Στα «Ενθέματα» στο πασχαλινό φύλλο της Αυγή-ςΚείμενα των: Aριστείδη Καλάργαλη, Τέρπανδρου Αναστασιάδη, Μίκαελ Λεβύ, Τζίνας Πολίτη, Γρηγόρη Ανανιάδη, Μαρίνας Πρεντουλή, Γιώργου Παπανάγνου, Γιάννη Σταυρακάκη, Στάθη Κουβελάκη, Φρίντερ Όττο Βολφ, Νίκου Κοταρίδη, Άγγελου Γουνόπουλου

Στα «Ενθέματα» στο πασχαλινό φύλλο της Αυγής

(κυκλοφορεί σήμερα Μεγάλο Σάββατο)

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους(enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis) και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Aριστείδη Καλάργαλη, Τέρπανδρου Αναστασιάδη, Μίκαελ Λεβύ, Τζίνας Πολίτη,  Γρηγόρη Ανανιάδη, Μαρίνας Πρεντουλή, Γιώργου Παπανάγνου, Γιάννη Σταυρακάκη, Στάθη Κουβελάκη, Φρίντερ Όττο Βολφ, Νίκου Κοταρίδη, Άγγελου Γουνόπουλου

Είχε αναστήσει τον Χριστό. Ο Αριστείδης Καλάργαλης μας παρουσιάζει το χρονογράφημα του Τέρπανδρου Αναστασιάδη «Είχε αναστήσει τον Χριστό» που δημοσιευθεί το Πάσχα του 1930 στην εφημερίδα “Δημοκράτης” του Λέσβου: «Έρχεται το κρατικόν όργανον και σου λέγει: “Απαγορεύονται οι πυροβολισμοί”. Τι το ενδιαφέρει το Κράτος, σε παρακαλώ, και ανακατεύεται εις την Ανάστασιν του Σωτήρος; – Μα δεν ανακατεύεται διόλου. Η απαγόρευσις των πυροβολισμών δεν σημαίνει ανάμιξιν εις τα υποθέσεις της εκκλησίας…».

Παραβολή. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, στη μόνιμη στήλη του «Νέα από το σπίτι» γράφει μια παραβολή στο πνεύμα των ημερών: «Βρισκόταν στην κορυφή του λόφου --σ’ έναν ωραίο λόφο αλλά φαλακρό, δίχως βλάστηση-- και από κει μπορούσε να δει ολόκληρη την πόλη και ν’ ακούσει το βούισμα που ερχόταν μέσα από τα σπίτια και τους δρόμους, τις γυναίκες που φώναζαν στους άντρες τους να σηκωθούν επιτέλους από τα κρεβάτια τους και τα παιδιά που έτρεχαν και χτυπούσαν τα ζώα που βάδιζαν τεμπέλικα στο λιθόστρωτο ψάχνοντας για καμιά σκιά. Και αυτός χαιρόταν τη θέα και το θόρυβο. Μόνο που ήταν καρφωμένος».

EΡΝΕΣΤΟ ΛΑΚΛΑΟΥ: Ο ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ, ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ & ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

1. Αποχαιρετισμός – με ένα αναπάντητο ερώτημα. Γράφει οΓρηγόρης Ανανιάδης: «Γειωμένος πάντοτε στα πολιτικά ζητήματα του καιρού (κρίση του κράτους κοινωνικής προνοίας, νέα κοινωνικά κινήματα, ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού, άνοδος της ακροδεξιάς), ο Λακλάου είχε τη μοναδική ικανότητα να γονιμοποιεί την μεταγκραμσιανή προβληματική του έλκοντας στο μαγνητικό της πεδίο στοιχεία από ένα ευρύτατο φάσμα θεωρητικών πηγών πέραν της μαρξιστικής παράδοσης (από τη γλωσσολογία, τη φουκωική μικροφυσική της εξουσίας και τη ντεριντιανή αποδόμηση ώς τη χαϊντεγκεριανή κριτική της μεταφυσικής, τη λακανική ψυχανάλυση και τη ρητορική). Ο αντιουσιοκρατικός μετα-μαρξισμός που θα προκύψει από αυτή τη δημιουργική ανασύνθεση έχει ως πολιτική απόληξη την πλουραλιστική δημοκρατία εν κινήσει, τη “ριζοσπαστική δημοκρατία”».

2. Πολιτική θεωρία, «λαός» και ριζοσπαστική δημοκρατία: Ερνέστο, το τανγκό συνεχίζεται... Γράφει ο Γιάννης Σταυρακάκης: «Δεν επρόκειτο όμως για ζήτημα αμιγώς θεωρητικό, αλλά για μια βαθιά πολιτική αντινομία. Το αίτημα σύγκλισης της λαϊκής/“λαϊκιστικής” δυναμικής και της σοσιαλιστικής και σοσιαλδημοκρατικής παράδοσης είχε ήδη τεθεί –χωρίς αποτέλεσμα– στο πλαίσιο του αμερικανικού αγροτικού λαϊκισμού του 19ου αιώνα, αλλά και με αφορμή την εμπειρία του περονισμού. Ως ο βασικός θεωρητικός αυτής της σύγκλισης, ήδη από τη δεκαετία του 1970, υπήρξε αρκετά τυχερός ώστε να ζήσει την εκλογική δικαίωσή της και να βεβαιώσει την πολιτική και χειραφετητική της τελεσφορία στην πολιτική εμπειρία της Λατινικής Αμερικής τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια».

3. To φάντασμα του λαϊκισμού. Γράφει ο Γιώργος Παπανάγνου: «Σε μεταβατικές περιόδους (εξάρθρωσης της ηγεμονίας) οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ που απειλούνται κάνουν ολοένα και μεγαλύτερη κατάχρηση του λαϊκιστικού «εργαλείου» (π.χ. Ελλάδα). Ωστόσο, γίνεται σαφές ότι η Αριστερά σήμερα (όπως το ευρωπαϊκό εργατικό, σοσιαλιστικό κίνημα των μέσων του 20ού αιώνα) δεν θα πρέπει να πτοηθεί και να αφήσει ελεύθερο το πεδίο στις συντηρητικές δυνάμεις. Αντίθετα, θα πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειές της για τη σύνθεση του νέου “λαϊκού” υποκειμένου και τη διατύπωση του ηγεμονικού εκείνου προτάγματος που θα επιτρέψει την υπέρβαση του νεοφιλελευθερισμού».

4. Μια μεταμαρξιστική κοινότητα θεωρίας και πράξης. Γράφει ηΜαρίνα Πρεντουλή: «H ανάμνηση που αντιστέκεται πιο πολύ στην ετυμηγορία της πραγματικότητας [τον θάνατο Λακλάου] είναι ένα από εκείνα τα βράδια, σε κάποιο εστιατόριο του Κολτσέστερ, όταν ο Ερνέστο αποφάσιζε ότι ήρθε η ώρα να τραγουδήσουμε όλοι μαζί κομμάτια από το αστείρευτο διεθνές επαναστατικό του ρεπερτόριο. Οι δύο αυτοί όροι, “ηγεμονία” και “λαϊκισμός” (κυρίως ο προοδευτικός “λαϊκισμός”) πιστεύω ότι μπορούν να έχουν μια κεντρική θέση στην ανάλυση και στρατηγική της ελληνικής Αριστεράς. Τον Ερνέστο τον συνάντησα τυχαία τελευταία φορά στο Ανατολικό Χάμστεντ του Λονδίνου πριν δυο-τρία χρονιά. Λυπάμαι που δεν πρόλαβα να κάνω αυτή τη συζήτηση μαζί του. Και λυπάμαι, ακόμα, που δεν πρόλαβα να του δείξω το βίντεο των “Αγανακτισμένων” στο Σύνταγμα να τραγουδάνε το “Πότε θα κάνει ξαστεριά”».

«Επιτέλους, σύντομα – ψωμί και τριαντάφυλλα!». Μια αναφορά στις «Θέσεις του Ιούνη» του Αλτουσέρ. Ο Φρίντερ Όττο Βολφπαρουσιάζει ένα ανέκδοτο κείμενο του Λουί Αλτουσέρ, παραθέτοντας εκτεταμένα αποσπάσματα. Γράφει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Στάθης Κουβελάκης: «Οι Θέσεις αυτές […] ξαναπιάνουν και ξετυλίγουν ένα βασικό νήμα του αλτουσεριανού έργου που αφορά τη σχέση της φιλοσοφίας με την πολιτική πρακτική, ένα νήμα που γνωρίζουμε τώρα ότι διαπερνούσε υπόγεια τη δουλειά του από τη δεκαετία του 1970 και ήρθε στο φως με τη μεταθανάτια δημοσίευση των εξαιρετικά σημαντικών κειμένων του για τον Μακιαβέλι. Αυτός είναι ο Αλτουσέρ που προσπαθεί να σκεφτεί την ιδιαιτερότητα της πολιτικής και την “αστάθμητη” τροχιά που χαράζουν οι διαδράσεις της ενδεχομενικότητας και των ιστορικά προσδιορισμένων καθορισμών».

Λιάνα Κανέλλη: Αποκάλυψη τώρα! Γράφει ο Νίκος Κοταρίδης: «Σύμφωνα από τη Λιάνα Κανέλη, “η Ε.Ε. γιατί έφτιαξε την έννοια πολυπολιτισμός; Για να καταστρέψει την έννοια πολιτισμός. Η έννοια πολιτισμός εμπεριέχει την έννοια της διαφορετικότητας. Άμα είσαι διεθνιστής, αναγνωρίζεις την έννοια έθνος. Άμα είσαι κοσμοπολίτης; Τουρλουμπούκι, όλα πράσινα σαν το δολάριο”. Χωρίς σχόλια, από την άποψη του μαρξισμού-λενινισμού. […] “Επέμεινε η Κανέλλη στον χαρακτηρισμό τσογλάν μπόι, τονίζοντας μάλιστα πως είναι ηπιότερος της πραγματικότητας”. Παρένθεση: τσογλάνι σημαίνει ό,τι λένε τα λεξικά. Boyόλοι ξέρουμε ότι σημαίνει και κάτι παραπάνω από όσα λένε τα λεξικά. Εδώ όμως, στο “αποκαλυπτικό” ιδίωμα της κ. Κανέλλη, “τσογλάν-boy” σημαίνει απλώς ότι  “άνοιξαν οι πύλες της Κολάσεως”».

Κ. Σ. Κάρολ, 1924-2014. Ο Μικαέλ Λεβύ αποχαιρετά  τον Κ.S.Karol, ένα από τους «αμετανόητους εκπροσώπους του δημοκρατικού κομμουνισμού: «O Κάρολ καλύπτει δημοσιογραφικά την επίσκεψη του Χρουστσόφ στις ΗΠΑ το 1959. Ο σοβιετικός ηγέτης συνομιλεί συχνά μαζί του, πανευτυχής που βρήκε έναν δυτικό δημοσιογράφο που μιλά ρωσικά. Μετά τις πρώτες συζητήσεις, ο γενικός γραμματέας δείχνει μπερδεμένος: “Επιτέλους κύριε Κάρολ, με ποιανού το μέρος είστε, με εμάς ή με εκείνους;”. Απάντηση: “Είμαι με τον ... εαυτό μου”. Μια φράση που τα λέει όλα, όσον αφορά τον άνθρωπο της Αριστεράς και τον δημοσιογράφο: πνεύμα ανεξαρτησίας, άρνηση τυφλής συστράτευσης, καυστικό χιούμορ». (μετάφραση: Μαρία Καλαντζοπούλου).

Όλα τα μπουμπούκια ανθίζουν στο Χάρβαρντ. Η Τζίνα Πολίτη, με αφορμή την ομιλία Άδωνι στο Χάρβαρντ μας μιλάει για τη «μεταρρύθμιση» που θέλησε να προσδέσει να αμερικανικά πανεπιστημια στην  αγορά: «Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες απαίτησαν όλοι οι διδάσκοντες να αποκαλύψουν τις τυχόν διασυνδέσεις τους με φαρμακευτικές και άλλες ιατρικές βιομηχανίες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα καθηγητή ο οποίος ομολόγησε ότι συναλλασσόταν με 47 εταιρείες.  […] Όπως υποστηρίζει η καθηγήτρια της Ιατρικής Marcia Angell, αυτή η μορφή χρηματοδότησης των πανεπιστημίων πρέπει να απαγορευτεί ώστε να μην συνάπτονται “φαουστικές συναλλαγές” με φαρμακευτικές και άλλες εταιρείες, να μην καθοδηγείται η διδασκαλία και η έρευνα από τα συμφέροντα της αγοράς».

Θεολογία της Απελευθέρωσης: Η Εκκλησία του φτωχού λαού.Γράφει ο Άγγελος Γουνόπουλος: «Η Θεολογία της Απελευθέρωσης, το σημαντικό χριστιανικό ρεύμα της Λατινικής Αμερικής της δεκαετίας του ‘60 και δώθε, που εκδηλώθηκε τόσο μέσα από μια μεγάλη παραγωγή θεολογικών κειμένων όσο και μέσα από πλήθος κοινωνικών δράσεων, χαρακτηρίστηκε από τη στράτευση μαζί με τον φτωχό λαό για την απελευθέρωσή του. Τοποθετήθηκε στον κόσμο ως μια «Εκκλησία των Φτωχών» και όχι ως μια «Εκκλησία των Κυρίων», ως «μια φωνή γι’ αυτούς που δεν έχουν καμιά».