Thursday, August 30, 2018

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς της πόλης διοργανώνει ημερίδα με θέμα: Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης


   

Όμιλος  Φίλων
Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς
Θεσσαλονίκης

Ε Κ Δ Η Λ Ω Σ Η

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς  της πόλης διοργανώνει ημερίδα με θέμα:

Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης
Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη


Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2018, ώρα 17.30
Δημαρχείο Θεσσαλονίκης - Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου
(Βασιλέως Γεωργίου 1)






Μετά τα πρόσφατα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό του 2018, πληθαίνουν τα κρούσματα ρατσιστικής βίας και ποικίλων φασιστικών δράσεων ξυπνώντας εφιάλτες του παρελθόντος. Αναρωτιέται κανείς ποιοι είναι οι όροι επιστροφής σε αυτό τον σκοτεινό εαυτό της πόλης και πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Στόχος της ημερίδας είναι να αναζητήσει τρόπους ώστε τα ανοιχτά και μη ανασφαλή πνεύματα, οι δημοκρατικές και ριζοσπαστικές, οι πολιτιστικές δυνάμεις της αγαθής μερίδας της πόλης να διατηρήσουν την κληρονομιά της συλλογικής σιγουριάς, της δημιουργικής διαχείρισης των κοινών αγαθών, της εξωτερίκευσης και επικοινωνίας, εν ολίγοις να συμβάλει στο να κρατηθεί η πόλη σε τροχιά εξόδου στον κόσμο.
Με την ημερίδα επιδιώκουμε να φωτίσουμε “τα εργαστήρια του σκοτεινού Βαρδάρη”, να συνομιλήσουν επιστήμονες και ακτιβιστές. Θα συζητήσουμε στην 1η Συνεδρία με συγγραφείς- λογοτέχνες που διαθέτουν τρόπους μέσα από την τέχνη τους ώστε να φωτίσουμε αυτό το εσωτερικό βραχυκύκλωμα της πόλης που την επαναφέρει στο καταφύγιο και τον συντηρητικό εαυτό της. Εξίσου απαραίτητη και αποκαλυπτική είναι η σύγχρονη δημοσιογραφική και ιστορική έρευνα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζονται στη 2η Συνεδρία για τα αόρατα δίκτυα αθλητικών σωματείων, ακροδεξιών οργανώσεων και άτυπων οικονομικών παραγόντων στο παρόν καθώς και για την ιστορία του ΠΑΟΚ στο μεσοπόλεμο ως προσπάθεια κατάκτησης της ηγεμονίας στην πόλη από μια νέα ελίτ βενιζελικών Κωνσταντινουπολιτών. Τέλος, στην 3η Συνεδρία με τη βοήθεια θεολόγου και ιστορικού παρουσιάζονται έγκυρα και απροκατάληπτα η δράση των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων και των ποικίλων προσφυγικών οργανώσεων.
Η Θεσσαλονίκη, πόλη «θεμελιωμένη» στη εκδίωξη διάφορων εθνοτικών ομάδων, κυρίως δε της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας, υφίσταται μεταπολεμικά μια «πολιορκία εκ των έσω» από μια τάση υστερόβουλη, συμφεροντολογική χωρίς καμιά συλλογική ευαισθησία, μια τάση κατακτητική κάθε παρελθόντος και παρόντος δημόσιου χώρου με απαραίτητο «πνευματικό συμπλήρωμα» το εθνικό ιδεώδες. Η πλευρά αυτή είχε επικρατήσει έναντι μιας τάσης ιστορικά «αθώας» που ήθελε τη Θεσσαλονίκη πολυφυλετική, ανοιχτή στο μοντέρνο και συγχρόνως χωνευτήρι παραδόσεων. Απέκοπτε τη εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των πολλαπλών στοιχείων της ταυτότητας της πόλης, διέλυε κάθε συλλογική διαδικασία της ως πολιτικού σώματος, απέκλειε το μέλλον καθηλώνοντας την πόλη σε αυτισμό, σε εσωτερικό αποκλεισμό ενός μέρους του ίδιου του εαυτού της ως συλλογικού ατόμου.
Το φαινόμενο έχει διαχρονικό χαρακτήρα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι πάντοτε το ίδιο. Αφετηρία του μπορεί να θεωρηθεί το ολοκαύτωμα και ο εμφύλιος. Οι φασιστικές-εθνικιστικές εξάρσεις παρουσιάζουν μια περιοδικότητα εμφάνισης/απόκρυψης ως αντίδραση στα κινήματα αντίστασης: δολοφονία Λαμπράκη, μεταπολιτευτικά κοινωνικά κινήματα γυναικών, νεολαίας, αστικού χώρου και από τις αρχές του 2000 τα νέα κινήματα εναντίον της παγκοσμιοποίησης. Από τα συλλαλητήρια του ’93 για το Μακεδονικό, τις αντιδράσεις για τη σημαία στις παρελάσεις, την πολυσχιδή δράση της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης και των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, την άνθηση της εθνικιστικο-ρατσιστικής προπαγάνδας και φιλολογίας στα τοπικά κανάλια υπο-κουλτούρας, τις εκδηλώσεις «μνήμης» για τον Μέγα Αλέξανδρο, τη διαμάχη για την επιβολή χριστιανικού χαρακτήρα στη Ροτόντα, την ακύρωση του φεστιβάλ ομοφυλοφυλικών ταινιών, έχει κυλήσει πολύ νερό. Ευτυχώς, τα ποικίλα πολιτιστικά κινήματα συνέβαλαν στην άρση του εσωτερικού αποκλεισμού, στην αποκατάσταση της συλλογικής μνήμης, στην ανάκτηση των δημόσιων χώρων και την αναδιανομή των κοινών αγαθών. Μια ώριμη κουλτούρα συντονισμού, ακτιβισμού και θεσμικής πολιτικής, εν ολίγοις ένα σπάνιο παράδειγμα κοσμο-πολιτικής άνοιξε την πόλη στον κόσμο. Μετά από δέκα χρόνια και σε συνθήκες κρίσης, παραμένει μια θετική δυναμική, εν μέσω σημαντικών μεταβολών, που δεν πρέπει να αντιστραφεί.




ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

17.30-17.45   Χαιρετισμοί
  Γιάννης Μπουτάρης, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης

  Ρία Καλφακάκου, Δημοτική Σύμβουλος, επικεφαλής δημοτικής παράταξης «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη»


17.45-18.00   Εισαγωγή         
 Κώστας Δουζίνας, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς



18.00- 19.00   Συνεδρία 1η

Συντονιστής: Μίλτος Οικονόμου (μέλος του Ομίλου Φίλων ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)

Ομιλητής/τρια: Έλενα Χουζούρη, συγγραφέας-κριτικός λογοτεχνίας
                                 Θωμάς Κοροβίνης, συγγραφέας

Συζήτηση

19.00-20.00   Συνεδρία 2η

Συντονιστής: Δημήτρης Αρκούδης (μέλος του Ομίλου Φίλων ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)

Ομιλητές: Άκης Σακισλόγλου, δημοσιογράφος
                    Λουκάς Τσίπτσιος, Ms Ιστορίας, Paris1-ENS

Συζήτηση

20.00-20.10   Διάλειμμα


20.10-21.00   Συνεδρία 3η

Συντονίστρια: Έφη Παπαθεοδώρου(μέλος του Ομίλου ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)

Ομιλητής/τρια: Αιμιλία Σαλβάνου, ιστορικός, διδάσκουσα στο ΕΑΠ
                               Παντελής Καλαϊτζίδης, Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών
                               Βόλου

21.00-21.30   Συμπεράσματα: Μιχάλης Μπαρτσίδης, Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΠ


Συζήτηση




ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΝΙΚΟΣ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑΣ Κεραμεικού 46, 10436 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (0030) 210 3217745   e-mail: info@poulantzas.gr

Το σινεμά της Σενεγάλης (2ο μέρος)


Κατά τη δεκαετία του 1970 η βιομηχανία του σινεμά αναπτύχθηκε αρκετά. Ο Sembène κάνει μια ταινία στη γλώσσα της κοινότητας Diola και σε γαλλικά με τίτλο Emitaï το 1971. Η ιστορια της ταινίας διαδραματίζεται στο τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, με την κυβέρνηση Vichy να στρατολογεί άντρες από τις αποικίες της Γαλλίας. Μια εξέγερση ξεσπά στο χωριό Diola, όπου οι γυναίκες κρύβουν την συγκομιδή των καλλιεργειών ρυζιού και δεν αποδίδουν το γαλλικό φόρο. Η αντίσταση ξεδιπλώνεται στο χωριό ταυτόχρονα με τις αντιμαχόμενες μάχες στη μητροπολιτική Γαλλία. Όταν απελευθερώνεται η μητρόπολη, οι κάτοικοι της Diola βλέπουντα πορτρέτα του Charles de Gaulle να αντικαθιστούν αυτές του Στρατάρχη Πεταίν του φιλογερμανικού καθεστώς του Vichy, αλλά οι συνθήκες του χωριού παραμένουν αμετάβλητες. Η ταινία λογοκρίθηκε επί πέντε χρόνια στη γαλλόφωνη Αφρική.




Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο σκηνοθέτης Djibril Diop Mambéty θα κυκλοφορήσει μια σειρά από ταινίες με βαθιά κοινωνική σημασία. Ήταν Σενεγαλέζος σκηνοθέτης, ηθοποιός, ρήτορας, συνθέτης και ποιητής. Αν και έκανε μόνο δύο ταινίες μεγάλου μήκους και πέντε ταινίες μικρού μήκους, απέκτησε διεθνή αναγνώριση για την πρωτότυπη και πειραματική κινηματογραφική τους τεχνική και για το μη γραμμικό, ασυνήθιστο αφηγηματικό ύφος. Γεννημένος σε μια μουσουλμανική οικογένεια κοντά στο Ντακάρ, πρωτεύουσα της Σενεγάλης, ο Mambéty ήταν Wolof. Πέθανε το 1998 από καρκίνο του πνεύμονα σε νοσοκομείο του Παρισιού. Όπως πολλοί από τους συγχρόνους του, ο Djibril Diop Mambéty χρησιμοποιεί το σινεμά για να σχολιάσει τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στην Αφρική, όπως κι οι Sembène. Οι ταινίες του ήταν αντισυμβατικές, σουρεαλιστικές, με γρήγορο ρυθμό, με αφηγήσεις κοινωνικού ρεαλισμού. Ασχολούνται με την πολυπλοκότητα και τις αντιφάσεις της αναπτυσσόμενης κοινωνίας της Σενεγάλης και δείχνουν την «υβριδική»  εικόνα της. Η παλαιότερη ταινία του Djibril Diop Mambéty ήταν το μικρού μήκος φιλμ τίτλο Contras' City (1968), που τονίζει τις αντιθέσεις του κοσμοπολιτισμού της μπαρόκ αρχιτεκτονικής του Ντακάρ με  τις φτωχές περιοχές.




Το 1970 κυκλοφόρησε την ταινία Badou Boy μια κυνική εικόνα της πρωτεύουσας της Σενεγάλης, η οποία απεικονίζει έναν αντισυμβατικό τύπο εναντίον ενός αστυνομικό-καρικατούρα ο οποίος κυνηγά τον πρωταγωνιστή σε απίστευτες κωμικές  καταστάσεις. H ταινία του Touki Bouki (1973), τεχνικώς καλύτερη και πλούσια σε συμβολισμούς είναι η πρώτη μήκους κινηματογραφική ταινία του έλαβε το Διεθνές Βραβείο Κριτικών στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών και κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας, κερδίζοντας διεθνή προσοχή και αναγνώριση. Παρά την επιτυχία της ταινίας, πέρασαν είκοσι χρόνια για να κάνει ο Mambéty άλλη ταινία μεγάλου μήκους. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαλείμματος έκανε το 1989 μια ταινία μικρού μήκους, Parlons Grandmère (Ας μιλήσουμε για τη γιαγιά).





Οι Ύαινες  (1992), η δεύτερη και τελευταία ταινία μεγάλου μήκους του Mambéty, ήταν μια προσαρμογή του θεατρικού έργου Η επίσκεψη του Friedrich Dürrenmatt και θεωρήθηκε ως συνέχιση του Touki Bouki.  Πρόκειται για μια ιστορία έρωτα και εκδίκησης και παράλληλα για κριτική του νεοαποικιοκρατία και του καταναλωτισμού. Προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 1992. Πριν τον θάνατό του, ο σκηνοθέτης εργάστηκε για μια τριλογία μικρού μήκους με τίτλο Contes des Petites Gens (Παραμύθια των μικρών ανθρώπων). Η πρώτη από τις τρεις ταινίες ήταν ο Le Franc (1994). Η δεύτερη ταινία της σειράς La Petite Vendeuse de Soleil (Η μικρή πωλήτρια της λιακάδας) έκανε πρεμιέρα μετά το θάνατο το 1999.  Mambéty For Ever ήταν ο τίτλος του ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε το 2008 στη μνήμη του



