Ο Καρλ Πωλ Πολάνυ γεννήθηκε το 1886 στη Βιέννη την πρωτεύουσα της Αυστρο-ουγγρικής Αυτοκρατορίας σε μια εποχή όταν στην πόλη άκμαζε η επιστήμη, η φιλοσοφία και οι τέχνες. Πέθανε στο Πίκερινγκ του Καναδά το 1964. Ο Ουγγρικής καταγωγής Πολάνυ ήταν ένας πολύπλευρος επιστήμονας που ασχολήθηκε με την οικονομική ιστορία, την οικονομική ανθρωπολογία και την κοινωνική φιλοσοφία. Έγινε γνωστός για την σύγκρουσή του με την παραδοσιακή οικονομική σκέψη που τον οδήγησε στην συγγραφή του πολυδιαβασμένο (σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική) βιβλίο Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός (1944). Θεωρείται πατέρας της πολιτισμικής θεωρίας για την οικονομία (substantivism). Κατ’ αυτήν η λέξη «οικονομία» έχει δύο σημασίες. Την πρώτη ασπάζονται οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι που θεωρούν ότι η οικονομία είναι η λογική της ορθολογικής δράσης και λήψης αποφάσεων ως ορθολογική επιλογή μεταξύ εναλλακτικών χρήσεων περιορισμένων μέσων ή σπάνιων πόρων, ως «εξοικονόμηση», «μεγιστοποίηση», «βελτιστοποίηση». Η δεύτερη σημασία της λέξης δεν έχει προϋπόθεση την σπανιότητα ή την ορθολογικότητα. Αντιθέτως, αφορά τους τρόπους με τους οποίους αποκτούν τα του ζην αλληλεπιδρώντας με το κοινωνικό και το φυσικό περιβάλλον τους. Η στρατηγική επιβίωσης της κοινωνίας θεωρείται ως προσαρμογή στις περιβαλλοντικές και υλικές συνθήκες της που ενδέχεται άλλοτε να χρειάζεται να στραφεί προς την μεγιστοποίηση της χρησιμότητας και άλλοτε όχι. Η πραγματική (substantive) έννοια της οικονομίας που προκρίνει ο Πολάνυ εντάσσεται στην ευρύτερη έννοια της «πρόνοιας» (provisioning): «Η οικονομία είναι ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνία ικανοποιεί τις υλικές ανάγκες της». Η προσέγγιση του Πολάνυ για τις «αρχαίες οικονομίες» βρήκε εφαρμογή σε πολλές περιπτώσεις κοινωνιών της προ Κολόμβου Αμερικής και της αρχαίας Μεσοποταμίας, μολονότι αμφισβητήθηκε αργότερα για την επάρκειά της.
Στο πρότυπο Ιστορικής Κοινωνιολογίας έργο του Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός ο Πολάνυ υποστήριξε ότι η ανάπτυξη του σύγχρονου κράτους προχώρησε χέρι-χέρι με την ανάπτυξη των σύγχρονων οικονομιών της αγοράς και ότι αυτές οι δύο αλλαγές συνδέονται αναπόφευκτα στην ιστορία. Η συλλογιστική του ήταν ότι η ύπαρξη ισχυρού σύγχρονου κράτους ήταν απαραίτητη για να προωθήσει τις αλλαγές στην κοινωνική δομή που προωθούν μια ανταγωνιστική καπιταλιστική οικονομία και ότι μια καπιταλιστική οικονομία χρειάζεται ένα ισχυρό κράτος για να μετριάζει τις σκληρότερες επιπτώσεις της επέκτασής της. Για τον Πολάνυ, οι αλλαγές αυτές επιφέρουν την καταστροφή της βασικής κοινωνικής τάξης που υπήρχε καθ 'όλη την προηγούμενη ιστορία και είναι ο λόγος που τόνισε το μεγαλείο του μετασχηματισμού.
Η εμπειρική του υπόθεση σε μεγάλο βαθμό στηρίχθηκε στην ανάλυση των νόμων Speenhamland, τους οποίους δεν θεώρησε απλώς ως την τελευταία προσπάθεια της τάξης των μεγάλων γαιοκτημόνων να διατηρήσουν το παραδοσιακό σύστημα παραγωγής και κοινωνικής τάξης, αλλά και ένα μέτρο αυτοάμυνας από την πλευρά της κοινωνίας, που μετριάζει τη διατάραξη της πιο βίαιης περιόδου οικονομικής αλλαγής. Το βιβλίο παρουσίασε επίσης την πεποίθησή του ότι η κοινωνία της αγοράς δεν είναι βιώσιμη, διότι μοιραία είναι καταστροφική για το ανθρώπινο και το φυσικό περιβάλλον .
