Tsakthan Weekly, 4-11/1/2010 Η ΝΗΣΟΣ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ

Tsakthan Weekly, 4-11/1/2010

Η ΝΗΣΟΣ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ

Ο Claude Lefort έγραψε κάποτε ότι:«η κοινωνία δεν μπορεί από μόνη της να γίνει αντιληπτή ως ένα ‘σύστημα σχέσεων’, ανεξάρτητα από το πόσο πολύπλοκο φανταζόμαστε ότι είναι αυτό το σύστημα». Αντιλαμβανόμαστε το γενικό σχήμα της κοινωνίας και τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο θεμελιώνεται. Σε αυτή τη βάση στηρίζουμε την θεώρηση της κοινωνίας και τον τρόπο με τον οποίο καθιερώνονται και σχετίζονται οι διάφορες όψεις της και σχέσεις ανάμεσα σε αυτήν και τις τάξεις, τις ομάδες και τα άτομα, ανάμεσα στις πρακτικές, στις πεποιθήσεις και τις αναπαραστάσεις. Σε ένα μεγάλο βαθμό, η κινηματογραφική θεωρία ανταποκρίνεται σε αυτή τη στρουκτουραλιστική παραδοχή. Όταν μπαίνουμε στη σκοτεινή αίθουσα αντιλαμβανόμαστε την ταινία ως ένα σύστημα σχέσεων ανάμεσα στις ελάχιστες σημαντικές μονάδες που συνδυάζονται σε διάφορα επίπεδα συνάρθρωσης.
Στην ταινία «Νήσος» του Χρήστου Δήμα, βλέπουμε μια κοινωνική δομή που καταρρέει μπροστά στα μάτια μας. Ή μήπως δεν είναι έτσι; Γελάσαμε αλλά και οργιστήκαμε. Σιχτιρίσαμε τα «λαμόγια» της πολιτικής και της κατασταλτικής εξουσίας αλλά συμπαρασταθήκαμε στον γκέι ιερέα και στον Μουτζαχεντίν «τρομοκράτη» δάσκαλο. Θαυμάσαμε την ωραία Σίφνο αλλά προτιμούμε την Αθήνα της ανωνυμίας και της ελευθερίας. Πάνω από όλα, όμως, μας διέφυγε κάτι. Ο Θεμιστοκλής Δίκαιος πριν αυτοκτονήσει και σπείρει τη «διχόνοια» στο νησί ώστε να γίνει «της κακομοίρας» ήταν ο οικονομικός μεγαλοπαράγοντας του νησιού. Αποτολμώ να πω ότι αυτός ο «δίκαιος» τύπος αποτελεί την οικονομική εξουσία της συγκεκριμένης μικρής κοινωνίας και στο έσχατο στάδιο της «παρακμής» της συμπαρασύρει μαζί της όλες τις άλλες εξουσίες που είναι υποτελείς σε αυτήν. Στη σύγχρονη κοινωνία το οικονομικό επίπεδο έχει αποκτήσει μεγάλο βαθμό αυτονομίας σε βάρος του πολιτικού, το οποίο νοιώθει να περιορίζεται σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν. Το ίδιο αλλά με άλλους ρυθμούς συμβαίνει και στους ιδεολογικούς μηχανισμούς, όπως φαίνεται και στην ταινία. Αλλά, τι σας λέω τώρα…Δείτε την ταινία. Καλή διασκέδαση και καλή χρονιά.

Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr
http://tsakthan.blogspot.com
http://tsakthan.wordpress.com
http://antiracistes.wordpress.com
http://homoecologicus.wordpress.com
http://leftypedia.wordpress.com
http://greekunions.wordpress.com
http://femininmasculin.wordpress.com
http://ilioupoli.wordpress.com
ΥΓ: Η μπλε σελήνη του έρωτα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς επέδρασε όπως ο αλήστου μνήμης Υ2Κ. Δημιούργησε τεχνικά προβλήματα κι έτσι δεν κυκλοφόρησε το αφιέρωμα του Εντός Εποχής για την Κρίση των Κομμάτων χτες. Πού θα πάει, όμως; Την Κυριακή, 10/1/2010, αν ο αριθμητικός αυτός συνδυασμός πετύχει, το αφιέρωμα θα είναι στη θέση του ως ένθετο στην Εποχή. Ως τότε…
Νηστεία, έρωτας και προσευχή
http://www.youtube.com/watch?v=3T-9BfzD4D4
Στίχοι: Ισαάκ Σούσης
Μουσική: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας
Πρώτη εκτέλεση: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας

Γλυκό μου βράδυ μαχαίρι χάδι
την πίκρα άνοιξε που με χωρά
Μου λες μπουμπούνα άντε ξεκούνα
πάντα παράνομη είν' η χαρά

Πέφτει η ασφάλεια κι ας είμαι χάλια
δε θα αντέξω ν' αντισταθώ
ό,τι μπορέσω για να σ' αρέσω
πάλι στα πόδια μου για να σταθώ

Από που έρχεσαι και που το πας
μέσα σου κλείνεσαι δε με κοιτάς
Από που έρχεσαι και που το πας
μια σκέτη τρέλα σαν με φιλάς
σαν με φιλάς

Δώδεκα η ώρα γεμάτη φόρα
νύχτα μου εργάσιμη τράβα κουπί
Η ώρα μία κρύα αστεία
κουτοί που είμαστε κι αληθινοί

Η ώρα δύο κάνε ταμείο
για να μας φτάσουνε κάνε ευχή
Κι όταν γυρίσουμε άδειο ψυγείο
νηστεία έρωτας και προσευχή


ΣΗΜΕΡΟΝ ΤΡΙΑ ΕΡΓΑ
1) ΤΗΕ BLIND SIDE
2) ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ
ΚΟΡΥΦΗ ΤΩΝ ΙΜΑΛΑΪΩΝ CHO OYU 8.201 μ.
από την Τασία Ηλιοπούλου,
την πρώτη Ελληνίδα που έσπασε
το φράγμα των 8.000 μέτρων.
Προβολή οπτικοακουστικού υλικού.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ 10 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2010, ΩΡΑ 8.00 Μ.Μ.
ΑΙΘΟΥΣΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ (http://www.facebook.com/l/bcb89;Ο.Π.Ε.)
ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ 86-88, ΑΝΩ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ
3) ΟΔΟΣ ΟΝΕΙΡΩΝ


ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Πήγα στον πόλεμο 20 χρόνων κι έγινα εκτελεστής
http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.interviews&id=116843
Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
Ο «Λίβανος» του Ισραηλινού Σάμουελ Μαόζ δεν είναι μόνο μια καταπληκτική αντιπολεμική ταινία. Εφυγε, άλλωστε, από το Φεστιβάλ της Βενετίας με το Χρυσό Λιοντάρι. Το μεγαλύτερό της κατόρθωμα είναι ότι, παρακολουθώντας τη, φοβάσαι, τρέμεις και ασφυκτιάς. Γιατί ο σκηνοθέτης είχε την ιδέα να τη γυρίσει μέσα σε ένα τανκς. Ο θεατής βλέπει από τη διόπτρα με το μάτι του πυροβολητή, αγχώνεται, φρικάρει, πυροβολείται.
Ο θεατής βλέπει την ταινία μέσα από τη διόπτρα ενός τεθωρακισμένου. Σαν να πατάει ο ίδιος τη σκανδάλη...Η ματιά του πυροβολητή είναι στην πραγματικότητα αυτή του ίδιου του Σάμουελ Μαόζ. Στηριγμένη στα προσωπικά του βιώματα από τον πόλεμο του Λιβάνου το 1982 -όπου ήταν πυροβολητής- η ταινία παρακολουθεί τέσσερα νεαρά αγόρια που στέλνονται μέσα σε ένα τεθωρακισμένο για να κάνουν έρευνες σε εχθρική πόλη. Το μυαλό τους παραλογίζεται, η αντοχή τους δοκιμάζεται και η παράνοια του πολέμου κορυφώνεται σε μια αιματηρή εμπειρία. Συναντήσαμε τον σκηνοθέτη στο 50ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου προβλήθηκε ο «Λίβανος».
Τι σας ώθησε να γυρίσετε στο παρελθόν; Ηταν μια προσπάθεια να συμφιλιωθείτε με τις τύψεις σας;
«Ηταν μια ανάγκη να μου φύγει το βάρος. Οχι για να συγχωρήσω τον εαυτό μου, αλλά να βρω κατανόηση. Νιώθω ένοχος και υπεύθυνος, παρ' όλο που γνωρίζω ότι ήταν αναπόφευκτο. Πας στον πόλεμο 20 χρόνων και γίνεσαι εκτελεστής. Δεν έχεις το προνόμιο να σκέφτεσαι στο πεδίο της μάχης. Αν αργήσεις να αντιδράσεις ένα δευτερόλεπτο, κάποιος θα σκοτωθεί. Αν αργήσεις δύο δευτερόλεπτα, θα σκοτωθείς εσύ. Το θύμα σου μπορεί να είναι ένα παιδί. Εκανα τον "Λίβανο" για να δείξω πόσο σύνθετες είναι οι καταστάσεις πολέμου. Ολα αυτά τα χρόνια με παρηγορούσαν ότι δεν έφταιγα εγώ, ότι ο πόλεμος ήταν απόφαση της κυβέρνησης και μία κατάσταση από την οποία δεν υπήρχε διέξοδος. Αλλά εγώ είμαι ένας από αυτούς που πάτησαν σκανδάλη. Κι αυτό είναι κάτι που μένει χαραγμένο στην ψυχή μέχρι να πεθάνεις».
Σας βοήθησε τελικά η ταινία;
