Ο συνδικαλισμός των εργαζομένων στις τράπεζες στην Ελλάδα, 1974-1993

Ο συνδικαλισμός των εργαζομένων στις τράπεζες στην Ελλάδα, 1974-1993. Η Διδακτορική Διατριβή μου


Οι άνθρωποι μπορούν δρώντας συλλογικά (με τη μορφή κοινωνικού
κινήματος) να επηρεάσουν την κατεύθυνση της κοινωνικής αλλαγής.
Επιπροσθέτως, το αν μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων δράσει
συλλογικά ή όχι δεν θα επηρεάσει το γεγονός της αλλαγής, αλλά θα
καθορίσει μονάχα το αν αυτή η συγκεκριμένη ομάδα θα συμμετέχει και
θα βοηθά στη διαμόρφωση της κατεύθυνσης της αλλαγής. Αυτό,
βεβαίως, δε σημαίνει ότι η κατεύθυνση της αλλαγής θα είναι αυτή την
οποία η συλλογικότητα προγραμμάτιζε να επιτύχει˙ παρ’ όλα αυτά, η
κατεύθυνση της αλλαγής μπορεί να επηρεαστεί από τη συλλογική δράση.
Robert H. Lauer (1976) Social Movements and Social Change.
Carbondale, IL.: Southern Illinois University Press, σελ. xi.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο στόχος της παρούσης εργασίας είναι να αποδειχθεί ότι το συνδικαλιστικό
κίνημα των εργαζομένων στις τράπεζες στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της
μεταπολιτευτικής περιόδου (1974-1993) υπέστη μια βαθιά και έντονη
μετάλλαξη: από αυτόνομο ριζοσπαστικό κοινωνικό κίνημα μεταβλήθηκε (ή
μάλλον τείνει να μεταβληθεί) σε μια «νέου τύπου» συνδικαλιστική οργάνωση1
που λειτουργεί νομιμοποιητικά για τις καπιταλιστικές σχέσεις εξουσίας στον
ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, ιδιαίτερα κατά τη μεταβατική περίοδο
ένταξης στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ). Με
άλλα λόγια, μέσω της αποδοχής του οργανωτικού σχήματος της Ομοσπονδίας
και των επιμέρους συνδικαλιστικών ενώσεων από το κράτος και τους
εργοδότες και τη θεσμοποίησή τους, μέσω της ένταξης των οργανώσεων
αυτών στο πλαίσιο της συνδιοίκησης των επιχειρήσεων (και άλλων μορφών
μειοψηφικής συμμετοχής εκπροσώπων των εργαζομένων) και, τέλος, μέσω της
προσαρμογής τους στις κομματικές στρατηγικές και επιδιώξεις, ο
συνδικαλισμός των εργαζομένων στις τράπεζες χάνει μεγάλο μέρος της
αυτονομίας του. Ταυτόχρονα, και εδώ βρίσκεται το ιδιαίτερο ενδιαφέρον,
προσπαθώ να αποδείξω ότι η σημειούμενη μετάλλαξη δεν ήταν υποχρεωτικό
αλλά οι αντιφάσεις που την κατηύθυναν ήταν δυνατόν να έχουν διαφορετική
έκβαση. Αυτή η υπόθεση εργασίας καθορίζει βέβαια ως ένα μεγάλο βαθμό και
τις μεθοδολογικές επιλογές μας για την διερεύνηση του θέματος. Αναγκαστικά
οι θεματικές που εμπλέκονται στην διερεύνηση του θέματος (εργασιακές
σχέσεις, οργανωτικές και πολιτικές στρατηγικές του συνδικαλιστικού
κινήματος, τις σχέσεις του τελευταίου με το κομματικό σύστημα, η συγκυρία
και η δυναμική της ελληνικής οικονομίας στην υπό εξέταση περίοδο)
επιβάλλουν μια διεπιστημονική προσέγγιση που ξεπερνά κατά πολύ τους
στενούς ορίζοντες μιας ορισμένης αντίληψης για την πολιτική επιστήμη και
μας επιβάλλουν να προσεγγίσουμε όψεις της πολιτικής οικονομίας, της
κοινωνιολογίας των κοινωνικών κινημάτων, της κοινωνικής και εργατικής
ιστορίας.

Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr