Tuesday, May 31, 2011

Tsakthan Daily 31 Μαΐου 2011 ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΗ (2Ο ΜΕΡΟΣ)


Tsakthan Daily

31 Μαΐου 2011


ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΗ (2Ο ΜΕΡΟΣ)

Η ερμηνεία των πιο παραδοσιακών μαρξιστών απέδιδε στους εργάτες και όχι στους φοιτητές το ρόλο του ιστορικού υποκειμένου της επανάστασης. Γι’ αυτό αγνοήθηκε από αυτούς η φοιτητική απαρχή του κινήματος και μπήκαν στο παιχνίδι στο δεύτερο ημίχρονο όταν οι εργάτες αποφάσισαν γενική μαζική απεργία και σε προχωρημένη φάση κατέλαβαν τα εργοστάσιά τους με αίτημα τον εργατικό έλεγχο και την αυτοδιαχείριση. Ακόμα και τότε, όμως, το ΓΚΚ έμεινε στο πλαίσιο της διεκδίκησης ικανοποίησης «νομιμοποιημένων υλικών αιτημάτων» και δεν έθεσε θέμα εξουσίας ούτε καν εργατικού ελέγχου. Η συλλογική δράση και η αυτενέργεια των κοινωνικών υποκειμένων δεν αναγνωριζόταν από το εκάστοτε ηγετικό κομματικό επιτελείο που θα αποφασίσει πότε θα είναι κατάλληλη η στιγμή της ρήξης.

Η πιο θεσμική προσέγγιση απέδιδε τα γεγονότα του Μάη στην πολιτική και καθεστωτική κρίση της 5ης γαλλικής δημοκρατίας, όταν αναπτύχθηκε το καθεστώς του «αυταρχικού κρατισμού», κατά τη γνωστή φράση του Νίκου Πουλαντζά, το οποίο αφαιρούσε πολλές βαλβίδες ασφαλείας του συστήματος και έστελνε τους διαμαρτυρόμενους στους δρόμους της Γαλλίας που από το 1789 ως σήμερα φιλοξένησαν δεκάδες εκατομμύρια διαδηλωτές και διαδηλώτριες που διαμαρτύρονταν κατά του αυταρχικού γραφειοκρατικού γαλλικού κράτους.

Τέλος, μια ερμηνεία, που δίνει σημαντικό ρόλο στον υποκειμενικό παράγοντα αλλά και στον παράγοντα της τύχης, είναι αυτή που αποδίδει την κρίση στην αλληλουχία διαφόρων γεγονότων και στις αποφάσεις των πολιτικών παραγόντων.

10 χρόνια μετά
O Edgar Moren επαναφέρει και επιβεβαιώνει την άποψη περί «κρίσης του πολιτισμού», την κριτική της τεχνο-γραφειοκρατίας και συνεχίζει τους ύμνους προς το Μάη ως ρήξης με τη στείρα κοινωνική τάξη πραγμάτων και ότι έστρωσε το δρόμο προς την υγιή ιδέα της «αυτοδιαχείρισης». Οι Ζιλ Ραγκάς και Αμέν Ντελάλ μίλησαν κι αυτοί για την επαναστατική κρίση αλλά μείωσαν την παρισινοκεντρική οπτική για τα γεγονότα. Ο Ρεζί Ντεμπρέ αποκάλεσε τα γεγονότα «λίκνο μιας νέας αστικής κοινωνίας». Θεωρούσε επαναστατική την κρίση αλλά αστική την επανάσταση και όχι προλεταριακή. Στο σημείο αυτό αρχίζουν να ακούγονται προβληματισμοί σχετικά με το χαρακτήρα του Μάη. Ο Ντεμπρέ εντόπισε την ανάγκη του νέου καπιταλισμού να σπρώξει στο περιθώριο τη μενταλιτέ της επαρχιακής αγροτικής Γαλλίας, οπότε θεώρησε ότι η αναπτυξιακή καπιταλιστική στρατηγική χρειαζόταν την πολιτιστική κληρονομιά και την κουλτούρα του Μάη. Επρόκειτο λοιπόν για στρατήγημα με την έννοια που δίνει ο Μισέλ Φουκώ. Ο Πιερ Μπουρντιέ πήρε τη σκυτάλη της κριτικής αποτίμησης μιλώντας για την «εμφανή ρήξη» με το παρελθόν, την «κρίσιμη στιγμή» οπότε όλα μοιάζουν πιθανά και δυνατά. Νέες αξίες και νέες μορφές κοινωνιοκότητας βγήκαν στο προσκήνιο. Ο πρώην τροτσκιστής Ανρί Βεμπέρ με τη σειρά του θα επισημάνει ότι «χωρίς το σεισμό του Μάη και τους μετασεισμούς του, η Γαλλία θα παρέμενε μια μπλοκαρισμένη κοινωνία.» Ο Νίκος Πουλαντζάς, όμως, θα επισημάνει κάτι άλλο, ότι σηκώνεται ξαφνικά ένας κόντρα άνεμος απέναντι στο πνεύμα του Μάη. Πρώην Μαοϊκοί και διάφοροι άλλοι γνωστοί και μη εξαιρετέοι διανοούμενοι της ευρύτερης αριστεράς, γνωστοί ως Νέοι Φιλόσοφοι, όπως ο Αντρέ Γκλυξμάν, συνήψαν ιερή συμμαχία με την ανερχόμενη νεοφιλελεύθερη αντίδραση και τον ανορθολογισμό.