«Ηταν η καλύτερη θεραπεία. Νιώθω τυχερός σε σχέση με άλλους, που δεν είναι σκηνοθέτες, συγγραφείς, δημιουργοί και δεν έχουν αυτό τον τρόπο να απελευθερωθούν από τα βιώματά τους. Στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι που επιδέχεται θεραπεία, γιατί δεν είσαι άρρωστος. Η θεραπεία είναι να μπορέσεις να συνεχίσεις τη ζωή σου. Κάποιος μου είπε κάποτε: "Φαντάζομαι ότι το τραύμα του πολέμου σημαίνει ότι βλέπεις εφιάλτες". Του απάντησα: "Μακάρι να ήταν τόσο απλό"».
Το βραβείο στη Βενετία τι αντίκτυπο είχε μέσα σας;
«Μετά τον πόλεμο του Λιβάνου είχα χάσει την ικανότητα να κλαίω. Οταν στη Βενετία είδα ανθρώπους, μικρούς και μεγάλους, να χειροκροτούν την ταινία για 20 λεπτά και να κλαίνε, δάκρυσαν πάλι τα μάτια μου».
Πώς αντιδρούν οι Ισραηλινοί; Υποθέτω πως δεν τους ευχαριστεί το γεγονός ότι δείχνετε στρατιώτες καταρρακωμένους να ξεσπούν σε λυγμούς σαν μικρά παιδιά.
«Πολλοί έχουν πρόβλημα με αυτές τις σκηνές. Θεωρούν ότι βλάπτεται η εικόνα του Ισραήλ. Αλλοι πάλι, χωρίς καν να τη δουν, θεωρούν εκ των προτέρων ότι είναι μια ταινία αριστερή, αφού κέρδισε βραβείο σε μεγάλο ευρωπαΐκό φεστιβάλ. Υπάρχουν όμως, και ορισμένοι, κυρίως άνθρωποι της δικής μου γενιάς, που έχουν αρχίσει να μιλάνε για τον πόλεμο. Εως τώρα τον κρύβαμε κάτω απ' το χαλί».
Γιατί την ονομάσατε «Λίβανο»; Την περιορίζετε.
«Το όνομα ήταν τελικά λάθος. Αλλά για μένα η λέξη Λίβανος δεν είναι συνδεδεμένη μόνο με τον πόλεμο ή τη χώρα, αλλά με μια γενιά. Ισως έπρεπε να λέγεται "Η γενιά του Λιβάνου"».
Ο «Λίβανος» είναι από τις λίγες αντιπολεμικές ταινίες όπου δεν υπάρχουν ήρωες, αλλά μόνο αντι-ήρωες...
«Γνωρίζουμε για τον πόλεμο μόνο ό,τι βλέπουμε στις αμερικάνικες ταινίες. Οι περισσότερες γίνονται για να προσφέρουν διασκέδαση. Αυτό επιτυγχάνεται με γενναίους ήρωες, θαρραλέες πράξεις και έναν πρωταγωνιστή που θυσιάζεται για τους άλλους, γονατίζει και πεθαίνει με το πρόσωπο γεμάτο μέικ άπ και το αίμα να δείχνει πάνω του σέξι... Αυτά είναι ανοησίες. Ο πόλεμος δεν έχει τίποτα ηρωικό. Πιστέψτε με, κανένας δεν θυσιάζεται για τον φίλο του. Ο πόλεμος στηρίζεται σε μία μόνο αρχή: Να κρατηθείς ζωντανός. Ο στρατιώτης είναι ένας κανονικός άνθρωπος. Δεν είναι σχιζοφρενής, ούτε θέλει να σκοτώσει. Το κόλπο είναι να τον ρίξεις στη μάχη. Γιατί όταν βρεθείς εκεί, όλο σου το κορμί μυρίζει τον κίνδυνο και γίνεσαι ζώο. Τότε, θα αναγκαστείς να σκοτώσεις».
Γιατί δημιουργήσατε αυτή την κλειστοφοβική συνθήκη για τον θεατή, που παρακολουθεί την ταινία μέσα από τη διόπτρα;
«Το θέμα της ταινίας είναι ο τραυματισμός της ψυχής. Αυτό χρειάζεται συναισθηματική κατανόηση από τον θεατή. Δεν μπορούσα να πω την ιστορία απευθυνόμενος στο μυαλό, αλλά στο στομάχι και την καρδιά. Για να το πετύχω έπρεπε να δημιουργήσω στον θεατή μια εμπειρία. Ετσι σκέφτηκα να τον τοποθετήσω μέσα στο τανκς και να βλέπει μόνο ό,τι βλέπει ο πυροβολητής. Δεν θέλω ο θεατής να σκέφτεται, αλλά να νιώθει. Ας σκεφτεί όταν πάει σπίτι του».
Πώς εκπαιδεύσατε τους ηθοποιούς σας;
«Πριν ξεκινήσουμε γυρίσματα έμεναν κλεισμένοι για τρεις ώρες σε ένα σκοτεινό κοντέινερ, που έκαιγε από τη ζέστη. Τους άφησα να ζήσουν την κλειστοφοβική εμπειρία και την υπνωτική κατάσταση, που δημιουργείται μέσα στο τανκς. Οταν οι ηθοποιοί βγήκαν, δεν χρειάστηκε να μιλήσουμε. Αυτή η εμπειρία λειτούργησε ως αφετηρία. Επρεπε να πιαστούν από κάπου. Επίσης, τους πήγα σε νοσοκομείο για να δουν το αίμα πάνω στα σώματα».
Ανοίγετε και κλείνετε την ταινία με ένα χωράφι ηλιοτρόπια. Γιατί;
«Ηθελα, προτού "μπει" ο θεατής στο τανκς, να έχει μιαν άλλη εικόνα σύγκρισης. Με τα ηλιοτρόπια του δίνω ένα τελευταίο λεπτό να δει τον ουρανό, τη φύση, τα λουλούδια. Τον προετοιμάζω για το τι θα ακολουθήσει. Εκλεισα επίσης με την ίδια εικόνα για να αναρωτηθεί ύστερα από 24 ώρες πολέμου: "Τι στο διάολο έγινε;". Στην τελευταία σκηνή όμως είναι μαραμένα. Σαν άνθρωποι που θρηνούν... Τα ηλιοτρόπια είναι κομμάτι της δικής μου ψυχής».
* Βγαίνει στις αίθουσες στις 21 Ιανουαρίου. *
ΕΘΝΟΣ
Οι άλλοι πρωταγωνιστές του 2009
Οκτώ άνθρωποι σημάδεψαν τη χρονιά που φεύγει με την εφευρετικότητα, την τόλμη, τις γνώσεις, τη δουλειά και το κουράγιο τους. Ανάμεσά τους, ο αστροφυσικός Θ. Οικονόμου και η ορειβάτισσα Τ. Ηλιοπούλου «E» 31/12/2009
Αφανείς πρωταγωνιστές της χρονιάς που φεύγει... Ανθρωποι της διπλανής πόρτας, που σημάδεψαν το 2009 με τον δικό τους τρόπο.
Το «Εθνος» παρουσιάζει οκτώ πρόσωπα που αξίζει να θυμόμαστε για την εφευρετικότητα, την τόλμη, τις γνώσεις, τη δουλειά και το κουράγιο τους...
Δημοσθένης Μπούρος