Η Safi Faye  ενθαρρύνθηκε από το Γαλλο εθνολόγο και σκηνοθέτη Jean Rouch να χρησιμοποιήσει την παραγωγή ταινιών ως εθνογραφική εργαλείο και την έπεισε να ακολουθήσει σπουδές στην παραγωγή ταινιών. Σπούδασε εθνολογία στην École pratique des Hautes Études και στη συνέχεια στο Film School Lumière και για να μαζέψει λεφτά δούλεψε ως μοντέλο.Το 1979 πήρε το διδακτορικό δίπλωμα στην εθνολογία από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Η πρώτη ταινία της Faye ήταν μια μικρού μήκους ταινία του 1972 με τίτλο La Passante (Ή περαστική) στην οποία πρωταγωνιστούσε , που είχε να κάνει με τις εμπειρίες της ως ξένη γυναίκα στο Παρίσι.  Η κάμερα ακολουθεί μια γυναίκα που περπατά σε ένα δρόμο παρατηρώντας τις αντιδράσεις των ανδρών γύρω από το ξενοδοχείο. Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους της Faye ήταν η Kaddu Beykat (Η φωνή του αγρότη)  και έγινε γνωστή διεθνώς ως Επιστολή από το χωριό μου. Έλαβε οικονομική υποστήριξη για την ταινία από το γαλλικό Υπουργείο Συνεργασίας. Η ταινία κυκλοφόρησε το 1975 ήταν η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους που έγινε από γυναίκα από την Υποσαχαρια Αφρική και διανεμήθηκε εμπορικά. Μολονότι είχε πια αποκτήσει διεθνή αναγνώριση, η ταινία της απαγορεύτηκε στη Σενεγάλη. Το 1976 κέρδισε το βραβείο FIPRESCI από τη Διεθνή Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου. Με το ντοκιμαντέρ της Selbe: Μια από τις πολλές (1983) η Faye ακολουθεί μια γυναίκα ηλικίας 39 ετών που ονομάζεται Sélbe, η οποία εργάζεται για να υποστηρίξει τα οκτώ παιδιά της, αφού ο σύζυγός της εγκατέλειψε το χωριό τους για να αναζητήσει εργασία. Η Selbé συνομιλεί τακτικά με τη Faye, η οποία παραμένει εκτός οθόνης, και περιγράφει τη σχέση της με τον σύζυγό της και την καθημερινή ζωή στο χωριό. Η Faye συνέχισε να σκηνοθετεί  κατά τη δεκαετία του 1980 με την ταινία  Man Sa Yay το 1980 για τη ζωή ενός μετανάστη στη Γερμανία και Les Ames au soleil το 1981 για τις τεράστιες δυσκολίες των Αφρικανών γυναικών σε περιόδους ξηρασίας και κρίσεων υγείας. Παρά το γεγονός ότι συνέχισε να  κάνει ταινίες στη δεκαετία του 1980, όπως  Racines noires (Μαύρες Ρίζες, 1985) και Elsie Haas, femme peintre et Cineaste d'Αϊτή (1985) και Tesito (1989), συχνά λόγω της θεματολογίας που προκαλούσε την επικρατούσα άποψη, οι ταινίες της είναι πιο γνωστές  στην Ευρώπη από ό, τι στην πατρίδα της γιατί σπάνια προβάλλονται στην Αφρική.





Επίσης, στη δεκαετία του 1970, o Ben Diogaye Bèye, αρχικά δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός,  ξεκίνησε στον κινηματογράφο ως βοηθός σκηνοθέτης με τον Djibril Diop Mambéty, τον Momar Thiam και τον Axel Lohman.  Σκηνοθέτησε μια σειρά ταινιών μικρού μήκους στη Σενεγάλη. Η πρώτη μικρού μήκους ταινία του ήταν το Les Princes Noirs de Saint Germain-des-Près, που κυκλοφόρησε το 1972, είναι η  πιο γνωστή ταινία του. Πρόκειται για μια σάτιρα για ένα νεαρό άνεργο από την Αφρική που προσπαθεί να ζήσει με διαφορετικό τρόπο στη γαλλική πρωτεύουσα.  Η δεύτερη ταινία του, Sidma Tali, κυκλοφόρησε στις αρχές του 1975.  Έλαβε το βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκος στο Διεθνές Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου στη Γενεύη το 1975 και στο Φεστιβάλ Καρχηδόνας το 1976. Είναι ο συγγραφέας ενός μυθιστορήματος, Το όνειρο του Latricia, που δημοσιεύτηκε το 2012
O Beye σκηνοθέτησε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, Sey Seyti, το 1980, που ήταν κριτική της πολυγαμίας στη Σενεγάλη.  Ήταν η πρώτη επιλαχούσα για το καλύτερο Βραβείο Σεναρίου στο διαγωνισμό που διοργάνωσε για τις γαλλόφωνες χώρες ο "Οργανισμός για την τεχνική και πολιτισtική συνεργασία."  Έλαβε τιμητική διάκριση στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο Κινηματογράφου και το Prix de la Commune στο Παναφρικανικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου το 1980 και το 1981 αντίστοιχα. 

Μετά το 1983 το σινεμά της Σενεγάλης υπέστη σημαντική πτώση, εν μέρει λόγω έλλειψης εγχώριας χρηματοδότησης. Σκηνοθέτες όπως Sembene ήταν αρκετά εύποροι για να συνεχίσουν να κάνουν ταινίες. Ακόμη και σήμερα στη Σενεγάλη υπάρχουν πολλοί κινηματογραφιστές και εν γένει άνθρωποι που έχουν γνώση της παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, ιδιαίτερα στο Ντακάρ, αλλά δεν έχουν τους πόρους για να αναπτύξουν πλήρως τον κλάδο. Όποιες ταινίες  γίνονται χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από το εξωτερικό και προβάλλονται σε διεθνή φεστιβάλ και όχι στη Σενεγάλη, η οποία εξακολουθεί να έχει πολλούς κινηματογράφους από τη χρυσή εποχή της δεκαετίας του 1970 .Ο Sembène, ωστόσο, θα συνεχίσει να κάνει πολλές ταινίες μεγάλου μήκους, αλλά μόνο λόγω της συνεχιζόμενης επένδυση σε ταινίες του από τις αμερικανικές κινηματογραφικές εταιρίες, όπως η New Yorker Films. Το 2000 σκηνοθέτησε την ταινία Faat Kiné για τη μετα-αποικιακή Σενεγάλη και το ρόλο των γυναικών στην κοινωνία αυτή. Μέσω διασταυρωμένων πορτρέτων τριών γενεών γυναικών, ο Ousmane Sembène μιλάει για τη κοινωνία και τους τρόπους της αλλαγής. Η Faat-Kine, η μητέρα της, και η κόρη της, η Αμπι. Η Kine είναι διευθύντρια ενός πρατηρίου καυσίμων, ζει μόνη με τα δύο παιδιά της. Στην ηλικία των σαράντα, αρνείται να παντρευτεί   και ανέβει το σκαλοπάτι της επιτυχίας μέσω ενός άνδρα. Η ταινία ασχολείται με τα θέματα της εγκυμοσύνης εκτός γάμου και τη μοιχεία και εξετάζει επίσης τις αντιθέσεις μεταξύ των μεσαίων και κατώτερων τάξεων και της φτώχειας με την άνιση κατανομή του πλούτου και της νεωτερικότητας,. Η ταινία του Sembène με τίτλο Moolaadé (2004) εξερευνά το θέμα της κλειτοριδεκτομής στην Αφρική. Όταν μια γυναίκα στεγάζει μια ομάδα κοριτσιών από τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ξεκινά μια σύγκρουση που διχάζει το χωριό της. Η ταινία Κέρδισε βραβεία στο Φεστιβάλ των Καννών και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου FESPACO στην Ουαγκαντούγκου (Μπουρκίνα Φάσο. )
.


Το 2005 ο Ben Diogaye Bèye έκανε την ταινία Un amour d'enfant  (Ένας παιδικός έρωτας.) Η ιστορία αφορά μια ομάδα παιδιών ηλικίας δέκα ετών που παρακολουθούν το ίδιο σχολείο και ζουν στην ίδια γειτονιά. Ο Omar (Ppe Mafall Thioune) και η Yacine (Anta Sylla), οι δύο κύριοι πρωταγωνιστές, νιώθουν τα πρώτα τους συναισθήματα και τον έρωτα και ανακαλύπτουν την πολυπλοκότητα της ζωής.

