Η «Ηλιούπολη» του Τομάσο Καμπανέλα

Η «Ηλιούπολη» του Τομάσο Καμπανέλα

Ξεκινώντας για άλλη μια φορά συνεργασία με τοπική δημοτική κίνηση και εφημερίδα της πόλης μας  – και στην οποία εύχομαι μακροημέρευση και επιτυχία στις παρεμβάσεις της στο τοπικό κοινωνικό γίγνεσθαι – θα αναφερθώ σε μια θεωρία ενός μεγάλου στοχαστή της Αναγέννησης. Ο Τομάσο Καμπανέλα (1568-1639) γεννήθηκε στην Καλαβρία της Ν. Ιταλίας και γρήγορα αποδείχθηκε παιδί-θαύμα. Εντάχθηκε στην Τάξη των Δομινικανών το 1614 και ασχολήθηκε με τη Θεολογία και τη Φιλοσοφία. Αρχικά ακολουθούσε τη θεωρία του Αριστοτέλη για να στραφεί αργότερα στην Πλατωνική, που αποτέλεσε αφετηρία για τη συγγραφή του έργου «Ηλιούπολη». Κυνηγήθηκε αλύπητα από την Καθολική Εκκλησία της εποχής, την Ισπανική μοναρχία και την Ιερά Εξέταση. Στη Νάπολη δικάστηκε μαζί με ιερείς και λαϊκούς για «συμμετοχή σε αιρέσεις και για συνομωσία που αποσκοπούσε στην εγκαθίδρυση κομμουνιστικής κοινοπολιτείας.» Στις μελέτες του είναι φανερή η προσπάθειά του αφενός να υπερασπίσει με ψυχολογικά και οντολογικά επιχειρήματα την ανάγκη ύπαρξης Θεού απέναντι στον Αθεϊσμό, αφετέρου να στραφεί στην άμεση παρατήρηση και την πειραματική μελέτη της φύσης καθιστάμενος έτσι ένας από τους πατέρες του μεθοδολογικού εμπειρισμού, εξ ου και η στήριξη της θεωρίας του Γαλλιλέου.

Η «Ηλιούπολη» αποτελεί οραματισμό ενός κομμουνιστικού κράτους. Στην ιδεώδη αυτή δημοκρατία διοικούν οι διαφωτισμένοι από τον Λόγο άνθρωποι και η εργασία κάθε ανθρώπου αποσκοπεί στο να συμβάλει στο καλό της κοινότητας. Δεν θα υπάρχει ιδιωτική ιδιοκτησία, αδικαιολόγητος πλούτος και φτώχεια˙ κανένας άνθρωπος δεν θα δικαιούται να κατέχει περισσότερα από όσα χρειάζεται.

Κάποιοι ίσως να θεωρήσουν αυτές τις απόψεις παρωχημένες και ντεμοντέ. Με ορισμένα κριτήρια (αποδοτικότητα, καλοπέραση κλπ) ίσως και να είναι έτσι. Με τα κριτήρια όμως της συλλογικής ευημερίας και της δημοκρατικής θεωρίας οι βασικές αρχές του Τ. Καμπανέλα και της «Ηλιούπολης» συνεχίζουν να εμπνέουν κοινωνικούς αγώνες για την άμεση δημοκρατία, την αυτοδιαχείριση, την κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, την ισορροπία στη σχέσης ανθρώπων και φύσης, την ισότητα ανδρών και γυναικών, την συνύπαρξη γηγενών και αλλοδαπών, την ήττα του εθνικισμού και του τοπικισμού, την εξάλειψη του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας.

Αν κοιτάξουμε γύρω μας, στην πόλη αυτή που ζούμε, θα διαπιστώσουμε ότι η Ηλιούπολη στην οποία ζούμε και δουλεύουμε απέχει πολύ από το πρότυπο της «Ηλιούπολης». Γεννηθήκαμε σε μια καταπράσινη πόλη και ζούμε σε μια πόλη με καμένο το δάσος της, που έφτασε στο σημείο αυτό γιατί οι πολίτες της δεν αντιστάθηκαν όταν έπρεπε στη λογική των μεγάλων και των μικρών συμφερόντων. Το ίδιο έγινε και με την περιφερειακή λεωφόρο, με το κυκλοφοριακό, με…με…με. Η χρόνια έλλειψη συμμετοχής των πολιτών στα κοινά βοηθάει όσους κατέχουν εξουσίες, μικρές και μεγάλες. Όμως, οι μικρές και μεγάλες κινητοποιήσεις, όπως αυτές για το Ρέμα της Πικροδάφνης και πρόσφατα για το ΚΥΤ της ΔΕΗ, έδειξαν πως τίποτε δεν πάει χαμένο και πως αχνοφέγγουν οι αχτίδες της «Ηλιούπολης». Στο χέρι όλων μας είναι να «σηκώσουμε τον ήλιο» πάνω από την πόλη. 

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

ΝΟΜΟΣ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΝΟΜΟΣ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ




Η περιορισμένη κομματική «δημοκρατία»



Οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές είναι ολότελα προσδιορσμένες από το πλαίσιο του νόμου 3852/2010, που ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία της Βουλής στις 4 Ιουνίου 2010 (ΦΕΚ 87/7-6-2010). Στο όνομα της αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων του Κράτους σε μικρότερες διοικητικές και αυτοδιοικητικές μονάδες, η επικράτεια της χώρας μας διαιρείται σε περιφέρειες και δήμους. Οι δήμοι είναι αυτοδιοικούμενα ΝΠΔΔ και αποτελούν τον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης. Η εδαφική περιφέρεια κάθε δήμου αποτελείται από τις εδαφικές περιφέρειες των συγχωνευόμενων ΟΤΑ, οι οποίες αποτελούν τις «δημοτικές ενότητες» του νέου δήμου και φέρουν το όνομα του πρώην δήμου ή ενότητας. Τα τοπικά διαμερίσματα των δήμων μετονομάζονται σε «τοπικές κοινότητες» (πληθυσμός ως και 2.000 κάτοικοι) και σε «δημοτικές κοινότητες» (πληθυσμός άνω των 2.000 κατοίκων).

Εδω θα σταθούμε κυρίως στο επίπεδο των δήμων καθόσον ότι αυτό είναι το άμεσο πεδίο παρέμβασης μιας δημοτικής κίνησης πολιτών. Θα δούμε εν συντομία και με κριτικό μάτι ορισμένες διατάξεις του νόμου «Καλλικράτη» .



Οι νόμοι περιέχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις των πολιτών. Όμως, ο νόμος αυτός καθαυτός περιγράφει μια κατάσταση χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ανθρώπων (ισότητα έναντι του νόμου) ή την κοινωνική κατάστασή τους. Αυτός σημαίνει ότι ο νόμος θεωρεί νομικά ίσους τους πολίτες αλλά στην πραγματικότητα οι ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων είναι μεγάλες. Ένα παράδειγμα αυτής της κατάστασης είναι η παράγραφος 2 του άρθρου 10 του νόμου για το εκλογικό δικαίωμα: «Δικαίωμα να εκλέγουν τις δημοτικές αρχές έχουν επίσης οι πολίτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και οι ομογενείς και οι νομίμως διαμένοντες υπήκοοι τρίτων χωρών…» . Όταν, όμως, η διαδικασία νομιμοποίησης μεταναστών/τριών στην Ελλάδα είναι μια διαδικασία υπονομευμένη λόγω των πολυάριθμων προσκομμάτων που βάζει η ίδια η κρατική (ελληνική και ευρωπαϊκή) πολιτική, η κρατική γραφειοκρατία, οι αστυνομικές και οι λοιπές διοικητικές αρχές με τη λογική της καταστολής. Η διαδικασία αυτή καρκινοβατεί και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι στην πράξη δεν έχουν κανένα τέτοιο πολιτικό δικαίωμα που θα τους βοηθούσε να διεκδικήσουν τα κοινωνικά δικαιώματά τους στην εργασία, στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στην εκπαίδευση κ.ο.κ. Τα ίδια ισχύον και για τα «προσόντα εκλογιμότητας που περιγράφει το άρθρο 13.



