Στην «Εποχή» που κυκλοφορεί το Σαββατοκύριακο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Κανάλι που βράζει

 Στην «Εποχή» που κυκλοφορεί το Σαββατοκύριακο

ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Κανάλι που βράζει

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Αλέξης Χαρίτσης: «Η κυβερνητική πολιτική δεν συνδέει το παρόν με το μέλλον»

Γρηγόρης Γεροτζιάφας: «Το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια, χρειαζόμαστε εθνικό σχέδιο για τα επιδημικά κύματα που θα συνεχίσουν»

 

 

 

 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Πελαγωμένη η κυβέρνηση και ο Κ. Μητσοτάκης» του Παύλου Κλαυδιανού

«“Νόμος και τάξη”, το ψευδώνυμο της αταξίας» του Χ. Γεωργούλα

«Σοβαρευτείτε! Σοβαρευτείτε, επιτέλους…» του Κωστή Γιούργου

Απεργία ΜΜΕ: «Κι όμως γυρίζει…» της Ζωής Γεωργούλα

«Να μη συνηθίσουμε το τέρας» της Αννέτας Καββαδία

«Η καταστολή ως ευκαιρία

» του Βασίλη Ρόγγα

«Το κίνημα απέναντι στον ολοκληρωτικό έλεγχο» του Δημήτρη Παπανικολόπουλου

Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ: «Πολιτική οικολογία με πρόγραμμα “λιτής ευημερίας”» του Μαρίνου Μουζακίτη

 

 

 

ΔΙΕΘΝΗ

Κριστίνα Ματιούτα: «Δύο αλληλένδετοι παράγοντες καθόρισαν το αποτέλεσμα στις εκλογές της Ρουμανίας»

Σύνοδος Κορυφής: «Στο βασίλειο των σάπιων συμβιβασμών» του Δημήτρη Σμυρναίου

Βενεζουέλα: «Θα ανοίξει ο Μαδούρο διαύλους επικοινωνίας;» του Μπ. Κοβάνη

Βαλκανική οδός: «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος…» της Τόνιας Τσίτσοβιτς

Δυτική Σαχάρα: «Ένας λαός, Σαχαραουί, και ένα κίνημα εθνικής απελευθέρωσης, Πολισάριο, λησμονημένα» της Γεωργίας Ντούσια

 

 

 

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Wolt: «Ελεύθερος να δουλεύεις σαν σκλάβος» του Τάσου Γιαννόπουλου

«Η βαθιά ταξικότητα της τηλεκπαίδευσης και η αδιαφορία της Κεραμέως» του Νίκου Γιαννόπουλου

«Ταφόπλακα στην επανένταξη των κρατουμένων» της Αφροδίτης Μπαμπάση

«Οικο-κλιματική κρίση και πανδημία» του Τάκη Νικολόπουλου

«Το παρασκήνιο του εμβολίου και ένα πρόταγμα» της Ελένγκως Μανουσάκη

«Ποιους εξυπηρετεί η αστυνομία στα ΑΕΙ;» των ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Αθήνας ΑΕΙ

Πώληση λιμάνι Ηγουμενίτσας: «Στο σφυρί και τα ασημικά…» των Παύλου Παπαρούνα και Δαυίδ Καρυωτάκη

«Και πάλι για το γήπεδο του Παναθηναϊκού» της Ελένης Πορτάλιου

«Ανάσα ζωής από το ΣτΕ για την Μεσοχώρα» του Δικτύου «Μεσοχώρα Αχελώος SOS»

«Επέκταση του λιμένα κρουαζιέρας στην Πειραϊκή» της Δήμητρας Βήνη

ΕΟΠΠΕΠ: «Οι αρμοί της εξουσίας και οι πρόθυμοι υπηρέτες τους» της Ελένης Γιαννακοπούλου

 

 

 

ΘΕΜΑΤΑ

«Μια παράδοξη δημοκρατία: σκέψεις για τα γεγονότα της 6ης Δεκέμβρη» του Βασίλη Παπαστεργίου

«Χίλια λουλούδια που ανθίζουν» του Θωμά Τσαλαπάτη

Ιστορίες από τα γήπεδα: «Πεθαίνοντας στο Μεταξουργείο…» του Μ. Διόγου

Μνήμη Βασίλη Λασκαρίδη: «Άνθρωποι άπαρτα βουνά» αποχαιρετισμός από Μ. Μπασιούκα και Γ. Κουτελάκη

 

 

 

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Οι αριθμοί αλλάζουν, η αντίληψη παραμένει» και «Προειδοποιήσεις υπήρχαν, αλλά ποιος δίνει σημασία…», η Ζωή Γεωργούλα γράφει για το νέο νόμο που αφορά το πρώην ΤΑΠΑ και για τον πλημμυρισμένο βράχο της Ακρόπολης

«Σκιάθος, παραμονή Χριστουγέννων 1789», ο Θανάσης Σαράντος μιλά στην Ράνια Παπαδοπούλου με αφορμή τις online προβολές του έργου τού Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Ο Αμερικάνος» 

Ο Μανώλης Πιμπλής γράφει για το βιβλίο της Βάσιας Τζανακάρη «Αδελφικό» αλλά και για «Μια νέα έρευνα για το βιβλίο» 

«Μέρες του ’36»: Υπαινικτική προσέγγιση της Ιστορίας, ο Στράτος Κερσανίδης γράφει με αφορμή τα 47 χρόνια από την πρώτη προβολή της ταινίας

Η Λιάνα Μαλανδρενιώτη μας κάνει Μουσικές προτάσεις

 

 

 

ΘΕΩΡΙΑ

«Η εξουσία στην ψηφιακή εποχή», η διάλεξη στο Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς του Μανουέλ Καστέλς

 

 

 

ΙΔΕΕΣ

«Σοσιαλισμός χωρίς εγγυήσεις;» του Δημήτρη Γιατζόγλου

 

 

Στην ΕΠΟΧΗ της Κυριακής διαβάζετε και τις στήλες:

«Στα δίκτυα του κόσμου» από τον Δημήτρη Γκιβίση

Δαιμονικά από τον δικηγόρο του διαβόλου.

Στον Δρόμο που κυκλοφορεί το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου...

 Στον Δρόμο που κυκλοφορεί το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου...

Ευρωπαϊκή Ένεση

στον επεκτατισμό

Η Ε.Ε. στηρίζει ξανά τον Ερντογάν, προσφέροντάς του χρόνο και ανοχή  ● Ανοιχτή στήριξη και από το ΝΑΤΟ στη «σημαντική σύμμαχο»  ● Πανηγύρια στην Άγκυρα, συγκρατημένη… ικανοποίηση στην Αθήνα!

editorial

Το 2020 φεύγει, αλλά τι έρχεται;

Δύο είναι τα πιο βασικά γεγονότα των ημερών, που αποκαλύπτουν πολλά πράγματα. Το πρώτο, η πλήρης αποτυχία κυβέρνησης και πολιτικού συστήματος να αντιμετωπίσουν στοιχειωδώς την πανδημία, με αποτέλεσμα να έχει ξεφύγει η κατάσταση. Το δεύτερο, ο απόλυτος κυνισμός και εμπαιγμός της γερμανικής Ε.Ε. και των τζουτζέδων της απέναντι στην επεκτατική Τουρκία. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά-πολιτικά.

ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Μας παίρνουν μέτρα;

ΔΙΕΘΝΗ

Οργή στην Αλβανία

του Γιώργου Κυριακού

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Όχι στο απαρτχάιντ των «υγιών» ελίτ

γράφει ο Ρούντι Ρινάλντι

ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ

Από τον δημόσιο χώρο στην απόλυτη «αγορά»

του Δημήτρη Μπελαντή

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ένας κόσμος αβεβαιότητας

γράφει ο Τζέιμς Πέτρας

Ιστορία στο Κόκκινο για τους Φιλέλληνες και την Επανάσταση του '21 την Κυριακή 13/12

 Οι Φιλέλληνες και η Επανάσταση του 1821: μία πολυσύνθετη σχέση

 

Συζητούν η Άννα Καρακατσούλη και ο Θανάσης Γάλλος

 

Ο Θανάσης Γάλλος συνομιλεί με την Άννα Καρακατσούλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, για το πολυδιάστατο φαινόμενο των Φιλέλληνων και του Φιλελληνισμού. Εκκινώντας από το βιβλίο της «Μαχητές της Ελευθερίας» και 1821 (Εκδόσεις Πεδίο, 2016). Η Ελληνική Επανάσταση στη διεθνική της διάσταση», συζητούν για τις ιδεολογικές ρίζες του Φιλελληνισμού, ανάμεσα στον Διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό, για το πόσοι και ποιοι ήταν αυτοί οι ξένοι εθελοντές και γιατί η αλληλεπίδραση τους με τους Έλληνες ήταν τόσο δύσκολη. Συζητούν ακόμα για ποια ήταν η επιρροή και ο ρόλος των Φιλέλληνων στον Αγώνα, αναδεικνύονται κάποιες χαρακτηριστικές προσωπικότητες ξένων αγωνιστών αλλά και η αντίδραση της Δύσης σε αυτό το επαναστατικό ρεύμα. Τέλος, φωτίζεται και η άγνωστη πτυχή της επιρροής των ξένων αγωνιστών στην Ελλάδα του 1821, στη λογοτεχνία του φανταστικού.

Γκραβούρα από μάχη της Επανάστασης του ‘21

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ: ΜΟΡΦΕΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΗ -- ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΣΚΟΥΛΑΣ

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ: ΜΟΡΦΕΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΥΡΩΠΗ

 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΣΚΟΥΛΑΣ

επιμέλεια: Βιβγιάννα Γ. Σκουλά

Εκδόσεις Παπαζήση, 2012

 

 

Η έννοια του κράτους ως μια διακριτή μορφή εξουσίας είναι φαινόμενο αποκλειστικό της Νεωτερικότητας και όχι διακυβέρνηση άλλων εποχών στην παγκόσμια ιστορία του ανθρώπου. Οι μορφές εξουσίας που αναδείχθηκαν στην Αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα ήταν κυρίως αυτοκρατορίες οι οποίες διοικούσαν αλλά δεν κυβερνούσαν.

Το Φεουδαρχικό κράτος ερμηνεύεται ως ανεξέλεγκτη εξουσία η οποία ούτε χαλιναγωγείται, ούτε περιορίζεται από νόμους και κανονισμούς εκτός από έναν, το "θείο νόμο". Τα προνόμια των κοινωνικών τάξεων, που ενυπήρχαν σ' αυτό και οι δεσμοί τους, εννοούσαν μια ιεραρχία εξουσιών πάνω στη γη της οποίας είναι ιδιοκτήτες και στους ανθρώπους τους οποίους είναι δεμένοι πάνω σ' αυτή τη γη και την καλλιεργούν.

Το απολυταρχικό κράτος χαρακτηρίζεται από τρεις βασικές μορφές στη -σύγχρονη θεώρηση του:

1. ότι, το ίδιο το κράτος νοείται ως ανώτατη μορφή άσκησης εξουσίας για θέματα που αφορούν την κυβέρνηση,

2. ότι, η εξουσία του κράτους είναι αδιαίρετη και απόλυτη, και

3. ότι, όλα τα άτομα στην κοινωνία είναι υποτελείς του κράτους αφού

καταθέτουν την πίστη και την υποταγή τους όχι στον ηγεμόνα αλλά στο ίδιο το κράτος.

-Το αστικό κράτος εντούτοις, το οποίο εξελίχθηκε από τη γέννηση του καπιταλισμού, είχε μια ανάπτυξη ως σύνολο θεσμών και αξιών. Το σύνολο αυτό, υπέστη ένα βαθύτατο ρήγμα μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Ρήγμα ανάμεσα στο κράτος ως δημόσιος χώρος και της ιδιωτικής ζωής ως η κοινωνία των ιδιωτών. Το κράτος αυτό με τέτοια συγκρότηση θεσμών, σημείωνε βαθμιαία και σε γοργό ρυθμό τη μορφή συγκεντρωτικής διοίκησης ως δημόσια εξουσιαστική αρχή που αποκόπτεται ουσιαστικά από τη σφαίρα της ιδιωτικής κοινωνικής ζωής, ως η κοινωνία των

ιδιωτών ή ως αστική κοινωνία.

Το αστικό σύγχρονο κράτος χαρακτηρίζεται ως συνταγματικό, επειδή βασίζεται σε νόμους που διαμορφώνουν τον άνθρωπο και οριοθετούν τη δραστηριότητα του κι όχι στα άτομα τα οποία ως πολίτες σχηματίζουν και θεσπίζουν τους νόμους, εξασφαλίζοντας έτσι την ομαλή, δημοκρατική λειτουργία της κοινωνίας και του πολιτεύματος. Το οικοδόμημα του κράτους δικαίου φαίνεται από τους νόμους που θεμελιώνει η κυβερνητική εξουσία και όχι από τη συμμετοχή των πολιτών που θα εκφράσουν λόγο για αυτούς, ώστε να εγκρίνουν ή να απορρίπτουν ανάλογα με το τι ωφελεί το σύνολο και την εξέλιξή του. [...]

 

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΙΑΒΕΛΙ ΣΤΟΝ ΒΕΜΠΕΡ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΡΑΤΟΣ

ΡΟΥΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Εκδ. Γκοβόστης

Σε μια εποχή κυριαρχίας της εικόνας απέναντι στο λόγο και του λόγου που σχετίζεται με την τρέχουσα επικαιρότητα και την εμπορευματική αποτελεσματικότητα, απέναντι στο θεωρητικό στοχασμό, ένα βιβλίο που αναφέρεται στις κλασικές θεωρίες για το κράτος αποτελεί αναμφίβολα μια προσπάθεια ενάντια στο ρεύμα. Ακόμη περισσότερο αυτό συμβαίνει όταν αυτή ακριβώς η προσπάθεια στοχεύει όχι σε μια μουσειακού χαρακτήρα παράθεση των διαφόρων περί κράτους θεωριών και στην απολογητική αιτιολόγηση της κρατικής μορφής οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά στην αξιοποίησή τους στα πλαίσια μιας «ουτοπικής» θεωρητικής αναζήτησης υπέρβασης της κρατικά οργανωμένης κοινωνίας και στην χειραφέτηση της προσωπικότητας. [...] (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Στον Δρόμο που κυκλοφορεί το Σάββατο 5 Δεκεμβρίου...

 

Στον Δρόμο που κυκλοφορεί το Σάββατο 5 Δεκεμβρίου...

 

Πλήρης αποτυχία

 

Το δεύτερο λοκντάουν δεν μπορεί να συγκαλύψει την ανυπαρξία αποτελεσματικής διαχείρισης ● Ψέμα, ευκαιρία για αρπαχτές και επίθεση σε όλα τα μέτωπα ● Τεράστιες οι ευθύνες κυβέρνησης και πολιτικού συστήματος  ● Η δυσπιστία είναι δικαιολογημένη ● Με προσφορά και αλληλεγγύη να σταθεί όρθια η κοινωνία

 

 

editorial

Το πάθος για την ελευθερία

Ο βομβαρδισμός μας με ειδήσεις, εικόνες, μηνύματα, τρόμο, κλεισούρα, πρόστιμα, ελέγχους, θανάτους, ΜΕΘ, και εμβόλια που έρχονται ως πρωτοχρονιάτικο δώρο, είναι χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατεί και του τρόπου που οι ιθύνουσες τάξεις διαχειρίζονται την πανδημία.

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

με την πρέσβειρα της Δημοκρατίας της Κούβας Σέλμις Μαρία Ντομίνγκες Κορτίνα

«Δεν θα επιστρέψουμε στο ντροπιαστικό παρελθόν»

 

 

 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Να μην εθιστούμε στην εξ αποστάσεως ζωή!