Ο Alassane Diago γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου 1985 στο Agnam Lidoubé ένα χωριό στη βορειοανατολική Σενεγάλη. Σπούδασε φιλοσοφία στο Ντακάρ, αλλά το όνειρό του ήταν να γίνει σκηνοθέτης. Το 2007 εκπαιδεύτηκε στον οπτικοακουστικό τομέα στο Media Center του Ντακάρ και παρακολούθησε τις διδασκαλίες του ντοκιμαντέρ στα Samba Félix Ndiaye. Συμμετείχε σε πολλά φιλμ του project Africadoc στο Saint-Louis της Σενεγάλης το 2008, το 2009 και το 2010. Τα δάκρυα της μετανάστευσης είναι το πρώτο του ντοκιμαντέρ ως σκηνοθέτης. Η ταινία είναι η ιστορία της μητέρας του Alassane, ο οποίος περιμένει τον σύζυγό της για 20 χρόνια. Είναι επίσης η ιστορία της αδελφής του, που περιμένει επίσης τον σύζυγό της που άφησε πριν από πέντε χρόνια και την ανιψιά του, που δεν γνωρίζει τον πατέρα της. Μετά από δύο χρόνια απουσίας, ο Alassane Diago επιστρέφει στο Agnam Lidoubé, ένα χωριό της Σενεγάλης στην περιοχή Fouta, για να προσπαθήσει να καταλάβει γιατί και πώς η μητέρα του έχει περάσει όλα αυτά τα χρόνια περιμένοντας. Η τεχνική της κινητογραφικής μηχανής καταγράφει την εσωτερική ομορφιά και τη δύναμη των χαρακτήρων. Η ταινία επιλέχθηκε για επίσημο διαγωνισμό στο διεθνές φεστιβάλ Namur και έλαβε το βραβείο Prix du Griot d'Ebène για το καλύτερο ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Αφρικανικού Κινηματογράφου της Κόρδοβα.




ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ 

Wednesday, August 29, 2018

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ - ΠΡΟΣΩΠΑ & ΙΣΤΟΡΙΕΣ των Ανιές Βαρντά και JR ΤΕΤΑΡΤΗ 05/09/2018

ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ
l ΤΕΤΑΡΤΗ   05/09/2018       ΠΡΟΣΩΠΑ & ΙΣΤΟΡΙΕΣ (VISAGES VILLAGES / FACES PLACES)
των Ανιές Βαρντά και 
JR (ΓΑΛΛΙΑ, 2017, έγχρωμη, 89΄)
  • Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών
Η 90χρονη σκηνοθέτις Ανιές Βαρντά και ο 35χρονος φωτογράφος και εικαστικός Ζε Αρ (JR) διασχίζουν την επαρχιακή Γαλλία με ένα φορτηγάκι-φωτογραφικό θάλαμο. Συναντώντας καθημερινούς ανθρώπους, δημιουργούν τα γιγάντια πορτρέτα τους και αναρτώντας τα σε δημόσιους χώρους επεμβαίνουν δημιουργικά στο τοπίο. Συγγενικές ψυχές, η Βαρντά και ο JR μοιράζονται το πάθος για τις εικόνες και το πώς αυτές δημιουργούνται, παρουσιάζονται και μοιράζονται. Ένας ύμνος στην ομορφιά των απλών ανθρώπων και των απρόσμενων ιστοριών τους και στην υπέρτατη αξία της μνήμης.



05/09/2018 στις 8:30 μ.μ. και στις 10:30 μ.μ.
ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ»
                                     (Λεωφ. Ειρήνης 50, Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Άνω Ηλιούπολη,
Τηλ.: 210 9937870, 210 9941199, 210 9914732, 6945405825E-mail: info@klh.gr
Ιστοσελίδα: www.klh.gr


Πολιτική ανυπακοή 1ο μέρος (του Θανάση Τσακίρη)


Τα τελευταία χρόνια η περίπτωση της Ελλάδας προσφέρει πολλά παραδείγματα "πολιτικής ανυπακοής", η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό συνάρτηση των "δομών των πολιτικών ευκαιριών". [1]Αυτή θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η περίπτωση της Ελλάδας όπου το σύστημα ανέχεται και αντιμετωπίζει τα αιτήματα για μισθούς και συντάξεις, αλλά συστηματικά αγνοεί τα αιτήματα για  ποιότητα ζωής, εκτός από τις περιόδους των εκλογών, όταν οι υπάρχουσες κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα προσπαθούσαν να παρουσιάσουν ελκυστικά κυβερνητικά πρόγραμμα.[2] Από το 1974 όταν η κοινοβουλευτική δημοκρατία αποκαταστάθηκε στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση της επταετούς δικτατορίας των συνταγματαρχών, τα πολιτικά κόμματα κάλυψαν σχεδόν ολόκληρο το πεδίο της κοινωνίας των πολιτών με μερικές εξαιρέσεις, όπως τα βιομηχανικά εργοστασιακά σωματεία, κάποιους συλλόγους του τραπεζικού κλάδου καθώς και τις επιχειρηματικές ενώσεις. Πολλές κοινωνικές κινητοποιήσεις κυριαρχούνταν από τα πολιτικά κόμματα εκτός από τα μαθητικά, φοιτητικά και οικολογικά  που προκύπτανε ξαφνικά.[3]



Μετά τις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου 1981 και την αρχή της περιόδου της σοσιαλιστικής διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ το δικομματικό σύστημα έχει σταθεροποιηθεί. [4]Από τότε τα δύο κυβερνητικά κόμματα έχουν κυριαρχήσει σε μεγάλο βαθμό στα συνδικάτα και τις βασικές κοινωνικές ενώσεις. Μόνο στις αρχές του 21ου αιώνα οι δομές πολιτικών ευκαιριών για τα συνδικάτα και τα άλλα κοινωνικά κινήματα ανοίξανε και πάλι ώστε να μπορέσουν να διεκδικήσουν υψηλότερες βαθμούς αυτονομίας και ανεξαρτησίας από την πολιτική κυριαρχία του κόμματος. Αυτό εν μέρει αποδίδεται στις διαμάχες και ενδοκομματικές συγκρούσεις στη διάρκεια  της διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑΣΟΚ μεταξύ «εκσυγχρονιστών» που κυριαρχούσαν στην κυβέρνηση και «παραδοσιακών» που προσπαθούσαν να κρατήσουν το κόμμα υπό τον έλεγχό τους και επέκριναν την κυβέρνηση ότι επιχείρησε να υπονομεύσει το Ελληνικό Κράτος Πρόνοιας .[5]



Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η δεξιά αντιπολίτευση (Νέα Δημοκρατία) υιοθέτησε το σύνθημα της «Επανίδρυσης του Κράτους», προκειμένου να κερδίσει την εκλογική υποστήριξη της μεσαίας τάξης στις περιφέρειες του ΠΑΣΟΚ. Όταν η ΝΔ ήρθε στην κυβέρνηση, εφάρμοσε μια σειρά μεταρρυθμίσεων και συνέχισε την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα και της δημόσια εκπαίδευσης, επιχειρώντας να νομιμοποιήσει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια μέσω της τροποποίησης του άρθρου 16 του Συντάγματος.  Όλες αυτές οι «μεταρρυθμίσεις» αντιμετωπίσανε  έντονη αντίσταση όχι μόνο από το ΠΑΣΟΚ και τα αριστερά κόμματα, αλλά και μέσα από τις παρατάξεις του κόμματος στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2008, αμέσως μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Λυκείου Αλέξη Γρηγορόπουλου από ένα μέλος των Ειδικών Φρουρών της Αστυνομίας, ξέσπασε εξέγερση ενάντια στην αυξανόμενη επιθετικότητα των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους.[6] Στην εξέγερση οι μαθητες λυκείων, οι  φοιτητές και οι νέοι επισφαλώς εργαζόμενοι έπαιξαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη μαζική πολιτική ανυπακοή μέσω διαδηλώσεων, καταλήψεων σχολείων και δημοσίων κτιρίων και ταραχών. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, εκατοντάδες μέλη των νέων και παλιότερων συνδικαλιστικών οργανώσεων «επισφαλώς απασχολούμενων», όπως των εργαζομένων σε υπηρεσίες κούριερ, σε τηλεφωνικά κέντρα χρησιμοποίησαν τη στρατηγική «πολιτικής ανυπακοής» όχι μόνο ενάντια στην κυβερνητική πολιτική αλλά και ενάντια της «συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας» που, κατά τη γνώμη τους, λόγω της δέσμευσής της στον «κοινωνικό διάλογο» είχαν ενσωματώσει το εργατικό κίνημα στην πολιτική και οικονομική τάξη πραγμάτων και δεν εκπροσωπούσε πλέον την εργατική τάξη.[7] Επιπλέον, οι πολίτες διαμαρτύρονται για τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας λόγω των οικονομικών σκανδάλων που αφορούν τμήμα του πολιτικού προσωπικού τους, καθώς και για σημαντικά μέλη της οικονομικής και επιχειρηματικής ελίτ (π.χ. Siemens, οι συναλλαγές επί των ακινήτων μεταξύ της Εκκλησίας και του κράτους-«σκάνδαλο Βατοπεδίου»). Στη συνέχεια, η δομή των πολιτικών ευκαιριών ανοίγει. Το πολιτικό σύστημα εισέρχεται σε μια περίοδο έντονης κρίσης και οι πολιτικές ελίτ υφίστανται διάσπαση καθώς αναδύονται νέες πολιτικές ομάδες, ειδικά μετά τις πρόωρες εκλογές.






[1] Δομή πολιτικών ευκαιριών είναι «… οιεσδήποτε αλλαγές μεταβάλλουν το ισοζύγιο οικονομικών, πολιτικών ή/και συμβολικών πόρων μεταξύ αρχών και διεκδικητών υπέρ των δευτέρων» Βλ. Σεφεριάδης Σεραφείμ (2006) «Περιβάλλον, δομή πολιτικών ευκαιριών-απειλών και διαμεσολαβήσεις», https://www.academia.edu/5529817/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD_%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%AE_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BB%CF%8E%CE%BD_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%BB%CE%B1%CE%B2%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82  
[2] Σχετικά με τα θέματα του περιβάλλοντος, το οικολογικό κίνημα και το κομματικό σύστημα βλ. Τσακίρης Θανάσης (1997)  Όταν η «άλαλος άνοιξις» απέκτησε φωνήν: το ελληνικό οικολογικό κίνημα
και η επίδρασή του στα πολιτικά κόμματα. Μεταπτυχιακή διατριβή, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα https://homoecologicus.wordpress.com/2014/05/27/%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%83-%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BE%CE%B9%CF%83-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CF%84%CE%B1-%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BD/       
[3] Π.χ. 1978-1980 καταλήψεις πανεπιστημίων κατά του νόμου 815/1978 και διαδηλώσεις κατά της κατασκευής μονάδων παραγωγής πυρηνικής ενέργειας κατά την ίδια περίοδο. Για το κίνημα κατά του νόμο 815 βλ. Papadogiannis Nikolaos. (2009) «From Coherence to Fragments:‘1968’ and the Making of Youth Politicisationin Greece in the 1970s» ,Historein,  Vol,. 9, Σελ. 76-92 http://www.nnet.gr/historein/historeinfiles/histvolumes/hist09/historein9-papadogiannis.pdf
[4] Για μια συζήτηση για το ελληνικό κομματικό σύστημα από την αποψη της «κομματοκρατίας» και του «γραφειοκρατικό πελατειασμό» (“bureaucratic clientelism”)  ως την βασική αιτία της πολιτικής κρίση βλ Lyrintzis Christos (2011) “Greek politics in the era of economic crisis: reassessing causes and effects”,  GreeSE Paper No 45 Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe. http://eprints.lse.ac.uk/33826/1/GreeSE_No45.pdf
[5] Ελευθερίου Κώστας και Τάσσης Χρύσανθος (2013) ΠΑΣΟΚ, η άνοδος και η πτώση (;) ενός ηγεμονικού κόμματος. Αθήνα: Εκδ. Σαββάλας
[6] Douzinas Costas (2009) “What we can learn from the Greek riots”, The Guardian, 9/1/2009.   http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/jan/09/greece-riots#start-of-comments  
[7] Tsakiris Athanasios  (2010) “The Greek December 2008 Uprising and the Role of the New Trade Unions” 15th Alternative Futures and Popular Protest Conference, Manchester Metropolitan University, 29-31 March


Συνεχίζεται...



Θανάσης Τσακίρης

Monday, August 27, 2018

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑΣ[2011] του Θανάση Τσακίρη


ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑΣ[1]

του Θανάση Τσακίρη

Τα τελευταία 20χρόνια, γενικότερα η μισθωτή απασχόληση έχει απορυθμιστεί σε τεράστιο βαθμό. Παλιότερα με την ύπαρξη εργασιακής σταθερότητας (δημόσιο, ΔΕΚΟ, μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση κ.α.) οι εργαζόμενοι δεν αισθάνονταν το φόβο της ανεργίας και της απόλυσης. Η συνδικαλιστική δράση υπό αυτές τις συνθήκες ήταν πιο εύκολη και τα κύρια εμπόδια έμπαιναν από τις κατασταλτικές δυνάμεις του κράτους και την γραφειοκρατική νοοτροπία και τον κομματικοποιημένο συνδικαλισμό. Πριν το 1985 είχαν κατακτηθεί στοιχειώδη εργατικά δικαιώματα μετά από σκληρούς μακροχρόνιους αγώνες (κίνημα εργοστασιακών σωματείων, απεργίες 39 και 42 ημερών της ΟΤΟΕ, αγώνας στις ΔΕΚΟ), δημιουργήθηκαν ενιαία μισθολόγια και επικουρικά ταμεία, καθιερώθηκε το δικαίωμα των σωματείων στην διαβούλευση και συμμετοχή (Ν.1264/82, Ν. 1365/83 παρά τα αρνητικά: άρθρο 4, απλή αναλογική στα μέτρα των κομματικών παρατάξεων κ.ά.)
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η σταδιακή εκδίπλωση των εργοδοτικών απαιτήσεων και η συμβιβαστική στάση των συνδικαλιστικών ηγεσιών που προσπαθούσαν να σώσουν μόνο τις κατακτήσεις των μονίμων εργαζομένων άφησε τους μη μόνιμους εργαζόμενους ακάλυπτους. Επήλθε μια μετάβαση από βιομηχανικού τύπου οικονομία σε τριτογενή που συνεπάγεται την ολοένα και πιο συχνή ίδρυση θέσεων εργασίας που δεν είναι σταθερές και είναι κακοπληρωμένες (delivery, fast-food, couriers, εμποροϋπάλληλοι, εργαζόμενοι σε call centers κλπ) στη λογική της μακντοναλτοποίησης.[2]
Εκεί όπου υπήρχαν απλώς πολλαπλές ταχύτητες όσον αφορά τα μισθολογικά και βαθμολογικά επίπεδα και τις συνταξιοδοτικές παροχές και την υγειονομική κάλυψη, σήμερα οι ανισότητες και διαφορές επεκτείνονται στο πεδίο των ευρύτερων δικαιωμάτων και συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Έτσι, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ζουν δίχως πολλά περιθώρια αντίστασης, συχνά έξω από τα συνδικάτα, ένα πλήθος κατακερματισμένο, διασκορπισμένο και απομονωμένο. Ανάλογα με τις επιδιώξεις της επιχείρησης, «το κεντρικό προσωπικό μπορεί να υποστηρίζεται από μεγάλο αριθμό “ευέλικτων” εργαζομένων (που κατά εποχές θα αυξομειώνεται, χωρίς όμως κόστος αποζημιώσεων και ακριβά ασφάλιστρα), οι οποίοι εμφανίζονται είτε με σύμβαση μικρής διάρκειας, είτε με μερική απασχόληση, είτε ως εποχικό προσωπικό (πολύ συχνά εισαγόμενο), είτε ως παρέχοντες ‘‘ανεξάρτητες υπηρεσίες’’ (ΔΠΥ), είτε με το σύστημα φασόν κ.λπ. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η επιχείρηση δεν έχει υποχρέωση να σεβαστεί ορισμένη ποσόστωση στην οργανική σύνθεση του προσωπικού της, δηλαδή αναλογία εργαζομένων με το ένα ή το άλλο καθεστώς απασχόλησης. (…) Η ανάπτυξη των μορφών απασχόλησης με το καθεστώς των συμβάσεων έργου ή των ανεξάρτητων υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ελλάδα. Οι συμβάσεις μη εξαρτημένης εργασίας, με προφανές αποτέλεσμα τη μη υπαγωγή τους στην εργατική νομοθεσία, χρησιμοποιούνται συχνά προκειμένου να προσδώσουν νομικό περιεχόμενο σε μια συμβατική σχέση που έχει όλα τα γνωρίσματα της μισθωτής εργασίας, με στόχο την καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων».[3]
Με τον νόμο 2956/2001(Κεφ. Δ, Άρθρο 20) ορίζεται ότι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης είναι οι εταιρείες «οι οποίες έχουν ως αντικείμενο δραστηριότητας την παροχή εργασίας από μισθωτούς τους σε άλλο εργοδότη (έμμεσο εργοδότη) με τη μορφή της προσωρινής απασχόλησης».
Δύο είδη δανεισμού εργαζομένων: «γνήσιος» και «μη γνήσιος δανεισμός» ή κατ’ επιχείρησιν δανεισμός
   «Γνήσιος» δανεισμός: ο εργαζόμενος, ενώ προσφέρει την εργασία του κανονικά στον αρχικό εργοδότη, παραχωρείται για ένα διάστημα σε μια τρίτη επιχείρηση.
   «Μη γνήσιος δανεισμός» ή κατ’ επιχείρησιν δανεισμός εργαζομένου υπάρχει όταν η σύμβαση εργασίας μεταξύ του αρχικού εργοδότη και του εργαζομένου προβλέπει ότι ο εργαζόμενος δεν θα προσφέρει την εργασία του στον αρχικό εργοδότη αλλά σε τρίτους, που θα υποδεικνύει εκάστοτε ο αρχικός εργοδότης
   Οι εργαζόμενοι αμείβονται συνήθως με τους ελάχιστους και όχι τους πλήρεις όρους που προβλέπονται για τους εργαζόμενους της δανειζόμενης επιχείρησης
   Αυτό αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τις επιχειρήσεις να προσφεύγουν στο δανεισμό εργαζομένων για ειδικότητες που δεν είναι βασικές για την επιχείρηση (π.χ. μεταφραστές/τριες σε τράπεζες που εξαγοράζονται από ξένους ομίλους), για εποχικών εργασιών προσωπικό, ή για μονότονες εργασίες υπαλληλικού χαρακτήρα (π.χ. ταμίες, καταχωριστές, κ.ά)
       Ενώ ο ανώτατος χρόνος δανεισμού είναι 8μηνος και υπάρχει δυνατότητα μιας 8μηνης ανανέωσης, συχνά ο δανεισμός διαρκεί ένα μήνα και έχουν υπάρξει περιπτώσεις δανεισμού ενός εργαζόμενου σε 6 διαφορετικούς εργοδότες μέσα σε διάστημα ενός έτους.
       Σε σχέση με το μόνιμο προσωπικό δεν λαμβάνουν την ίδια αμοιβή για παροχή ίδιας εργασίας.
       Ταυτόχρονα δεν δημιουργούν εργατικά σωματεία και είναι σε συνεχή ένταση γιατί υπό το φόβο της απόλυσης («διακοπή ενοικίασης») δεν απεργούν και θεωρούνται «απεργοσπάστες»
       και, βεβαίως, δεν ασφαλίζονται στο ίδιο ασφαλιστικό ταμείο με το μόνιμο προσωπικό.
Ας πάρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων, ειδικότερα δε αυτών που απασχολούνται στις τράπεζες που είναι ένας κλάδος στον οποίο συνυπάρχουν όλες οι μορφές ιδιοκτησίας και εργασιακών καθεστώτων και μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις ακόμη και επιχειρήσεις που ανήκουν σε πολυεθνικούς ομίλους.  [4]
Ο τραπεζικός και γενικότερα ο χρηματοπιστωτικός κλάδος αποτελείται από:
- τον τραπεζικό χώρο (λιανική και χονδρική τραπεζική σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο)
- τον ασφαλιστικό χώρο (ασφάλιση ζωής, περιουσίας, οχημάτων, πυρός κλπ) και τους οίκους αντασφάλισης
- τις χρηματιστηριακές, εισπρακτικές και χρηματοπιστωτικές διαμεσολαβητικές εταιρείες
Ένα τμήμα των υπηρεσιών τραπεζικής εξακολουθεί να προσφέρεται υπό «νέο-φορντιστικές» συνθήκες εργασίας: Ανάπτυξη της τεχνολογίας της πληροφορικής και δυνατότητα τυποποίησης εργασιών τόσο στην παροχή υπηρεσιών προς τους πελάτες μέσω των υποκαταστημάτων (εργασίες καταθέσεων, κίνησης κεφαλαίων και άλλες εργασίες «γκισέ») όσο και στις λεγόμενες εργασίες back-office (λογιστική, χρηματοοικονομική, τεχνολογική υποστήριξη κ.ά.). Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες, πιέζονταν να προβούν σε σημαντική δομική μεταρρύθμιση και αναδιοργάνωση και να αρχίσουν να εκσυγχρονίζουν τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους, με συνέπεια την κατάργηση χιλιάδων θέσεων εργασίας. Καταργήθηκαν πολλές θέσεις εργασίας υποστηρικτικού χαρακτήρα  ενώ παράλληλα δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας «πελατειακού χαρακτήρα» (front office jobs) καθώς η «μοντέρνα τράπεζα» αποσκοπεί πια στην «πώληση προϊόντων» αντί της «προσφοράς υπηρεσιών». Ο παραδοσιακός τραπεζικός υπάλληλος αντικαταστάθηκε από τον «χρηματοοικονομικό σύμβουλο» (from teller to seller).
Eργαζόμενοι δύο ταχυτήτων:
1. Είναι αυτοί που εργάζονται σε θέσεις ευέλικτης απασχόλησης και
2. εκείνοι που εργάζονται σε αναβαθμισμένες θέσεις εργασίας με απαιτήσεις για ειδικές γνώσεις και ευέλικτη νοοτροπία για να μπορούν να προσαρμόζονται κάθε φορά στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες στην τραπεζική αγορά και γενικότερα στο διεθνή και εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα,  που δημιουργούνται ταχύτατα και ταχύτατα αλλάζουν
Η ανάπτυξη σχέσεων με τους πελάτες στηριζόμενη στις βάσεις δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή έδωσε τη δυνατότητα στις τράπεζες:
       να προωθήσουν στρατηγικές διασταυρούμενων πωλήσεων (cross-selling),
       να διαχωρίσουν τους πελάτες ανάλογα με την κερδοφορία που επιφέρουν για την τράπεζα,
       να αλλάξουν την αναλογία ανάμεσα  στην αυτοεξυπηρέτηση και στην προσωπική εξυπηρέτηση
       να «κεντροποιηθούν» οι υποστηρικτικές υπηρεσίες αλλά και οι εγκριτικές διαδικασίες» με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της λειτουργίας του παραδοσιακού υποκαταστήματος και τη μείωση του βαθμού αυτονομίας του διευθυντή του υποκαταστήματος στο πλαίσιο της πολιτικής κατάργησης των μεσαίων στελεχών.
Αυτές οι τράπεζες συχνά έχουν ανάγκη από προσωπικό εξειδικευμένο στα νέα προϊόντα και δεξιότητες πωλήσεων και μάρκετιγκ και προσπαθούν να αποσπάσουν προσωπικό των εμπορικών τραπεζών με προσφορές μπόνους και πριμ έξω από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Στις λιγότερο απαιτητικές τράπεζες ή χρηματοπιστωτικές εταιρείες δεν απαιτούνται ιδιαίτερα προσόντα και η εκπαίδευση γίνεται πάνω στη δουλειά (on-the-job training), όπως στις τράπεζες 24ωρης λειτουργίας ή στις εισπρακτικές εταιρείες.
Για να αντεπεξέλθουν, λοιπόν, στις νέες συνθήκες προβαίνουν στην πρόσληψη και απασχόληση εργαζομένων με ελαστικές σχέσεις εργασίας δημιουργώντας συνθήκες εργασιακής, κοινωνικής, προσωπικής και ψυχολογικής επισφάλειας. Στις προεκλογικές μας περιοδείες δεν ήταν λίγοι οι προσωρινά απασχολούμενοι συνάδελφοι που μας έθεταν το ζήτημα της έλλειψης δυνατότητας να προγραμματίσουν τη ζωή τους – πόσο μάλλον να κάνουν μαχροχρόνια όνειρα.
Ο συνδικαλισμός των επισφαλών εργαζομένων στις τράπεζες αντιμετωπίζει τις λογικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν κάθε φορά τα νέα συνδικάτα που προσπαθούσαν να αποκτήσουν νομική αλλά και πραγματική ισχύ. Στις περισσότερες μεγάλες δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες οι επισφαλώς εργαζόμενοι κρατιούνται έξω από τα συνδικάτα, ιδιαίτερα οι ενοικιαζόμενοι.
ΠΑΛΙΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ
       Ισχυρή ιεραρχική δομή με το αποφασιστικό Διοικητικό Συμβούλιο στην κορυφή και ενδιάμεσα όργανα όπως το Γενικό Συμβούλιο και κυρίαρχη θεωρητικά την ετήσια Γενική Συνέλευση. Παρά τις γενικές διακηρύξεις περί δημοκρατίας τα παραδοσιακά συνδικάτα έχουν καταλήξει να είναι γραφειοκρατικά και ολιγαρχικά με τη βάση τους αδρανοποιημένη και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις υπάρχουν ρωγμές στο μοντέλο αυτό.
       Ανδροκρατούμενο χαρακτήρα τόσο λόγω της φύσης του επαγγέλματος (π.χ. οικοδόμοι, εργοστάσια, full-time κ.ά) όσο και νοοτροπίας (μειοψηφία γυναικών σε ΔΣ, ΓΣ παρόλο που σε ορισμένους χώρους υπερβαίνουν το 50% των εργαζομένων (στις τράπεζες αυτό έγινε τις δύο δεκαετίας)
       Παραδοσιακά μέσα δράσης, όπως η διαβούλευση, η παράσταση και η απεργία. Σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις οι απεργίες έπαιρναν είτε χαρακτήρα γενικής απεργίας (π.χ. άνοιξη 2001 εναντίον της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος επί υπουργίας Α. Γιαννίτση) είτε της μακρόχρονης απεργίας (εργοστασιακά σωματεία δεκαετίας 1970-1980, ή τράπεζες δεκαετίας 1980-1990).
       Επαγγελματικοποίηση των συνδικαλιστών
       Χρήση συνδικαλιστικών αξιωμάτων για άλμα προς βουλευτική και υπουργική καριέρα
       Αποκλεισμός εργαζομένων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης από τα συνδικάτα
NEA ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ
       Νέα μορφώματα χωρίς μόνιμα κεντρικά όργανα αλλά με εκλεγμένες επιτροπές με ανά πάσα στιγμή ανακλητούς εκπροσώπους ή πέρασμα των εξουσιών στη Γενική Συνέλευση που έχει συχνά έκτακτο ή διαρκή χαρακτήρα και συντονιστικός χαρακτήρας των Δ.Σ.
       Άμεση δημοκρατία / όλη η εξουσία στις γενικές συνελεύσεις / ΔΣ συντονιστικά και όχι αποφασιστικά (εκτελούν αποφάσεις των ΓΣ / ανακλητότητα εκλεγμένων εκπροσώπων στα όργανα
Η αναποτελεσματικότητα αντεπίθεσης στις πολιτικές των εργοδοτών υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης και άλλοι παράγοντες ώθησαν τους εργαζομένους  να δημιουργήσουν νέου τύπου σωματεία
       Σωματεία σε τράπεζες (Εθνοdata, Κλαδικό Χρηματοπιστωτικού κ.α)
       Τηλεπικοινωνίες (Wind, Vodafone)
       Ντελιβεράδες, κούριερ, μάγειροι/σερβιτόροι
       Stage
       Επαναδραστηριοποίηση σωματείων Βιβλίου-Χάρτου και Καθηγητών Φροντιστηρίων
       Συμμετοχή ολοένα και περισσότερων γυναικών και εργαζόμενων με επισφαλείς σχέσεις εργασίας.
       Ανανέωση ρεπερτορίων δράσης, με εισαγωγή μεθόδων όπως η κατάληψη του χώρου εργασίας ή ο αποκλεισμός χώρων καταστημάτων για σταμάτημα των συναλλαγών, οι πιο ευέλικτες μορφές απεργίας (στάσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο ή οι απεργίες διαρκείας σε μεγάλες από πληθυσμιακής άποψης επιχειρήσεις) αναζήτηση συμπαράστασης και αλληλεγγύης από το κοινό
       Χαρακτηριστική η κατάληψη της ΓΣΕΕ κατά την εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008, που έβαλε με κραυγαλέο, έστω, τρόπο, το θέμα των ελαστικών επισφαλών σχέσεων εργασίας επί τάπητος
       Ένας νέος τρόπος οργάνωσης των επισφαλώς εργαζομένων είναι η δημιουργία «συνελεύσεων βάσης» και η συγκρότηση «νέων σωματείων» καθώς τα παραδοσιακά συνδικάτα των μισθωτών με σταθερή ή μόνιμη απασχόληση δεν εγγράφουν τους νέους εργαζόμενους στα οικεία σωματεία με το σύνηθες αιτιολογικό ότι δεν υπάγονται στον ίδιο εργοδότη αλλά σε εργολάβους-εργοδότες ή σε ιδιωτικά γραφεία εργασίας.
Ένα παράδειγμα «συνέλευσης βάσης» που έχει πλέον εξελιχθεί σε νέου τύπου σύλλογο είναι η «Πρωτοβουλία Μεταφραστών-Επιμελητών» με την ονομασία «Σύλλογος  Μεταφραστών – Επιμελητών – Διορθωτών (ΣΜΕΔ).» Λόγω της ιδιομορφίας της χωρικής διασποράς των υποψήφιων μελών του ο Σύλλογος δημιούργησε μια ιστοσελίδα με αυτόματη ενημέρωση των μελών μέσω των διευθύνσεων ηλεκτρονικών για τις διαδικασίες κατάρτισης του καταστατικού του Συλλόγου στις οποίες μπορούσαν να παρέμβουν αποστέλλοντας αντιρρήσεις, προτάσεις και εναλλακτικά σχέδια προς συζήτηση.
Με ανάλογο τρόπο δραστηριοποιήθηκαν δεκάδες εργαζόμενοι στην Εθνοdata μετέχοντας στο Φόρουμ Ενοικιαζομένων Εργαζομένων και στην ιστοσελίδα του. Παράλληλα δραστηριοποιήθηκαν στο πλάι των αντίστοιχων συναδέλφων τους σε άλλους κλάδους που αγωνίζονταν για να αναγνωριστεί η ύπαρξή τους και το δικαίωμά τους να οργανωθούν οι ίδιοι συνδικαλιστικά αφού τα σωματεία των μονίμων εργαζομένων δεν ενδιαφέρονταν να πάρουν την πρωτοβουλία με το σκεπτικό ότι έτσι αναγνωρίζουν στην εργοδοσία το δικαίωμα να υποβαθμίσει τις δικές τους εργασιακές σχέσεις. Στον κλάδο μας πια δραστηριοποιούνται δύο διαφορετικής φιλοσοφίας και συγκρότησης σωματεία επισφαλώς εργαζομένων. Η πρώτη περίπτωση είναι ενός «κλαδικού σωματείου» που διαμορφώθηκε από το ΠΑΜΕ τραπεζοϋπαλλήλων με πρόσχημα τη συνδικαλιστική οργάνωση των επισφαλώς εργαζομένων κυρίως του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού τομέα και ουσιαστικό στόχο την αύξηση των δυνάμεών του στα όργανα της ΟΤΟΕ και στα συνέδρια ΕΚΑ και ΓΣΕΕ. Στη δεύτερη περίπτωση εντάσσεται το Σωματείο Εργαζομένων στην Εθνοdata. Δημιουργήθηκε από τα κάτω αποσκοπώντας στη συσπείρωση των ενοικιαζόμενων και άλλων επισφαλώς εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα στα πλαίσια πάντα της λογικής της ενότητας και όχι της διάσπασης του συνδικαλιστικού κινήματος, όπως στην περίπτωση του «κλαδικού» σωματείου. Σε έναν κόσμο που διαιρείται σε δύο κατηγορίες εργαζομένων, μία με μόνιμη εργασία και σταθερά εισοδήματα (που κι αυτή διακυβεύεται πια) και μία με ασταθή απασχόληση και ό,τι αυτό συνεπάγεται, η συνδικαλιστική οργάνωση είναι μια εκ των ων ουκ προϋπόθεση για την ανάκτηση ενός βαθμού αυτοπεποίθησης από τους εργαζόμενους. Εξάλλου, στατιστικές έρευνες αλλά και ποιοτικές έρευνες έχουν δείξει ότι οι ακτιβιστές, οι πολίτες που παίρνουν τις τύχες τους στα χέρια τους μέσω συλλογικών ομάδων και οργανώσεων νοιώθουν περισσότερο ηδονικοί, ευτυχισμένοι και νοιώθουν κοινωνική ευημερία.  Επομένως, η συλλογική οργάνωση και δράση είναι αντίδοτο στην κοινωνική μοναξιά, στην ατομική εργασιακή και ψυχολογική κατάθλιψη που προξενεί η επισφάλεια.[5]









