Κατευόδιο Θανάση Τσακίρη για τη Βάσω Τότσικα

Κατευόδιο Θανάση Τσακίρη για τη Βάσω Τότσικα

Γνώρισα τη Βάσω και τον Πάνο ένα φθινοπωρινό βράδυ το 1975. Πήγαινα τότε στην Δ΄ τάξη (νυν Α΄ Λυκείου) του μοναδικού τότε Γυμνασίου (Αρρένων) της Ηλιούπολης και ήμουν τότε ακόμη μέλος της ΜΟΔΝΕ (Μαθητική Οργάνωση Δημοκρατικής Νεολαίας) που ήταν η μαθητική παράταξη της ΚΝΕ και ήταν ακόμη σχετικά ανοιχτή (αργότερα όταν η ΚΝΕ αισθάνθηκε ότι στρατολόγησε αρκετά μέλη διέλυσε την οργάνωση). Είχαμε, λοιπόν, βγει να κολλήσουμε αφίσες για την πορεία του Πολυτεχνείου στα δύο γυμνάσια (αρρένων και θηλέων). Αν θυμάμαι καλά ήμουν μαζί με τη Λ.Α. και τον Σ.Α. (στην ημιπαρανομία νοιώθαμε πως βρισκόμασταν γι’ αυτό βάζω τα αρχικά για να μεταδώσω το «κλίμα». Φτάνοντας στο γυμνάσιο θηλέων, μεταξύ των πλατειών της Άνω και της Κάτω Ηλιούπολης, συναντήσαμε το κλιμάκιο του Προοδευτικού Συλλόγου Νέων Ηλιούπολης στον οποίο κυριαρχούσε η ΟΜΛΕ (πριν διασπαστεί σε ΚΚΕ μ-λ και Μ-Λ ΚΚΕ) να κολλάει κι αυτό αφίσες. Φοβηθήκαμε ότι θα ακολουθούσε καβγάς. Λίγο πριν είχαμε συναντηθεί με μικρή παρέα ΕΚΚΕτζήδων και είχαμε ανταλλάξει φιλοφρονήσεις για τις «δύο υπερδυνάμεις» και το σκέτο ιμπεριαλισμό και τον «σοσιαλιμπεριαλισμό» και το ποιοι είναι οι πιο συνεπείς «πράκτορες» του ενός ή του άλλου. Στο κλιμάκιο του ΠΣΝΗ ήταν η Βάσω και προσπάθησε να μας πείσει με τα επιχειρήματά της για το τι ήταν κατά την άποψή της η εξέγερση. Αυτό το εκτίμησα δεόντως. Από τότε παρακολουθούσα πιο ενεργά τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη αριστερά και σιγά-σιγά και σιωπηλά αποχώρησα από τη ΜΟΔΝΕ με κατεύθυνση προς την ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, που τότε συγκροτούσε τη μαθητική οργάνωση ΔΗΜΑΚ.
Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1988, δουλεύαμε πολιτικά μαζί με τη Βάσω και τον Πάνο στα τοπικά θέματα και στα θέματα του περιβάλλοντος μέσα από την Πρωτοβουλία Πολιτών για την Προστασία του Υμηττού και πολιτιστικά μέσω πολλών παρεμβάσεων στο πλαίσιο του βιβλιοπωλείου ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟ που είχε ανοίξει τρία χρόνια πριν με τη Σόφη. Ήταν ουσιαστικά το «έργο ζωής» της. Οι εκδηλώσεις που διοργάνωνε το ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟ θα μείνουν στην ιστορία τόσο για την ποιότητά τους όσο και για την πλούσια και σταθερή διεξαγωγή τους επί μια 25ετία. Δεν θυμάμαι να υπάρχει ανάλογο σε ολόκληρη τη χώρα με εκδήλωση σχεδόν κάθε εβδομάδα. Οι παρουσιάσεις των βιβλίων «επώνυμων» και «ανώνυμων» λογοτεχνών («εθνικών» και «τοπικών»), των συλλογικών ή ατομικών έργων πολιτικής επιστήμης, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας και ανθρωπολογίας, οι εκθέσεις για το παιδικό βιβλίο και τα παιγνίδια των μεγάλων και μικρών λαών του κόσμου, οι εκδηλώσεις για το γυναικείο κίνημα, για το αντιρατσιστικό κίνημα και για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, η συλλογή υπογραφών για τους αγωνιζόμενους λαούς και για τους ανθρώπους που διώκονται σε Ελλάδα και στο εξωτερικό, η συλλογή ρούχων, κουβερτών και υπνόσακων για μετανάστες/τριες, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Όλα αυτά γίνονταν με τη Βάσω στην πρώτη γραμμή μέσω της παρουσίας και δράσης της στο βιβλιοπωλείο και στην τοπική κοινωνία. Κάποια στιγμή, όμως (πάλι φθινόπωρο), το 1988, ήρθε η σειρά μου να τρέξω για τη Βάσω. Ήταν κατά τις 12 το μεσημέρι και δούλευα τότε στην Εμπορική στην Ηλιούπολη. Χτύπησε το τηλέφωνο και δεν ήταν για πληροφορίες σχετικά με τα επιτόκια και τις καταθέσεις. Ήταν η Βάσω που με τρεμάμενη φωνή μου είπε ότι συνέλαβαν τον Πάνο και ολόκληρη την ελληνική αντιπροσωπεία που είχε πάει στην Τουρκία για συμπαράσταση στους δικαζόμενους αγωνιστές της επαναστατικής αντιδικτατορικής οργάνωσης Ντεβ Γιολ. Το «εξπρές του μεσονυχτίου» με πολλούς/ές αυτή τη φορά πρωταγωνιστές/τριες. Ομολογώ ότι μ’ έπιασε σύγκρυο. Έφυγα από τη δουλειά και έτρεξα στην Κάτω Ηλιούπολη. Πήραμε το λεωφορείο και κατεβήκαμε στο Σύνταγμα. Προχωρήσαμε προς την Τούρκικη Πρεσβεία. Είχε ήδη φτάσει κι άλλος κόσμος από την Κίνηση για την Υπεράσπιση των Πολιτικών και Κοινωνικών Δικαιωμάτων που είχε την πρωτοβουλία της οργάνωσης και στελέχωσης της αποστολής της αντιπροσωπείας. Σιγά-σιγά συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες αγωνιστές/τριες από τις Φοιτητικές Συσπειρώσεις, την ΚΝΕ (υπό την ηγεσία του Γ. Γράψα που στρεφόταν γοργά προς τα αριστερά) αλλά και ανένταχτοι/ες με ευαισθησίες για τα δικαιώματα και τη διεθνή αλληλεγγύη. Ήταν ένας μήνας κατάληψης του ΥΠΕΞ, συγκρούσεων με τα ΜΑΤ στην Τούρκικη Πρεσβεία, αυξανόμενης συμμετοχής πολιτών σε δραστηριότητες αλληλεγγύης που έφεραν αποτέλεσμα κινητοποιώντας το πολιτικό προσωπικό ακόμα και του συντηρητικού. Σύντομα οι περισσότεροι απελάθηκαν και κρατήθηκαν για τρεις εβδομάδες στα μπουντρούμια της Άγκυρας τέσσερις αγωνιστές που στα τέλη Νοεμβρίου επέστρεψαν κι αυτοί.
Στην δεκαετία που ακολούθησε η Βάσω τιμήθηκε με την ψήφο των πολιτών που την έστειλαν πολύ ψηλά σε σταυρούς στις δημοτικές εκλογές του 1998 με την Παρέμβαση Δημοτών Ηλιούπολης.
Θα μπορούσα να γεμίσω σελίδες επί σελίδων για τη ζωή και τη δράση της Βάσως. Προτίμησα, όμως, να αφήσω τα συναισθήματα να τρέξουν έξω από τα πλαίσια της ηλεκτρονικής σελίδας. Θα τη θυμόμαστε, ο καθένας και η καθεμιά μας αλλά και όλοι/ες μας συλλογικά και θα συνεχίσουμε με κάθε πρόσφορο τρόπο το έργο της.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