Thursday, January 29, 2004

Ταπηροκρανίωση και συμμετοχική δημοκρατία



Λοιπόν, έχει αρχίσει να μου δίνει στα νεύρα όλη αυτή η (παρα)φιλολογία για τη συμμετοχική δημοκρατία τύπου "νέου-νέου" ΠΑΣΟΚ που (παρα)προβάλλεται από τα φιλικά του ΜΜΕ (ακόμη και από τη "σοβαρή" ΝΕΤ που εμμέσως πλην σαφώς και με "in" λεξιλόγιο έρχεται να μας δείξει τα αμπελοχώραφά μας). Από κοντά και ορισμένοι νεοσσοί που ανακαλύπτουν τη συμμετοχική δημοκρατία στις αρένες των αγορών του καπιταλισμού (βλ. τις επιστολές στο σημερινό τεύχος του "Οικονομικού Ταχυδρόμου"). Ας το πάρουμε χαμπάρι. Συμμετοχική δημοκρατία, παίδες Ελλήνων, είναι η ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Η άλλη μορφή της δημοκρατίας είναι η έμμεση ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.



Μορφές αυτών των δύο είναι η ΠΟΛΥΚΟΜΜΑΤΙΚΗ και η ΜΟΝΟΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Εκείνο που έχει σημασία είναι σε μια ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ να υπάρχει πολυφωνία και να μπορούν να ακούγονται και ανταγωνίζονται σε ισότιμη βάση όλες οι απόψεις είτε αυτές είναι υπέρ ή κατά του κοινωνικο-οικονομικού συστήματος. Εγώ, προσωπικά, προτιμώ συνδυασμό ΑΜΕΣΗΣ και ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, κάτι που χάρη στη νέα τεχνολογία της πληροφορικής μπορεί να γίνει κατορθωτό σε λίγο καιρό. Όχι ότι δεν θα υπάρχουν προβλήματα (τεχνικά, πολιτικά και άλλα). Θα χρειάζεται όμως η γενική συναίνεση του πληθυσμού στις αρχές της συμμετοχικής δημοκρατίας και η στήριξή τους σε ένα πλατύ κοινωνικο-πολιτικό κίνημα των εργαζομένων και των συμμάχων τους.

Παραδείγματα άμεσης συμμετοχικής δημοκρατίας υπάρχουν γύρω μας και δεν χρειάζεται να πάμε μακρυά στο Πόρτο Αλέγκρε. Στη γενική συνέλευση ενός συλλόγου (π.χ. του Συλλόγου Μεταπτυχιακών Φοιτητών ΜΠΣ Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας Παν/μίου Αθήνας που μόλις ιδρύθηκε) συμμετέχουν όλα τα μέλη του και είναι δυνατή η καταγραφή και ανταλλαγή όλων των απόψεων. Σε μια κινητοποίηση κατοίκων μιας απειλούμενης από οικολογική ζημιά περιοχής οι ενδιαφερόμενοι συγκροτούν συνελεύσεις που αποφασίζουν για τη δράση του συνόλου υπέρ της επίλυσης του προβλήματος (π.χ. κινητοποίηση κατά της εγκατάστασης Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης της ΔΕΗ στη Β΄Ζώνη Υμηττού στην Ηλιούπολη Αττικής). Εννοείται ότι πρέπει να φροντίζουμε πάντοτε να τηρούμε έναν όρο: ανακλητότητα των εκπροσώπων. Αλλιώς τα φαινόμενα της γραφειοκρατίας και της αφ' υψηλού διαχείρισης των πραγμάτων από τους εκλεγμένους θα οδηγήσουν στην καταστροφή της ιδέας της συμμετοχικής δημοκρατίας και στην επιστροφή του παραλλαγμένου αυταρχισμού.



Θανάσης Τσακίρης

http://tsakiris.snn.gr


Υ.Γ. Σε λίγες ώρες απογειωνόμαστε με προορισμό τη Φλωρεντία, την κοιτίδα της νεώτερης πολιτικής επιστήμης, που έβγαλε έναν Μακιαβέλλι για να μας ταλαιπωρεί σήμερα (τους πρωτοετείς δηλαδή και όχι εμάς που τον έχουμε για εικόνισμα πια). Ιδού λίγα λόγια γι' αυτόν:

<<Ο θεωρητικός που εισήγαγε ουσιαστικά την έννοια –ή, μάλλον, το πρώτο μοντέλο της- της πολιτικής στρατηγικής στη νεώτερη πολιτική σκέψη ήταν ο Nicolo Machiavelli. Σκοπός του ήταν η συγγραφή ενός πρακτικού εγχειριδίου για να δείξει στους πολιτικούς πώς μπορούν να επιτύχουν το στόχο της κατάληψης και της διατήρησης της (πολιτικής) εξουσίας ανεξάρτητα από τους λόγους και τις αιτίες που τους παρακινούν. Έτσι το 1517 έγραψε τον περίφημο «Ηγεμόνα».

Ο Machiavelli περιγράφει τους δύο κύριους τύπους κυβερνήσεων: μοναρχίες και δημοκρατίες. Στον «Ηγεμόνα» επικεντρώνεται στις μοναρχίες. Περιγράφει την αλήθεια αναφορικά με την επιβίωση του μονάρχη, και δεν προτείνει υψηλά ηθικά ιδανικών. Το μοντέλο αυτό ονομάστηκε «πολιτικός ρεαλισμός». Αφήνοντας (επαρκή) χώρο στην τύχη να καθορίζει το πολιτικό και κοινωνικο-ιστορικό γίγνεσθαι, ο Μακιαβέλι τονίζει ότι είναι, πρώτα και κύρια, ο χαρακτήρας ή η ζωντάνια ή η δεξιότητα του μεμονωμένου ηγέτη που καθορίζει την επιτυχία ενός κράτους. Εξετάζει τα διάφορα μέσα με τα οποία αποκτάται και διατηρείται η ηγεμονία και τα αξιολογεί μόνο σε σχέση με το κατά πόσο συμβάλλουν στην αύξηση της δόξας του ηγεμόνα (παράλληλα, βεβαίως, με την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος). Αυτή η εμμονή στην με κάθε μέσο πρακτική επιτυχία ακόμη και σε βάρος των παραδοσιακών ηθικών αξιών «χάρισε» στον Μακιαβέλι τη «φήμη» του προπαγανδιστή της αναλγησίας, της απάτης, της παραπλάνησης, της απανθρωπιάς και της σκληρότητας. Περιγράφει εκείνες τις αρετές που, παίρνοντάς τες τοις μετρητοίς, νομίζουμε ότι πρέπει να κατέχει ένας ηγεμόνας. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ορισμένες «αρετές» θα οδηγήσουν στην καταστροφή ενός ηγεμόνα, και εκτιμά ότι μερικές «κακίες» του επιτρέπουν να επιζήσει. Πράγματι, οι αρετές που εγκωμιάζουμε συνήθως στους ανθρώπους μπορεί να οδηγήσουν στην πτώση του Ηγεμόνα. Τονίζει πως συνήθως νομίζουμε ότι είναι καλύτερο για έναν ηγεμόνα να κυκλοφοράει η φήμη ότι είναι γενναιόδωρος. Εντούτοις, εάν η γενναιοδωρία του γίνεται μυστικά, κανένας δεν θα την πάρει χαμπάρι και δεν θα τη γνωρίζει και γενικώς μπορεί να θεωρείται άπληστος. Εάν πάλι γίνεται ανοιχτά, το αποτέλεσμα είναι να φαλιρίσει αποσκοπώντας στη διατήρηση της φήμης του. Κατόπιν, θα επιχειρήσει με τη βία ή με το καλό -και θα το καταφέρει- να αποσπά περισσότερα χρήματα από τους υπηκόους του πηγαίνοντας γυρεύοντας να τον μισήσουν. Ο Machiavelli θεωρεί ότι είναι καλύτερο για έναν ηγεμόνα να φημίζεται για φιλάργυρος. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η γενναιοδωρία πρέπει να δείχνεται μόνο στους στρατιώτες με τα αγαθά που αποσπώνται από μια λεηλατημένη εχθρική πόλη.
Υποστηρίζει ότι είναι καλύτερο για έναν ηγεμόνα να είναι αυστηρός παρά φιλεύσπλαχνος όταν τιμωρεί τους ανθρώπους. Η αυστηρότητα με την θανατική ποινή επηρεάζει λίγους μόνο, αλλά αποτρέπει τα εγκλήματα που επηρεάζουν τους πολλούς. Επίσης, υποστηρίζει, είναι καλύτερο να τον φοβούνται παρά να τον αγαπούν. Όμως, ο ηγεμόνας πρέπει να προσπαθήσει να αποφύγει να προκαλέσει μίσος εναντίον του και μπορεί να το επιτύχει με την μη δήμευση της ιδιοκτησίας των υπηκόων του. Κατ’ αυτόν, οι άνθρωποι ξεχνούν γρηγορότερα το θάνατο του πατέρα τους από την απώλεια της κληρονομιάς τους. Ο ηγεμόνας πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί την παραπλάνηση όταν ταιριάζει με τους σκοπούς του. Πρέπει να παραπλανά χωρίς να το δείχνει. Πρέπει να παρουσιάζεται ότι διακρίνεται για τις αρετές του που είναι πέντε: ευσπλαχνία, τιμιότητα, ανθρωπιά, εντιμότητα και θρησκευτικότητα. Πρέπει να αποφεύγει να κάνει πράγματα που θα τον κάνουν μισητό (δήμευση περιουσιών, απληστία, έλλειψη χαρακτήρα, ισχύος και πυγμής). Αποφυγή του ενδεχόμενου ανατροπής του σημαίνει αποφυγή του μίσους. Έτσι διατηρείται η πολυπόθητη εξουσία από τους ηγεμόνες κατά τον Μακιαβέλι.

Στο έργο του Περί της τέχνης του πολέμου ( Dell' arte della guerra) που έγραψε το 1520, ο Μακιαβέλι εξηγεί αναλυτικά τις αποτελεσματικές διαδικασίες για την απόκτηση, συντήρηση και χρήση μιας στρατιωτικής δύναμης. Κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο περιγράφει την πολιτική διαδικασία περιγράφει και τη στρατιωτική, δηλαδή αφαιρεί το αντικείμενο της μελέτης του από το ευρύτερο πλαίσιο σκοπών και ηθικής.

Κατ’ αυτούς τους τρόπους, ο Μακιαβέλι καθιστά την στρατηγική «επιστήμη», ανοίγοντας τους ορίζοντες και τα πανιά για την «πολιτική επιστήμη» να σαλπάρει προς τα φουρτουνιασμένα πέλαγα της εξουσίας.>>

Καλή αντάμωση τη Δευτέρα, εκτός αν τα πούμε από Αναγεννησιακό Internet Cafè της Φλωρεντίας.

tsakthan

Wednesday, January 28, 2004

Το σύστημα της Μαγχεστρίας

Η αλά ΗΠΑ συμμετοχική δημοκρατία ανατρέπει τις δημοσκοπήσεις. Στις προκριματικές εκλογές του Νιού Χάμσαϊρ ο Τζων Κέρρυ κέρδισε με αρκετά μεγάλη διαφορά τους συνυποψήφιούς του για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος. Με καταμετρημένες τις ψήφους του 97% των εκλογικών τμημάτων, ο Τζων Κέρρυ παίρνει το 39% (ψ.82594), ο εκλεκτός των δημοσκοπήσεων και θυελλώδης Χάουαρντ Ντην το 26,6% (ψ.56353), ο αγαπημένος του ΝΑΤΟ πρώην στρατηγός Γουέσλυ Κλαρκ το 12,5% (ψ.26554), ο Τζων Έντουαρντς το 12,2% (ψ.25849), ο συντηρητικός υποψήφιος αντιπρόεδρος στο ψηφοδέλτιο του Γκορ, Τζο Λήμπερμαν, το 8,7% (ψ.18392), ο συνεπής αριστερός αντιπολεμικός ακτιβιστής Ντένις Κούτσινιτς το 1,4% (3015) και ο αιδεσιμότατος Αλ Σάρπτον 0,2% (ψ.342). Στο αντίπαλο στρατόπεδο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ο νυν πρόεδρος Τζωρτζ Μπους πήρε το 87% (ψ.26911) ενώ οι άλλοι υποψήφιοι συγκέντρωσαν το 13% (ψ.4021).

Η συνέχεια είναι δύσκολη για τον Κέρρυ γιατί έχει να αντιμετωπίσει από τη μια την παραδοσιακή λασπολογία των Ρεπουμπλικάνων που τον αποκαλούν «φιλελεύθερο της Μασαχουσέτης», δηλαδή κάτι σαν …ευρωκομμουνιστή, και από την άλλη τις κατηγορίες μεγάλης μερίδα των μελών και φίλων του Δημοκρατικού Κόμματος ότι δεν έχει σαφείς θέσεις για τον πόλεμο κατά του Ιράκ και ότι οι επιδόσεις του στη Γερουσία είναι κάτω του μετρίου. Παρ’ όλα αυτά, η πολυσυλλεκτικότητα της υποψηφιότητάς του είναι που του δίνει τη δύναμη για να είναι πια το φαβορί για το χρίσμα. Το exit poll του πρακτορείου Associated Press, που οργάνωσαν και έφεραν σε πέρας οι εταιρείες Edison Media Research και Mitofsky International, το έκανε σαφές. Ο Κέρρυ είχε περίπου ίση δύναμη σε άνδρες και γυναίκες και κυριάρχησε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ενδιαφέρον είναι το ότι κυριάρχησε στις ομάδες ψηφοφόρων που είδαν την οικονομική τους κατάσταση να επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας καθώς και σε όσους αποφάσισαν την τελευταία εβδομάδα ποιον θα ψηφίσουν με κριτήριο το ποιος μπορεί να νικήσει τον Μπους. Από την πλευρά του ο Ντην είχε τα καλύτερα ποσοστά του σε ομάδες ψηφοφόρων που θεωρούνται γενικώς φιλελεύθεροι (οπαδοί του κράτους πρόνοιας), αντιπολεμικών τάσεων, που είναι εξοργισμένοι με την κυβέρνηση Μπους και, τέλος, όσους θεωρούν ότι πρέπει να υποστηρίζονται αυτοί που είναι συνεπείς με τα πιστεύω τους. Υστέρησε όμως εκτός των άλλων και στις ομάδες ψηφοφόρων των μεγάλων αστικών κέντρων και όσων θέλουν ως πρόεδρο έναν έμπειρο άνθρωπο χωρίς εκρηκτικό ταμπεραμέντο.