της Γιάννας Γιαννουλοπούλου

 

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Κυβερνητική αισιοδοξία και παγίδες

γράφει ο Κώστας Μελάς

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Νίκος Μάλλιαρης «Μαραντόνα: Αντισυστεμικός, λαϊκός και αντιαμερικάνος»

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ανταπόκριση από το online 33o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Στην «Εποχή» που κυκλοφορεί το Σαββατοκύριακο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Το εμβόλιο δεν αρκεί

 

   

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Δημήτρης Παπαδημούλης: «Η ΝΔ εκμεταλλεύεται στο έπακρο την ανασφάλεια και το φόβο»

Στράτος Φαναράς: «Αλλάζει άρδην το κοινωνικό, ψυχολογικό κλίμα»

Δημήτρης Αναγνωστόπουλος: «Ζούμε ένα διαρκές ψυχικό τραύμα»

 

 

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Αργά αλλά σταθερά, τελειώνουν τα ψέματα» του Παύλου Κλαυδιανού

«Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δημοκρατίας» του Χ. Γεωργούλα

«Μέγαρο Μαξίμου – υπουργείο Εξωτερικών: Δύσκολη ισορροπία…» του Κωστή Γιούργου

«Διεκδικώντας βασικό εισόδημα πανδημίας» του Ευθ. Λειβαδίτη

Βόρεια Μακεδονία: «Να μπει τέλος στο μαρτύριο του Σίσυφου» του Σωτήρη Βαλντέν

Ελληνικός φιλελευθερισμός: «Το χρονικό ενός διαρκούς κοινωνικού αδιεξόδου» της Δέσποινας Παπαδοπούλου

«Αριστερά και εσωκομματικές τάσεις» του Δημήτρη Καρέλλα

 

 

ΔΙΕΘΝΗ

Εμιλιάνο Τεράν Μαντοβάνι: «Δυσπιστία στο θεσμό των εκλογών, με διχασμένη την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα»

ΗΠΑ: «Θα γίνει ο Μπάιντεν ο νέος Ρούσβελτ;» του Χάρη Γολέμη

Γερμανία: «Η φτώχεια δεν ήρθε με τον κορονοϊό» του Δημήτρη Σμυρναίου

Ινδία: «Απεργία 250 εκατομμυρίων αγροτών και εργατών» της Αλεξάνδρας Λαοπόδη

Γαλλία: «Πρωτοφανής συσπείρωση, τεράστιες διαδηλώσεις» του Μ. Κοβάνη

«Να μην εκδοθεί στις ΗΠΑ και να αφεθεί ελεύθερος ο Τζούλιαν Ασάνζ» του Μάκη Μπαλαούρα

 

 

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αλληλεγγύη στα χρόνια του κορονοϊού: «Ο λαός σώζει τον λαό» του Βασίλη Ρόγγα

«Ένα δράμα χωρίς τέλος» του Χρήστου Καραγιαννίδη

«Η ΛΑΡΚΟ σε κενό εθνικής βιομηχανικής πολιτικής» του Ιωσήφ Σινιγάλια

«Η περιφέρεια Πελοποννήσου “διευθετεί” τον ποταμό Ερασινό» του Ηλία Παπαδόπουλου

«Πώς θα αποτραπούν επόμενες πανδημίες» της Καίτης Μυλωνά

«Μαύρισαν οι λίμνες από το λιόζουμο» του Θεόδωρου Κόλλια

 

 

ΘΕΜΑΤΑ

«…με το νόημα που ‘χει κάτι απ’ τις φωτιές» του Δημοσθένη Παπαδάτου Αναγνωστόπουλου

«Η συζήτηση για το αύριο πρέπει να ξεκινήσει τώρα» του Θωμά Τσαλαπάτη

«Γιατί η επανάσταση χρειάζεται τις γυναίκες» του Τ. Μ.

Ιστορίες από τα γήπεδα: «Αναζητώντας ένα άλλο ποδόσφαιρο» του Μ. Διόγου

Μνήμη Βασίλη Πάικου: «Ανήσυχος, με τα κουπιά στο χέρι», κείμενα των Μαργαρίτας Γιαραλή, Μανώλη Αναστασιάδη, Βασίλη Βασιλείου

Μνήμη Εύας Κοταμανίδου: «Για την Εύα της Τέχνης και της Αριστεράς» κείμενα των Φώτη Κουβέλη, Δημήτρη Μαυρίκιου

«Για την Μαρία Κωνσταντοπούλου» του Βαγγέλη Φράγκου

 

 

16ΣΕΛΙΔΟ ΕΝΘΕΤΟ «Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ» 

 Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης με τον Παντελή Μπουκάλα, από τη Ζωή Γεωργούλα και τον Δημήτρη Μαριδάκη 