20 χρόνια μετά
Ο Μάης άρχισε να γίνεται αντικείμενο κριτικής, αυτοκριτικής, θεωρητικού αναστοχασμού και πανεπιστημιακής διδασκαλίας αλλά δυστυχώς και τουριστική ατραξιόν και εμπορευματοποιημένη νοσταλγία. Όπως γράφουν στο βιβλίο τους Generation οι Ερβ Χαμόν και Μ. Ροτμάν, η έντυπη και οπτικοακουστική επιτυχία της 20ής επετείου απεικονίζουν έναν πολυσθενή Μάη, μια υπερφορτωμένη λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας με πλήθος διαφορετικών εξόδων. Ο Μάης ήταν ο δρόμος που οι έξοδοί του οδηγούσαν στο φεμινισμό, στο νέο συνδικαλισμό αλλά και στις σκοτεινές σήραγγες του λεγόμενου «ένοπλου». Εν ολίγοις, στη δημιουργία ενός είδους ανεκτικής, πλουραλιστικής και χειραφετημένης δημοκρατικής συνείδησης. Αυτή η σύνθεση των δύο ακτιβιστών κατηγορήθηκε για μονομέρεια και έλλειψη εκπροσώπησης των ανώνυμων εργατών και φοιτητών. Η δεκαετία, όμως, αυτή είχε έναν άλλο χαρακτήρα. Αφού εξέλιπε η ελπίδα για την επανάσταση και τα καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης κατέρρεαν χρόνο με το χρόνο, ανεξάρτητα από το ότι κοινωνικά κινήματα, όπως η Αλληλεγγύη ή οι κινητοποιήσεις των Ανατολικογερμανών πολιτών ήταν αυτά που έστρωσαν το δρόμο, δημιουργήθηκε ένα άλλο πεδίο έρευνας και κριτικής. Ήταν σαφές ότι με την άγρια επέλαση του νεοφιλελευθερισμού και τη μεταβολή των πολιτικών και ιδεολογικών συσχετισμών στην κοινωνία θα υπήρχε ανάγκη οικειοποίησης ενός μέρους των χαρακτηριστικών του Μάη, αυτού του φαντάσματος που πλανιόταν ακόμα πάνω από την Ευρώπη. Η ασάφεια του ιδεολογικού πλαισίου και του λόγου του Μάη θα βοηθούσε πάρα πολύ τους φιλοσόφους και τους κοινωνιολόγους αυτής της γενιάς να ερμηνεύσουν κατά το δοκούν τα προτάγματα της εποχής. Έτσι, ομάδες στοχαστών όπως οι Νέοι Φιλόσοφοι, ή άλλοι, όπως ο Αλαίν Ρενώ, ο Λυκ Φερρύ, ο Ζυλ Λιποβετσκί και άλλοι, θα προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν το Μάη ως την κατ’ εξοχήν έκφραση του «επαναστατικού» και «ριζοσπαστικού ατομικισμού». Δεν είχαν εντελώς άδικο. Κι αυτό φαίνεται μόνο και μόνο από το ότι το Γαλλικό κράτος αλλά και οι πολυεθνικές εταιρείες θα απορροφούσαν χιλιάδες διανοούμενους στις γραμμές τους κατακτώντας την ευφυΐα και την φαντασία της γενιάς των επαναστατημένων baby boomers του Μάη αντί να κατακτήσει η φαντασία του Μάη την εξουσία.

30 χρόνια μετά
Κανείς πια δε θυμόταν το Μάη παρά μόνο οι εναπομείναντες στην άκρα αριστερά πρωταγωνιστές του και, ώ του θαύματος, ο Ριζοσπάστης, που φιλοξενεί συνέντευξη ενός στελέχους του που στα νιάτα του δούλευε σε εργοστάσιο του Παρισιού τον καιρό εκείνο. Οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές είτε ηγούνται μικρών αριστερών ομάδων, φεμινιστικών και οικολογικών συσπειρώσεων κάνοντας σιωπηλά πράξη τα όσα επαγγέλθηκε ο Μάης είτε ηγούνται πανεπιστημιακών τμημάτων και ευρωπαϊκών προγραμμάτων που περιλαμβάνουν τα νέα κοινωνικά κινήματα στο ερευνητικό έργο αλλά σπάνια στην ημερήσια διάταξη της πολιτικής πράξης. Ο μεταμοντερνισμός, στην κυρίαρχη εκδοχή του, θα καθιστούσε ένοχη ως υπεύθυνη του «ολοκληρωτισμού» την οποιαδήποτε αναφορά σε επαναστατική στρατηγική. Όσοι επέμεναν σ’ αυτήν χαρακτηρίζονταν δακτυλοδεικτούμενοι ως νοσταλγοί παρωχημένων μεγάλων αφηγήσεων ασχέτως του ότι ήταν αυτοί που άσκησαν τις πιο έντονες και έγκαιρες κριτικές στον αντιδημοκρατικό και επί της ουσίας αντεργατικό «υπαρκτό σοσιαλισμό». Στο μεταξύ, ο πλανήτης είχε μπει σε μια νέα περιπέτεια «ανθρωπιστικών πολέμων» με πρωτεργάτες τους εκπροσώπους της «ριζοσπαστικής ατομικιστικής» τάσης που αναδείχθηκε από την διαστρέβλωση του νοήματος του Μάη. Το σύμπαν διαλυόταν σε μικρούτσικα αντιμαχόμενα κράτη και κρατίδια, ο Κερδώος Ερμής θα παρέσερνε στο ορμητικό πέρασμά του κάθε τι που είχε δημόσιο χαρακτήρα: επιχειρήσεις, παιδεία, υγεία, πρόνοια, αστυνομία, ακόμη και τους στρατούς και τις φυλακές. Η «απαγόρευση της απαγόρευσης» εννοείται πλέον ως ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ του ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ και ΝΑ ΟΝΕΙΡΕΥΕΤΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ. Το ιδιωτικό όνειρο γινόταν πια μέτρο των πάντων.


40 χρόνια μετά
Το Street Fighting Man των Rolling Stones ξαναγίνεται μόδα, οι ταινίες του Μάη και για τον Μάη γνωρίζουν νέες δόξες και τα ειδικά σάιτ «κατεβάσματος» ταινιών στον υπολογιστή πήραν φωτιά πριν αποφασίσουν οι μεγάλες πολυεθνικές του κινηματογράφου να διατάξουν την «ανεξάρτητη δικαιοσύνη» να πατάξει την πειρατεία που τους μειώνει τα υπερκέρδη. Και μην ξαφνιαστείτε αν μάθετε πως κάποιος πρωταγωνιστής των κινημάτων του ’68 βρίσκεται πίσω από τις πολυεθνικές ή τους «πειρατές» του διαδικτύου. Κάθε ραχούλα και λαγκαδιά φιλοξενεί και από ένα διήμερο για το Μάη. Οι πάντες ξαφνικά αναπολούν το Μάη. Και πάει κι έρχεται όταν οι πρωταγωνιστές είναι πια εξηντάρηδες και εβδομηντάρηδες αλλά είναι οι «νέοι της εποχής» κατά Ζαμπέτα. Εδώ μέχρι και ο Ριζοσπάστης αποπειράται τώρα να οικειοποιηθεί το Μάη και βάζει ένα μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ να ασκήσει κριτική στο τότε Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα ότι ενδιαφερόταν κυρίως για την «κομμουνιστική δουλειά» στο επίπεδο της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου –έτσι ονομάζουν τον «κυβερνητισμό», μια λεξούλα που «κάνει τζιζ» γιατί καλό το σημερινό κλίμα αντίστασης αλλά ας κρατάμε και πισινή. Ο Σαρκοζί φροντίζει να θάβει κάθε τόσο και λιγάκι το «πτώμα του Μάη» και ευχαριστιέται παράλληλα όταν τον αποκαλούν «παιδί του Μάη» λόγω του έξαλλου ερωτικού του βίου. Μόνο αυτό καταλαβαίνουν οι κόλακές του που κάποιοι εξ αυτών ήταν «μπαμπάδες» του Μάη.



ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ



Street Fighting Man
Rolling Stones

Evrywhere I hear the sound of marching, charging feet, boy
Cause summers here and the time is right for fighting in the street, boy
But what can a poor boy do
Except to sing for a rock n roll band
Cause in sleepy london town
There's just no place for a street fighting man
No

Hey! think the time is right for a palace revolution
But where I live the game to play is compromise solution
Well, then what can a poor boy do
Except to sing for a rock n roll band
Cause in sleepy london town
There's no place for a street fighting man
No

Hey! said my name is called disturbance
Ill shout and scream, I'll kill the king, I'll rail at all his servants
Well, what can a poor boy do
Except to sing for a rock n roll band
Cause in sleepy london town
There's no place for a street fighting man
No


ΣΙΝΕΜΑ ΓΙ’ ΑΠΟΨΕ

Πάλι DVD με Zabriskie Point
Ο Michelangelo Antonioni στην Αμερική του 1970 καταφέρνει να συλλάβει με το κινηματογραφικό φακό του  μια κοινωνία έτοιμη να εκραγεί.
Το Zabriskie Point αποτελεί μέρος της Περιοχής Amargosa που βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο της Κοιλάδας του Θανάτου και χαρακτηρίζεται από το αποσαρθρωμένο τοπίο της.  Αποτελείται από ιζήματα της Λίμνης Furnace Creek, που στέγνωσε πριν από 5 εκατομμύρια χρόνια. Ονομάστηκε έτσι από τον Christian Brevoort Zabriskie, ο οποίος, στις αρχές του 20ού αιώνα, ήταν αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Εταιρείας  Pacific Coast Borax, που οι  20 ξακουστές ομάδες μουλαριών της χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά βόρακα από τις μεταλλευτικές

εκμεταλλεύσεις στην Κοιλάδα του Θανάτου. Την εποχή εκείνη το κίνημα της· αντικουλτούρας ήταν στο φόρτε του και αυτό
απεικονίζεται στην ταινία του μεγάλου Ιταλού σκηνοθέτη. Πρόκειται για την αφήγηση της ιστορίας ενός ζευγαριού νέων ανθρώπων˙-μιας ιδεαλίστριας γραμματέως και ενός μαχητικού ριζοσπάστη- με σκοπό να περάσει ένα μήνυμα ενάντια στο κατεστημένο της εποχής. Οι ηθοποιοί που υποδύονται τους ρόλους του ζευγαριού δεν είχαν προηγούμενη επαγγελματική ή ερασιτεχνική σχέση με την ηθοποιία.