Η συνέχεια θα είναι ακόμη πιο συναρπαστική για το Δημοκρατικό Κόμμα καθώς από την ερχόμενη Τρίτη οι προκριματικές θα διεξάγονται σε περισσότερες πολιτείες ταυτόχρονα. Ο Ντην θα ρίξει στη μάχη νέα πολιτικά επιχειρήματα κατά του Κέρρυ. Θα τον κατηγορήσει για την ανακολουθία του να αντιταχθεί στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991 και να συμπαραταχθεί με τον Μπους πέρυσι κατά του Ιράκ. Θα αυτοχαρακτηριστεί ως συντηρητικός όσον αφορά τα δημοσιονομικά και φιλελεύθερος όσον αφορά τα κοινωνικά θέματα. Ο Κέρρυ από τη μεριά του θα συνεχίζει να χαρακτηρίζει ως επικίνδυνες για το κόμμα και τη χώρα τις απόψεις του Ντην για την φορολογική και την εξωτερική πολιτική.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο θα μπορέσει ο Ντην να αντέξει στις τεράστιες πιέσεις που θα του ασκηθούν και στα ΜΜΕ που θα τον εμφανίσουν λίγο-πολύ ως ταραχοποιό, μέχρι και «αντισυστημικό». Ίδωμεν.


Θανάσης Τσακίρης
http://tsakiris.snn.gr

Monday, January 26, 2004

www.left.gr


Ο λόγος σήμερα σε μια νέα προσπάθεια καθημερινής δημοσιογραφικής ενημέρωσης με αριστερό λόγο. Ο δικτυακός τόπος www.left.gr έκανε σήμερα το ντεμπούτο του. Με άμεση ενημέρωση και σχολιασμό τόσο της γενικότερης ελληνικής και διεθνούς επικαιρότητας όσο και των τεκταινόμενων στην αριστερά αποτελεί μια όαση στην έρημο των καπιταλιστικών ΜΜΕ, ηλεκτρονικών και μη. Ελπίζουμε πολύ σύντομα να ολοκληρώσει τις υπόλοιπες υπο κατασκευή ιστοσελίδες του και να μας κάνει συμμέτοχους σε μια πετυχημένη απόπειρα ανατροπής του κλασικού δημοσιογραφικού σκηνικού και -γιατί όχι;- του καθεστώτος της πολιτικής συναίνεσης των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού (ήπιου ή άγριου).

Ιδού ένα δείγμα: Στρατευμένοι με το κόμμα αλλά…εκτός-Αποχαιρέτησε ο Πάχτας

Καλή επιτυχία


Θανάσης Τσακίρης

Sunday, January 25, 2004

ΝΕΑ ΓΛΩΣΣΑ

100 χρόνια μετά από τη γέννηση ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα, του Τζωρτζ Όργουελ, διαπιστώνουμε ότι μια σειρά «προφητείες» του, διατυπωμένες στα έργα του -κυρίως στο «1984»- έχουν αρχίσει εδώ και χρόνια να πραγματώνονται, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.

Κατ’ αρχήν, μια σημαντική διαπίστωση του Όργουελ ήταν ότι σε μια ολοκληρωτική μονοκομματική κοινωνία του μέλλοντος, οι ηγέτες της θα χρησιμοποιούσαν μια «Νέα Γλώσσα» (“Newspeak”). Σ’ αυτή τη «νέα γλώσσα» θα επικεντρωθούμε στο παρόν σχόλιο. Το λεξιλόγιο της «Νέας Γλώσσας» είναι μειωμένο σε σχέση με την «Παλαιά Γλώσσα», το συντακτικό και η γραμματική είναι απλοποιημένα. Ο στόχος είναι να καταστούν αδύνατες η υπονομευτική σκέψη και ρητορική. Η βασική ιδέα που ρυθμίζει τη «Νέα Γλώσσα» είναι η αφαίρεση κάθε νοηματικής απόχρωσης από τις λέξεις ώστε να απομείνουν οι απλουστευτικές διχοτομίες (ευχαρίστηση και πόνος, ευτυχία και δυστυχία, καλές σκέψεις και εγκλήματα σκέψης). Επίσης αφαιρούνται λέξεις που έχουν αντίθετο νόημα (π.χ. το «κακό» γίνεται «μη καλό»). Τελικός στόχος: όλες οι λέξεις να συμπυκνωθούν σε ένα «Ναι» προς τις προσταγές της εξουσίας του «Μεγάλου Αδελφού» που παρακολουθεί τον καθένα μέσα από μια σειρά μονόδρομων μέσων επικοινωνίας (οι γιγάντιες τηλεοθόνες στους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους). Παρακολούθημα της «Νέας Γλώσσας» είναι η «Διπλή Γλώσσα» (δεν είναι έκφραση του συγγραφέα αλλά σχηματίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 με βάση το 2ο Παράρτημα του «1984» με τις Αρχές της Νέας.Γλώσσας»). Πρόκειται για σκόπιμα κατασκευασμένες λέξεις που όχι μόνο είχαν πολιτικό υπαινιγμό σε κάθε περίπτωση αλλά αποσκοπούσαν στην επιβολή μιας επιθυμητής πνευματικής και ψυχικής συμπεριφοράς στο πρόσωπο που τις χρησιμοποιεί.

Ο Όργουελ, βέβαια, δεν μπορούσε τότε, με τα δεδομένα της εποχής του (αρχή του «Ψυχρού Πολέμου») να προβλέψει ότι πολλές από τις «προφητείες» του δεν θα υλοποιούνταν σε μονοκομματικά αλλά σε πλουραλιστικά-δημοκρατικά κοινοβουλευτικά πολιτικά συστήματα.

Μια από τις παλιότερες δημοκρατίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Βρετανία, που είναι η πατρίδα του Όργουελ, αντιμετωπίζει σήμερα μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές κρίσεις της ιστορίας της. Ο συνονόματος του συγγραφέα (το αληθινό όνομά του είναι Έρικ Άρθουρ Μπλερ) που είναι πρωθυπουργός από το 1997 και αρχηγός του Εργατικού Κόμματος σύρεται στις ανακριτικές επιτροπές του Κοινοβουλίου (υπό την προεδρία του Λόρδου Χάτον) κατηγορούμενος για αλλοίωση των πορισμάτων των επιθεωρητών του ΟΗΕ με στόχο την δικαιολόγηση του πολέμου κατά του Ιράκ και την παραπλάνηση της κοινής γνώμης. Μέσα σε λίγες λέξεις κρύβονται πολλά ψέματα. Πρώτα απ’ όλα ο τίτλος Εργατικό Κόμμα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της «Νέας Γλώσσας». Η δικαιολόγηση του πολέμου είναι το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο που συναντάμε στο «1984» του Όργουελ και στο «2003» του Τόνυ Μπλερ: «Ο Πόλεμος είναι Ειρήνη» («Ακόμα κι αν κάναμε λάθος -για τα όπλα μαζικής καταστροφής- έχουμε εξαλείψει μια απειλή -τον Σαντάμ Χουσεΐν- και γι’ αυτό είμαι σίγουρος πως η ιστορία θα μας συγχωρέσει» είπε ο αθεόφοβος θεοφοβούμενος στις 18 Ιουλίου).

Άλλα παραδείγματα που συναντάμε στη Νέα Γλώσσα του σύγχρονου καπιταλισμό είναι οι «ευφημισμοί» (π.χ. σε Η.Π.Α και Βρετανία χρησιμοποιείται η λέξη downsizing για μια επιχείρηση που μειώνει το μέγεθός της υποδηλώνοντας τις μαζικές απολύσεις˙ στα ελληνικά «Νέα Ολυμπιακή»˙ «κοινωνικό πακέτο» για να αποκρυφτεί ο προεκλογικός χαρακτήρας των πρόσφατων κυβερνητικών μέτρων ), οι σκόπιμα αμφίσημες φράσεις, η συντόμευση/συγχώνευση λέξεων (π.χ. Microsoft αντί Microcomputer Software) και η μανιώδης χρήση αρκτικόλεξων (π.χ. ΚΥΣΕΑ, ΚΥΣΥΜ, ΟΑΣΑ κλπ.).

Ποιο συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε από τα παραπάνω; «Αντίσταση στην ‘Νέα Γλώσσα’ σημαίνει Κατάκτηση της Ελευθερίας».


ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

Saturday, January 24, 2004

Ο Γκραμσιανός ηγεμόνας


Η έννοια της συμμετοχικής δημοκρατίας είναι καθαρά ριζοσπαστική καθόσον εντάσσει το σύνολο των πολιτών στο πολιτικό παιχνίδι τόσο στο κεντρικό όσο και στο τοπικό-κλαδικό επίπεδο. Όμως, ακόμη και οι ριζοσπαστικότερες των ιδεών μπορούν να αντιμετωπιστούν με τρόπους τέτοιους που να τους αφαιρούν τελικά το ριζοσπαστικό τους περιεχόμενο και να τις καθιστούν ακίνδυνες πολιτικά. Η χρήση της έννοιας αυτής από το αστικό μπλοκ πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων αποσκοπεί στο να της στερήσει το ριζοσπαστικό περιεχόμενο. Τι θα μας έλεγε ένας από τους μεγαλύτερους πνευματικούς και πολιτικούς ηγέτες της αριστεράς του εικοστού αιώνα, ο Αντόνιο Γκράμσι, που χάθηκε πρόωρα μέσα στις φυλακές του Μουσολίνι; Θα μας έλεγε ότι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά -ίσως το κυριότερο- του αναπτυγμένου καπιταλισμού είναι η ανάδυση της κοινωνίας πολιτών που ενσωματώνει και υποτάσσει στο πλαίσιό του τις όποιες αμφισβητήσεις της κυριαρχίας του. Όμως, δεν πρόκειται απλώς για τον βοηθητικό ρόλο της κοινωνίας πολιτών στην αναπαραγωγή της κυριαρχίας του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής αλλά για την ανάληψη από το ίδιο το κράτος μιας εκτεταμένης σειράς λειτουργιών γι’ αυτόν το σκοπό. Η έννοια της ηγεμονίας, κατά τον Γκράμσι, αναφέρεται σε μια μορφή κυριαρχίας που συνδυάζει άνετα τη βία και τη συναίνεση, τη δικτατορία και την ηγεμονία. Η άνοδος της κοινωνίας πολιτών και η επέκταση του κράτους που περιλαμβάνει τόσο καταπιεστικούς όσο και ιδεολογικούς μηχανισμούς (όπως πολύ χαρακτηριστικά τόνισε ένας άλλος μεγάλος θεωρητικός της αριστεράς, ο Λουί Αλτουσέρ) δημιουργούν ένα νέο πεδίο για την επανάσταση όπου δεν αρκεί πλέον ο «πόλεμος κινήσεων» αλλά ο πρωταρχικός ρόλος αποδίδεται στον «πόλεμο θέσεων». Με άλλα λόγια, το κοινωνικό κίνημα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της πρέπει μέσα από μια μακρόχρονη διαδικασία κατάκτησης της κοινωνίας πολιτών να αλλάξει τη σχέση της με το αστικό κράτος με μια σχέση που να προεικονίζει τη σοσιαλιστική δημοκρατία, δηλαδή την ουσιαστική κατάργηση των καταπιεστικών-κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους και την ανάδειξη του συνόλου των πολιτών υπό την ηγεμονία της εργατικής τάξης σε κυρίαρχους.



ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ


Η “Καμπάνια Αντι-2004” , πραγματοποιεί ανοιχτή Συνέλευση, την Τρίτη 27/1, στις 8.00 μ.μ., στο “Αυτόνομο Στέκι” (Ζωοδόχου Πηγής 95-97 & Ισαύρων) προκειμένου να προγραμματίσει τις κοινές δράσεις της επόμενης περιόδου.
Καλούνται όλες οι συνιστώσες που την στηρίζουν και την συναποτελούν (άτομα, κοινωνικοί και πολιτικοί φορείς) να παρευρεθούν και να συμμετάσχουν στις οργανωτικές επιτροπές που θα δημιουργηθούν προκειμένου να προωθηθούν τα μέτωπα αντίστασης που έχουν ανοίξει (κρατική καταστολή, εργασιακές σχέσεις, παιδεία – πολιτισμός, τοπικές αντιστάσεις).

Thursday, January 22, 2004

Η μπαλάντα του Ναραγιάμα


Πριν από μια εικοσαετία μείναμε άφωνοι με αυτήν την εκπληκτική ταινία του Ιάπωνα σκηνοθέτη Σοχέι Ιμαμούρα . Μας είχε συγκλονίσει η έννοια της απόλυτης φτώχειας, μας είχε αποκαρδιώσει η ύπαρξη μιας ανεπαίσθητης λεπτής γραμμής μεταξύ επιβίωσης και θανάτου, μας είχε εξαγριώσει η παράδοση της καταδίκης των γέρων (ως"μη παραγωγικών") στο θάνατο με τον εξοστρακισμό τους στην χιονισμένη κορφή του Όρους Ναραγιάμα. Τέλος πάντων, μάθαμε ότι υπάρχουν ακόμη -και θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο υπάρχει ο καπιταλισμός και όσο ο νεοφιλελευθερισμός θα κυριαρχεί- συνθήκες απόλυτης φτώχειας και, μάλιστα, στις κοινωνίες του αναπτυγμένου καπιταλισμού της Δύσης και της Δυτικοποιημένης Ανατολής. Γιατί, παρόλο που η ταινία σε πρώτο επίπεδο αναφέρεται στο παρελθόν (υποτίθεται στο 19ο αιώνα), είναι στο μη εμφανές επίπεδο που υποδηλώνεται η επιδείνωση των κοινωνικών συγκρούσεων στα πλαίσια του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Την ίδια χρονιά είδαμε και την πρωτοποριακή -για την εποχή της- ταινία "Blade Runner" του Ρίντλεϋ Σκοτ. Το 2019, χρονιά κατά την οποία διαδραματίζεται η ιστορία της ταινίας και που είναι μόλις 15 χρόνια μπροστά μας, τα "αντίγραφα" εχουν πάρει τα όπλα τους εξεγειρόμενα αποσκοπώντας στην αύξηση του ορίου ζωής τους που είναι εγγεγραμμένο στα γενετικά τους κύτταρα από τον κατασκευαστή τους, ο οποίος δεν είναι άλλος από ένα ιδιωτικό οικονομικό μεγαθήριο του τομέα της βιογενετικής επιστήμης. Τα "αντίγραφα" είναι "ανθρωποειδή" που ζουν για τέσσερα χρόνια και εργάζονται στα σύνορα της γήινης αυτοκρατορίας κάπου στο διάστημα. Σε πρώτο επίπεδο, λοιπόν, είναι πλέον εμφανές ότι ο σεναριογράφος μας είχε προειδοποιήσει ότι οι άνθρωποι σε μερικά χρόνια θα γίνονταν αναλώσιμοι-απασχολήσιμοι. Εδώ είναι που έχει αρχίσει να πέφτει μέσα στην πρόβλεψή του¨: στην Ελλάδα του "νέου-νέου" ΠΑΣΟΚ του "μέλλόντός μας" που είναι κι επίσημα παρόν με την "πρόταση" της 3χρονης ανασφάλιστης απασχόλησης των νέων "για να μειωθεί η ανεργία". Χωρίς άλλα υπονοούμενα, χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το "νέο-νέο" ΠΑΣΟΚ είναι ο κύριος εκφραστής του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Ευτυχώς, άρχισε να κατακάθεται η ηλεκτρονική σκόνη και να αναδεικνύεται το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις. Η ανανεωτική, ριζοσπαστική, οικολογική και κινηματική αριστερά πρέπει να δώσει τη δική της μάχη ενάντια στις δικές της αδυναμίες και να πολιτικοποιήσει το λόγο της με μαζικές κοινωνικές κινητοποιήσεις.

