Η "ισπανική γρίπη" του 1918 στην Ελλαδα     1ο μέρος

του Θανάση Τσακίρη

 

Για την πορεία της πανδημίας στην Ελλάδα, την άρση των μέτρων και το ενδεχόμενο ενός τέταρτου κύματος μίλησε το μέλος της Επιτροπής των ειδικών του υπουργείου Υγείας, Αλκιβιάδης Βατόπουλος.[1]

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοιος χαμός στην Ελλάδα λόγω μιας πανδημίας. Το 1918 ενώ τελείωνε ο 1^ο Παγκόσμιος Πόλεμος άρχιζέ η γρίπη  που κακώς αποκλήθηκε «ισπανική».  Ειπώθηκε πως προήλθε από την Κίνα με ένα εμπορικό πλοίο .Η αλήθεια είναι ότι η πανδημία ξέσπασε στις ΗΠΑ και μάλιστα σε ένα στρατόπεδο στη πολιτεία Κάνσας. Το στρατόπεδο ήταν πολύ κοντά σε φάρμες με χοίρους και πουλερικά που δεν τηρούσαν τις υγειονομικές προδιαγραφές

 Η γρίπη χτύπησε κατά τους τελευταίους μήνες του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, από τον Απρίλιο του 1918 έως τον Ιούνιο του 1919. Έπληξε  ολόκληρο τον κόσμο, από την Ευρώπη μέχρι και τα πιο απομακρυσμένα νησιά του Ειρηνικού. Πρόσβαλε κυρίως νέους ενήλικες, πάνω στην ακμή τους, και εκτιμάται ότι οδηγεί στον θάνατο από το 2% έως το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή πενήντα με εκατό εκατομμύρια ανθρώπους. Αν και μείζον γεγονός, η πιο θανατηφόρα επιδημία από την εποχή της Μαύρης Πανώλης του 1348, η Μεγάλη Γρίπη έχει στις μέρες μας απωθηθεί από τη συλλογική μνήμη. [2]

 

Στην Ελλάδα τα πρώτα κρούσματα εντοπιστήκαν στην Πάτρα το καλοκαίρι το 1918 όταν δυο εργάτες παρέλαβαν ένα φορτίο με καπνά από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Στην Αθήνα καταγράφτηκε ο πρώτος νεκρός από τη γρίπη στη  31^η Ιουλίου.[3] Οι ελληνικές αρχές και η κοινότητα της επιστήμης άργησαν να πάρουν μέτρα. Μολονότι τα νέα ήταν κακά σε όλη την Ευρώπη  η κυβέρνηση Βενιζέλου και Ρεπούλη  βλέποντας την ύφεση των κρουσμάτων τον Σεπτέμβριο αδράνησαν. Το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου έγινε χαμός στη δυτική Μακεδονία και στις Σέρρες. Τα φάρμακα τέλειωσαν αμέσως. Το 1 /3  της δύναμης της χωροφυλακής χάθηκε. Οι δήμαρχοι και κοινοτάρχες σε απόγνωση ζητούνε καθαρό νερό, τρόφιμα, απολύμανση δημοσίων χώρων. Οι ιατροί δεν είναι πολλοί και δεν προλάβουνε και αρκετοί νοσούν οι ίδιοι.

Κατά το δεύτερο δεκαήμερο ο ιός χτύπησε νοτιότερα σε Πρέβεζα, Αιτωλοακαρνανία, Αχαΐα, Ηλεία,  Αργολίδα και Κορίνθια.  Η  ελληνική κυβέρνηση έστειλε επιστολή στη ισπανική ζητώντας οδηγίες αλλά η απάντηση ήταν η γνωστή, δηλαδή καθαριότητα, αποφυγή συγκεντρώσεων καθώς δεν υπήρχε φάρμακο ίασης. Έτσι έκλεισαν τα σχολεία στη  Δυτική Μακεδονία , στα Τρίκαλα και την Πάτρα. Νέα  για κρούσματα ήρθαν από Γυθειο, Μέγαρα, Μεγαλούπολη,  Ναύπλιο και Αγρίνιο  όπου νόσησαν πολλοί και βαριά.

 ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

 

---

[1] https://www.newsbomb.gr/ellada/story/1195697/koronoios-vomva-gia-tetarto-kyma-pandimias-apo-melos-tis-epitropis-toy-ypoyrgeioy-ygeias

[2] Vinet Freddy (2020) Η μεγάλη γρίπη του 1918

η χειρότερη επιδημία του 20ού αιώνα - ιστορία της Ισπανικής γρίπης. Aθήνα: Εκδ. Μεταίχμιο

[3] Καντζίνος Λευτέρης (2020) «Η ΄ξενη’ του 1854΄΄και η Ισπανική γρίπη: Οι επιδημίες  που θέρισαν την Ελλάδα», Ιστορία Εικονογραφημένη, σελ. 33-47