 
Η ταινία ήταν μέρος της αγγλόφωνης τριλογίας του Αντονιόνι, την οποία έφτιαξε με παραγωγό το Κάρλο Πόντι και με εταιρεία διανομής την MGM. Οι άλλες δύο

ταινίες ήταν: Blowup (1966) και The Passenger (1975). Ο τίτλος της ταινίας παραπέμπει στην Κοιλάδα του Θανάτου και στο συγκεκριμένο σημείο της ερήμου όπου γυρίζει τη φημισμένη ερωτική σκηνή με μέλη του Open Theatre σε μια αναπαράσταση οργίου.

Το soundtrack της ταινίας περιλαμβάνει μουσικές από διάφορα είδη για να δείξουν την πολυσυνθετότητα της κατάστασης: Pink Floyd, Jerry Garcia, The Kaleidoscope (έγραψαν ειδικά τραγούδια για την ταινία) αλλά και The Youngbloods, Patti Page,  Grateful Dead.


Η ταινία δεν έτυχε καλής υποδοχής από τους κριτικούς και το κοινό της εποχής, ακόμη και από το κοινό της αντικουλτούρας που αποσκοπούσε να προσελκύσει η MGM. Έτσι, ήταν εισπρακτική αποτυχία.: κόστισε 7 εκατομμύρια δολάρια αλλά εισπράχθηκαν μόνο 900 χιλιάδες στις ΗΠΑ από τις προβολές.


Σύμφωνα με τους καθηγητές Robert Philip Kolker και Sam Rohdie, η ταινία αποτελεί ένα έργο αντιπροσωπευτικό της εποχής που ακόμη έχει τη δύναμη να συναρπάζει. Αν σήμερα μας φαίνεται  μαχητική και τολμηρή, σκεφτείτε τότε τι ήταν.

 Μας έρχεται στο νου η φωτογραφία εκείνη από την παλλαϊκή κηδεία των αγωνιστών που σκοτώθηκαν από τα πυρά του εξοπλισμένου από τους Βρετανούς κυβερνητικού στρατού και αστυνομίας στις 3 Δεκεμβρίου 1944 στην Πλατεία Συντάγματος.

Το πανώ που κρατούσαν οι γυναίκες με τα μαύρα έγραφε: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα». Ο πρωταγωνιστής αγοράζει ένα όπλο και παίρνει μέρος σε μια φοιτητική εκδήλωση με τον εκφρασμένο σκοπό να σκοτώσει αστυνομικό (οι νεώτεροι θα θυμούνται αντίστοιχη περίπτωση του ράπερ Ice-T).

 

Τους κριτικούς του ξένισε ακόμη και η αντιεμπορική-αντικαταναλωτική κριτική ματιά του σκηνοθέτη μέσω του πρωταγωνιστή όταν  αυτός οδηγεί στους  δρόμους του Λος Άντζελες και παρελαύνουν από το παράθυρο του αυτοκινήτου οι κακόγουστες πινακίδες με τις διαφημιστικές γιγαντοαφίσες, τα λογότυπα και τις μάχες των μεγάλων επιχειρήσεων ( που μας ξαναθύμισε η Καναδή συγγραφέας Naomi Klein στο βιβλίο της Νo Logo).




Παίζουν οι:
Mark Frechette
Daria Halprin
Paul FixBill Garaway
Kathleen Cleaver
Rod Taylor
Lee Allen
G.D. Spradlin
Harrison Ford (παίζει ένα πολύ μικρό ρόλο ως διαδηλωτής –φοιτητής που έχει συλληφθεί και κρατείται στο αστυνομικό τμήμα.
Θανάσης Τσακίρης


No comments:

Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης-ΤΕΤΑΡΤΗ 7/14/2022 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)

 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ (ΝΤΟΜΑΝΓΚΤΣΙΝ ΓΕΟΤΖΑ)                                                                    του Χονγκ Σανγκ-σου (ΝΟΤΙΑ ΚΟΡ...