Tuesday, January 20, 2004

Όπου Γιώργος και...μάλαμα;


Είναι πολύ εύκολο να πέσει κανείς στην παγίδα και να μπλέξει την πολιτική και ιδεολογική κριτική προς τον Γιώργο Παπανδρέου με την καρικατούρα που περνιέται για κριτική. Καθημερινά ακούμε και διαβάζουμε για τον Γιωργάκη που θα στερήσει από τον Κωστάκη το παιχνίδι της κυβερνητικής εξουσίας ή πως ο Γιωργάκης είναι ο εμπνευστής μόνο ενός επικοινωνιακού τρυκ. Φυσικά πολλοί απαξιούν να ασχοληθούν με τις επιμέρους σκέψεις και προτάσεις του ή τη θητεία του στα διάφορα υπουργεία από τα οποία πέρασε (ποιος ξεχνά ότι όταν ήταν Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων ασχολήθηκε μόνο με τα Θρησκεύματα, όταν αντί να εγκρίνει σύγχρονα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών γέμισε τη χώρα με θεολογικά και ποιμαντορικά μεταπτυχιακά;) Όμως, αν θέλουμε να ασκήσουμε κριτική που να τσακίζει κόκαλα και που να αναδεικνύει την νέα αριστερή ριζοσπαστική προοπτική πρέπει να στηριζόμαστε στη σημερινή πραγματικότητα. Παραδείγματος χάριν, υπάρχει θέμα "συμμετοχικής δημοκρατίας"; Ναι ή όχι; Εμείς, οι της ανανεωτικής και της εξωκοινοβουλευτικής οικολογικής -και ό,τι άλλο θέλετε- αριστεράς, δεν είμαστε που ωρυόμαστε δεκαετίες τώρα για την αυταρχική και γραφειοκρατική άσκηση της πολιτικής εξουσίας σε όλα τα επίπεδα σε Ανατολή και Δύση; Εμείς δεν είμαστε που καταγγείλαμε ότι το ΠΑΣΟΚ και η σοσιαλδημοκρατία γενικότερα με τους τυπικούς συμμετοχικούς θεσμούς και τον "κοινωνικό διάλογο" ενσωμάτωναν την εργατική τάξη στο σύστημα; Σήμερα, λοιπόν, που η "επικοινωνιακή καταιγίδα" παρασέρνει τα πάντα στο πέρασμά της δεν πρέπει να φροντίσουμε να την μπλοκάρουμε και να της αλλάξουμε την πορεία; Όταν μιλάμε για έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός, εννοούμε, εκτός αν κάνω λάθος, ότι σε όλα τα επίπεδα τις αποφάσεις για τη ζωή τους θα τις παίρνουν οι ενδιαφερόμενοι πολίτες. Κουτσά-στραβά, έχουμε να επιδείξουμε και παλιότερα πρότυπα συμμετοχικής δημοκρατίας και καινούργια. Το πείραμα του Πόρτο Αλέγκρε και της σύνταξης του δημοτικού προϋπολογισμού από τους πολίτες της μέσω μιας διαδικασίας λαϊκών συνελεύσεων είναι σχετικά πετυχημένο. Η νέα τεχνολογία της πληροφορικής συμβάλλει τα μάλα σ' αυτήν την προσπάθεια, δείχνοντας πάντα το επίκαιρο της θέσης ότι ο καπιταλισμός θα μας πουλήσει το σκοινί με το οποίο θα τον κρεμάσουμε. Μπορεί να διαλύει την βιομηχανική εργατική τάξη στη "Δύση" αλλά τη συγκεντρώνει στην "Ανατολή". Μπορεί να φτιάχνει "γιάπηδες" αλλά μαζί τους έρχονται και οι "μισθωτοί εργάτες της γνώσης" (αποκεντρωμένοι μεν, δικτυωμένοι δε). Δεν θα πρέπει, επομένως, να αφήσουμε, για άλλη μια φορά, τη (νέα) σοσιαλδημοκρατία να φθείρει τις λέξεις και το νόημά τους. Ο Γιώργος μπορεί να μην είναι μάλαμα αλλά "είναι πονηρός". Στο χωριό του πατέρα μου (Μανταμάδος Λέσβου) λένε: "η αλεπού εκατό,το αλεπουδέλλι εκατό πέντε". Το θέμα είναι η δική μας αλεπού να αποδειχθεί σοφότερη.



Θανάσης Τσακίρης


Το διαγώνισμα της Iowa


Υπήρξα μαθητής στις ΗΠΑ πριν από 30 και κάτι χρόνια. Στο σχολείο κάθε χρόνο γράφαμε τα "διαγωνίσματα του Άιοβα". Δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολα αλλά αν πήγαινες να γράψεις με ύφος "ξερόλα" δεν ήταν σίγουρο ότι θα τα κατάφερνες. Ερωτήσεις-παγίδες στα τεστ πολλαπλών επιλογών σε έστελναν αδιάβαστο. Κάπως έτσι την πάτησαν στις πρώτες προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος, που έλαβαν χώρα στην όμορφη αυτή μεσοδυτική πολιτεία, οι πολλά υποσχόμενοι υποψήφιοι για το προεδρικό χρίσμα Χάουαρντ Ντην και Ντικ Γκέπχαρτ. Ο πρώτος παρά την αντιπολεμική στάση του και την διαδικτυακη παρουσία του το έπαιξε πολύ σταρ και αγνόησε τις αφροαμερικανικές φωνές. Ο δεύτερος, παρά την ισχυρή δύναμή του στα εργατικά συνδικάτα και την συνεπή νεοπροοδευτική στάση του στα οικονομικά-κοινωνικά θέματα, δεν κατάφερε να πείσει ότι αυτή τη φορά θα μπορέσει να πετύχει αυτό που δεν πέτυχε το 1988 και την εξαετία 1994-2000: να κερδίσει τους Ρεπουμπλικάνους. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα απογοητευτικά: Τζων Κέρρυ 38%, Τζων Έντουαρντς 32%, Χ. Ντην 18%, Ν. Γκέπχαρτ 11%, Ντένις Κούτσινιτς 1% (ο συνεπής κινηματικός αντιπολεμικός αριστερός ακτιβιστής). Ο Ν. Γκέπχαρτ δήλωσε ότι σκεφτεται να παραιτηθεί - και ίσως να το κάνει ως το τέλος της βραδιάς. Ο αγώνας συνεχίζεται στις πιο προοδευτικές βορειοανατολικές πολιτείες, όπου ο Ντην μπορεί ακόμη να ελπίζει. Εξάλλου η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.




Θανάσης Τσακίρης

Monday, January 19, 2004

Σήμερα θα ξεκινήσουμε με μια είδηση για ένα σημαντικό πρόβλημα που έχει προκληθεί στους γύρω δήμους από τη δυτική περιφερειακή Υμηττού, αλλά και την ενδεχόμενη καταστροφή ενός μεγάλου τμήματος της δασικής έκτασης του βουνού από τη δημιουργία της νότιας περιφερειακής Υμηττού. Οι πολίτες της Ηλιούπολης και της Αργυρούπολης αντιστέκονται σ' αυτή την προοπτική: «Το σημαντικότερο είναι να μην υπάρξει περαιτέρω υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Κάτι τέτοιο θα γίνει μόνο με την υπογειοποίηση του 80% της λεωφόρου και τη μελέτη όλων των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να έχει ένα τέτοιο έργο. Η επέκταση του αστικού περιβάλλοντος μέχρι τον οδικό άξονα είναι μία από αυτές, η οποία σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συμβεί», τονίζει ο Πάνος Τότσικας, μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών για την προστασία του Υμηττού, η οποία καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους σε ανοιχτή συζήτηση για το θέμα, την Κυριακή 25 Ιανουαρίου, στις 10 το πρωί, στο Ειδικό Σχολείο Ηλιούπολης (Μνησικλέους 2, λεωφ. 237 Άνω Ηλιούπολη Στάση Ηρώων). Θα είμαστε όλοι/ες εκεί.



Today we'll start with news for an important problem that is expected to cause protests by citizens of Ilioupolis and Argyroupolis who insist that the new Southern Beltway of Athens must be constructed underground (80% of its extent) in order to prevent further degradation of Mount Hymettus's natural environment as a consequence of the expansion of the urban built environment to the vehicular axis. The "Citizens' Initiative for the Protection of Mount Hymmetus" calls those citizens interested to participate in an open discussion on this issue. The discussion will be held on Sunday, 25th of January (10 a.m.), at the Special School of Ilioupolis (Address: 2, Mnisicleous Street. Take bus no.237 for Ano Ilioupolis and get off at the Pl.Iroon bus-stop.) We'll all be there.



Sunday, January 18, 2004

Hello my friends,
I wish you a happy and creative new year. My name is Thanassis Tsakiris and I write from Greece. My thoughts, dreams, and news will be publicly available in just a few days. Please, come back whenever you like to discuss the topics I pose.
Φίλες και φίλοι, γεια σας,
Σας εύχομαι καλή και δημιουργική χρονιά. Ονομάζομαι Θανάσης Τσακίρης και γράφω από την Ελλάδα. Οι σκέψεις μου, τα όνειρά μου και οι ειδήσεις μου θα αρχίσουν να δημοσιεύονται σε λίγες ημέρες. Παρακαλώ, ελάτε στο ημερολόγιο αυτό όποτε θέλετε για να συζητήσουμε τα θέματα που θέτω.

Πατήστε εδώ για να επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες μου - Press here to go to my websites

Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης-ΤΕΤΑΡΤΗ 7/14/2022 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)

 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)                                                                    του Χονγκ Σανγκ-σου (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡ...