Σεκάνς Σκέψεις για σκηνές από ταινία «Προσεχώς»: Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΑΛΓΕΡΙΟΥ

Σεκάνς
Σκέψεις για σκηνές από ταινία «Προσεχώς»
16 Ιουλίου 2010
Η Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης παρουσιάζει την ταινία
Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΑΛΓΕΡΙΟΥ
(LA BATTAGLIA DI ALGERI)
του Τζίλο Ποντεκόρβο (ΑΛΓΕΡΙΑ/ΙΤΑΛΙΑ, 1966, ασπρόμαυρη, 121΄)
Τετάρτη, 16 Ιουλίου 2010 στις 9:00 και 11:00 μμ
Δημοτικός Κινηματογράφος Ηλιούπολης Μελίνα Μερκούρη
Λ. Ειρήνης 50 Ηλιούπολη (λεωφ. 237 για Άνω Ηλιούπολη από Ακαδημίας)


Ο ιταλοεβραίος σκηνοθέτης Τζίλο Ποντεκόρβο γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1919 στην Πίζα και πέθανε στις 12 Οκτωβρίου 2006. Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Πίζα, όπου εντάχθηκε στο κίνημα της αριστεράς.
Το 1938 όταν η φασιστική Ιταλία γλιστρούσε γρήγορα στον αντισημιτισμό έφυγε στη Γαλλία όπου εργάστηκε ως δάσκαλος τένις και ως ανταποκριτής των ιταλικών εφημερίδων Ρεπούμπλικα και Παέζε Σέρα. Στο Παρίσι άρχισε να ασχολείται με τον κόσμο του κινηματογράφου γυρίζοντας ντοκιμαντέρ και έγινε βοηθός του Γιόρις Ίβενς που ήταν διάσημος Μαρξιστής σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ. Ο κύκλος των φίλων του περιλάμβανε τον Πάμπλο Πικάσο, τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ και τον Ίγκορ Στραβίνσκι που τον επηρέασαν ο καθένας με τον τρόπο του. Πολλοί φίλοι του πήραν μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο και οι διηγήσεις τους τον επηρέασαν. Το 1941 έγινε μέλος του Ιταλικού ΚΚ και έλαβε μέρος στην παράνομη αντίσταση στη Βόρεια Ιταλία. Το 1956 αρνήθηκε να υποστηρίξει τη Σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία και αποχώρησε από το Κόμμα.
Με την αποψινή ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας το 1969. Η Μάχη του Αλγερίου ανασυνθέτει τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στις γειτονιές αλλά και στο κέντρο της Αλγερινής πρωτεύουσας μεταξύ Νοεμβρίου 1954 και Δεκεμβρίου 1960 κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Αλγερινού Λαού για την ανεξαρτησία τους από τη Γαλλική αποικιοκρατική διοίκηση.


Η αφήγηση της ταινίας ξεκινά με την προσπάθεια οργάνωσης επαναστατικών πυρήνων στην Κάσμπα («κάσμπα» στα αραβικά είναι η εντός των τειχών πόλη). Ο «πόλεμος του Αλγερίου» δεν ήταν «εμφύλιος πόλεμος», όπως συνηθίζεται να λέγεται, αλλά απελευθερωτικός. Ήταν αγώνας κατά της αποικιοκρατίας που προς ενίσχυση των αποίκων (“pied-noirs”) έστειλε τον Γαλλικό Στρατό (αλεξιπτωτιστές και πεζοναύτες) για την άγρια καταστολή του και την εξουδετέρωση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (FNL). Η μάχη ήταν πολύ σκληρή.

Το FLN διοικούσε την Κάσμπα όπως σε κατάσταση κατοχής και αντίστασης. Εκτελούσε με συνοπτικές διαδικασίες τους ντόπιους εγκληματίες και τους θεωρούμενους ως προδότες και ασκούσε «τρομοκρατία» εναντίον Γάλλων «αμάχων».

Οι Γάλλοι αλεξιπτωτιστές ασκούσαν σε καθημερινή βάση βία, υπέβαλαν καθημερινά μαχητές και «αθώους» σε βάρβαρα βασανιστήρια και δολοφονούσαν όποιον δεν εκτελούσε τις εντολές του ή αντιστεκόταν.

Οι αλεξιπτωτιστές εμφανίζονται να νικούν τους εξεγερμένους και ειδικά την ηγεσία του FNL είτε δολοφονώντας είτε συλλαμβάνοντας τα στελέχη της. Όμως, ο Αλγερίνικος Λαός δεν είπε την τελευταία λέξη του. Μπορεί να απέτυχε η πρώτη της εξέγερσης που ήταν αντάρτικο πόλης το οποίο προκάλεσε τη δυσανάλογη στρατιωτική απάντηση και τη χρήση ρατσιστικού όχλου για λυντσάρισμα των αγωνιστών, αλλά η αλλαγή στρατηγικής που προέβλεπε την εισαγωγή των λαϊκών μαζών στον αγώνα έφερε το ποθητό αποτέλεσμα, όπως μας δείχνει το φινάλε της ταινίας με τις μαζικές, κινηματικές και βίαιες διαδηλώσεις που αναγκάζουν τους Γάλλους να συνθηκολογήσουν και να κηρυχθεί η Αλγερία ανεξάρτητο κράτος. Η Γαλλία κέρδισε τη «μάχη του Αλγερίου» αλλά έχασε τον «πόλεμο της Αλγερίας».


Ένα σημαντικό στοιχείο της ταινίας είναι η χρήση ως πρωταγωνιστών πολλών στελεχών του FLN που υποδύονται οι περισσότεροι τους εαυτούς τους και γνωρίζοντας από πρώτο χέρι την κατάσταση. Η ταινία αποτελεί ένα θαυμάσιο μάθημα πολιτικής επιστήμης, ιστορίας, κοινωνιολογίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας.

Όπως τόνισε ο σημαντικότατος λόγιος του παλαιστινιακού και γενικότερα του αραβικού κόσμου Έντουαρντ Σαΐντ η «Μάχη του Αλγερίου» είναι (μαζί με την ταινία του ίδιου σκηνοθέτη Burn!) η πιο σπουδαία πολιτική ταινία του παγκόσμιου κινηματογράφου [(2000). "The Quest for Gillo Pontecorvo". Reflections on Exile and Other Essays. Harvard University Press. σελ 282–292. ]

Ενδεικτική φιλμογραφία
• Firenze, il nostro domani (2003, ντοκιμαντέρ)
• Un altro mondo è possibile (Ένας Άλλος Κόσμος είναι Εφικτός, 2001)
• I corti italiani (1997,”)
• Nostalgia di protezione (1997)
• Addio a Enrico Berliguer (1984, ντοκιμαντέρ)
• Operación Ogro, 1979)
• Burn!, (1969)
• Paras (1963)
• Kapό1959)
• Cani dietro le sbarre (1955)
• Missione Timiriazev (1953, ντοκιμαντέρ)

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakiris.snn.gr
http://ilioupoli.wordpress.com
http://www.klh.gr