Tο στοίχημα της ζωής
Ο καθηγητής πνευμονολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης έχει τιμηθεί με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής για την προσφορά του στην ιατρική. Στις 8 Οκτωβρίου 2009 ο καθηγητής και οι συνεργάτες του έκαναν την πρώτη σε παγκόσμιο επίπεδο ενδοβρογχική έγχυση βλαστοκυττάρων σε 65χρονο ασθενή με αναπνευστικό νόσημα. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης που έγινε στο νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης οι γιατροί πήραν βλαστικά κύτταρα από το λίπος της κοιλιάς του ασθενούς. Τα κύτταρα αυτά εγχύθηκαν στους βρόγχους του και την επόμενη ημέρα ο ασθενής επέστρεψε σπίτι του. Τα αποτελέσματα του εγχειρήματος θα αξιολογηθούν σε μερικούς μήνες μετά την ολοκλήρωση της παρακολούθησης της μετεγχειρητικής πορείας του 65χρονου αλλά οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι ότι η μέθοδος αυτή θα αποτελέσει έναν αξιόπιστο τρόπο αντιμετώπισης ασθενειών όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η κυστική ίνωση.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ
Ευαγγέλιο στη Νοηματική
Ο Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Καραμούζης ήταν ο πρώτος κληρικός που διάβασε φέτος το Ευαγγέλιο στη Νοηματική κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του «Εσπερινού της Αγάπης». Ο πατέρας Ιωάννης, ιεροκήρυκας στη μητρόπολη Χαλκίδας και συνεργάτης της Ιεράς Συνόδου στην Επιτροπή Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων, έχει πείρα ετών στην ποιμαντική των κωφών. Την τελευταία πενταετία διδάσκει στα σεμινάρια εκμάθησης της νοηματικής γλώσσας, τα οποία διοργανώνει η μητρόπολη της Χαλκίδας. Στόχος των σεμιναρίων είναι η ευαισθητοποίηση όλων μας, ώστε να κατανοήσουμε τη γλώσσα των κωφαλάλων και να μην τους καταδικάζουμε σε απομόνωση.
Θανάσης Οικονόμου
Ταξίδι στο Διάστημα
Ο αστροφυσικός, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγου και συνεργάτης της NASA βρίσκεται εδώ και τέσσερις δεκαετίες πίσω από τις περισσότερες προσπάθειες για την κατάκτηση του Διαστήματος. Οι αποστολές που εξερευνούν τα μυστικά του Αρη και του Κρόνου είναι εξοπλισμένες με συσκευές που έχει κατασκευάσει ο Ελληνας επιστήμονας και οι συνεργάτες του. Επιπλέον, στη χρονιά που φεύγει ο Θανάσης Οικονόμου ήταν ο άνθρωπος που ενέπνευσε την ιδέα για τη δημιουργία του νέου αστεροσκοπείου στον Ορλιακα Γρεβενών, κοντά στο χωριό που γεννήθηκε. Το αστεροσκοπείο θα είναι το μεγαλύτερο των Βαλκανίων και προβλέπεται να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Ο Θανάσης Οικονόμου τιμήθηκε πριν από λίγες μέρες με το βραβείο «Νίκη» του Athens Institute of Technology.
Κατερίνα Σιδηροπούλου - Νικόλαος Μπεζιργιάννης
Φοιτητές - «ξυράφια»
Οι δύο φοιτητές του Πανεπιστημίου Μακεδονίας παρουσίασαν φέτος μια διαδικτυακή εφαρμογή, με τη χρήση της οποίας η συλλογή ανακυκλώσιμου χαρτιού από τα φορτηγά αποκομιδής μπορεί να γίνει με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο. Η εφαρμογή προτείνει συγκεκριμένα δρομολόγια με τα οποία ελαττώνεται η κατανάλωση καυσίμων, ενώ και η αποκομιδή γίνεται σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Θετική συνέπεια των παραπάνω είναι η μείωση του κόστους μεταφοράς και η μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Η εφαρμογή βραβεύτηκε στον διαγωνισμό «xirafia.gr», ο οποίος υλοποιήθηκε από το Εθνικό Δίκτυο Ερευνας και Τεχνολογίας, με πρωτοβουλία της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού του υπουργείου Οικονομίας και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.
ΤΑΣΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Η πρώτη Ελληνίδα στην κορυφή των Ιμαλαϊων
Είναι η πρώτη Ελληνίδα που βρέθηκε στις κορυφές του κόσμου. Η κ. Τασία Ηλιοπούλου πρόσθεσε στις 24 Σεπτεμβρίου του 2009 μια χρυσή σελίδα στην ιστορία της ελληνικής ορειβασίας, όταν σκαρφάλωσε σε ύψος 8.201 μέτρων, στην κορυφή Τσο-Ογιού των Ιμαλαϊων.
Είχε προηγηθεί μια επίπονη προσπάθεια που διήρκεσε συνολικά 45 ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων η κ. Ηλιοπούλου ήρθε αντιμέτωπη με σκληρές δοκιμασίες και αντίξοες συνθήκες. Ψυχροί βόρειοι άνεμοι, πολικές θερμοκρασίες και ο παγετώνας που κάλυπτε το βουνό με τις εκατοντάδες ρωγμές -παγίδες- ήταν μερικές μόνο από αυτές...
Παναγιώτης Φωτάκης
Αναζητώντας... 900 νύφες
Κρατά άσβεστη τη φλόγα του απόδημου ελληνισμού αναζητώντας στοιχεία για την ιστορία της μετανάστευσης στην Αυστραλία. Ο Παναγιώτης Φωτάκης, ομογενής δάσκαλος από την Αδελαϊδα, ταξίδεψε το 1957 με το πλοίο Begona μεταναστεύοντας με τη μητέρα του.
Μαζί του ταξίδευαν και 900 νύφες, Ελληνίδες που πήγαιναν στην Αυστραλία για να παντρευτούν από φωτογραφία. Ο κ. Φωτάκης, πενήντα δύο χρόνια μετά, τις αναζητεί... Μέχρι στιγμής έχει εντοπίσει δεκάδες γυναίκες. Το υλικό που συγκεντρώνει θα εκδοθεί σε βιβλίο, ενώ εντός του νέου έτους προγραμματίζει τη διοργάνωση έκθεσης φωτογραφιών για το κοινό.
Παύλος Μπαλογιάννης
Τρεις αιώνες αναγνωστικά
Ο Παύλος Μπαλογιάννης είναι ένας συμβολαιογράφος από την Καλαμπάκα, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη συλλογή όλων των σχολικών βιβλίων που εκδόθηκαν για την εκπαίδευση των Ελληνόπουλων από τον 17ο αιώνα και μετά.
Το πιο παλιό από τα περίπου 5.000 σχολικά εγχειρίδια που έχει συλλέξει χρονολογείται από το 1600 και είναι ένα χειρόγραφο του καλλιγράφου Βασίλειου Χαρίτωνα. Για τον εμπλουτισμό της συλλογής του, ο κ. Μπαλογιάννης ψάχνει στις σκονισμένες στοίβες των παλαιοπωλείων αλλά και στο διαδίκτυο για να εντοπίσει τα βιβλία που του λείπουν. Μέσα στο 2009, ο κ. Μπαλογιάννης ξεκίνησε τις προσπάθειες για την αξιοποίηση αυτής της σημαντικής συλλογής αναζητώντας χώρους στους οποίους θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα μουσείο σχολικού βιβλίου.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΟΓΙΑΤΖΑΚΗΣ - ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΒΒΑ

Ο Ενδιάμεσος Θεατής

ΑΥΓΗ: 01/01/2010
Της ΤΙΤΙΚΑΣ - ΜΑΡΙΑΣ ΣΑΡΑΤΣΗ
«….και η κάλυψη του Ιλισού πραγματοποιήθηκε στην αρχή της δεκαετίας του 1950, δίχως να ληφθεί υπόψη η ιστορική και ιδεολογική πλευρά του χειμάρρου…»
Παναγιώτης Τουρνικιώτης, αρχιτέκτων, επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ
«Ιδεολογία και Πραγματικότητα στη νέα και την αρχαία πόλη των Αθηνών
Ο Ιλισός»
(Νέες πόλεις πάνω σε Παλιές, Επιστημονικό Συνέδριο, Ρόδος 27-30.9.1993)

Οι σύντροφοι μ’ είχαν τρελλάνει
Με θεοδόλιχους εξάντες πετροκαλαμήθρες
Και τηλεσκόπια που μεγαλώναν πράγματα-
Καλύτερα να μέναν μακριά.1

...Ήταν ένας περίπατος που είχε κάνει πολλές φορές και σε διαφορετικές στιγμές και εποχές. Το φως εδώ αλλάζει κάθε στιγμή. Είναι οι μυρωδιές του λιμανιού. Είναι και οι ανταύγειες της θάλασσας… Είναι και οι άλλοι παράλληλοι που θα μπούμε, αναπόφευκτα. Έτσι και φέτος την παραμονή των Χριστουγέννων έκανε τον ίδιο περίπατο, ακριβώς στις 14.00, αυτή τη φορά όχι για να πάει στο μουσείο.
Στο Ναυτικό Μουσείο στον Πειραιά βρίσκεται σε εξέλιξη ώς τις 17 Ιανουαρίου 2010 μια έκθεση αφιερωμένη στον Κωνσταντίνο Βολανάκη (με την επιμέλεια της Μαριλένας Ζ. Κασιμάτη)2.
Όπως πρόσφατα επεσήμανε η επιμελήτρια σε σχετική εκπομπή, αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά, στη «μελαγχολική» περίοδο του Βολανάκη μετά την επιστροφή του από τη Γερμανία διακρίνει ανάμεσα στα καράβια και τους ψαράδες του Πειραιά, και όχι μόνο, έναν διακριτικό «θεατή» που περπατά και «παρατηρεί». «Παρατηρεί» τόσο διακριτικά, που δεν πρόκειται βέβαια για μια «ανώδυνη» παρατήρηση.
Στους δρόμους, στις γωνιές, στο μετρό, στον ηλεκτρικό, στον δρόμο παιδάκια έψαλλαν τα κάλαντα. Παιδάκια όλων των ηλικιών και εθνικοτήτων. «Είμαι ο ενδιάμεσος θεατής», σκέφθηκε. Παρατηρώ διακριτικά αλλά όχι ανώδυνα. Και παρατηρώ τους συμπατριώτες μου.Άλλοι χαμογελούν. Άλλοι δίνουν χρήματα. Άλλοι γυρνούν την πλάτη. Κοιτάζουν από την άλλη πλευρά. Δεν είναι και εύκολο να δίνεις σε όλους με αυτή την κρίση. Είναι όμως μόνον αυτό; Το άσπρο χαρτί, σκληρός καθρέφτης/ επιστρέφει μόνο εκείνο που ήσουν.3
«Κάτι έχει χαθεί, ελπίζω όχι οριστικά», σκέπτομαι. Αν δεν ισχυροποιηθούν οι δικοί μας θεσμοί πρώτα, αν δεν αλλάξουμε εμείς, ως Έλληνες πρώτα, τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Γιατί ο «ενδιάμεσος θεατής» είναι ο πιο ενεργός πολίτης. Δεν είναι ο «αφελής περιηγητής του αιώνος». Βλέπει τον εαυτό του και βλέπει και τους άλλους γύρω του. Και σκέπτεται.
Αν (ή μήπως Έλληνες δεν είναι «οι της παιδείας της ημετέρας μετέχοντες»;) δεν καταλάβουμε ότι στο τέλος σχεδόν της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα θα πρέπει να κάνουμε μια «παύση» από το μαγγανοπήγαδο της καθημερινότητας και να απαιτήσουμε, «οι προοδευτικές δυνάμεις» κυρίως, την αλλαγή της ποιότητας ζωής,της ποιότητας σκέψης, με προσέγγιση συγκεκριμένη και δημιουργική, βαδίζουμε σταθερά προς το αδιέξοδο.
Είναι αλήθεια ότι έγιναν, ή τουλάχιστον αναγγέλθηκε ότι θα γίνουν, βήματα. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν μπορούμε να καλύπτουμε τον «Ιλισό», αλλά να τον φέρνουμε στην επιφάνεια, λέγοντας τα πράγματα με το όνομά τους, έστω και αν αυτό δεν μας «κολακεύει» πάντα ως λαό ή ως παράταξη.
Κάθε φορά που κλείσαμε τα αυτιά μας και ακούσαμε να μιλούν για στενωπούς και φως στο βάθος του τούνελ το πληρώσαμε ακριβά. Θα το πληρώσουμε και πάλι, είναι αναπόφευκτο. Όμως, αν δεν γίνουμε οι διακριτικοί ενδιάμεσοι θεατές, το παιχνίδι είναι χαμένο. Δεν υπάρχει μόνο ασχήμια και δυστυχία γύρω μας. Υπάρχει και ομορφιά. Αν όμως αυτή η ομορφιά δεν μεταβληθεί σε συλλογική, δεν μετουσιωθεί, αν δεν θυμηθούμε το φως της ασετυλίνης και αν δεν αγωνισθούμε και δεν ξαναγελάσουμε όλοι μαζί, τα «διοικητικά» και «νομοθετικά» μέτρα θα μείνουν λόγια κενά. Γιατί τα όνειρα εκδικούνται…

1 Γιώργος Σεφέρης, Τρία Κρυφά Ποιήματα, Πάνω σε μια Χειμωνιάτικη Αχτίδα (Γ')
2 Βλ. παρουσίαση της έκθεσης από την Μαρία Αδαμοπούλου, "Αυγή", 20.12.2009
3 Γιώργος Σεφέρης, Τρία Κρυφά Ποιήματα, Θερινό Ηλιοστάσι (Η')