Στα «Ενθέματα» αύριο 10 Νοεμβρίου - ΕΡΤ: ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΥΚΕΤΟ ΣΤΙΣ ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ

Στα «Ενθέματα» αύριο 10 Νοεμβρίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Δημήτρη Χριστόπουλου, Σταύρου Κωνσταντακόπουλου, Μαρίας Μαργαρώνη, Άρη Καλαντίδη, Ρογήρου, Φοίβου Παναγιωτίδη, Θάνου Μαντζάνα, Ιωάννας Μεϊτάνη, Χριστίνας Τσαμουρά

ΕΡΤ: ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΥΚΕΤΟ ΣΤΙΣ ΧΕΙΡΟΠΕΔΕΣ

1. Δεν ήταν ο γαλατάς. Γράφει ο Στρατής Μπουρνάζος: «Χαράματα Πέμπτης, όταν χτύπησε το τηλέφωνο, ήξερα στα σίγουρα πως δεν ήταν ο «γαλατάς». Βλέποντας αυτόν που καλούσε, υψηλά ιστάμενο φίλο και συριζαίο, ο νους μου πήγε αμέσως στο χειρότερο: Πραξικόπημα; Τόσο που με ανακούφιση σχεδόν --σχήμα λόγου, βέβαια-- άκουσα ότι επρόκειτο «απλώς» για την εισβολή των ΜΑΤ στην ΕΡΤ. Όπως διαπίστωσα την επομένη, κάμποσοι έκαναν την ίδια σκέψη: το μυαλό τους πήγε στα τανκς, κάτι που μόνο ιλαρότητα θα προξενούσε λίγα χρόνια πριν. Ας μην αναζητήσουμε το γιατί στους δαιδάλους του μυαλού, αλλά σ’ όσα ζούμε καθημερινά. Και η προχθεσινή εισβολή των ΜΑΤ ήταν ένα ακόμα λιθαράκι –ή, ακριβέστερα, κοτρώνα– στο τοπίο αυτό της ανωμαλίας».

2. Μια παραδειγματική συνταγή κρατικής αποτυχίας. Γράφει ο Δημήτρης Χριστόπουλος: Στα πανεπιστήμια της Ελλάδας, και όχι μόνο, σε μερικά χρόνια, στο μάθημα της πολιτικής επιστήμης, το λουκέτο στην ΕΡΤ θα διδάσκεται ως κατεξοχήν παράδειγμα κρατικής αποτυχίας. […] Η κυβέρνηση πλέον, και ορθώς, αντιλαμβάνεται ότι πλειοψηφικό τμήμα της κοινής γνώμης την εχθρεύεται και, αντίστροφα, αυτό το τμήμα την αντιλαμβάνεται ως καθολική απειλή. Το λουκέτο στην ΕΡΤ είχε σημαντικό μερίδιο στην ένταση της πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης των ανθρώπων. Το αποτέλεσμα είναι μια καθολική αδυναμία διαχείρισης των πολιτικών αποφάσεων μέσα από την αναπαραγωγή συναινέσεων».

3. Μομφή και εμπιστοσύνη. Γράφει ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος: «Με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε αυτές τις μέρες, ο ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει πολιτικά την αδυναμία, αντικειμενική και υποκειμενική, της ελληνικής κοινωνίας να δεχτεί πλέον άλλες τέτοιες ριπές μέτρων. Κατά συνέπεια, η προσπάθεια υπονόμευσης της πρωτοβουλίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι μάταιο να δακτυλοδείχνει τον Τσίπρα ή να στρέφεται σε εμπνεύσεις κάποιων στελεχών του κόμματος. Υπάρχει κάτι πιο βαθύ εδώ. Και αυτό δεν είναι άλλο από την κοινωνική πλέον πεποίθηση ότι χωρίς την πτώση της του Μνημονίου δικομματικής κυβέρνησης δεν υπάρχει ανάσα».

