Στα «Ενθέματα» σήμερα Κυριακή 10 Απριλίου Κείμενα των: Ντάνιελ Τρίλινγκ, Μάαρτεν τεν Χάιερ Τόμας Σπαϊκερμπούρ, Κωνσταντίνου Τσουκαλά, Ζερόμ Ρους, Βασίλη Κάλφα, Χρήστου Λάσκου, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

Συνεχίζεται και ολοκληρώνεται το παζάρι βιβλίων των Ενθεμάτων, σήμερα Κυριακή, 11.00-6.00 στο εντευκτήριον (Βαλτετσίου 50-52) Τρέξατε τρέξατε!

Στα «Ενθέματα» σήμερα Κυριακή 10 Απριλίου

Στα περίπτερα εντός της «Αυγής», στο μπλογκ τους (enthemata.wordpress.com), στο facebook (Enthemata Avgis)

και στο twitter: @enthemata

Κείμενα των: Ντάνιελ Τρίλινγκ, Μάαρτεν τεν Χάιερ Τόμας Σπαϊκερμπούρ, Κωνσταντίνου Τσουκαλά, Ζερόμ Ρους, Βασίλη Κάλφα, Χρήστου Λάσκου, Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου

 Ο διαχωρισμός των μεταναστών σε «καλούς» και «κακούς» πλήττει και τους δύο. Ο Ντάνιελ Τρίλινγκγράφει με αφετηρία τις απελάσεις από την Ελλάδα στην Τουρκία, που ξεκίνησαν την προηγούμενη εβδομάδα: «Μεγάλο μέρος της συζήτησης γύρω από τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας έχει επικεντρωθεί στο αν για τους πρόσφυγες θα ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία. Είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι οι ελληνικές αρχές δεν  δίνουν στους ανθρώπους την ευκαιρία να αιτηθούν για άσυλο, πριν εκδώσουν την απόφαση απέλασής τους. Επιπλέον, παρά τις προσπάθειες της Ε.Ε. να χαρακτηρίσει την Τουρκία “ασφαλή χώρα” υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία για το αντίθετο: η Διεθνής Αμνηστία υποστήριξε ότι η Τουρκία επέστρεψε βίαια  στην Καμπούλ μια ομάδα Αφγανών μεταναστών, μόνο μια ημέρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Αλλά το να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στους κινδύνους που διατρέχουν οι πρόσφυγες υποβάλλει την ιδέα ότι στους μετανάστες που δεν εμπίπτουν στη συγκεκριμένη κατηγορία --τους «οικονομικούς μετανάστες»--  τους αξίζει η όποια μεταχείριση τους επιφυλάσσεται. Κατά τη γνώμη μου, η βία του συνοριακού συστήματος συνδέεται εν πολλοίς με τη διαδικασία διαλογής των  “καλών” μεταναστών από τoυς “κακούς”, ενώ το να αντιπαραθέτεις τη μια ομάδα ενάντια στην άλλη καταλήγει, εν τέλει, να τους απειλεί όλους (μετ.: Στρ. Μπουλαλάκης).

Η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας και ο παραμερισμός του Ευρωκοινοβουλίου. Ο Μάαρτεν τεν Χάιερ και οΤόμας Σπαϊκερμπούρ (αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς δικαίου και καθηγητής μεταναστευτικού δικαίου στο VrijeUniversiteit του Άμστερνταμ, αντίστοιχα), δείχνουν ότι, εφόσον η κοινή δήλωση των ηγετών της Ε.Ε. έχει ουσιαστικά χαρακτήρα συμφωνίας, το Συμβούλιο έπρεπε να έχει εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη του  Ευρωκοινοβουλίου. Επιπλέον, οι όροι της είναι νομικά δεσμευτικά και για τα δύο μέρη, επομένως η συμφωνία  μπορεί να προσβληθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η «οικοδόμηση της εξουσίας» και η αναβίωση του συλλογικού φαντασιακού στην εποχή μας.Συνέντευξη του Ζερόμ Ρους. Το  roarmag.org, «ηλεκτρονικό περιοδικό ριζοσπαστικής φαντασίας», αποτελεί σημείο αναφοράς για τα κινήματα και την Αριστερά. Πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε το πρώτο του έντυπο τεύχος, με θέμα Revive laCommune!» (είχε προηγηθεί το «τεύχος 0», με θέμα «Building Power»). Μιλήσαμε με τον ιδρυτή και εκδότη του, JeromeRoos, για τη σημασία των έντυπων εγχειρημάτων, την Κομμούνα στον 21ο αιώνα, τον ΣΥΡΙΖΑ, τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας, τις προοπτικές του ευρωπαϊκού κινήματος:

«H οnline έκδοση έχει πολλά πλεονεκτήματα, αλλά είναι επίσης και πολύ εφήμερη: όπως αρέσκεται να λέει ο σχεδιαστής μας: Το newsfeed είναι το μέρος όπου τα πράγματα πηγαίνουν για να πεθάνουν. […].

Στο τεύχος # 0 προσπαθήσαμε να προσφέρουμε μια πανοραμική επισκόπηση μιας σειράς σύγχρονων αγώνων που μας έχουν εμπνεύσει. Κύριος στόχος μας ήταν να ασχοληθούμε κριτικά με τις δύο κυρίαρχες πτέρυγες της Αριστεράς: τα ριζοσπαστικά κόμματα, το πολιτικό σχέδιο των οποίων είναι κυρίως η «κατάληψη της εξουσίας», και τα κινήματα βάσης που έχουν πολλές δημιουργικές δυνατότητες, αλλά ενίοτε εμφανίζουν μια πολύ ισχυρή αποστροφή προς την έννοια της εξουσίας και συχνά προτιμούν να μην ασχολούνται καθόλου με το θέμα.

Το ζήτημα της “οικοδόμησης εξουσίας” απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στον απόηχο της ελληνικής εμπειρίας του περασμένου καλοκαιριού, όταν έγινε οδυνηρά προφανές ότι «κατάκτηση της εξουσίας» σημαίνει πολύ περισσότερα πράγματα από το να δίνεις ωραίες υποσχέσεις και να κερδίζεις κοινοβουλευτικές εκλογές. Αν η Αριστερά θέλει να γίνει μια οργανωμένη κοινωνική και πολιτική δύναμη που μπορεί να αμφισβητήσει και, τελικά, να νικήσει την τεράστια εξουσία του κεφαλαίου, πρέπει να ξεκινήσει από τη βάση –τις γειτονιές και τους χώρους εργασίας– με την οικοδόμηση δημοκρατικών οργάνων λαϊκής εξουσίας για την αντιμετώπιση του κατακερματισμού της εργατικής τάξης υπό τον νεοφιλελευθερισμό και τη μείωση της δομικής εξάρτησης της κοινωνίας από την αναπαραγωγή του χρηματιστικού κεφαλαίου» (μετάφραση: Γιάννης Χατζηδημητράκης).

Παρόν και παρελθόν: οι αρχαίοι Έλληνες και εμείς. Η αρχαία και η νέα Ελλάδα, το έθνος και η γλώσσα τις παραμονές του 1821. Ο πανηγυρικός του Βασίλη Κάλφα στον φετινό εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου στο ΑΠΘ: «Ο Αδαμάντιος Κοραής, τον Σεπτέμβρη του 1821, εκδίδει στο Παρίσι τα Πολιτικά του Αριστοτέλη. Με τον τρόπο αυτό ο Κοραής θεωρεί ότι συμμετέχει από μακριά στην Ελληνική Επανάσταση που μόλις είχε ξεσπάσει – την οποία ωστόσο θεωρεί πρόωρη και άκαιρη με βάση το μορφωτικό επίπεδο των υπόδουλων Ελλήνων. Στα «Προλεγόμενά» του εξηγεί σε κατανοητή γλώσσα τη χρησιμότητα των Πολιτικών του Αριστοτέλη στη δεδομένη συγκυρία και προβάλλει ορισμένες από τις προωθημένες θέσεις του: την υπεράσπιση της αβασίλευτης δημοκρατίας, τη διάκριση των εξουσιών, τη διάδοση των νεωτερικών ιδεών της Ευρώπης, την αποδέσμευση της ελληνικής εκκλησίας από το Πατριαρχείο. Η κίνηση του Κοραή έχει συμβολικό χαρακτήρα. Ο μεγάλος διαφωτιστής δεν αυταπατάται θεωρώντας ότι τα πρωτότυπα κείμενα του Αριστοτέλη θα διαβαστούν από τους εξεγερμένους, ούτε είναι από εκείνους που πιστεύουν ότι η εξοικείωση με το ένδοξο παρελθόν αρκεί για την παλιγγενεσία των Ελλήνων. Το μήνυμα του Κοραή είναι πως κανένα σύγχρονο έθνος δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του αν δεν έχει πρόσβαση στις βασικές ιδέες που διαμόρφωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό».

Το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ. Συνέντευξη. Ο Χρήστος Λάσκος και ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλοςμιλάνε με την ευκαιρία του συλλογικού τόμου «Το ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ. Η διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ από την πρώτη κυβέρνηση ως τον θρίαμβο του δημοψηφίσματος και από την ήττα στη συστημική προσαρμογή», τον οποίο επιμελήθηκαν:

Χρήστος Λάσκος: «Η έκβαση του δημοψηφίσματος ίσως αποδειχτεί καθοριστική για την τύχη ολόκληρων γενιών στο μέλλον για δεκαετίες. Η υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να περιμένει το ευρωπαϊκό κατεστημένο. Η συμβατική –ακόμη και ολοκληρωτική– συντριβή, με οικονομικά και γεωπολιτικά μέσα, ενός εγχειρήματος τέτοιου τύπου δεν θα αποτελούσε ασφαλή, τελειωτική νίκη. Αντίθετα, μάλλον άνοιγε, θάλεγε ο Αλτουσέρ, μια «ιστορία» χωρίς τελειωμό. Μόνη ασφαλή νίκη του συστήματος αποτελούσε η αυτοκατάργηση της αριστερής κυβέρνησης: η αποδοχή, από τον Αλιέντε, της εφαρμογής του προγράμματος του Πινοσέτ». 

Δημοσθένης Παπαδάτος: Μια απαισιόδοξη αριστερή προσέγγιση θα έλεγε: «Λέμε, γενικώς, ότι “η Ιστορία των κοινωνιών είναι ιστορία ταξικών αγώνων»· είναι όμως πολύ διαφορετικό η ιστορία αυτή να “μιλά” μέσα από τα στόματα του κόσμου στο δρόμο ή στα ΑΤΜ, και να ακούγεται σε όλο τον κόσμο. Άλλο το προσωπικό βίωμα της κρίσης (το επίδομα ανεργίας που καθυστερεί, η κάρτα σίτισης των αγαπημένων μας που λήγει), και άλλο μια ολόκληρη κοινωνία να συνειδητοποιεί το βάθος της διαίρεσής της και ποια ρίσκα μπορούν να πάρουν εκατομμύρια άνθρωποι όταν νιώθουν πως κάτι κρίνεται. Αλλιώς να καταγγέλλουμε –και δικαίως– την Ε.Ε.· αλλιώς να βλέπει όλος ο κόσμος πόσο ξένος με τη δημοκρατία είναι ο «υπαρκτός καπιταλισμός». Όλα αυτά ήταν τόσο «συμβολικά», όσο και η διαφορά ανάμεσα στο να θες να χορέψεις από χαρά στην πλατεία Συντάγματος και το να μη θες να βγαίνεις από το σπίτι: καθόλου».

H ανθεκτικότητα του Συντάγματος. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς γράφει με αφετηρία το βιβλίο των Ξενοφώντα Κοντιάδη και Αλκμήνης Φωτιάδου (εκδ. Σάκκουλας): «H ιστορική δοκιμασία που φαίνεται να υφίστανται τα κοινωνικά δικαιώματα δεν είναι τεχνική αλλά καθαρά πολιτική. Όπως και πολιτικά και όχι τεχνικά ή λογικά είναι και τα κριτήρια που οδηγούν τόσο στη ρητή “συνταγματοποίηση” ορισμένων ρυθμίσεων και απορρυθμίσεων όσο και στην άρρητη “απο-συνταγματοποίηση”| άλλων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι την ίδια στιγμή που τα όρια της δημοσιονομικής πειθαρχίας τείνουν να περιβάλλονται με καταστατικές συνταγματικές ή παρα-συνταγματικές εγγυήσεις, τα όρια της απογύμνωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων περιβάλλονται με μιαν αξεπέραστη αχλύ κανονιστικής ασάφειας».