαζών.[5] Το πρότυπο ανάπτυξης της Δύσης ήταν το υπόβαθρο του πανσυλλεκτικού κόμματος: ιδιότυπο καθεστώς συσσώρευσης με δομές εντατικής συσσώρευσης και μαζικής κατανάλωσης στη βάση συναινετικών θεσμών και δομών. Το πανσυλλεκτικό κόμμα υιοθετεί στρατηγικές άμεσης εκλογικής αποτελεσματικότητας που συνεπάγονται
πρακτικές αποστασιοποίησης ή και αποστροφής από πρακτικές στρατολόγησης στη βάση των ιδεολογικών και κυρίως κοινωνικών ταυτίσεων, ενώ παράλληλα επιδιώκουν εκλογική υποστήριξη με αφετηρία πολιτικές και προγραμματικές συγκλίσεις.
Τα κόμματα πλέον παύουν να είναι παράγοντες της κοινωνίας που επιδιώκουν την επιρροή πάνω στο κράτος ή την διείσδυση σ’ αυτό. Αυτό σημαίνει μετατροπή των κομμάτων σε ανταγωνιστικούς μεσίτες μεταξύ κράτους και κοινωνίας. Οι κυβερνήσεις πανσυλλεκτικών κομμάτων βιώνουν μια έντονη αντίφαση προσπαθώντας αφενός να μεσιτεύσουν τα αιτήματα της κοινωνίας προς το κράτος αφετέρου να υποστηρίζουν την κρατική πολιτική απέναντι στην κοινωνία. Αντίθετα στις ΗΠΑ η εξέλιξη ήταν κάπως διαφορετική. Οι μαζικές οργανώσεις των πολιτικών κομμάτων κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα της καπιταλιστικής εκβιομηχάνισης, της ανάπτυξης της εργατικής τάξης και της εισροής μεταναστών από την Ευρώπη δεν είχαν τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών συντηρητικών και σοσιαλιστικών κομμάτων (λόγω απουσίας φεουδαρχίας, ατομιστικής πολιτικής κουλτούρας και, σε μεγάλο βαθμό, των δυνατοτήτων επέκτασης της χώρας προς δυσμάς που λειτουργούσε ως αδιαμόρφωτο ακόμη «Αμερικανικό όνειρο» κ.ο.κ.). Το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στην καλύτερη εμφάνισή του στις Προεδρικές του 1912 έφτασε το 6% και στις βουλευτικές είχε δύο βουλευτές στο Ομοσπονδιακό επίπεδο, μερικές έδρες σε Πολιτειακά νομοθετικά σώματα και 33 δημάρχους, για να μειωθεί σταδιακά η δύναμή του σε ελάχιστα ποσοστά.[6] Έτσι, βλέπουμε τα υποτιθέμενα μαζικά κόμματα του 190υ αιώνα, Δημοκρατικό και Ρεπουμπλικανικό, να είναι ουσιαστικά πανσυλλεκτικά, τη δε δομή τους να μην έχει τα πυραμιδωτά χαρακτηριστικά των κομμάτων-μαζών. Για τα κόμματα αυτά ο Angelo Panebianco επινόησε τον όρο «εκλογικό – επαγγελματικό κόμμα» που διαφέρει από το πανσυλλεκτικό κόμμα κυρίως κατά το ότι η οργάνωση στελεχώνεται από επαγγελματίες συμβούλους του χώρου του μάρκετινγκ, της διαφήμισης, των μέσων και των πολιτικών εκστρατειών, ενώ οι κομματικοί γραφειοκράτες είτε δεν υπάρχουν είτε παίζουν περιθωριακό ρόλο (π.χ. Δημοκρατικό Κόμμα ΗΠΑ).[7] Μέσα στη διαδικασία της κρίσης των πολιτικών κομμάτων, ο Panebianco ουσιαστικά περιγράφει το μοντέλο του κόμματος-καρτέλ σε μια εποχή όπου η κομματική ταύτιση χάνει το νόημά της.
Δ. Τα κόμματα καρτέλ, λοιπόν, είναι η πιο σύγχρονη κομματική μορφή που απαντάμε στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες, πολλά χαρακτηριστικά των οποίων απαντώνται και στα βασικά αμερικανικά κόμματα ήδη από το 1960. Τα κόμματα αυτά χαρακτηρίζονται από πολιτικούς που θεωρούν την πολιτική ως επάγγελμα (πολλοί δε ως πηγή πλουτισμού και ελάχιστοι ως καθήκον του πολίτη). Η βάση του κομματικού ανταγωνισμού είναι το κατά πόσο οι πολιτικοί έχουν διαχειριστικές δεξιότητες και είναι γενικώς και αορίστως αποτελεσματικοί, ενώ η ιδεολογία έχει χαθεί ως έννοια. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι η «ένταση κεφαλαίου» της κομματικής δουλειάς και της κομματικές προεκλογικής εκστρατείας. Εκεί που οι εθελοντές έπαιζαν σημαντικό ρόλο, έστω και σε «ταπεινά καθήκοντα» αφισοκόλλησης και «cheerleaders» αναλαμβάνουν τώρα οι διάφορες εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες πολιτικού μάρκετινγκ, διαφήμισης, δημοσίων σχέσεων, χάραξης στρατηγικής και, πάνω απ’ όλες οι εταιρείες ερευνών κοινής γνώμης. Τα κόμματα πια εδρεύουν στο κράτος και παύουν πλέον να είναι μεσίτες της κοινωνίας προς αυτό. Οι σχέσεις των κομματικών ελίτ και των απλών μελών είναι, σε γενικές γραμμές, αυτές της «αμοιβαίας αυτονομία» (ένας κομψός όρος για να πούμε ότι τα μέλη και οι οπαδοί ξεκίνησαν την απόδρασή τους από τα κόμματα). Τέλος, τα εναπομένοντα μέλη δεν έχουν ούτε δικαιώματα ούτε υποχρεώσεις και τα όρια μεταξύ μελών και μη-μελών είναι πλέον ασαφή, και η έμφαση είναι στο άτομο ως μέλος και όχι ως οργανωμένο σώμα (π.χ. Βρετανικό Εργατικό Κόμμα). Η εμπειρία των κομμάτων των ΗΠΑ είναι και εδώ διαφορετική ή και πρωτοποριακή σε σχέση με τα κόμματα-καρτέλ.
Συνεχίζεται…
Θανάσης Τσακίρης
ATAKA ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
«Θα ζήσουμε και θα κερδίσουμε». Ούγκο Τσάβες, Προέδρος της Βενεζουέλας
ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
Όλοι θα ζήσουμε (Τα παιδιά)
Μουσική : Γιώργος Κοινούσης
Στίχοι : Γιώργος Κοινούσης
Ερμηνεία : Γιώργος Κοινούσης
Τα παιδιά, τα παιδιά
τα φιλαράκια τα καλά
τα σνομπάρεις κι ούτε δίνεις
σημασία πια καμιά ] 2x
Όλοι θα ζήσουμε
όλοι θα ζήσουμε
κι εσύ με τα πολλά
κι εμείς με τα λίγα
Εμείς δεν είχαμε χαρτί
κι εσύ είχες τον ρήγα
Εμείς δεν είχαμε χαρτί
κι εσύ είχες τον ρήγα
Όλοι θα ζήσουμε
όλοι θα ζήσουμε
Μεγαλοπιάστηκες και χάθηκες από την πιάτσα
δεν ξαναφάνηκες από τα στέκια τα παλιά
Τα παιδιά... ] 2x
Όλοι θα ζήσουμε...
Εμείς ξενύχτηδες, μπατίρηδες θα ζούμε πάντα
και όσα βγάζουμε θα τα χαλάμε στη ζωή
Το πρωί, το πρωί
θα μας βρίσκει το πρωί
όπως πάντα στην παρέα
που 'σουνα κι εσύ μαζί ] 2x
Όλοι θα ζήσουμε...
Ο ΧΟΡΟΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
Άρωμα Γυναίκας
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ-ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
George Fischer (2011/1968)The Soviet System: Models of Political Science Νέα εισαγωγή Paul Hollander . New Brunswick , NJ
Μολονότι το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1968 παραμένει μια εργασία που αμφισβητεί προκλητικά τις κυρίαρχες θεωρίες περί εκσυγχρονισμού στον κόσμο.
Ο Fischer αναμετριέται με τις τρέχουσες υποθέσεις ότι οι κοινωνίες της εποχής του (και όχι μόνο) που θέλουν να αναπτυχθούν πρέπει αναπόφευκτα να ακολουθούσουν το δυτικό (καπιταλιστικό) μοντέλο και τις πολιτικές και πολιτιστικές συντεταγμένες του. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η αντίληψη μας για τα σύγχρονα έθνη εμποδίζει την προσέγγισή και την κατανόησή τους γιατί διαπερνάται από τα δόγματα της κυρίαρχης θεωρίας.
[1] Βλ. Zinn, Howard (2003) A People's History of the United States New York , NY
[2] Για περισσότερες λεπτομέρειες επί του θέματος, βλ. Burbank
[3] Duverger, Maurice (1951) Les Partis Politiques. Paris: PUF.
[4] Katz Richard and Mair Peter (1995) “Changing Models of Party Organization and Party Democracy.” Party Politics. Νο. 1, σελ 5–28. Για μια κριτική αποτίμηση των θεωριών, βλ. Σπουρδαλάκης Μ. (1990) Για τη θεωρία και μελέτη των πολιτικών κομμάτων. Αθήνα: Εκδ. Εξάντας και Σπουρδαλακης Μ. (2003) «Το κομματικό φαινόμενο: Εξέλιξη και συγκυρία» στο Τσάτσος Δ. και Κοντιάδης Ξ. (επιμ.) Το μέλλον των Πολιτικών Κομμάτων. Αθήνα: Εκδ. Παπαζήση, σελ. 39-64.
[5] Kirchheimer Otto (1991) “O µετασχηµατισµός των κοµµατικών συστηµάτων στη δυτική Ευρώπη” Λεβιάθαν, Νο 11.
[6] Βλ. Seymour Martin Lipset, Gary Wolfe Marks, and Gary Marks (2001) It Didn't Happen Here: Why Socialism Failed in the United States New York , ΝΥ: W. W. Norton and Company καθώς και Tindall, George Brown and Shi, David E. (1984) America New York
[7] Βλ. Angelo Panebianco (1988). Political Parties: Organizations and Power. Cambridge , UK : Cambridge University
No comments:
Post a Comment