Ο Πολάνυ ανατρέπει την ορθόδοξη φιλελεύθερη ερμηνεία για την άνοδο του καπιταλισμού, με το επιχείρημα ότι το «laissez-faire είχε προγραμματιστεί», εκτιμώντας ότι ο κοινωνικος προστατευτισμός ήταν μια αυθόρμητη αντίδραση στην κοινωνική αποδιάρθρωση που επιβάλλεται από την ανεξέλεγκτη ελεύθερη αγορά. Ισχυρίζεται ότι η κατασκευή μιας «αυτορυθμιζόμενης αγοράς» απαιτεί το διαχωρισμό της κοινωνίας σε οικονομική και πολιτική σφαίρα. Ο Πολάνυ δεν αρνείται ότι η αυτο-ρύθμιση της αγοράς συνετέλεσε στην παραγωγή «ανήκουστου υλικού πλούτου», ωστόσο επιμένει να θεωρεί πως αυτή είναι μια πολύ στενή οπτική. Από τη στιγμή που θεωρεί γη, εργασία και χρήματα ως "εικονικά εμπορεύματα" (εικονικά, διότι το κάθε ένα από αυτά διαθέτει ιδιότητες που δεν εκφράζονται στην επίσημη λογική της αγοράς) υποβαθμίζοντας την ουσία της ίδιας της κοινωνίας ανάγοντάς την στους νόμους της αγοράς.
Κάτι τέτοιο οδηγεί σε μαζική κοινωνική αποδιάρθρωση και αυθόρμητες κινήσεις από την κοινωνία για να προστατεύσει τον εαυτό της. Στην πραγματικότητα, ο Πολάνυ υποστηρίζει ότι από τη στιγμή που η ελεύθερη αγορά προσπαθεί να αποχωριστεί την δομή της κοινωνίας, ο κοινωνικός προστατευτισμός είναι μια «φυσική» και λογική αντίδραση της κοινωνίας. Είναι αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «διπλή κίνηση». Ο Πολάνυ δεν θεωρεί πως η οικονομία είναι ένα ζήτημα ξεκομμένο από τους άλλους τομείς της έρευνας. Πράγματι, θεωρεί τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα ως εγγενώς συνδεδεμένα. Το έργο του κλείνει με την πρόβλεψη μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, σημειώνοντας, «μετά από έναν αιώνα τυφλής βελτίωσης, ο άνθρωπος προχωρεί στην αποκατάσταση της κατοικίας του».
Ο Πολάνυ κάνει τη διάκριση μεταξύ των αγορών ως βοηθητικό εργαλείο για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής των αγαθών και των κοινωνιών της αγοράς. Κοινωνίες της αγοράς είναι εκείνες όπου οι αγορές είναι ο πρωταρχικός θεσμός για την ανταλλαγή των αγαθών μέσω των μηχανισμών των τιμών. Ο Πολάνυ υποστηρίζει ότι υπήρχαν τρεις γενικές κατηγορίες οικονομικών συστημάτων πριν από την άνοδο μιας κοινωνίας βασισμένης στην ελεύθερη οικονομία της αγοράς: η αναδιανομή, η αμοιβαιότητα και η οικιακή.
Στην αναδιανεμητική οικονομία το εμπόριο και η παραγωγή ήταν επικεντρωμένη σε μια κεντρική οντότητα π.χ. ο αρχηγός της φυλής ή ο φεουδάρχης οι οποίοι αναδιένειμαν τα προϊόντα στις κοινωνίες τους.
Στην οικονομία της αμοιβαιότητας η ανταλλαγή των αγαθών βασίζεται σε αμοιβαίες ανταλλαγές μεταξύ των κοινωνικών οντοτήτων. Στο μακροεπίπεδο θα περιέχονταν η παραγωγή αγαθών για δωρεά σε άλλες ομάδες.
Στην οικιακή οικονομία η παραγωγή είναι επικεντρωμένη γύρω από την ιδιωτική οικιακή παραγωγή. Οικογενειακές μονάδες παράγουν τρόφιμα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα εργαλεία για δική τους κατανάλωση.
Αυτές οι τρεις μορφές δεν ήταν αμοιβαία αποκλειόμενες ούτε απέκλειαν τις αγορές για την ανταλλαγή των αγαθών. Η κύρια διαφορά είναι ότι αυτές οι τρεις μορφές οικονομικής οργάνωσης είχαν ως βάση τις κοινωνικές πτυχές της κοινωνίας στην οποία λειτουργούσαν και ήταν σαφώς συνδεδεμένες με τις κοινωνικές σχέσεις. Ο Πολάνυ υποστήριξε ότι αυτές οι οικονομικές μορφές εξαρτώνται από τις κοινωνικές αρχές της Κεντρικότητας, της Συμμετρίας και της Αυτάρκειας. Οι αγορές υπήρχαν ως βοηθητική οδός για την ανταλλαγή των αγαθών, που δεν μπορούσαν να αποκτηθούν αλλιώς.
Το συνολικό έργο του Πολάνυ εντάσσεται στις θεωρητικές βάσεις του κοινωνικο-πολιτικού κινήματος για την Οικονομική Δημοκρατίας.
| Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ | |
| (2014) | Η απαρχαιωμένη αγοραία νοοτροπία μας, Στάσει Εκπίπτοντες |
| Ο μεγάλος μετασχηματισμός, Νησίδες | |
| Συμμετοχή σε συλλογικά έργα | |
| (2006) | Κείμενα οικονομικής κοινωνιολογίας, Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός Θανάσης Τσακίρης |
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Ερμηνεία: Δήμητρα Γαλάνη
Όλοι στον θάνατο είμαστε ίσοι
κάτω απ’ τη φούστα του Δερβίση
αναστενάζοντας φωτιές
Την πόρτα του άγνωστου χτυπάμε
Ξεχωρισμένοι εφ’όσον πάμε
Χώματα σώματα ψυχές
Σιγά σιγά και ταπεινά
Γιατί όποιος πίνει κοινωνά
Κι όποιος θυμάται φταίει
Κι όποιος φταίει τον Θεό ξυπνά
Πολλά τ’ ανθρώπου τα δεινά
Μα εκείνος πού’χει ζήσει
Γεννιέται χάνεται
Γυρνάει κι αισθάνεται ξανά
Πες πως ο θάνατος είναι ένα αμάξι
Που σκάρτα η φύση το’χει φτιάξει
Στον κόσμο να’ρθει μια βραδιά
Στα πονηρά να μας πλευρίσει
Πού ζούνε οι μόνοι να ρωτήσει
Αμάν και τάχα μου
Μας λέει κι η βλάχα μου η καρδιά
https://www.youtube.com/watch?v=4D0O8EzLPWU
KINHΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ
ΜΙΑ ΝΕΑ ΓΥΝΑΙΚΑ (JEUNE FEMME) της Λεονόρ Σεράιγ
ΤΕΤΑΡΤΗ 25/07/2018
ΤΕΤΑΡΤΗ 25/07/2018 ΜΙΑ ΝΕΑ ΓΥΝΑΙΚΑ (JEUNE FEMME) της Λεονόρ Σεράιγ (ΓΑΛΛΙΑ, 2017, έγχρωμη, 97΄)
Χρυσή Κάμερα (Τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα») στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών
Η πρωτοεμφανιζόμενη σκηνοθέτιδα Λεονόρ Σεράιγ, με ένα προσωπικό, δικό της μοντέρνο τρόπο, σκιαγραφεί μοναδικά ένα ξεχωριστό, περίπλοκο πορτρέτο γυναικείας χειραφέτησης. Η νεαρή Πόλα, απογοητευμένη ερωτικά, χωρίς χρήματα, με παρέα μόνο μια γάτα, επιστρέφει στο Παρίσι μετά από μακρόχρονη απουσία. Τυχαίες και μη συναντήσεις θα τη φέρουν σε επαφή με διαφορετικούς ανθρώπους, κυρίως όμως με τις πραγματικές επιθυμίες και τα όνειρά της. Δυναμική η ερμηνεία της Λετίσια Ντος, βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε σκηνής της ταινίας.
ΚΑΘΕ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΙΣ 9:00 μ.μ. ΚΑΙ ΣΤΙΣ 11:00 μ.μ.
(Από τις 22/08/2018 στις 8:30 μ.μ. και στις 10:30 μ.μ.)
ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»
(Λεωφ. Ειρήνης 50, Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Άνω Ηλιούπολη,
Τηλ.: 210 9937870, 210 9941199, 210 9914732, 6945405825, E-mail: info@klh.gr
Ιστοσελίδα: www.klh.gr)
No comments:
Post a Comment