Μια παλιά αλλά επίκαιρη ανάρτηση "Το κλασσικό έργο του Ζαν Μεϋνώ Πολιτικές Δυνάμεις στην Ελλάδα"

9 Δεκεμβρίου

Εκδήλωση «Πολιτική Επιστήμη και Πολιτική στην Ελλάδα»

Η Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης και η Γαλλική Πρεσβεία με αφορμή την πλήρη έκδοση του έργου του Jean Meynaud (Ζαν Μεϋνώ), Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, από τις εκδόσεις Σαββάλα και τη συμπλήρωση 30 χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «Πολιτική Επιστήμη και Πολιτική στην Ελλάδα». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 9 Δεκεμβρίου, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (Σίνα 31). Στην εκδήλωση συμμετέχουν οι Γ. Κοντογιώργης, Ηλ. Νικολακόπουλος, Γ. Νοταράς, Κ. Τσουκαλάς και Jean Maurice Ripert (Ζαν Μωρίς Ριπέρ).

Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι θα σταθούν στη συμβολή του Z. Μεϋνώ στη μελέτη της ελληνικής πολιτικής, κάτι πολύ λογικό αφού είναι το θέμα της εκδήλωσης. Στις λίγες γραμμές που ακολουθούν, θα αναφέρουμε δύο από τις θεματικές με τις οποίες ασχολήθηκε ο μεγάλος αυτός πολιτικός επιστήμονας.

Ο Μεϋνώ ασχολήθηκε με την Γαλλική Επανάσταση, την εκλογική κοινωνιολογία της Γαλλίας, τα πολιτικο-κοινωνικά κινήματα κ.α. Υποστηρικτής του μοντέλου της “κινητοποίησης”, ο συγγραφέας μέσα από τη μελέτη των εκλογικών αναμετρήσεων συμπεραίνει ότι όσο περισσότερο ενσωματωμένος κοινωνικά είναι ο ψηφοφόρος, όπως και η κοινότητά του στην ευρύτερη κοινωνία, τόσο πιο υψηλή είναι η πολιτική συμμετοχή. Επίσης, τόνισε τη σημασία της γεωγραφίας και της κατοικίας στην προσέλευση των ψηφοφόρων και των μελών των πολιτικών σωμάτων στις συμμετοχικές διαδικασίες: από τη μια η συμμετοχή είναι πολύ υψηλότερη σε πεδινές περιοχές και σε περιοχές με ευκολότερες συγκοινωνίες και επικοινωνίες, και από την άλλη οι πυκνοκατοικημένες περιοχές σε σχέση με τις αραιοκατοικημένες παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής. Η Γαλλική Επανάσταση ήταν το καλύτερο παράδειγμα αυτής της λογικής. Όμως, η εξέλιξη των επικοινωνιών στις μέρες μας δημιουργεί άλλες συνθήκες για την πολιτική συμμετοχή ανοίγοντας νέους δρόμους επικοινωνίας υπερβαίνοντας τους γεωγραφικούς περιορισμούς. Το κρίσιμο ζήτημα είναι κατά πόσο το ξεπέρασμα των γεωγραφικών περιορισμών για την πολιτική συμμετοχή βοηθάει και στο ξεπέρασμα των ταξικών, κοινωνικών περιορισμών.

Ένα ζήτημα που απασχόλησε τον Μεϋνώ ήταν η ερμηνεία του λαϊκιστικού κινήματος του Πουζαντισμού στη Γαλλία της δεκαετίας του ’50. Το θέμα αυτό έγινε επίκαιρο στη δεκαετία του ’90 και στις μέρες μας καθώς η Γαλλία συγκλονίστηκε από την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού τύπου Λεπέν. Ο Πουζαντισμός ερμήνευσε με το δικό του τρόπο τη Γαλλική Επανάσταση υποστηρίζοντας ότι τα πολιτικά κόμματα εκφύλιζαν το νόημά της και έπρεπε να επανέλθουν οι Γενικές Τάξεις ως θεσμός που θα έπαιζε το ρόλο του συλλέκτη παραπόνων του «λαού». Όμως, γρήγορα έγινε φανερή η πραγματική στόχευσή του που δεν ήταν άλλη από την αναπτυσσόμενη μεταπολεμική κοινωνική και πολιτική αριστερά, δηλαδή τα εργατικά συνδικάτα, το ΓΚΚ, τα υπόλοιπα μικρά διεθνιστικά κόμματα και οι Εβραϊκής καταγωγής Γάλλοι που τα στελέχωναν. Ο πολιτικός λόγος του εναντίον των μεγάλων επιχειρήσεων δεν ήταν παρά το κάλυμμα μιας παλιάς μικροαστικής Γαλλίας που χανόταν και μαζί της χάνονταν οι αποικίες και το «μεγαλείο» του Γαλλικού ιμπεριαλισμού. Ποια είναι, όμως, η διαφορά του Πουζαντισμού από το Λεπενισμό; Η ανοιχτή κρίση της αριστεράς που αδυνατεί να κατανοήσει τις νέες κοινωνικο-πολιτικές πραγματικότητες και να επανεντάξει στις γραμμές της εργατικά – λαϊκά στρώματα που λόγω της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης βγαίνουν στο περιθώριο της ανεργίας, της μερικής και προσωρινής απασχόλησης και τα οποία βρίσκουν εύκολο καταφύγιο στις λαϊκιστικές ακροδεξιές αγκάλες.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ

http://www.geocities.com/homo_politicus/index.html

Το κλασσικό έργο του Ζαν Μεϋνώ Πολιτικές Δυνάμεις στην Ελλάδα επανεκδίδεται ολοκληρωμένο σε δύο τόμους: Α’ τόμος (1946-1965), 656 σελίδες – Β’ τόμος (Βασιλική Εκτροπή και Στρατιωτική Δικτατορία), 744 σελίδες από τις εκδόσεις Σαββάλα.

Πρόκειται για ένα έργο αναφοράς που, ουσιαστικά, εγκαινιάζει τη συστηματική μελέτη του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Μια μελέτη που με ψύχραιμο και συστηματικό τρόπο διερευνά τις σχέσεις πολιτικών κομμάτων, θεσμών και πολιτικών προσωπικοτήτων με οικονομικούς παράγοντες της εποχής καθώς και με τα τότε διεθνή κέντρα εξουσίας. Υπόδειγμα γραφής από την πένα ενός από τους σημαντικότερους πολιτικούς επιστήμονες, που μελέτησε την ελληνική κοινωνία και πολιτική όσο λίγοι. Το έργο εντάσσεται στη σειρά Κοινωνικές Επιστήμες-Social Science των εκδόσεων Σαββάλα, που διευθύνει ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης.

Ο Ζ. Μεϋνώ γεννήθηκε στο Λαρπαντράς της επαρχίας Βολκύζ στη Γαλλία το 1914. Σπούδασε οικονομικά (ειδίκευση στην τραπεζική) και πολιτικές επιστήμες στα Πανεπιστήμια της Αιξ-Αν-Προβάνς και του Παρισιού. Το 1937 υποστήριξε τη διατριβή του με θέμα: «Το επαγγελματικό καθεστώς των δημοσιογράφων» και ανακηρύχθηκε διδάκτορας του Δικαίου. Με την κατάρρευση της γραμμής Μαζινώ συνελήφθη και οδηγήθηκε αιχμάλωτος στο στρατόπεδο του Βερντέν, απ’ όπου δραπέτευσε τον Αύγουστο του 1940. Δίδαξε στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού, στην Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λοζάννης, στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και στα Πανεπιστήμια της Αιξ-Αν-Προβάνς, του Άμστερνταμ, της Γενεύης κ.α. Από το 1951 ως το θάνατό του ήταν Διευθυντής Σπουδών της École Pratique des Hautes Études του Παρισιού.

Στο βιογραφικό σημειώνεται: «Η σχέση του Meynaud με την Ελλάδα δεν ήταν μόνο επιστημονική. Ούτε μόνο συναισθηματική, οικογενειακή ως αποτέλεσμα του γάμου του με την πολιτική επιστήμονα Ελένη Ζωγράφου. Ήταν μια σχέση βαθιά υπαρξιακή όπως απέδειξε η δράση του κατά τον αντιδικτατορικό αγώνα. Στις 14 Φεβρουαρίου 1972 ο Meynaud πεθαίνει απρόσμενα και πρόωρα στο Μοντρεάλ. Στο χαρτοφύλακά του είχε τα χειρόγραφα ανακοίνωσης συνεδρίου αφιερωμένου στον αντιδικτατορικό αγώνα στην Ελλάδα».

Ορισμένα από τα πολυάριθμα έργα του Ζ. Μεϋνώ είναι τα εξής:

§         « Un essai d’interprétation du mouvement Poujade », Revue de l’institute de sociologie 1956, No 1.

§         Introduction à la science politique, Paris, A. Colin, 1961.

§          Les groupes de pression internationaux, Lausanne, J. Meynaud, 1961.

§         Rapport sur la classe dirigeante italienne, Lausanne, J. Meynaud, 1964.

§         Les groupes de pression, Paris, PUF, coll. Que sais-je ?, 1965.

§         «Les catégories dirigeantes italiennes», Revue française de science politique, octobre, 1966.

§         L’Europe des affaires : rôle et structure des groupes, Paris, Payot, 1967

§         Sport et politique, Paris, Payot, 1996.