ΟΤΑΝ Η ΚΟΥΝΕΒΑ ΛΕΓΟΤΑΝΕ ΓΚΟΝΖΑΛΕΖ: Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ "JUSTICE FOR JANITORS"

ΟΤΑΝ Η ΚΟΥΝΕΒΑ ΛΕΓΟΤΑΝΕ ΓΚΟΝΖΑΛΕΖ: Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ "JUSTICE FOR JANITORS"
του Θανάση Τσακίρη

Η κοινωνική κατάσταση των επισφαλώς εργαζομένων (προσωρινότητα της απασχόλησης, διασπορά των θέσεων μερικής και προσωρινής απασχόλησης σε όλο το χώρο της οικονομίας από την εποχική εργασία στη συγκομιδή των αγροτικών προϊόντων, κάτι που γίνεται από αρχαιοτάτων χρόνων, στην εργασία των ανειδίκευτων του δευτερογενούς τομέα ως την εργασία στις υπηρεσίες είτε αυτή αφορά παροχή υπηρεσιών οικιακής βοήθειας και καθαριότητας χώρων είτε εργασία επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας στο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης) αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη της συνδικαλιστικής οργάνωσής τους, καθώς δεν είναι σε (εύκολη) θέση ώστε να αντιληφθούν τη σημασία της αλληλεγγύης, εάν δεν έχουν κοινωνικοποιηθεί πολιτικά σε κατάλληλα περιβάλλοντα (μαθητική κοινότητα, φοιτητικό σύλλογο, ομάδες διεκδίκησης, και κοινωνικά κινήματα).

Η εμπειρία από άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έχει δείξει τόσο τους περιορισμούς όσο και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται για την συνδικαλιστική οργάνωση των επισφαλώς εργαζομένων. Χαρακτηριστική περίπτωση που δείχνει τις ευκαιρίες και τις μορφές οργάνωσης των επισφαλώς εργαζομένων σε κλάδους χαμηλής ειδίκευσης είναι η εκστρατεία “Justice for Janitors” που διεξήχθη επί μακρόν στις Ηνωμένες Πολιτείες -και συνεχίζει να διεξάγεται- για την συγκρότηση συνδικαλιστικών οργανώσεων και την προώθηση των αιτημάτων και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των καθαριστών και καθαριστριών. Η καμπάνια συγκεντρώνει 225.000 μέλη του χώρου των καθαριστών σε περισσότερες από 29 μεγάλες πόλεις. Τα αιτήματα της καμπάνιας είναι μισθολογικά (αύξηση μισθών και ημερομισθίων σε αξιοπρεπή επίπεδα), ασφαλιστικά (βελτίωση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης) και θεσμικά (βελτίωση όρων και συνθηκών εργασίας, δυνατότητες μετατροπής των θέσεων εργασίας σε πλήρους απασχόλησης). Η καμπάνια διεξάγεται με την οργανωτική και πολιτική ευθύνη του συνδικάτου των εργαζομένων στο χώρο της παροχής υπηρεσιών (SEIU – Service Employees International Union). H SEIU έχει 2 εκατομμύρια μέλη και εκτός από τη νομική και οργανωτική βοήθεια στις τοπικές συνδικαλιστικές οργανώσεις παρέχει υπηρεσίες συνδικαλιστικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης στα μέλη (π.χ. εκμάθηση αγγλικών και ισπανικών μιας και ειδικά στο χώρο του καθαρισμού κτιρίων πολύ μεγάλος αριθμός μελών προέρχεται από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής). Από την άποψη της στρατηγικής η SEIU προκρίνει την διατήρηση συνεργατικών σχέσεων με τις επιχειρήσεις ώστε να προστατεύονται τα μέλη της παρά τις δυσκολίες της εκστρατείας αλλά από την άποψη των ρεπερτορίων δράσης σε αυτά εντάσσονται οι συγκρουσιακές κινητοποιήσεις (disruptive tactics) όπως η κατάληψη δημοσίων κτιρίων και χώρων, τα μπλόκα στους δρόμους, το «χτίσιμο» εμποδίων σε δρόμους και κτίρια κλπ ώστε να η καμπάνια να γίνει γνωστή στο ευρύτερο κοινό τόσο μέσω των ΜΜΕ όσο και με τα συνθήματα, το μοίρασμα ανακοινώσεων και έντυπου ή οπτικοακουστικού υλικού. Όσον αφορά το οργανωτικό μοντέλο η SEIU θεωρείται από τις πλέον καινοτομικές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Η καμπάνια διενεργείται από τα κάτω προς τα πάνω (bottom-up). Η οργάνωση δεν περιορίζεται στην παρουσία σωματείου στο χώρο εργασίας αλλά επεκτείνεται σε γεωγραφικό επίπεδο ανά περιοχή με τη συνένωση των εργαζομένων σε μεγαλύτερες ενώσεις ώστε να γίνονται ορατοί στο ευρύ κοινό οι συνήθως αφανείς εργαζόμενοι και να είναι πιο αποτελεσματική η κινητοποίηση εναντίον της πολιτικής των μεγάλων πολυμετοχικών επιχειρήσεων που είναι συνήθως αυτές οι οποίες χρησιμοποιούν τις πιο ελαστικές σχέσεις εργασίας και τις υπεργολαβίες. Η SEIU στέλνει στις περιοχές και στα τοπικά σωματεία ειδικευμένους οργανωτές ώστε να στήσουν σωματεία εκεί όπου δεν υπάρχουν. Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες η SEIU συγκεντρώνει τις προσπάθειές της στην επίτευξη συμφωνίας σε μία μεγάλη επιχείρηση και την υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας (master contract) που να καλύπτει όλους τους εργαζόμενους της επιχείρησης και να γίνει πρότυπο για την υπογραφή αντίστοιχων συμβάσεων σε όλο τον κλάδο, την περιοχή ή την αγορά.