4. «Σίγησε η φωνή του ελληνικού ραδιοφώνου». Το άρθρο της Μαριας Μαργαρώνη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Τhe Νation: «Ακόμα και οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους. Ολοένα και περισσότερο, το σήμα-κατατεθέν της ελληνικής κρίσης (που δεν είναι πια κρίση, αλλά μάλλον διαρκής κατάσταση) είναι ο θρυμματισμός της αντιληπτής πραγματικότητας, και μαζί ένας απεγνωσμένος αγώνας για το ποιος θα ελέγξει την αφήγηση του τι συμβαίνει. Φαντάζομαι ότι έτσι συμβαίνει πάντα στα αυταρχικά καθεστώτα –και η Ελλάδα είναι πλέον χωρίς αμφιβολία υπό ένα τέτοιο αυταρχικό καθεστώς, απλώς παριστάνει το δημοκρατικό– αλλά δεν είχα ποτέ πριν την ευκαιρία να το ζήσω από τόσο κοντά. Είμαστε μάρτυρες, μεταξύ πολλών άλλων, ενός πολέμου των λέξεων, μιας προπαγανδιστικής εκστρατείας που έχει σχεδιαστεί για να καταπνίξει τις όποιες αντίθετες φωνές -- ακόμα και τις πιο μετριοπαθείς» (μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου).

ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΡΓΊΑ ή ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΡΊΑ; ΓΙΑ ΤΟ ΩΡΑΡΙΟ ΤΩΝ ΜΑΓΑΖΙΩΝ

Κυριακές στα μαγαζιά. Γράφει ο Άρης Καλαντίδης: «Τέλος, οι εργαζόμενες και εργαζόμενοι δεν είναι μόνον υπάλληλοι: είναι μητέρες και πατέρες, σύζυγοι και αδέρφια. Έχουν παιδιά και γιαγιάδες να φροντίσουν, συντρόφους να περάσουν χρόνο μαζί τους, φίλες να συναναστραφούν. Πρέπει μήπως να ανοίγουν και τα σχολεία τις Κυριακές ώστε να αναλαμβάνουν τα παιδιά; Τι μπορεί να σημαίνει για τη ζωντάνια και τη συνοχή της κοινότητας το να μην υπάρχει κοινή ελεύθερη μέρα σε μια οικογένεια, σε μια παρέα; Περιορίζοντας τον άνθρωπο σε homo economicus του στερούμε την ανθρώπινη υπόσταση».

Σοβιετική δημοκρατία του Λουξεμβούργου; Γράφει ο Ρογήρος: «Ένα ηλιόλουστο μεσημέρι του Οκτώβρη, βρέθηκα σ’ ένα εστιατόριο της πόλης [του Λουξεμβούργου]. Παρά τον θαυμάσιο καιρό, το κατάστημα δεν είχε στρώσει τα τραπέζια στον εξωτερικό του χώρο. Ρώτησα τον σερβιτόρο κι εκείνος μου απάντησε τα εξής: “Κι εμείς θα το θέλαμε, αλλά η άδεια που μας έχει χορηγήσει ο δήμος μάς επιτρέπει να τα στρώνουμε μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου μόνον”. Αναρωτήθηκα αν τελικά ζω στην τελευταία σοβιετική δημοκρατία της Ευρώπης. Ήμουν τόσο ταραγμένος που βγαίνοντας νόμιζα ότι στο δρόμο κυκλοφορούσαν μόνο Λάντα και Τράμπαντ. Έπειτα, θυμήθηκα ότι τα ίδια περίπου ισχύουν και σε όλες τις γειτονικές χώρες…».

Στήλη Αθανασίου Γκόνη, εκδότη--τυπογράφου 22/3/1932-13/9/2013. Γράφει η Μαριάννα Δήτσα: «Ο θάνατος του Θανάση Γκόνη πέρασε απαρατήρητος, ίσως επειδή άνθρωποι που θα μπορούσαν να γράψουν για το πρόσωπό του είναι κι αυτοί επί το πλείστον πια αλλού. Νομίζω ότι ανήκω στην τελευταία γενιά που αντικρίζοντας ακόμα και σήμερα π.χ. τον κατακίτρινο δεμένο τόμο με τα θεατρικά έργα του Ανούιγ νιώθει ζωηρά σκιρτήματα, γιατί ανακαλούν μια περίοδο (σ’ εμένα κατεξοχήν τη δεκαετία του ’60) που τα βιβλία του Γκόνη ήταν σαν ανοιχτά παράθυρα με θέα έναν κόσμο με ευρύτερους ορίζοντες στον τότε ακόμα επιφυλακτικό “τόπο κλειστό”».

Mίλα μου για γλώσσα. Από το βιβλίο του Φοίβου Παναγιωτίδη, που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, αυτές τις μέρες: «Η επικοινωνία είναι λοιπόν αποτέλεσμα συνεργατικής προσπάθειας. Το καθαρά γλωσσικό μέρος της επικοινωνίας αποτελεί απλώς τον σκελετό της, έναν σκελετό που τον ντύνουν τα συμφραζόμενα και το περικείμενο. Κατά συνέπεια, αφενός η επικοινωνία είναι δύσκολο να σταθεί δίχως αυτό τον γλωσσικό σκελετό, το καθαρά γλωσσικό κομμάτι, αφετέρου το γλωσσικό κομμάτι καθεαυτό --ο σκελετός από μόνος του-- κάθε άλλο παρά επαρκεί για την πραγμάτωση του επικοινωνιακού γεγονότος.

Λου Ρηντ και Velvet Underground. Από την καρδιά ενός υπεροδηγημένου ενισχυτή κιθάρας, με πολλή παραμόρφωση... Γράφει ο Θάνος Μαντζάνας για τον Λου Ρηντ των  Velvet Underground: «Ήταν, δηλαδή, ο εμφατικός, ίσως και προκλητικός μινιμαλισμός των συνθέσεων· και, ακόμα περισσότερο, η απελευθέρωση του ωμού, ακατέργαστου θορύβου ως εκφραστικού μέσου, η έρευνα επάνω στα επίμονα και λίαν ενοχλητικά για την ανθρώπινη ακοή drones, το μπαράζ από fuzz και feedback, ο τοίχος από ήχο που έχτιζαν οι κιθάρες του Ρηντ και του Στέρλινγκ Μόρισον και το υπόκωφο βουητό του μπάσου του Τζων Κέιλ, ενίοτε και της βιόλας του Μόρισον –το όργανο που είχε σπουδάσει– όταν την έπιανε κάνοντάς τη να φτύνει μάζες ημιτονοειδών συχνοτήτων, και το παίξιμο της Μωρίν “Mo” Τάκερ».

Πού παίζουν τα παιδιά στις πόλεις; Η Ιωάννα Μεϊτάνη, στη μόνιμη στήλη της Αντικλίμακα, γράφει, με αφετηρία την παράσταση «Λέλα, Τζέλα, Κόρνας και ο Κλεομένης» του Φόλκερ Λούντβιχ (μετάφραση και διασκευή  Βασίλη Κουκαλάνι) γράφει για τα παιδιά, τις παιδικές χαρές και τους ελεύθερους χώρους της Αθήνας: «Η άγρια κρυφή χαρά που νιώθει ο θεατής όταν βλέπει πως οι χαρακτήρες του έργου κυνηγούν μια άλλη πραγματικότητα, την οποία εμείς δεν τολμάμε πια ούτε να την σκεφτούμε. Το σπάσιμο του γυάλινου αυτού τοίχου και το πέρασμα στην άλλη πλευρά, όπου η κατάληψη ενός άδειου σπιτιού όχι μόνο δεν είναι πράξη παράνομη, κατακριτέα, επικίνδυνη, τιμωρητέα, αλλά είναι δικαίωμα κόντρα σε έναν αγκυλωμένο παραλογισμό. Τον παραλογισμό του “καλύτερα σπίτι”, όπου η επαφή με τους άλλους δεν λερώνει, δεν προβληματίζει και δεν απαιτεί, και όπου τα προβλήματα είναι πίσω απ' το γυαλί – ή τέλος πάντων φτάνουν σ' εμάς μέσα από αυτό”.

Eβδομήντα πέντε χρόνια από τη Νύχτα των Κρυστάλλων. Ο Τύπος ως όργανο κυριαρχίας των ναζί. Με αφορμή μια έκθεση στο Βερολίνο που επισκέφθηκε, στο ίδρυμα «Τοπογραφία του Τρόμου», η Χριστίνα Τσαμουρά γράφει για τον έλεγχο του Τύπου από τους ναζί: «“Ο Τύπος είναι όργανο εκπαίδευσης, έτσι ώστε ένας λαός 70 εκατομμυρίων να αποκτήσει ενιαία κοσμοθεωρία” ξεκαθάριζε το 1934 ο Χίτλερ. Και, βεβαίως, ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες της εποχής, αντιλαμβάνεσαι με τι μεγάλη επιτυχία υλοποίησε το “όραμά” του για την ενημέρωση: η διαφορετικότητα, η πολυμορφία, ο πλούτος των πεδίων της είδησης και των πηγών απουσιάζουν εντελώς – η μονοθεματική προβολή των “ιδεωδών” και των πάσης φύσεως «κατορθωμάτων» του Ράιχ κυριαρχεί».