Στο ζήτημα των υποψηφιοτήτων της 12η παραγράφου του άρθρου 18 διαβάζουμε ότι όσον αφορά τον δήμαρχο «υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται». Εδώ υπάρχει μια σημαντική αντίφαση. Παρ’ όλο που το σύστημα είναι, σε γενικές γραμμές, δημαρχοκεντρικό, όπως και τα παλιότερα, δεν αφήνεται κανένα περιθώριο σε πραγματικά ανεξάρτητους πολίτες που έχουν ξεχωριστά προσόντα, γνώσεις και εμπειρίες να συμβάλουν με τη δική τους ανεξάρτητη δράση στη διακυβέρνηση. Η παραταξιοποίηση και η κομματικοποίηση στο μεγαλείο τους! Τα πολιτικά κόμματα και οι παρατάξεις είναι χρήσιμα πολιτικά σχήματα στη δημοκρατία γιατί συμβάλλουν στην ενσωμάτωση ενός πλήθους συμφερόντων, πεποιθήσεων και αξιών σε ένα πρόγραμμα ή σε μια σειρά προγραμματικών θέσεων ή προτάσεων για αλλαγή(ές) και στον ορισμό κομματικών μελών για τις εκλόγιμες θέσεις της κυβέρνησης. Θεωρητικά, το κόμμα ασκεί μια επιπλέον σειρά λειτουργιών: απλοποίηση των επιλογών για τους ψηφοφόρους, εκπαίδευση των πολιτών, κινητοποίηση λαϊκής συμμετοχής στην πολιτική, εκπροσώπηση τμημάτων του κοινού, σύνδεση των κυβερνώντων με τους κυβερνώμενους, διατύπωση και μεταφορά της γνώμης των πολιτών για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής, στρατολόγηση και εκπαίδευση στελεχών για ανανέωση των πολιτικών ελίτ, οργάνωση της κυβέρνησης και καθορισμός διαδικασιών αντιμετώπισης διαφωνιών στο εσωτερικό της, διαμόρφωση και εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής καθώς και έλεγχος και διασφάλιση της υπευθυνότητας των κυβερνητικών ενεργειών. Όμως, τα κόμματα στην Ελλάδα δεν εκτελούν πια όλες αυτές τις λειτουργίες που είναι απαραίτητες σε ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Γι’ αυτό υπάρχουν πολλές ομάδες πολιτών που ασφυκτιούν εξαιτίας της κομματικοποίησης όλων των πλευρών της πολιτικής και κοινωνικής ζωής (από τους δήμους και τα συνδικάτα ως την παραμικρή πολιτιστική ομάδα) και επιθυμούν να προβάλλουν άλλα μοντέλα οργάνωσης από τα κάτω προς τα πάνω και άλλες εναλλακτικές μορφές διεκδίκησης λύσης των τοπικών προβλημάτων. Ο νέος νόμος τους κάνει τη ζωή δύσκολη. Παραδείγματος χάριν, στο άρθρο 19 για την «κατάρτιση συνδυασμών» τίθενται κατώφλια στον αριθμό υποψηφίων δημοτικών συμβούλων και εκλογικών περιφερειών κάτω από τα οποία δεν έχουν δικαίωμα συνδυασμοί να λάβουν μέρος στις δημοτικές εκλογές. Οι μικρές συσπειρώσεις πολιτών (μονοθεματικές ή τοπικές) αποκλείονται από τις εκλογές και ωθούνται συχνά αποκλειστικά στην εξωθεσμική δράση ή στην στενά στενάχωρη και ενδεχομένως ατελέσφορη ένταξη στις μεγάλες παρατάξεις των κομμάτων. Ανάλογο αποτέλεσμα προκύπτει από την πρόβλεψη του άρθρου 18 ότι ο κάθε συνδυασμός θα πρέπει να «υποψήφιους συμβούλους, σε αριθμό ίσο τουλάχιστο με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και πενήντα τοις εκατό (50%). Είναι σαφές ότι κι εδώ ευνοούνται οι κομματικές παρατάξεις σε βάρος μονοθεματικών ή τοπικών συσπειρώσεων.



Πώς θα ακούγεται και θα λαμβάνεται υπ’ όψιν η φωνή των πολιτών στη διάρκεια της θητείας των δημοτικών αρχών; Στο άρθρο 76 προβλέπεται «Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης» ως «όργανο με συμβουλευτικές αρμοδιότητες». ‘Όμως, αυτή η επιτροπή διαβούλευσης είναι υποχρεωτική μόνο για δήμους με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων. Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει τη συγκρότηση της επιτροπής με απόφαση των 2/3 του μελών του, κάτι που θα έπρεπε να αποφασίζεται με απλή πλειοψηφία και όχι με ενισχυμένη. Η επιτροπή αυτή θα αποτελείται από εκπροσώπους των φορέων της τοπικής κοινωνίας. Αυτό το θετικό βήμα μένει μετέωρο γιατί η επιτροπή έχει απλό συμβουλευτικό χαρακτήρα. Παράλληλα, υπάρχει πρόβλεψη για διαβούλευση με τους πολίτες μέσω διαδικτύου, θεσμοποιώντας κάτι που είχε αρχίσει να γίνεται καθημερινή πρακτική για εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες μέσω των τεχνολογικών εξελίξεων των κοινωνικών δικτύων (ιστολόγια, chat rooms, facebook, κ.α. Όμως, παρά τη δημοκρατική παραφιλολογία του νόμου και των κυρίαρχων κομματικών παρατάξεων, πουθενά δεν προβλέπονται θεσμοί άμεσης δημοκρατίας όπως οι γενικές συνελεύσεις των δημοτών που να παίρνουν αποφάσεις δεσμευτικές για τα δημοτικά συμβούλια. Πουθενά δεν προβλέπεται διαδικασία «

συμμετοχικού προϋπολογισμού».

Η δημοτική κίνηση «ΗΛΙΟΥ-πόλις Ανθρώπινη Πόλη» έχει πολλές προτάσεις για την δημοκρατική και αποτελεσματική λειτουργία και δράση του δήμου. Η λογική που διέπει την πολιτική της και της προτάσεις της είναι η άμεση συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν. Οι δήμοι και οι κοινότητες, που είναι τα πιο κοντά στους πολίτες όργανα τοπικής αυτοδιοίκησης, πρέπει να γίνουν πυρήνες άμεσης δημοκρατίας. Η δημοτική κίνηση «ΗΛΙΟΥ-πόλις Ανθρώπινη Πόλη» δεν είναι μια κίνηση σαν τις άλλες. Δεν δίνει υποσχέσεις. Το μόνο που υπόσχεται είναι η παρέμβασή της σε όλο το δυνατό περισσότερα πεδία κοινωνικών αγώνων για την ανάπτυξη των κοινωνικών κινημάτων με τους πολίτες για τους πολίτες.



ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος

της κίνησης «ΗΛΙΟΥ-πολις Ανθρώπινη Πόλη»

με επικεφαλής τον Χρήστο Κοκοτίνη

Ο Αλέκος Λύτρας θα είναι πάντα δίπλα μας στις διαδηλώσεις και στους καθημερινούς αγώνες

Γνώρισα τον Αλέκο τον καιρό των αγώνων ενάντια στο ν.815 στις διαδηλώσεις και στις καταλήψεις ΑΕΙ-ΤΕΙ το 1980. Αργότερα τον ξαναβρήκα στα κινήματα για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, για την πόλη και για την καθημερινή ζωή. Ήταν ένας εξαίρετος σύντροφος, όπως τον περιγράφει παρακάτω ο σ. Νίκος Γιαννόπουλος. Δεν θα προσθέσω τίποτε άλλο. Διαβάστε τον (απο)χαιρετισμό του.

Θανάσης Τσακίρης

Σύντομος (απο)χαιρετισμός του Νίκου Γιαννόπουλου στην κεντρική συγκέντρωση της “Αλληλεγγύης” Αγίων Αναργύρων-Καματερού, που ήταν αφιερωμένη στον Αλέκο Λύτρα

Αλέκος Λύτρας, ένας ολοκληρωμένος αριστερός…

Με βαθιά πεποίθηση για το δίκιο και την προοπτική της Αριστεράς και ακόμα βαθύτερη ότι για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, ότι σήμερα, εδώ και τώρα, αγωνιζόμενοι για να αλλάξουμε τον κόσμο, γινόμαστε καλύτεροι, επαναοικειοποιούμαστε την ανθρωπιά μας.

Αλέκος Λύτρας, αγκυρωμένος στην πραγματική ζωή, χωρίς καμιά αυταπάτη και εσχατολογία, αλλά δίχως οικονομία δυνάμεων και συναισθημάτων, έδωσε τον καλύτερο εαυτό του για να γίνει η ζωή ζωντανή.

Αλέκος Λύτρας, η ωραία φιγούρα του αριστερού που είναι μέσα στην κοινωνία, πρώτα ακούει και μαθαίνει και μετά προτείνει και προτρέπει. Που παραδειγματίζει χωρίς να καθοδηγεί. Που ελπίζει δίχως να αναθέτει. Που οργίζεται χωρίς να μνησικακεί. Που ανέχεται δίχως να υποτάσσεται.

