Ο ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Η ανάδειξη της Νέας Δημοκρατίας σε νικητή της εκλογικής αναμέτρησης της 7ης Μαρτίου 2004 απέδειξε ότι η συντηρητική στροφή του εκλογικού σώματος αντανακλά διεργασίες που δεν είχαν γίνει ορατές με γυμνό μάτι αλλά χρειαζόταν μια πολύ βαθύτερη ανάλυση για να γίνουν αντιληπτές.

Αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά τις αναλύσεις των ερευνών κοινής γνώμης, και ιδιαίτερα του καθημερινού βαρόμετρου της V-PRC για λογαριασμό του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ 100,3, θα διαπιστώσει ορισμένες από αυτές τις τάσεις του εκλογικού σώματος. (1)

Κατ’ αρχήν, διαπιστώνουμε ότι η ΝΔ προηγείτο σε εννέα από τις δώδεκα κοινωνικο-οικονομικές κατηγορίες της έρευνας, και σε τέσσερις απ’ αυτές η διαφορά από το ΠΑΣΟΚ ξεπερνούσε το 10%. Αυτές οι κατηγορίες ήταν: συνταξιούχοι δημοσίου τομέα, εργοδοτικά στρώματα, αγρότες, ελεύθεροι επαγγελματίες. Προβάδισμα είχε η ΝΔ ακόμη και σε προνομιακά ακροατήρια της παραδοσιακής αριστεράς, όπως οι άνεργοι, και ιδιαίτερα οι νέοι (δεν έχουν εργασθεί και αναζητούν εργασία για πρώτη φορά), ακόμη και οι μισθωτοί του δημοσίου τομέα όπου η κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ ήταν μέχρι πρότινος αναμφισβήτητη. Το ΠΑΣΟΚ με τη σειρά του διατήρησε την πρωτιά του στα μέχρι σήμερα στρώματα-στηρίγματά του που δεν είναι άλλα από τα παραδοσιακά μικροαστικά στρώματα (αυτοαπασχολούμενοι επαγγελματοβιοτέχνες και τους μικροβιοτέχνες. Επίσης, σε εκείνη τη φάση το ΠΑΣΟΚ προηγείτο στη σπουδάζουσα νεολαία.

Αν αυτά δεν αρκούσαν για να διαπιστωθεί ότι το «βουβό κύμα διαμαρτυρίας» θα στρεφόταν προς τη Ν.Δ. διαλύοντας τα φληναφήματα περί «ντέρμπι» της 7ης Μαρτίου, θα έπρεπε να συμβουλευτεί κανείς και την συνθετική ανάλυση 22 δημοσκοπήσεων από τον Μ. Δρεττάκη που έδειχνε ότι η διαφορά της Ν.Δ. από το ΠΑΣΟΚ κυμαινόταν από 2,2% ως 4,5%. (2) Σε άλλη εκτίμηση του Γ. Μαυρή διαπιστωνόταν ότι η διακριτή διαφορά μεταξύ των δυο κομμάτων κυμαινόταν μεταξύ 2,9% και 4,2% και ότι η αδιευκρίνιστη ψήφος κυμαινόταν, σε πολύ χαμηλά επίπεδα, μεταξύ 8,1% και 10,8%. (3)

Το πρώτο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι το παιχνίδι χάθηκε πολύ καιρό πριν. Ήδη από τον Απρίλη του 2001 και την εξέγερση της βάσης του εναντίον της κυβερνητικής πολιτικής για το ασφαλιστικό, τη λεηλασία των λαϊκών αποταμιεύσεων μέσω χρηματιστηρίου, την ανεργία και την ακρίβεια, είχαν προδιαγραφεί οι εξελίξεις και ήταν αδύνατη η επιστροφή στις παλιές καλές ημέρες. Οι «μάγοι» του ΠΑΣΟΚ δεν μπορούσαν να βγάζουν πια λαγούς απ’ το καπέλλο. Η κοινωνία αντέδρασε στην πολιτική του «κόμματος-καρτέλ» που το έλεγαν ΠΑΣΟΚ διαβλέποντας από ταξικό ένστικτο ότι δεν μπορεί πια να ανταποκριθεί έστω και στοιχειωδώς στις ανάγκες της. (4) Η τακτική της παροχολογίας που ακολουθήθηκε, έστω και αργά, αντανακλούσε την κοινωνική αναταραχή. Κι αυτό έγινε κατανοητό: το ΠΑΣΟΚ αγόταν και φερόταν πια από τις περιστάσεις. Όσο υπέκυπτε στις ανάγκες της προεκλογικής καμπάνιας τόσο έδιωχνε οριακούς ψηφοφόρους. Η αλλαγή ηγεσίας δεν μπορούσε να φρενάρει το όχημα ΠΑΣΟΚ που έτρεχε ολοταχώς προς το γκρεμό, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι είναι οι κοινωνικές διαιρετικές τομές που προσδιορίζουν τις πολιτικές διαιρέσεις και όχι το αντίστροφο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΝΔ σαρώνει στο πέρασμά της τα πάλαι ποτέ άπαρτα κάστρα της κομμουνιστικής αριστεράς: Λέσβος, Λευκάδα. Αν δεν κάνω λάθος, η ιδιαίτερη πατρίδα του πατέρα μου, ο Μανταμάδος, βάφτηκε γαλάζια για πρώτη φορά μετά τον Εμφύλιο: ΝΔ 32,77%, ΠΑΣΟΚ 30,34%, ΚΚΕ 27,80%, ΣΥ.ΡΙΖ.Α. 6,10%. Η αλλαγή της κοινωνικής-ταξικής σύνθεσης επέφερε τελικά και την αλλαγή των πολιτικών προτιμήσεων των πολιτών. Ταυτόχρονα, η διαμαρτυρία κατά της ασκούμενης από το ΠΑΣΟΚ πολιτικής που περιθωριοποιούσε ευρύτερα λαϊκά στρώματα εύρισκε διέξοδο στην ενσωματωτική λογική της Ν.Δ., που άνοιγε στοργικά τις αγκάλες της για να σκεπάσει ακόμη και τις αντινεοφιλελεύθερες και αντιαμερικανικές φωνές, και δεν διοχετεύθηκε στα άγνωστα μονοπάτια της πάσης φύσεως αριστεράς, παρά τις φιλότιμες αλλά αντιφατικές προσπάθειες.

Ανάμεσα στις συμπληγάδες πέτρες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, δηλαδή του εδραιωμένου πια κομματικού συστήματος-καρτέλ, η Αριστερά σε όλες τις εκδοχές της άντεξε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να πανηγυρίζουμε, αλλά να αναστοχαζόμαστε. Πρέπει να αναδείξουμε τα νέα πεδία πάλης, να επεξεργαστούμε τα προγράμματα της Αριστεράς στις νέες ελληνικές και διεθνείς συνθήκες, να αφουγκραστούμε τα μηνύματα που έρχονται από τις κοινωνικές ανακατατάξεις.


Γι’ αυτό, οι πρώτες κατευθύνσεις μας, πρέπει να είναι:
· η ριζική ρήξη με το παρελθόν του άκρατου κυβερνητισμού, της κοινοβουλευτικής αυταπάτης και του ταξικού συμβιβασμού˙
· η καταγγελία του κρατικού αυταρχισμού, της σταδιακής διολίσθησης σε καθεστώς μηντιακής δημοκρατίας και της απώλειας της σχετικής αυτονομίας της πολιτικής έναντι της οικονομίας˙
· η αποκάλυψη της μεγάλης απάτης της δήθεν συμμετοχικής δημοκρατίας και η προβολή και εφαρμογή της άμεσης δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής˙
· η συνέχιση της συμπόρευσης με τα αναδυόμενα κοινωνικά κινήματα και η πολύμορφή ενίσχυσή τους˙
· η οριστική ρήξη με τις παλιές και νέες σταλινικές λογικές που βάρυναν το αριστερό κίνημα οδηγώντας το από τη μία πολιτική ήττα στην άλλη˙
· η αναγνώριση των σημείων συμφωνίας των πολιτικών συνιστωσών του νέου Συνασπισμού αλλά και ο σεβασμός της διαφορετικότητάς τους˙
· η απόρριψη της γραφειοκρατικής πρακτικής και της αλαζονικής συμπεριφοράς της μεγαλύτερης συνιστώσας αλλά και του μικρομεγαλισμού των μικρότερων˙
· η αξιοποίηση των ιδεών, των απόψεων και των προτάσεων για δράση των παλιών και νέων συντρόφων και συντροφισσών, των ανένταχτων που δεν επιθυμούν την κομματική τους ένταξη αλλά θέλουν να συμβάλουν με τον δικό τους τρόπο στην αναγέννηση της αριστεράς, της οικολογίας και των κοινωνικών κινημάτων˙
· η παραπέρα συνεργασία με δυνάμεις της αριστεράς και της οικολογίας (Οικολόγοι-Πράσινοι, αριστερές συσπειρώσεις, τοπικές και θεματικές συλλογικότητες) στις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakiris.snn.gr

Βιβλιογραφικές παραπομπές:
1. Βλ. Γ. Μαυρής, «Η αλλαγή στην κοινωνική βάση των κομμάτων», http://www.v-prc.gr
2. Βλ. Μ.Δρεττάκης, «Μια συνθετική ανάλυση των 22 δημοσκοπήσεων: Η συνολική εικόνα της πρόθεσης ψήφου και πόσο μπορεί να ανατραπεί», Καθημερινή, 22.2.2004.
3. Βλ. Γ.Μαυρής, «Η ‘ψαλίδα’ και οι ‘αδιευκρίνιστοι’», Καθημερινή, 22.2.2004
4. Για το κόμμα-καρτέλ, βλ. Katz R. and Mair P. “Changing Models of Party Organization and Party Democracy. The Emergence of the Cartel Party”, Party Politics, 1/1 (1995) σσ 5-28.