Πώς θες λοιπόν να ξημερώσει Κυριακή;

Πώς θες λοιπόν να ξημερώσει Κυριακή;

Αν δεν δεις όνειρα το Σάββατο, πως είσαι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας; Αν δεν ξυπνήσεις το πρωί και βάλεις κάτω το μυαλό σου και πεις «σήμερα, ξημερώνει μια άλλη μέρα» και όχι «σήμερα, ξημερώνει άλλη μια μέρα»; Αυτή η σύνταξη κάνει τη διαφορά του ριζοσπαστικού ανθρώπου από τον συντηρητικό.

Συνηθίσαμε να λέμε ότι για όλα φταίει το σύστημα, ότι το δικομματικό σύστημα απλοποιεί στο έπακρο τις πολιτικές επιλογές των ψηφοφόρων σπρώχνοντας το εκλογικό σώμα σε ψευδή διλήμματα. Μας πέρασε, όμως, ποτέ από το μυαλό ότι το δικομματικό σύστημα το βοηθήσαμε κι εμείς οι αριστεροί αντίπαλοί του να συγκροτηθεί και να κυριαρχήσει; Σκεφτήκαμε ποτέ ότι υπήρξαν περίοδοι κατά τις οποίες, ενώ το δικομματικό σύστημα δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί ως τέτοιο, η αριστερά της εποχής εκείνης δεν κατάφερε να χρησιμοποιήσει αυτό που ο Giovanni Sartori (1) όρισε ως "blackmail potential"; Η ανανεωτική και η δογματική αριστερά ενώ τότε είχαν τις ευκαιρίες στα χέρια τους τις άφησαν να χαθούν γιατί δεν εμφορούνταν από τις κινηματικές αντιλήψεις που δείχνουν σήμερα ότι τις ασπάζονται. Αγνόησαν ή σαμπόταραν το αυτόνομο εργοστασιακό συνδικαλιστικό κίνημα της περιόδου 1975-77, προσπάθησαν να καταστείλουν ή να ελέγξουν το φοιτητικό κίνημα των καταλήψεων σε ΑΕΙ-ΤΕΙ το 1979-80, στρίμωξαν μέχρι ασφυξίας κάθε σύλλογο, σωματείο και πολιτιστική λέσχη στα στενά κομματικά πλαίσια. Εξαιρέσεις φωτεινές πάντα υπήρχαν και υπάρχουν αλλά δεν έδωσαν τον τόνο την εποχή εκείνη. Έτσι, το ΠΑΣΟΚ με τη δημαγωγία και το "λαϊκισμό" του κατάφερε να συγκροτήσει ένα πολιτικό κόμμα που σε χρόνο dt ενσωμάτωσε τα συνθήματα και τα αιτήματα της παραδοσιακής αριστεράς, τα άδειασε από κάθε ριζοσπαστικό περιεχόμενο και βρέθηκε στην κυβερνητική εξουσία το 1981. Από τότε η αριστερά μόνο το 1989-90 βρέθηκε για άλλη μια φορά με τη μπάλα στα πόδια και δεν μπόρεσε να σουτάρει, σαν εκείνο το συμπαθή ΑΕΚτζή ποδοσφαιριστή των seventies που ντρίπλαρε τους πάντες και μπροστά στο άδειο τέρμα τα έχανε και ξαναγύρισε πίσω για να ξαναντριπλάρει τους πάντες και ούτω καθεξής.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι δεν αξίζει να ασχοληθεί με μια αριστερά ανάξια να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες και να παίζει πάντα το ρόλο του χαμένου. Και ίσως αυτός ο κάποιος να είχε δίκιο. Επρόκειτο για μια αριστερά των κυβερνητικών διαδρόμων, των γραφειοκρατικών μηχανισμών και των αντιδημοκρατικών πρακτικών. Σύμφωνοι, έτσι είχαν τα πράγματα. Κι όπως γράφτηκε κάποτε στον "Κόσμο του Επενδυτή" επί "30 χρόνια ποτέ δεν πιάσαμε ούτε το λήγοντα". Η Μαρία Δ., ο Μίμης Α, ο Νίκος Μ. και τόσοι/ες άλλοι/ες πριν απ' αυτούς/ές αφού έπαιξαν στο λήγοντα τα ρέστα τους πήγαν να παίξουν σε μεγαλύτερα σαλόνια μπας και τους γυρίσει το χαρτί και ξεφύγουν από τη "μιζέρια" και τη "γκρίνια".

Αυτή η αριστερά, βοηθούντος και του καταρρεύσαντος σταλινικού μοντέλου της ΕΣΣΔ και των δορυφόρων της, δεν υπάρχει πια -κι αν υπάρχει είναι καρικατούρα του παλιού της εαυτού είτε υπό τη μορφή του πιο στυγνού κυβερνητισμού (οι παραπάνω) είτε υπό τη μορφή της περίσσιας παρουσίας.

Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μια νέα αριστερά που θα μπορεί να κινητοποιεί και να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά το "blackmail potential", τη δυνατότητα "πολιτικού εκβιασμού" των καταστάσεων. Αυτό το "blackmail potential" υπάρχει. Είναι τα κοινωνικά κινήματα που γεννιούνται, δρουν και δυναμώνουν πολλές φορές πέρα κι έξω από τα ασφυκτικά όρια των κομματικών γραφειοκρατιών και των κομμάτων-στούντιο. Η κοινωνία γίνεται ολοένα και πιο κινηματική κι ας κλαίνε όσοι/ες φαντασιώνονται με τα παρελθόντα μεγαλεία (πραγματικά ή παραμυθένια) της νιότης τους.

Η συνάντηση ενός μεγάλου μέρους των πρωταγωνιστικών δυνάμεων αυτών των κινημάτων τόσο στο Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ όσο και σε εκλογικό επίπεδο στο Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς προμηνύει μια αλλαγή πολιτικής κουλτούρας και συμπεριφοράς του πολιτικού αυτού χώρου. Το blackmail potential του χώρου πρέπει να ενισχυθεί. Η επόμενη περίοδος προβλέπεται αρκετά τρικυμιώδης, ιδιαίτερα εάν οι κεντρομόλες δυνάμεις του δικομματισμού χάσουν τις ισορροπίες τους εν μέσω της πιο σοβαρής κοινωνικο-οικονομικής κρίσης. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 τελείωσαν και άφησαν πίσω τους κοινωνικά συντρίμμια, που έγιναν ακόμη περισσότερα κομμάτια με την κυβέρνηση των «ασέμνων και μη ταπεινών» της ΝΔ. Η πολιτική της λιτότητας, της ανεργίας και των ιδιωτικοποιήσεων που είχε ξεκινήσει το ΠΑΣΟΚ. Η καταστροφή του περιβάλλοντος συνεχίστηκε αμείωτη. Η εμπορευματικοποίηση της παιδείας και της υγείας-πρόνοιας φέρνει ολοένα και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις στους χώρους αυτούς, σπρώχνοντας ολοένα και περισσότερους πολίτες στην απόγνωση. Ακόμη και τα ταξίδια στα νησιά μας έγιναν ακριβά στο όνομα της τουριστικής αξιοποίησης του ήλιου, της θάλασσας και του φυσικού μας περιβάλλοντος.

Η τρικυμία δεν θα είναι μόνο κοινωνικο-οικονομική αλλά και πολιτική-θεσμική. Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας θα θέσει σε δοκιμασία τις στρατηγικές των κομμάτων κι εδώ είναι που μπορεί να παρέμβει μια κινηματική αριστερά αναδεικνύοντας το αίτημα της δημοκρατικής αλλαγής του πολιτικού και κομματικού συστήματος.

Όμως, για να γίνουν όλα αυτά, χρειάζεται να ενισχυθεί και αυτή την Κυριακή, ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ο διπλασιασμός -και βάλε- του αριθμού των ευρωβουλευτών/τριών δεν κρίνεται αναγκαία μόνο για τον καλλωπισμό του Ευρωκοινοβούλιου απέναντι στη διαφαινόμενη άνοδο της ακροδεξιάς ασχήμιας στην Ευρώπη αλλά για την εκπροσώπηση των πολιτών και των κοινωνικών κινημάτων τους, για την αξιοποίηση κάθε δυνατότητας μελλοντικής μεταβολής του ευρωπαϊκού πολιτικού σκηνικού και του ελληνικού κομματικού συστήματος προς αριστερόστροφη κατεύθυνση. Στόχος μας πρέπει να είναι να περάσουμε από το σύστημα των δυόμισυ κομμάτων, που κυριάρχησε στη μεταπολιτευτική μας ιστορία, σε ένα πολυκομματικό σύστημα που θα εγγυάται την ύπαρξη και των ανταγωνισμό των διαφορετικών πολιτικών σχηματισμών στη βάση σαφών πολιτικών προγραμμάτων.

Αυτή την πορεία σήμερα μόνο ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς μπορεί να την ξεκινήσει, γιατί στο πλαίσιό του συγκλίνουν αυτή τη στιγμή δυνάμεις που έχουν δείξει ότι γνωρίζουν το κινηματικό πεδίο και τις ανάγκες του, γιατί, εκτός των άλλων, είναι ο μοναδικός πολιτικός σχηματισμός που έχει ανοίξει τις πόρτες των θεματικών οργανώσεών του (π.χ. Ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς) στους ανθρώπους που θέλουν να συζητήσουν, να ερευνήσουν και να παράξουν από κοινού θεωρία και πολιτική για την ανασύνθεση-ανασυγκρότηση της Αριστεράς, της οικολογίας και των κοινωνικών κινημάτων.

Ξημερώνει Κυριακή, λοιπόν, των εκλογών η μέρα. Ψηφίζουμε ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ. Κι από Τρίτη πάλι στα κοινωνικά κινήματα.


Θανάσης Τσακίρης

Βιβλιογραφικές παραπομπές:
(1) Sartori, Giovanni. 1966. "European Political Systems: The Case of Polarized Pluralism." Joseph LaPalombara and Myron Weiner, (eds.) Political Parties and Political Development, 137-176. Princeton: Princeton University Press.
(2) Tarrow, Sydney. 1998. Power in Movement: Collective Action, Social Movements and Politics Cambridge: Cambridge University Press.
(3) Siaroff, Alan. 2003. "Two-and-a-Half-Party Systems and the Comparative Role of the 'Half'," Party Politics, 9 (May), 267-290