[1] Εισήγηση για την εκδήλωση «Ανεργία, νέες εργασιακές σχέσεις, επισφάλεια και επιπτώσεις στην ψυχική υγεία» στο Φεστιβάλ της Νεολαίας Συνασπισμού (Θεσσαλονίκη, 24 Σεπτεμβρίου 2010)
[2] Από 1/1/2011 η MacDonalds θα τελεί και το μυστήριο του…γάμου στο Χονγκ-Κονγκ. http://www.dailymail.co.uk/news/article-1320488/McDonalds-wedding-Couples-marry-fast-food-chain-HK-January.html
[3] Κουζής Γιάννης (2001) Εργασιακές σχέσεις και ευρωπαϊκή ενοποίηση : ευελιξία και απορρύθµιση ή αναβάθµιση της εργασίας; Αθήνα : Εκδ. ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-Α∆Ε∆Υ,
[4] Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα για τους επισφαλώς εργαζόμενους διαμορφώθηκε στην Ελλάδα κατά τη διακυβέρνησης της χώρας από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ («απασχολησιμότητα») για να περιγράψει τις βασικές μορφές εργασιακών σχέσεων. :
1. Ν. 2639/1988. Με αυτό νόμο διευρύνθηκαν οι μέχρι τότε δυνατότητες των εργοδοτών για χρήση ελαστικών σχέσεων εργασίας: καθιέρωση τοπικών συμφώνων απασχόλησης, διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε διαφορετική βάση, ενίσχυση του θεσμού της μερικής απασχόλησης.
2. Ν. 2956/2001. Όπως θα δούμε παρακάτω ο νόμος θεσμοθετεί την ύπαρξη ιδιωτικών εταιρειών προσωρινής απασχόλησης (ΕΠΑ) για το δανεισμό και την ενοικίαση εργαζομένων.
3. Ν. 2874/2002. Μείωση αμοιβής υπερωριών, κατάργηση υπερεργασίας, νέα διευθέτηση του χρόνου εργασίας, μείωση εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. 
4. Ν. 3144/2003. Θεσμοθετεί τα ιδιωτικά γραφεία συμβούλων εργασίας (ΙΓΣΕ).
5. Ν. 3174/2003. Ενισχύεται και διευρύνεται η μερική απασχόληση στη δημόσια διοίκηση.

[5] Malte Klar and Tim Kasser (2009) “Some Benefits of Being an Activist: Measuring Activism and Its Role in Psychological Well-Being”, Political Psychology, Volume 30, Issue 5, σελ.. 755-777, Οκτώβριος



Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης-ΤΕΤΑΡΤΗ 7/14/2022 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)

 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)                                                                    του Χονγκ Σανγκ-σου (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡ...