Σημειώσεις για Ουτοπίες και Δυστοπίες
Ο πιο παλιός ουτοπιστής στοχαστής ήταν ο βοσκός και φρουτοσυλλέκτης Άμος, ο οποίος τον 8ο αιώνα π.Χ. αγωνίστηκε εναντίον της διαφθοράς των αρχουσών ελίτ του Ισραήλ και εναντίον της άγριες εκμετάλλευσης των τιμίων εργατών. Οι πρώτοι προφήτες άνοιξαν το δρόμο για μια παράδοση θρησκευτικών στοχαστών που περιγράφουν ουτοπίες που χαρακτηρίζονται από αγάπη, τελετουργίες, υπηρεσία, ταπεινότητα, και η λατρεία της κοινής θεότητας. Στον πρώτο μ.Χ. αιώνα, σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη ο Ιησούς μίλησε για την Βασιλεία του Θεού στη Γη. [1]
Ο Αυγουστίνος (354-430 μ.Χ.) έγραψε για την πόλη του Θεού και ο Σαβοναρόλα (1452-1498) κήρυττε την ουτοπία ενός ιδανικού θεοκρατικού κράτους. Μερικοί από αυτούς τους ιουδαιο-χριστιανούς στοχαστές πίστευαν ότι οι τέλειοι κόσμοι που περιέγραφαν τελικά θα γίνονταν πραγματικότητα. Άλλοι περιέγραψαν ιδανικούς κόσμους για να ασκήσουν πίεση για την μεταρρύθμιση των πραγματικών συστημάτων στην παρούσα φάση. Άλλες πνευματικές παραδόσεις, όπως ο Ταοϊσμός, ο Θεραβεδαϊστικός (Theraveda) Βουδισμός και το μεσαιωνικό Ισλάμ είχαν επίσης τους δικούς τους προδρόμους ουτοπιστικών κοινωνιών και πολιτειών. Και τα δύο είδη στοχαστών, τόσο εκείνοι οι οποίοι προέβλεπαν κυριολεκτικά έναν παράδεισο όσο και εκείνοι που χρησιμοποιούσαν τις ουτοπίες ως πρόγραμμα δράσης για τη δική τους εποχή, άνοιξαν το δρόμο για μεταγενέστερες μορφές θρησκευτικής ουτοπικής σκέψης και πράξης.[1]
Τι άλλο παρά ουτοπικές καταστάσεις ήταν στον Μεσαίωνα οι φαντασιώσεις της Βασιλείας των Ουρανών ως μοναδικό δυνατό πρότυπο; Ο Άγιος Αυγουστίνος στο έργο του Η Πολιτεία του Θεού, λέει πως ο άνθρωπος είναι πολίτης δύο πόλεων, της πόλης όπου γεννήθηκε και της πόλης του Θεού κι αυτό επειδή ο άνθρωπος είναι διφυής, αποτελούμενος από σώμα και πνεύμα. Οι δύο αυτές κοινωνίες διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τη φύση, την προέλευση και το σκοπό τους. Έτσι έχουμε το Ουράνιο κράτος του Θεού και το επίγειο κράτος του Σατανά. Αμφότερα ανάγονται στην εποχή που ακόμα ο άνθρωπος δεν υπήρχε. Η πρώτη εγκαθιδρύθηκε από τους αγγέλους και η δεύτερη, η επίγεια, από τους αποστάτες και τιμωρημένους αγγέλους. Η επίγεια πόλη και η πόλη του Θεού δεν έπρεπε να ταυτιστούν με υφιστάμενους ανθρώπινους θεσμούς: με την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και εξουσία και με τις Εκκλησιαστικές δομές εκείνης της περιόδου. Οι δύο πόλεις δεν ήταν αισθητά χωρισμένες, σε όλη την επίγεια ζωή, αλλά ανακατεμένες και θα χωρίζονταν μόνο στη Δευτέρα παρουσία. Το κράτος έπρεπε να είναι ένα χριστιανικό κράτος, να εξυπηρετεί τη χριστιανική κοινότητα και να συμβάλει στην ανθρώπινη σωτηρία διατηρώντας την αγνότητα της πίστης. Ένα κράτος είναι δίκαιο μόνο αν είναι χριστιανικό.
No comments:
Post a Comment