Αλέκος Λύτρας, με απόλυτη εμπιστοσύνη στην δύναμη των αριστερών ιδεών και πλήρη επίγνωση της δυσκολίας διάδοσής τους, με προσήλωση στη δύναμη του παραδείγματος – άλλωστε, αυτό υπήρξε η ουσία της ζωής του-, χωρίς κανένα απολύτως ελιτισμό, με λαϊκότητα, δίχως λαϊκισμούς, και λογιοσύνη, δίχως διδακτισμούς.

Αλέκος Λύτρας, ο αριστερός που επειδή ήξερε ότι ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αλλά τα μέσα αποδεικνύουν την ανωτερότητα (ή την ποταπότητα…) του σκοπού, αποτέλεσε έμπρακτη απόδειξη ότι ο αγώνας για την ισότητα και την ελευθερία, το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό πρέπει να είναι αγώνας συλλογικός και ανιδιοτελής, που κυρίως να οικοδομεί την ευτυχία και όχι να επικαλείται την δυστυχία, αγώνας σκληρός αλλά και τρυφερός, δύσκολος αλλά και τόσο ωραίος.

Αλέκος Λύτρας, ένας τόσο τέλειος σύντροφος…

Πάντα δίπλα σου, ποτέ πάνω σου. Εμψυχωτής, ενίοτε και ολίγον ψυχαναγκαστικός, ουδέποτε όμως καταναγκαστικός και δεσποτικός. Άθεος αλλά βαθιά ανεξίθρησκος – σε όλα τα πεδία∙ γι’ αυτό επίμονος αλλά καθόλου δογματικός, ευρύχωρος ( η καρδιά του μόνο αυτόν πρόδωσε, κανέναν άλλο ) και με τίποτα δυσανεκτικός.

Αλέκος Λύτρας, με μονόλεπτους θυμούς και χαμόγελα ζωής, πότης, φαγάς και καλαμπουριτζής, με αυτοσαρκασμό ανεκδοτολογικό αλλά και σεβασμό στον διπλανό μοναδικό, που μόνο η γεμάτη ζωή και η υψηλή αυτοεκτίμηση εξασφαλίζουν.

Αλέκος Λύτρας, στις συνεδριάσεις και τα ραντεβού, στα γλέντια και τα ξενύχτια, στις διαδηλώσεις, τα φεστιβάλ και τα φόρουμ, στη Σαμοθράκη και τη Γαύδο, στην πολιτικολογία και την αμπελοφιλοσοφία, φώτισε τη ζωή μας, άνοιξε την ψυχή μας, πλούτισε το μυαλό μας.

Λένε, Αλέκο μας, ότι η λήθη απαλύνει τον πόνο και, με μια έννοια, αυτό ισχύει. Όμως αγαπημένε μας, επειδή υπήρξες ένας χαρούμενος και ευτυχισμένος άνθρωπος, η δική σου μνήμη θα είναι ζωντανή, κεφάτη και δημιουργική σαν και σένα… Το κενό που αφήνει η βιαστική και επιπόλαιη απόδρασή σου είναι αδύνατο να καλυφθεί, όμως ξέρεις ότι η Μυρτώ, ο Μάρκος και η Έλλη έχουν συντρόφισσες και συντρόφους με τόση αγάπη που δεν χρειάζεται να αγχώνεσαι, γιατί είμαστε και σε επικίνδυνη ηλικία…

 

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ




του Θανάση Τσακίρη *



Ο νόμος που ονομάστηκε «Καλλικράτης»(1) το μόνο που κάνει είναι να προβαίνει απλώς και μόνο στην ανακατανομή των αρμοδιοτήτων που μέχρι χτες ανήκαν σε νομαρχίες και νομάρχες στις περιφέρειες και στους δήμους. Υποτίθεται ότι αυτή η ανακατανομή αρμοδιοτήτων θα ισχυροποιήσει την αυτοδιοίκηση. Ουδέν αναληθέστερον αυτού. Δεν ισχυροποιείται η αυτοδιοίκηση μιας και δεν υπάρχει καμία δέσμευση για την μεταφορά και απόδοση στις νέες περιφέρειες και στους «Καλλικρατικούς» δήμους των απαραίτητων οικονομικών πόρων. Εύλογη συνέπεια μιας τέτοιας πολιτικής είναι ότι, προκειμένου να ασκήσουν τις νέες αρμοδιότητές τους, τίθεται στους δήμους και τις περιφέρειες το δίλημμα: μετατροπή των αυτοδιοικητικών οργάνων σε νέους φορομπηχτικούς μηχανισμούς ή ιδιωτικοποίηση λειτουργιών και υπηρεσιών τους.

Έτσι ο νόμος «Καλλικράτης» ανοίγει διάπλατα το δρόμο για χιλιάδες απολύσεις και για επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων για όλους τους/τις εργαζόμενες στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η υλοποίηση αυτών των αλλαγών θα οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση και διάσπαση του ενιαίου δημόσιου δωρεάν χαρακτήρα της Παιδείας, της Υγείας και της Πρόνοιας και τελικά στην υποβάθμιση των παρεχόμενων στους δημότες, πολίτες και μετανάστες/ριες υπηρεσίες σε αυτούς τους τομείς.

Ένα ακόμη στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η πρόβλεψη για δημιουργία του λεγόμενου «Λογαριασμού Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης». Στο λογαριασμό αυτό θα μεταφέρονται χρήματα που μαζεύτηκαν από τους πολίτες μέσω της φορολογίας και θα βρίσκονται στους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους. Το κόλπο αυτό έχει ως κεντρικό άξονα την οικιοθελή (;) ένταξη δήμων, περιφερειών, δημοτικών ή περιφερειακών ενοτήτων σε προγράμματα εξυγίανσης του λογαριασμού. Υποχρέωσή του σχετικού ΟΤΑ είναι ο περιορισμός προσλήψεων προσωπικού. Ο ΟΤΑ υποχρεώνεται να διαθέτει για την εφαρμογή του προγράμματος μέρος ή το σύνολο των πάσης φύσεως εσόδων του «συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από ΣΑΤΑ, του δήμου, της περιφέρειας ή εκείνων που αντιστοιχούν στη δημοτική ενότητα για έργα, δράσεις και υπηρεσίες του».

Η τοπική αυτοδιοίκηση στα χρόνια του ελληνικού νεοφιλελευθερισμού αποτέλεσε ένα από τα κύρια πεδία στα οποία επιβλήθηκαν ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Εκτός από το ολοένα και συρρικνούμενο μόνιμης απασχόλησης προσωπικό, στους ΟΤΑ εργάζονται δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι/ες με ποικίλες συμβάσεις ελαστικής απασχόλησης: συμβάσεις έργου, συμβάσεις ορισμένου, συμβάσεις μαθητείας τύπου stage, ωρομίσθιοι, part-time, εποχιακοί εργάτες και υπάλληλοι, ακόμη και ενοικιαζόμενοι. Έχουν καταγγελθεί συχνά φαινόμενα αδήλωτης, μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας ελλήνων και μεταναστών/τριών, απλήρωτης και ανασφάλιστης υπερωριακής απασχόλησης, συνολικής διευθέτησης του χρόνου εργασίας που καταντά ωράριο λάστιχο. Επίσης στις δημοτικές επιχειρήσεις τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα καθώς το έργο τους είναι συχνά εποχιακό με αποτέλεσμα την ύπαρξη πολύ περισσότερων θέσεων ελαστικής απασχόληση σε σχέση με το προσωπικό των δήμων. Κι εδώ μπαίνει και ο παράγοντας της «πελατειακής σχέσης» μεταξύ των πολιτικών και δημοτικών αρχόντων και των υποτακτικών του που έχουν στήσει άπειρα κυκλώματα διορισμών για αποκόμιση ψήφων και εξασφάλιση της επανεκλογής τους. Όσο περισσότερες θέσεις ελαστικής απασχόλησης τόσο περισσότερη πολιτική και κομματική εκμετάλλευση της ανάγκης των νέων να εργαστούν για να επιβιώσουν, πόσο μάλλον δε με την ένταση της οικονομικής κρίσης και τη μαζικοποίηση των στρατιών των ανέργων. Όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούνται από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις για τον εκφοβισμό των μονίμων υπαλλήλων της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης ώστε να πέσει σαν ώριμο φρούτο η ιδέα για κατάργηση της μονιμότητας.

Η δημοτική κίνηση ΗΛΙΟΥ-Πόλις Ανθρώπινη Πόλη αγωνίζεται για την κατάργηση όλων των μορφών επισφαλούς απασχόλησης, μαύρης, απλήρωτης ή κακοπληρωμένης και ελαστικής εργασίας τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Συντονίζει τις ενέργειές της με τα πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σωματεία και συνδικάτα ώστε με αγωνιστικές κινητοποιήσεις και ριζοσπαστικές μορφές πάλης για να πετύχει το στόχο της κατάργησης της επισφαλούς απασχόλησης, για την αξιοπρεπή και καλά αμειβόμενη εργασία με ασφάλεια και κατοχυρωμένα κοινωνικά δικαιώματα για όλους.


*Ο Θανάσης Τσακίρης είναι Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων Εμπορικής Τράπεζας και Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με τη δημοτική κίνηση ΗΛΙΟΥ-πόλις Ανθρώπινη Πόλη με επικεφαλής τον Χρήστο Κοκοτίνη.


(1)Ο Νόμος υπ’ αριθμ. 3852 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» ψηφίστηκε από τη Βουλή παρά τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης στις 4 Ιουνίου 2010. Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Τεύχος Α΄Αρ. Φύλλου 87/7-6-2010.

“ΗΛΙΟΥ-Πόλις, ανθρώπινη πόλη” ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ 3/11/2010, 7:00 μμ, Πλατεία Φλέμιγκ (Ηρώων)

Η Δημοτική Κίνηση “ΗΛΙΟΥ-Πόλις, ανθρώπινη πόλη” και ο επικεφαλής της και υποψήφιος Δήμαρχος ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΚΟΤΙΝΗΣ,
σας προσκαλούν στην κεντρική προεκλογική τους συγκέντρωση ,
την Τετάρτη 3 Νοεμβρίου και ώρα 7:00μ.μ, 
στη Πλατεία Φλέμιγκ (Ηρώων)
(σε περίπτωση κακοκαιρίας η συγκέντρωση θα γίνει στο Θέατρο του Δημαρχείου)

ΜΑΤΙΑ ΠΟΥ ΚΑΙΝΕ - Ένα ερωτικό αντιρατσιστικό διήγημα νουάρ του Θανάση Τσακίρη

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

ΜΑΤΙΑ ΠΟΥ ΚΑΙΝΕ

Ένα ερωτικό αντιρατσιστικό διήγημα-νουάρ

Αθήνα

Φεβρουάριος-Σεπτέμβριος 2010

Ο Αλέξανδρος, ένας πενηντάρης αρχιτέκτονας με διδακτορικό στην κοινωνιολογία του χώρου, ζει και δουλεύει στην Καλλίπολη στον Πειραιά .Όπως πολλοί της γενιάς του, ειδικά του κλάδου του και, κατά ένα ανεξήγητο τρόπο, οι σπουδαγμένοι στη Φλωρεντία, όπως αυτός, διδάσκουν στα Πολυτεχνεία με το καθεστώς του ΠΔ 407/80.

Ο Αλέξανδρος τα σαββατοκύριακα αποσύρεται στο μικρό εξοχικό του στα Σελιανίτικα του Καποδιστριακού Δήμου Συμπολιτείας της δυτικής Αιγιαλείας. Το κτήμα το κληρονόμησε από την εκ πατρός γιαγιά του την οποία δε γνώρισε ποτέ. Μοιάζει με ένα μικρό λεμονοδάσος με λίγες πορτοκαλιές για να σπάει λίγο η μονοτονία. Μόλις φτάνει στο κτήμα το βράδυ της Παρασκευής παίρνει μια βαθιά ανάσα από αυτό το μεθυστικό άρωμα μα νιώθει τόση αγαλλίαση όση δε νιώθει όλη τη γεμάτη δράση και συγκινήσεις εβδομάδα που ζει με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του και με τους συνεργάτες του που κατασκευάζουν χώρους υποδοχής προσφύγων για να στεγάσουν προσωρινά τα όνειρά τους οι «κολασμένοι» της γης που κατά κύματα φτάνουν στη χώρα κατατρεγμένοι από θεούς και δαίμονες,φτώχεια, πολέμους  και μιζέρια . Έτσι και αυτή τη γλυκιά Παρασκευή στα τέλη του Γενάρη, όπως πάντα, πήρε το λεωφορείο της γραμμής, αυτό που πάει από την παλιά εθνική  οδό μέσα από τα χωριά του Κορινθιακού, και έφτασε στο Αίγιο. Πήγε μια βόλτα στο σταθμό του τρένου, περπάτησε κατά μήκος της παραλίας και σταμάτησε για ένα ποτό στο παλιό καφενείο της Γκόλφως του Αγγελόπουλου για να ξαναζήσει για άλλη μια φορά στη φαντασία του ολόκληρο το σκηνικό του «Θιάσου» . Δεν μπορούσε να κάτσει μέσα στο μπαρ που ήταν γεμάτο καπνιστές και έτσι στρογγυλοκάθισε στο πιο κοντινό στο δρόμο τραπέζι . Ήρθε η Εύη, η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού και του έσκασε ένα πονηρό χαμόγελο. (Συνεχίζεται...)

Κινητοποιήσεις στο ΗΒ (της Μαρίας Πενταράκη)

Κινητοποιήσεις στο ΗΒ

Μαρία Πενταράκη[1]

Άρχισαν οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις και στο ΗΒ. Στις 19 Σεπτεμβρίου  έλαβε χώρα η πρώτη διαδήλωση ενάντια στις εξαγγελθείσες περικοπές κοινωνικών δαπανών της συμμαχικής κυβέρνησης των Tories   και των Liberals κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των Liberals. Η διαδήλωση έγινε στο Λίβερπουλ μία εργατούπολη με αγωνιστικό παρελθόν και από ότι φαίνεται μέλλον. Ήταν η πρώτη μου διαδήλωση στο ΗΒ αφότου μετακόμισα και η πρώτη διαδήλωση σε εθνικό επίπεδο μετά τις εκλογές στο ΗΒ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της οργανωτικής επιτροπής οι διαδηλωτές/τριες ήταν περίπου 4000. Αριθμός σημαντικός για το μέγεθος της πόλης . Το κάλεσμα προερχόταν κυρίως από συνδικάτα αλλά και από άλλες οργανώσεις (φεμινιστικές, αναρχικές, αλληλέγγυες σε πρόσφυγες οργανώσεις κλπ). Σύμφωνα με την Debs Gwynn, συνδικαλίστρια εκπαιδευτικό, η πόλη του Λίβερπουλ θα επηρεαστεί δυσανάλογα σε σχέση με τις άλλες πόλεις, επειδή συγκεντρώνει πολύ μεγαλύτερο αριθμό προνοιακών υπηρεσιών καθώς και δημοσίων υπαλλήλων σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Οι γυναίκες θα πληγούν δυσανάλογα αφού εργάζονται  σε μεγάλο ποσοστό σε υπηρεσίες από όπου θα γίνουν περικοπές. Η Debs, όμως, μού αναφέρει ότι οι κάτοικοι στο Λίβερπουλ είναι πολύ θυμωμένοι,  ποτέ δεν εχουν εκλέξει συντηρητικό βουλευτή ή συντηρητικη δημοτική αρχή, κάποιοι από αυτούς ψήφισαν τους Liberals στις τελευταίες εκλογές πιστεύοντας ότι αποτελούσαν  μια πιο προοδευτική λύση από ότι το κόμμα των Εργατικών. Μού αναφέρει ότι όταν η κυβέρνηση της Θάτσερ επέβαλε ένα όριο προυπολογισμού σε κάθε  κάθε δημοτική αρχή, η δημοτική αρχή του Λίβερπουλ αρνήθηκε και ανέπτυξε ένα μοναδικό σε μέγεθος σε σχέση με το υπόλοιπο  ΗΒ πρόγραμμα δημοτικής στέγασης (council houses). Σε αυτή την κουλτούρα αντίστασης στηρίζεται η Debs και ευελπιστεί ότι το κίνημα αντίστασης θα μεγαλώσει. Από την άλλη μεριά, όμως, ο Ireland Daren συνδικαλιστής των σιδηροδρόμων που μετέχει στο διοικητικό συμβούλιο  του Merseyside TUC (Trade Unions Congress) και βασικός οργανωτής της συμμαχίας "Σταματήστε τις περικοπές" (Stop the Cuts Coalition) είναι λίγο πιο απασιόδοξος και μού αναφέρει ότι έτσι και το κάθε τμήμα της αριστεράς δεν σταματήσει τους ηγεμονικούς τακτικισμούς  του και δεν συσπιερωθεί σε ένα ενιαίο μέτωπο αγώνα τα βλέπει δύσκολα τα πράγματα. Μού αναφέρει ότι ο κόσμος είναι κουρασμένος μετά από 30 χρόνια καπιταλιστικής κυριαρχίας και ότι ο  μόνος τρόπος να επανεργοποιηθεί είναι να δει την αγωνιστική προοπτική μίας ενωμένης αριστεράς. Ευελπιστεί, όμως, και αυτός ότι η φιλοσοφία πίσω από το σύνθημα  του εργατικού κινήματος an injury to one is an injury to all θα ξανα-εμπεδωθεί ξανά πέρα από το επίπεδο της ρητορικής από όλα τα κομμάτια της αριστεράς και έτσι θα δημιουργηθεί η εννιαία αριστερά που είναι και το ζητούμενο για την ανατροπή του καπιταλισμού. Τελειώνοντας μου θυμίζει το κάλεσμα των συνδικάτων για τις 29/9 για την συνέχιση και κλιμάκωση των αγώνων.

---

[1] Πανεπιστημιακός στο ΗΒ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ «Ο ευαίσθητος εγκέφαλος" του Δημήτρη Σκαραγκά στον ΙΑΝΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ- ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Οι εκδόσεις IANOS παρουσιάζουν το βιβλίο του Δημήτρη Σκαραγκά «Ο ευαίσθητος εγκέφαλος», την Τετάρτη 6 Οκτωβρίου 2010, στις19.00, στο café του Βιβλιοπωλείου (Σταδίου 24).

Θα μιλήσουν ο καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργος Κοντογιώργης και ο ψυχίατρος- δραματοθεραπευτής Στέλιος Κρασανάκης.

Είσοδος ελεύθερη

Η σύγχρονη έρευνα αποκαλύπτει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος, το πλέον πολύπλοκο όργανο στη φύση, αποτελεί έναν εξαιρετικά ευαίσθητο δέκτη περιβαλλοντολογικών και ενδογενών ερεθισμάτων. Υπό την επίδραση των ερεθισμάτων αυτών ο εγκέφαλος αναδιαμορφώνει συνεχώς τις νευρικές του συνάψεις, αναδιαμορφώνει το οργανικό του υπόστρωμα και παράγει μη προκαθορισμένες αντιδράσεις. Υπό την έννοια αυτή ο εγκέφαλος δεν αποτελεί έναν σταθερό «επεξεργαστή», δεν υπακούει σε «προγραμματισμένο» σχεδιασμό, που προβλέπει προκαθορισμένες αντιδράσεις σε συγκεκριμένα ερεθίσματα αλλά παράγει αυθόρμητες αντιδράσεις, αντιδράσεις δυναμικές, αποκρινόμενος στα περιβαλλοντολογικά ερεθίσματα. Η «πλαστική» και αυθόρμητη αυτή «συμπεριφορά» του εγκεφάλου, του οργάνου που είναι υπεύθυνο για τις νοητικές λειτουργίες, μας παραπέμπει σε επανεξέταση πολλών δογμάτων των Νευροεπιστημών τα οποία διακρίνονται για τη στατική και μηχανιστική ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι γνώσεις που διαρκώς αποκαλύπτονται για την εγκεφαλική λειτουργία μας υπαγορεύουν να «δούμε» τον εγκέφαλο όχι ως μία σταθερή και απόλυτη δομή, που έχει σταθερή λειτουργική έκφραση αλλά ως ένα όργανο που η λειτουργία του συνδέεται και αλληλοεπηρεάζεται με τα περιβαλλοντολογικά ερεθίσματα. Υπό το πρίσμα αυτών των δεδομένων γεννιέται η ανάγκη να προσεγγίσουμε και να ερμηνεύσουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά σύμφωνα με αυτές τις σύγχρονες γνώσεις, ως αποτέλεσμα της δυναμικής αλληλεπίδρασης περιβαλλοντολογικών ερεθισμάτων και εγκεφάλου.

Ο Δημήτρης Σκαραγκάς γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Ιατρική και ειδικεύθηκε στη Νευρολογία και Ψυχιατρική. Είναι διδάκτορας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Εργάσθηκε με παιδιά με βαριά νοητική υστέρηση, με άτομα εξαρτημένα από ουσίες, με ψυχικά διαταραγμένους παραβάτες και ασχολήθηκε με τις σχέσεις Δικαίου και Ψυχιατρικής και τη διερεύνηση των ψυχικά διαταραγμένων παραβατών. Για πολλά χρόνια εργάσθηκε ως ψυχίατρος σε τμήμα οξέων περιστατικών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, όπου εργάζεται μέχρι σήμερα με το βαθμό του διευθυντή. Δημοσίευσε εργασίες του σε επιστημονικά περιοδικά και άλλα έντυπα. Εξέδωσε το βιβλίο «Εγκληματίας ψυχασθενής. Ένας επικίνδυνος μύθος» (2002).

Trade Unions and Economic Crisis: the Case of Greece

http://telem.fr/bin/genpdf/UIE10/UIE2010

Trade Unions and Economic Crisis: the Case of Greece

By Athanasios Tsakiris

The aim of this paper is to identify the strategies and actions of the trade union movement in Greece vis-à-vis the economic crisis which is developing as a social crisis leading not only to the submission of the Greek socialist government’s economic policy to the commands of the so called Troika (IMF, European Union, European Central Bank) but also to the social reconstruction of the ruling political class. This situation intensifies the anger of the lower social classes and strata who feel alienated from the political and the party system as well as from the social organizations such as trade unions.   

In a capitalist system of production the main characteristic of each crisis is the general renegotiation of the correlation of forces between two worlds, the world of working classes and the world of capitalist classes. During the past two decades neoliberal policies followed by either socialist or conservative governments successively have resulted in the adjustment of the collaboration of forces to the detriment of the working class and poor strata.  Especially in 2010 the public debt crisis is used as a political tool for the rapid overthrow of the working class rights and benefits. These rights and benefits were gained following decades of struggle against the state’s austerity policies and greedy employers who were taking advantage of employer-friendly laws, such as L. 3239/1955 on arbitration between employers and trade unions. The political environment that prevailed between 1974 (collapse of the dictatorship) and 1985 (beginning of PASOK’s second tenure) favoured trade union action grace to the”social democratic” nature of governmental policies, mainly of the first PASOK governments.  Since 1985 all governments followed a path leading to the restructuring of the capitalist mode of production at the expense of the working classes. Workers were turned into measurable resources that are now considered expendable. This can be seen in the use of the term “human resources” instead  of “personnel” in the business language.  This model is not implemented without resistance on behalf of the working classes causing delays in the course of the Greek society’s “capitalist modernization” which experiences mini crises combined with the increases in historically low levels of private capitalist accumulation.  During this period capitalist accumulation increases at the expense of wages and salaries, new capitalist enterprises acquire older firms or establish new ones through mergers mainly in the banking sector, and many groups of companies are created through taking advantage of the privatizations of former public-owned  utilities or through the deregulation of whole industries. For example, in the telecommunications sector at least two corporate giants such as Vodafone or WIND compete with each other and the public-owned OTE (telephony and IT) and CosmOTE (mobile telephony) in a rapidly growing market since 1993. Likewise, in the energy sector the public corporation is facing private operators in traditional as well new markets of alternative energy sources. These sectors are setting the pace for the flexibilization of labor relations. In the beginning of their operation these companies did not face any problems since they were operating in non-union conditions. Except for a core of well-paid employees who enjoy high wages, benefits and pension schemes the great majority of the workers of these enterprises work under precarious employment terms. Many workers work in outsourced operations or in subcontractor companies while others work as agency workers (“rented employees). Banking, financial, post office and telecommunications sectors use thousands of precariously employed workers. Despite the general financial and economic crisis these companies benefit from the low-cost employees’ work making big profits.

Having to face a very difficult field of action the Greek unions are challenged by many sides and have to solve their own serious problems. Despite all messages coming from below, the official bodies of workers’ representation (confederations, labour centers, federations and company-level unions) never tried to contemplate the crisis by incorporating all workers in their rank regardless of the type of work contract.  This means that many workers were left out of existing unions and were driven to create and establish new unions at first outside the official network of unions.  When the crisis struck hard during the last two years the traditional unions were not ready to fight back. The new unions either in new workplaces (telecommunications, delivery services, couriers etc) or in older sectors (private tutoring schools, book sellers etc) operate having different political value systems either inscribed in the organization’s charter or inspiring their daily actions.  Many new unions have institutionalized direct democracy in their decision-making procedures and have widened their repertoires of action proceeding to strike activities as well to other non-strike actions, such as store blockades and boycotts, workplace occupations and sit-ins, petitions, and events for informing the public opinion and raising public awareness (mainly customers of a shop or users of services of telecommunications and other types of companies) regarding their causes.  

In view of the debt crisis that affects almost all sectors in the Greek economy both public sector and private sector unions had to revise their previous strategies of social dialogue and compromising politics. The Greek government’s policy was to turn to the IMF without neither searching for alternative methods for the administration of the public debt within the framework of the EU nor trying to proceed to talks for the prolongation of the debt repayment period and similar solutions. The requirements of this solution inscribed in the Memorandum imposed by the Troika were the implantation of a very strict austerity economic program, the further deregulation of labor relations, and the privatization of public enterprises (banks, energy, telecommunications, ports, etc). The majority of the unions’ officers who are mainly members and high-ranking executives of the governing party as well as those who are members of the official opposition party (Nea Dimokratia) prioritize “social dialogue” as their main strategic goal.

This strategy is regarded by many trade unionists, not only from the traditional and radical left, at least as unsuccessful due to the aggressiveness of the government’s policy and the employers’ impatience for profitability not considering the needs of their employees. An exception to the employers’ aggressiveness comes at present from the part of small and medium enterprises and their collective organizations. For example, the merchant and craftsmen unions (National Confederation of Hellenic Commerce-ESEE and General Confederation of Professionals, Craftsmen and Merchants- GSEVEE respectively) experience the burdens of the economic crisis since their profits have fallen rapidly due to the decrease of the purchasing power of workers and employees. The latter have to face lay-offs and wage losses. Prices of basic goods (food, education, health, transportation etc.) have risen and inflation stands at 5.5%. Bazaars, flea markets, and cheap Chinese products are now the “main street” characteristic features. Despite this tension between industrialists and bankers on the one side and SMEs and workers on the other the big unions and the General Confederation of Greek Workers (GSEE) signed a three-year collective labor agreement with 0% wage increases in the name of maintaining jobs. Thus, the majority of the first and second-degree unions (federations and labor centers) were left to fight against the second reform imposed by the Troika’s memorandum that is the social security bill. During the period between February and July 2010 several one-day general strikes were organized mainly by public employees’ unions (ADEDY is their confederation) and GSEE which were unsuccessful protests because they were not incorporated in a strategic plan for escalating the struggle towards the overthrow of the government’s policies.

Workers and employees were disappointed and with the exception of the huge demonstration on May 5^th, the strikes were not accompanied by mass marches or occupations and other protest activities. As a result, for the time being, the main way for the majority of workers and employees to express their dissatisfaction against the government’s and the employers’ policies is through elections. On November 7 and 14 at the regional and local elections, new political formations created by former and existing members of PASOK are expected to gain a great part of PASOK’s votes on a “Down With the Memorandum” political platform. This kind of worker electoralism is a long-term historical political phenomenon in Greece, since the post-WW II period. Trade unions went through hard times during this period (lay-offs, exiles, expatriations or/and incarcerations of trade unionists, union-busting by governments and employer-driven thugs etc) leading them to seek protection by left-wing and political center parties in exchange for their submission to the party’s policy goals. Following the 1974 regime change this condition did not change. Even the conservative party (Nea Dimokratia) created its own trade union factions when it lost government power in 1981. With a few exceptions such as the new unions of precariously working people this is the prevailing order in the Greek union sector. And it is not encouraging for the workers.

   

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΑΣ

Του Θανάση Τσακίρη

(Εισήγηση στο workshop για την εργασιακή επισφάλεια που έγινε την Παρασκευή, 24/9/2010, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Νεολαίας Συνασπισμού της αριστεράς, της οικολογίας και των κινημάτων, στο 3ο Πάρκο Παραλίας Θεσσαλονίκης).

Τα τελευταία 20χρόνια, γενικότερα η μισθωτή απασχόληση έχει απορυθμιστεί σε τεράστιο βαθμό. Παλιότερα με την ύπαρξη εργασιακής σταθερότητας (δημόσιο, ΔΕΚΟ, μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση κ.α.) οι εργαζόμενοι δεν αισθάνονταν το φόβο της ανεργίας και της απόλυσης. Η συνδικαλιστική δράση υπό αυτές τις συνθήκες ήταν πιο εύκολη και τα κύρια εμπόδια έμπαιναν από τις κατασταλτικές δυνάμεις του κράτους και την γραφειοκρατική νοοτροπία και τον κομματικοποιημένο συνδικαλισμό. Πριν το 1985 είχαν κατακτηθεί στοιχειώδη εργατικά δικαιώματα μετά από σκληρούς μακροχρόνιους αγώνες (κίνημα εργοστασιακών σωματείων, απεργίες 39 και 42 ημερών της ΟΤΟΕ, αγώνας στις ΔΕΚΟ), δημιουργήθηκαν ενιαία μισθολόγια και επικουρικά ταμεία, καθιερώθηκε το δικαίωμα των σωματείων στην διαβούλευση και συμμετοχή (Ν.1264/82, Ν. 1365/83 παρά τα αρνητικά: άρθρο 4, απλή αναλογική στα μέτρα των κομματικών παρατάξεων κ.ά.)

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η σταδιακή εκδίπλωση των εργοδοτικών απαιτήσεων και η συμβιβαστική στάση των συνδικαλιστικών ηγεσιών που προσπαθούσαν να σώσουν μόνο τις κατακτήσεις των μονίμων εργαζομένων άφησε τους μη μόνιμους εργαζόμενους ακάλυπτους. Επήλθε μια μετάβαση από βιομηχανικού τύπου οικονομία σε τριτογενή που συνεπάγεται την ολοένα και πιο συχνή ίδρυση θέσεων εργασίας που δεν είναι σταθερές και είναι κακοπληρωμένες (delivery, fast-food, couriers, εμποροϋπάλληλοι, εργαζόμενοι σε call centers κλπ) στη λογική της μακντοναλτοποίησης.

Εκεί όπου υπήρχαν απλώς πολλαπλές ταχύτητες όσον αφορά τα μισθολογικά και βαθμολογικά επίπεδα και τις συνταξιοδοτικές παροχές και την υγειονομική κάλυψη, σήμερα οι ανισότητες και διαφορές επεκτείνονται στο πεδίο των ευρύτερων δικαιωμάτων και συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Έτσι, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ζουν δίχως πολλά περιθώρια αντίστασης, συχνά έξω από τα συνδικάτα, ένα πλήθος κατακερματισμένο, διασκορπισμένο και απομονωμένο. Ανάλογα με τις επιδιώξεις της επιχείρησης, «το κεντρικό προσωπικό μπορεί να υποστηρίζεται από μεγάλο αριθμό “ευέλικτων” εργαζομένων (που κατά εποχές θα αυξομειώνεται, χωρίς όμως κόστος αποζημιώσεων και ακριβά ασφάλιστρα), οι οποίοι εμφανίζονται είτε με σύμβαση μικρής διάρκειας, είτε με μερική απασχόληση, είτε ως εποχικό προσωπικό (πολύ συχνά εισαγόμενο), είτε ως παρέχοντες ‘‘ανεξάρτητες υπηρεσίες’’ (ΔΠΥ), είτε με το σύστημα φασόν κ.λπ. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η επιχείρηση δεν έχει υποχρέωση να σεβαστεί ορισμένη ποσόστωση στην οργανική σύνθεση του προσωπικού της, δηλαδή αναλογία εργαζομένων με το ένα ή το άλλο καθεστώς απασχόλησης. (…) Η ανάπτυξη των μορφών απασχόλησης με το καθεστώς των συμβάσεων έργου ή των ανεξάρτητων υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ελλάδα. Οι συμβάσεις μη εξαρτημένης εργασίας, με προφανές αποτέλεσμα τη μη υπαγωγή τους στην εργατική νομοθεσία, χρησιμοποιούνται συχνά προκειμένου να προσδώσουν νομικό περιεχόμενο σε μια συμβατική σχέση που έχει όλα τα γνωρίσματα της μισθωτής εργασίας, με στόχο την καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων».[1]

Με τον νόμο 2956/2001(Κεφ. Δ, Άρθρο 20) ορίζεται ότι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης είναι οι εταιρείες «οι οποίες έχουν ως αντικείμενο δραστηριότητας την παροχή εργασίας από μισθωτούς τους σε άλλο εργοδότη (έμμεσο εργοδότη) με τη μορφή της προσωρινής απασχόλησης».

Δύο είδη δανεισμού εργαζομένων: «γνήσιος» και «μη γνήσιος δανεισμός» ή κατ’ επιχείρησιν δανεισμός

•              «Γνήσιος» δανεισμός: ο εργαζόμενος, ενώ προσφέρει την εργασία του κανονικά στον αρχικό εργοδότη, παραχωρείται για ένα διάστημα σε μια τρίτη επιχείρηση.

•              «Μη γνήσιος δανεισμός» ή κατ’ επιχείρησιν δανεισμός εργαζομένου υπάρχει όταν η σύμβαση εργασίας μεταξύ του αρχικού εργοδότη και του εργαζομένου προβλέπει ότι ο εργαζόμενος δεν θα προσφέρει την εργασία του στον αρχικό εργοδότη αλλά σε τρίτους, που θα υποδεικνύει εκάστοτε ο αρχικός εργοδότης

•              Οι εργαζόμενοι αμείβονται συνήθως με τους ελάχιστους και όχι τους πλήρεις όρους που προβλέπονται για τους εργαζόμενους της δανειζόμενης επιχείρησης

•              Αυτό αποτελεί ισχυρό κίνητρο για τις επιχειρήσεις να προσφεύγουν στο δανεισμό εργαζομένων για ειδικότητες που δεν είναι βασικές για την επιχείρηση (π.χ. μεταφραστές/τριες σε τράπεζες που εξαγοράζονται από ξένους ομίλους), για εποχικών εργασιών προσωπικό, ή για μονότονες εργασίες υπαλληλικού χαρακτήρα (π.χ. ταμίες, καταχωριστές, κ.ά)

•      Ενώ ο ανώτατος χρόνος δανεισμού είναι 8μηνος και υπάρχει δυνατότητα μιας 8μηνης ανανέωσης, συχνά ο δανεισμός διαρκεί ένα μήνα και έχουν υπάρξει περιπτώσεις δανεισμού ενός εργαζόμενου σε 6 διαφορετικούς εργοδότες μέσα σε διάστημα ενός έτους.

•      Σε σχέση με το μόνιμο προσωπικό δεν λαμβάνουν την ίδια αμοιβή για παροχή ίδιας εργασίας.

•      Ταυτόχρονα δεν δημιουργούν εργατικά σωματεία και είναι σε συνεχή ένταση γιατί υπό το φόβο της απόλυσης («διακοπή ενοικίασης») δεν απεργούν και θεωρούνται «απεργοσπάστες»

•      και, βεβαίως, δεν ασφαλίζονται στο ίδιο ασφαλιστικό ταμείο με το μόνιμο προσωπικό.

ΠΑΛΙΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

•      Ισχυρή ιεραρχική δομή με το αποφασιστικό Διοικητικό Συμβούλιο στην κορυφή και ενδιάμεσα όργανα όπως το Γενικό Συμβούλιο και κυρίαρχη θεωρητικά την ετήσια Γενική Συνέλευση. Παρά τις γενικές διακηρύξεις περί δημοκρατίας τα παραδοσιακά συνδικάτα έχουν καταλήξει να είναι γραφειοκρατικά και ολιγαρχικά με τη βάση τους αδρανοποιημένη και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις υπάρχουν ρωγμές στο μοντέλο αυτό.

•      Ανδροκρατούμενο χαρακτήρα τόσο λόγω της φύσης του επαγγέλματος (π.χ. οικοδόμοι, εργοστάσια, full-time κ.ά) όσο και νοοτροπίας (μειοψηφία γυναικών σε ΔΣ, ΓΣ παρόλο που σε ορισμένους χώρους υπερβαίνουν το 50% των εργαζομένων (στις τράπεζες αυτό έγινε τις δύο δεκαετίας)

•      Παραδοσιακά μέσα δράσης, όπως η διαβούλευση, η παράσταση και η απεργία. Σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις οι απεργίες έπαιρναν είτε χαρακτήρα γενικής απεργίας (π.χ. άνοιξη 2001 εναντίον της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού συστήματος επί υπουργίας Α. Γιαννίτση) είτε της μακρόχρονης απεργίας (εργοστασιακά σωματεία δεκαετίας 1970-1980, ή τράπεζες δεκαετίας 1980-1990).

•      Επαγγελματικοποίηση των συνδικαλιστών

•      Χρήση συνδικαλιστικών αξιωμάτων για άλμα προς βουλευτική και υπουργική καριέρα

•      Αποκλεισμός εργαζομένων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης από τα συνδικάτα

NEA ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

•      Νέα μορφώματα χωρίς μόνιμα κεντρικά όργανα αλλά με εκλεγμένες επιτροπές με ανά πάσα στιγμή ανακλητούς εκπροσώπους ή πέρασμα των εξουσιών στη Γενική Συνέλευση που έχει συχνά έκτακτο ή διαρκή χαρακτήρα και συντονιστικός χαρακτήρας των Δ.Σ.

•      Άμεση δημοκρατία / όλη η εξουσία στις γενικές συνελεύσεις / ΔΣ συντονιστικά και όχι αποφασιστικά (εκτελούν αποφάσεις των ΓΣ / ανακλητότητα εκλεγμένων εκπροσώπων στα όργανα

Η αναποτελεσματικότητα αντεπίθεσης στις πολιτικές των εργοδοτών υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης και άλλοι παράγοντες ώθησαν τους εργαζομένους  να δημιουργήσουν νέου τύπου σωματεία

•      Σωματεία σε τράπεζες (Εθνοdata, Κλαδικό Χρηματοπιστωτικού κ.α)

•      Τηλεπικοινωνίες (Wind, Vodafone)

•      Ντελιβεράδες, κούριερ, μάγειροι/σερβιτόροι

•      Stage

•      Επαναδραστηριοποίηση σωματείων Βιβλίου-Χάρτου και Καθηγητών Φροντιστηρίων

•      Συμμετοχή ολοένα και περισσότερων γυναικών και εργαζόμενων με επισφαλείς σχέσεις εργασίας.

•      Ανανέωση ρεπερτορίων δράσης, με εισαγωγή μεθόδων όπως η κατάληψη του χώρου εργασίας ή ο αποκλεισμός χώρων καταστημάτων για σταμάτημα των συναλλαγών, οι πιο ευέλικτες μορφές απεργίας (στάσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο ή οι απεργίες διαρκείας σε μεγάλες από πληθυσμιακής άποψης επιχειρήσεις) αναζήτηση συμπαράστασης και αλληλεγγύης από το κοινό

•      Χαρακτηριστική η κατάληψη της ΓΣΕΕ κατά την εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008, που έβαλε με κραυγαλέο, έστω, τρόπο, το θέμα των ελαστικών επισφαλών σχέσεων εργασίας επί τάπητος

•      Ένας νέος τρόπος οργάνωσης των επισφαλώς εργαζομένων είναι η δημιουργία «συνελεύσεων βάσης» και η συγκρότηση «νέων σωματείων» καθώς τα παραδοσιακά συνδικάτα των μισθωτών με σταθερή ή μόνιμη απασχόληση δεν εγγράφουν τους νέους εργαζόμενους στα οικεία σωματεία με το σύνηθες αιτιολογικό ότι δεν υπάγονται στον ίδιο εργοδότη αλλά σε εργολάβους-εργοδότες ή σε ιδιωτικά γραφεία εργασίας.

•      Ένα παράδειγμα «συνέλευσης βάσης» που έχει πλέον εξελιχθεί σε νέου τύπου σύλλογο είναι η «Πρωτοβουλία Μεταφραστών-Επιμελητών» με την ονομασία «Σύλλογος  Μεταφραστών – Επιμελητών – Διορθωτών (ΣΜΕΔ).» Λόγω της ιδιομορφίας της χωρικής διασποράς των υποψήφιων μελών του ο Σύλλογος δημιούργησε μια ιστοσελίδα με αυτόματη ενημέρωση των μελών μέσω των διευθύνσεων ηλεκτρονικών για τις διαδικασίες κατάρτισης του καταστατικού του Συλλόγου στις οποίες μπορούσαν να παρέμβουν αποστέλλοντας αντιρρήσεις, προτάσεις και εναλλακτικά σχέδια προς συζήτηση.

•      Με ανάλογο τρόπο δραστηριοποιήθηκαν δεκάδες εργαζόμενοι στην Εθνοdata μετέχοντας στο Φόρουμ Ενοικιαζομένων Εργαζομένων και στην ιστοσελίδα του.

•      Παράλληλα δραστηριοποιήθηκαν στο πλάι των αντίστοιχων συναδέλφων τους σε άλλους κλάδους που αγωνίζονταν για να αναγνωριστεί η ύπαρξή τους και το δικαίωμά τους να οργανωθούν οι ίδιοι συνδικαλιστικά αφού τα σωματεία των μονίμων εργαζομένων δεν ενδιαφέρονταν να πάρουν την πρωτοβουλία με το σκεπτικό ότι έτσι αναγνωρίζουν στην εργοδοσία το δικαίωμα να υποβαθμίσει τις δικές τους εργασιακές σχέσεις.

Ας πάρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό των ενοικιαζόμενων εργαζόμενων, ειδικότερα δε αυτών που απασχολούνται στις τράπεζες που είναι ένας κλάδος στον οποίο συνυπάρχουν όλες οι μορφές ιδιοκτησίας και εργασιακών καθεστώτων και μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις ακόμη και επιχειρήσεις που ανήκουν σε πολυεθνικούς ομίλους.  [2]

Ο τραπεζικός και γενικότερα ο χρηματοπιστωτικός κλάδος αποτελείται από:

- τον τραπεζικό χώρο (λιανική και χονδρική τραπεζική σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο)

- τον ασφαλιστικό χώρο (ασφάλιση ζωής, περιουσίας, οχημάτων, πυρός κλπ) και τους οίκους αντασφάλισης

- τις χρηματιστηριακές, εισπρακτικές και χρηματοπιστωτικές διαμεσολαβητικές εταιρείες

Ένα τμήμα των υπηρεσιών τραπεζικής εξακολουθεί να προσφέρεται υπό «νέο-φορντιστικές» συνθήκες εργασίας: Ανάπτυξη της τεχνολογίας της πληροφορικής και δυνατότητα τυποποίησης εργασιών τόσο στην παροχή υπηρεσιών προς τους πελάτες μέσω των υποκαταστημάτων (εργασίες καταθέσεων, κίνησης κεφαλαίων και άλλες εργασίες «γκισέ») όσο και στις λεγόμενες εργασίες back-office (λογιστική, χρηματοοικονομική, τεχνολογική υποστήριξη κ.ά.). Οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες, πιέζονταν να προβούν σε σημαντική δομική μεταρρύθμιση και αναδιοργάνωση και να αρχίσουν να εκσυγχρονίζουν τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους, με συνέπεια την κατάργηση χιλιάδων θέσεων εργασίας. Καταργήθηκαν πολλές θέσεις εργασίας υποστηρικτικού χαρακτήρα  ενώ παράλληλα δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας «πελατειακού χαρακτήρα» (front office jobs) καθώς η «μοντέρνα τράπεζα» αποσκοπεί πια στην «πώληση προϊόντων» αντί της «προσφοράς υπηρεσιών». Ο παραδοσιακός τραπεζικός υπάλληλος αντικαταστάθηκε από τον «χρηματοοικονομικό σύμβουλο» (from teller to seller).

Eργαζόμενοι δύο ταχυτήτων:

•      αυτοί που εργάζονται σε θέσεις ευέλικτης απασχόλησης και

•      εκείνοι που εργάζονται σε αναβαθμισμένες θέσεις εργασίας με απαιτήσεις για ειδικές γνώσεις και ευέλικτη νοοτροπία για να μπορούν να προσαρμόζονται κάθε φορά στις νέες ανταγωνιστικές συνθήκες στην τραπεζική αγορά και γενικότερα στο διεθνή και εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέα,  που δημιουργούνται ταχύτατα και ταχύτατα αλλάζουν

•      Η ανάπτυξη σχέσεων με τους πελάτες στηριζόμενη στις βάσεις δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή έδωσε τη δυνατότητα στις τράπεζες να προωθήσουν στρατηγικές διασταυρούμενων πωλήσεων (cross-selling),

•      να διαχωρίσουν τους πελάτες ανάλογα με την κερδοφορία που επιφέρουν για την τράπεζα,

•      να αλλάξουν την αναλογία ανάμεσα  στην αυτοεξυπηρέτηση και στην προσωπική εξυπηρέτηση

•      οι υποστηρικτικές υπηρεσίες αλλά και οι εγκριτικές διαδικασίες «κεντροποιήθηκαν» =>υποβάθμιση της λειτουργίας του παραδοσιακού υποκαταστήματος και τη μείωση του βαθμού αυτονομίας του διευθυντή του υποκαταστήματος στο πλαίσιο της πολιτικής κατάργησης των μεσαίων στελεχών.

•      Αυτές οι τράπεζες συχνά έχουν ανάγκη από προσωπικό εξειδικευμένο στα νέα προϊόντα και δεξιότητες πωλήσεων και μάρκετιγκ και προσπαθούν να αποσπάσουν προσωπικό των εμπορικών τραπεζών με προσφορές μπόνους και πριμ έξω από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

•      Στις λιγότερο απαιτητικές τράπεζες ή χρηματοπιστωτικές εταιρείες δεν απαιτούνται ιδιαίτερα προσόντα και η εκπαίδευση γίνεται πάνω στη δουλειά (on-the-job training), όπως στις τράπεζες 24ωρης λειτουργίας ή στις εισπρακτικές εταιρείες.

Για να αντεπεξέλθουν, λοιπόν,

---

[1] Κουζής Γιάννης (2001) Εργασιακές σχέσεις και ευρωπαϊκή ενοποίηση : ευελιξία και απορρύθµιση ή αναβάθµιση της εργασίας; Αθήνα : Εκδ. ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-Α∆Ε∆Υ,

[2] Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα για τους επισφαλώς εργαζόμενους διαμορφώθηκε στην Ελλάδα κατά τη διακυβέρνησης της χώρας από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ («απασχολησιμότητα») για να περιγράψει τις βασικές μορφές εργασιακών σχέσεων. :

1. Ν. 2639/1988. Με αυτό νόμο διευρύνθηκαν οι μέχρι τότε δυνατότητες των εργοδοτών για χρήση ελαστικών σχέσεων εργασίας: καθιέρωση τοπικών συμφώνων απασχόλησης, διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε διαφορετική βάση, ενίσχυση του θεσμού της μερικής απασχόλησης.

2. Ν. 2956/2001. Όπως θα δούμε παρακάτω ο νόμος θεσμοθετεί την ύπαρξη ιδιωτικών εταιρειών προσωρινής απασχόλησης (ΕΠΑ) για το δανεισμό και την ενοικίαση εργαζομένων.

3. Ν. 2874/2002. Μείωση αμοιβής υπερωριών, κατάργηση υπερεργασίας, νέα διευθέτηση του χρόνου εργασίας, μείωση εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. 

4. Ν. 3144/2003. Θεσμοθετεί τα ιδιωτικά γραφεία συμβούλων εργασίας (ΙΓΣΕ).

5. Ν. 3174/2003. Ενισχύεται και διευρύνεται η μερική απασχόληση στη δημόσια διοίκηση.

H Κινηματογραφική Λέσχη Ηλιούπολης σας προσκαλεί στις θερινές προβολές της που γίνονται κάθε Τετάρτη στις 8:30 μμ και 10:30 μμ στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ «ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ» (Λεωφ. Ειρήνης 50, Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Άνω Ηλιούπολη, Λεωφορείο 237 από Οδό Ακαδημίας και στάση μετρό Δάφνης, τηλ.210-9919818, 210-9941199, 210-9914732, ιστοσελίδα: www.klh.gr, email:cineclubilioupolis@gmail.com)


ΤΕΤΑΡΤΗ, 22 ΣEΠTEMBΡIOY 2010

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:

ΠΑΖΛ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ


ΟΜΟΡΦΗ ΖΩΗ (LA BUENA VIDA)

Άντρες Γουντ (2008, έγχρωμη, 01:30)




Σκηνοθέτης ήπιων τόνων, ο Χιλιανός Άντρες Γουντ διατηρεί την ανθρωπιστική ματιά του και σε αυτή την ταινία του, η οποία έχει τιμηθεί με το Βραβείο Γκόγια. Μέσα από τέσσερις χαλαρά αλληλένδετες ιστορίες ο Γουντ διεισδύει στην πραγματικότητα του σύγχρονου Σαντιάγκο. Συμβολικός ήρωας ένας ανασφαλής σαραντάρης κομμωτής, ο οποίος για οικονομικούς λόγους δεν μπορεί να διατηρήσει τον πατρικό τάφο και σκέφτεται να αποτεφρώσει το λείψανο του πατέρα του σε ομαδικό κλίβανο.