ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ (1381-1914)

ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΓΛΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ (1381-1914)

Μιας και τώρα τελευταία οι "έλληνες σοσιαλιστές", αλλά και κάποιοι της "λαϊκής δεξιάς", ανακαλύπτουν την "αριστερά", καλό θα ήταν να εντρυφήσουν και στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία που τόσο την αποφεύγουν -ιδιαίτερα τη δεύτερη οι λαϊκοδεξιοί- ώστε να πάρουν μία γευση της ιστορίας των "κατωτέρων τάξεων" που τόσο αγάπησαν ξαφνικά. Γι' αυτό τους παρουσιάζω ένα εξαίρετο άλμπουμ (κυκλοφοράει και ψηφιακά) των CHUMBAWAMBA, English Rebel Songs: 1381-1914, One Little Indian Records Ltd., London, 1994.

Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr/
http://tsakthan.blogspot.com/
http://tsakthan.wordpress.com/



Η πρώτη γενική κοινωνική εξέγερση του νεώτερου δυτικού κόσμου έλαβε χώρα στην Αγγλία το 1381 (η εξέγερση των Φλωρεντίνων φτωχών λίγα μόλις χρόνια πριν είχε μόνο τοπικό χαρακτήρα). Το συγκρότημα αυτό μας θυμίζει τα άγνωστα εκείνα τραγούδια των κοινωνικών εξεγέρσεων της Αγγλίας που πέρασαν από στόμα σε στόμα ως τις μέρες μας σαν τα δικά μας δημοτικά. Κάποια από αυτά, ιδιαίτερα του περασμένου αιώνα, ευτυχώς, καταγράφηκαν σε κατάστιχα και βιβλία κι έτσι το συγκρότημα τα βρήκε και τα τραγούδησε όπως είχαν ακριβώς δίχως να τα προσαρμόσουν στα σύγχρονα Αγγλικά δεδομένα.

Η εξέγερση των χωρικών του 1381, λοιπόν, έδωσε την ευκαιρία στον ανώνυμο τραγουδοποιό να συνθέσει το τραγούδι Τhe Cutty Wren (O Κοντός Τρυποφράκτης). Ο Τρυποφράκτης ήταν το πουλί που συμβόλιζε τη μοναρχία. Αφορμή για την εξέγερση έδωσε η προσπάθεια του Μονάρχη να επιβάλει στους χωρικούς έναν κεφαλικό φόρο. Οι χωρικοί με επικεφαλής τον Wat Tyler δημιούργησαν έναν μεγάλο επαναστατικό στρατό που σάρωσε τη Μοναρχία και την Αρχιεπισκοπή για εννέα ημέρες. Η Αγγλία καταλήφθηκε από το λαό της. Ο Βασιλιάς κανόνισε συνάντηση με τον Τyler αλλά του την έφερε μπαμπέσικα. Μετά τη δολοφονία του ο επαναστατικός στρατός διασπάστηκε και η Μοναρχία κατέστειλε την εξέγερση. Όμως η ιδέα του κεφαλικού φόρου ηττήθηκε όπως και πριν εφτά χρόνια, το 1991. Το 1649 ο ίδιος ο ηγέτης μιας νέας επαναστατικής τάσης, των Σκαπανέων, έγραψε το τραγούδι The Diggers’ Song. Οι Σκαπανείς προσπάθησαν να διαδώσουν τις ιδέες της κοινοκτημοσύνης της γης, να τις κάνουν πράξη σε μη χρησιμοποιούμενες εκτάσεις γης αλλά συνεχώς εκδιώκονταν από τους τοπικούς στρατούς των γαιοκτημόνων και των παπάδων. Η τακτική τους έναντι των διωκτών ήταν περίπου χριστιανική, μη βίαιη.

Τον Οκτώβριο του 1782 εργάτες διαδήλωναν στο Birmingham απαιτώντας έλεγχο της τιμής του ψωμιού. Οι τοπικοί αξιωματούχοι φοβούμενοι μήπως η διαδήλωση εξελιχθεί σε γενική εξέγερση μείωσαν τις τιμές όχι μόνο του ψωμιού αλλά και της βύνης, του αλευριού, του βούτυρου και του τυριού. Οι ανθρακωρύχοι ήταν οι πρωτοπόροι των διαδηλωτών και σ’ αυτούς αφιέρωσε ένα ποίημα ο John Freeth που έγινε για χρόνια ο ύμνος των διαδηλωτών, το The Colliers’ March. Όπως σήμερα ένας μισθωτός ή ένας άνεργος καταριέται την ώρα και τη στιγμή που κάποιοι εφεύραν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, έτσι και το 1812 οι εργάτες μισούσαν αυτούς που φτιάχνανε μηχανές τις οποίες θεωρούσανε υπεύθυνες για την ανεργία, τη στέρηση της χαράς της δημιουργικής δουλειάς και την αύξηση των εργατικών ατυχημάτων. Ξέσπαγαν λοιπόν καταστρέφοντας τις μηχανές, κυρίως των υφαντουργείων που ήταν τότε ο αναπτυσσόμενος βιομηχανικός κλάδος. Άφηναν στο εργοστάσιο του οποίου κατέστρεφαν τις μηχανές προκηρύξεις με την υπογραφή Ned Ludd. Στους «Λουδδίτες» εργάτες του Nottingham, του Lancashire και του Yorkshire είναι αφιερωμένο το τραγούδι General Ludd’s Triumph. Kαθολική ανδρική ψηφοφορία, ετήσια κοινοβούλια, ενιαύσια κοινοβούλια και μυστική ψηφοφορία ήταν τα νέα αιτήματα της εργατικής τάξης στη δεκαετία 1840-1850. To 1837 είχε δημιουργηθεί το κίνημα της Χάρτας του Λαού που είχε δυο τάσεις, την Ηθική Δύναμη και τη Φυσική Δύναμη, εκ των οποίων η πρώτη θεωρούσε πως με την εκπαίδευση του λαού θα δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη αλλαγή ενώ η δεύτερη θεωρούσε πως χρειαζόταν ένοπλος αγώνας. Στην πράξη και οι δυο τάσεις έπαιξαν το ρόλο τους, οι μεν πρώτοι μαζέψανε 6.000.000 υπογραφές κάτω από της Αιτήσεις για τη σύνταξη Χάρτας Δικαιωμάτων, οι δε δεύτεροι αντιμετώπισαν τις προκλήσεις των εθελοντών αστών στρατιωτών που συγκέντρωσε η κυβέρνηση. Το 1840 έγραψαν το τραγούδι Chartist Anthem (Ύμνος των Χαρτιστών).

Ανάμεσα στα 1845 και 1850 ψηφίστηκαν και εφαρμόστηκαν οι Νόμοι για το Καλαμπόκι που αντί για φτηνότερο ψωμί, ψηλότερους μισθούς και αύξηση των θέσεων εργασίας έφεραν ακριβότερο ψωμί, χαμηλότερους μισθούς και μόνο πρόσκαιρες δουλειές όπως συμβαίνει και σήμερα. Επίσης την ίδια εποχή στην, κατεχόμενη από τους Άγγλους, Ιρλανδία εκατομμύρια χωρικοί κι εργάτες πέθαναν ή μετανάστευσαν στις ΗΠΑ λόγω του λιμού της πατάτας. Στην κατάσταση αυτή αναφέρεται το τραγούδι Song on The Times. To 1867 τρεις Ιρλανδοί που ζούσαν στο Manchester έστησαν ενέδρα στην άμαξα που μετέφερε δυο Ιρλανδούς επαναστάτες ηγέτες, τους Kelly και Deasey, στο δικαστήριο όπου θα γινόταν η δίκη τους. Οι επαναστάτες σώθηκαν και διέφυγαν, οι τρεις όμως που τους ελευθέρωσαν συνελήφθησαν λίγο αργότερα και κρεμάστηκαν από τους Άγγλους. Πορείες μνήμης γίνονταν για πολλές δεκαετίες στο Manchester αλλά και στην Ιρλανδία. Το τραγούδι Smashing of The Van τραγουδιόταν στις πορείες αυτές. Στα μέσα της δεκαετία 1870-1880 γράφτηκε το τραγούδι The World Turned Upside Down και στηρίζεται σε τοπικά έθιμα και γιορτές και στηριζόταν στον πόθο των φτωχών και απόκληρων της εποχής αλλά και των προηγούμενων αιώνων για την ανατροπή της κοινωνικής δομής που ευθυνόταν για την κατάστασή τους. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν θαυμάσει τα αγγλικά κασμίρια και τα μάλλινα πουλόβερ της Σκωτίας και τα έχουν πληρώσει πανάκριβα χωρίς όμως να συνειδητοποιούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγονταν. Οι Αγγλικές βιομηχανίες κατασκευής ενδυμάτων του περασμένου αιώνα δεν ήταν παρά το πέρασμα προς την κόλαση για χιλιάδες εργάτες κι εργάτριες. Το τραγούδι Poverty Knock που η μουσική του γράφτηκε έτσι ώστε να τραγουδιέται στους ρυθμούς του αργαλειού και των ραπτομηχανών αυτών των εργοστασίων.

Το Idris Strike Song αφορά μια απεργία που οργάνωσε το 1910 η FWW (Ομοσπονδία Γυναικών Εργατριών) στο εργοστάσιο παραγωγής αναψυκτικών. Η εργοδοσία τότε επιστράτευσε, ως απεργοσπάστες, άνεργους άνδρες και αγόρια κάτω των 16 ετών δείχνοντας ότι μπορεί να εκμεταλλεύεται άνετα τις αντιθέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και τους ανέργους, τους άνδρες και τις γυναίκες. Παρά την ήττα της η απεργία αυτή σημάδεψε τους αγώνες των γυναικών της Βρετανίας για την κατάκτηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τους και την ισότητα των δυο φύλων. Τέλος, το τραγούδι Hanging on The Old Barbed Wire γράφτηκε σε ρυθμούς στρατιωτικού εμβατηρίου του Αγγλικού στρατού και το τραγούδαγαν φαντάροι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που μίσησαν τον πόλεμο, τους σκοτωμούς και εντόπιζε τους υπεύθυνους γι’ αυτόν: «those with the money give the orders, those without money face the guns».


Καλή ακρόαση φίλοι και φίλες

tsakthan