Ένα σάκο γεμάτο με δώρα παρουσιάζουν οι Κώστας Αθανασίου, Μανώλης Πιμπλής και Μαρία Καζάντη

Η Ελένη Πορτάλιου παρουσιάζει το φωτογραφικό λεύκωμα «Αθήνα | Athen» της Κατερίνας Ζωιτοπούλου Μαυροκεφαλίδου 

Ο Κώστας Ξ. Γιαννόπουλος παρουσιάζει το βιβλίο του Δημήτρη Ε. Φιλιππή, «Ισπανικός Εμφύλιος (1936-1939) Διαίρεση, Διχόνοια και Διχασμός στην Ισπανία του 20ού αιώνα» 

Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης παρουσιάζει το βιβλίο της Ίντιθ Γουόρτον «Τα χρόνια της αθωότητας» 

Ρεπορτάζ του Κώστα Αθανασίου από τη 17η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 

 

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

«Ραδιοφωνικό θέατρο με κομμένη την ανάσα!», η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου μιλά στην Ράνια Παπαδόπούλου για το πρωτότυπο και ενδιαφέρον εγχείρημα Radio Plays 

 «Η αθωότητα του χθες στο σήμερα» το συγκρότημα Clixets μιλά στην Λιάνα Μαλανδρενιώτη με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου δίσκου τους «Add silence»  

 «Το σινεμά αγαπάει τον Ντιέγκο», ο Στράτος Κερσανίδης γράφει για τον κινηματογραφικό Μαραντόνα 

 

 

ΙΔΕΕΣ

«Το ποδόσφαιρο πάει στον ουρανό, η έμφυλη βία (παρα)μένει στη γη» της Μαρίνας Μαροπούλου

 

 

Στην ΕΠΟΧΗ διαβάζετε και τις στήλες:

«Στα δίκτυα του κόσμου» από τον Δημήτρη Γκιβίση

Δαιμονικά από τον δικηγόρο του διαβόλου

ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ-ΣΧΕΣΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ -- JESSOP BOB

 

 

ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ-ΣΧΕΣΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

 

JESSOP BOB

Επιμέλεια:  Γιώργος Τσιρής
μετάφραση: Χρήστος Μπουκάλας

Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου

 

Ο Bob Jessop παρουσιάζει εδώ μια ενημερωμένη καταγραφή της διαλεκτικής μεταξύ δομής και στρατηγικής στην άσκηση της κρατικής εξουσίας. Ενώ προηγούμενη εργασία του επισκοπούσε κριτικά άλλες θεωρητικές προσεγγίσεις στο κράτος, η παρούσα εστιάζει στην ανάπτυξη της δικής του "στρατηγικής-σχεσιακής" προσέγγισης. Παρουσιάζει τις κύριες πηγές της, περιγράφει την εξέλιξή της, εφαρμόζει την προσέγγιση αυτή σε τέσσερις θεματικές, και σκιαγραφεί ένα στρατηγικό-σχεσιακό ερευνητικό πρόγραμμα. Έτσι, το βιβλίο αυτό παρουσιάζει μια πλήρη θεωρητική έκθεση της προσέγγισης, καθώς και οδηγίες για την εφαρμογή της. Στα κύρια στοιχεία του βιβλίου περιλαμβάνονται: μια ανασκόπηση πρόσφατων εξελίξεων στο πεδίο της θεωρίας κράτους και της πολιτισμικής στροφής στην πολιτική οικονομία· κριτικές στρατηγικές-σχεσιακές αναγνώσεις μεγάλων θεωρητικών του κράτους - του Marx, περί πολιτικής εκπροσώπησης· του Gramsci, περί χωρικότητας της κρατικής εξουσίας· του Πουλαντζά, περί κράτους ως κοινωνικής σχέσης· και του ύστερου Foucault, περί τεχνικής της κρατικότητας· εφαρμογές της στρατηγικής-σχεσιακής προσέγγισης σε σημαντικά ζητήματα που αφορούν το σύγχρονο κράτος: την έμφυλη επιλεκτικότητά του, το μέλλον του εθνικού κράτους, τη χρονική επικυριαρχία του κράτους, και τη σημασία της πολυκλιμακικής μεταδιακυβέρνησης στην Ευρώπη για το γενικότερο μέλλον του κράτους. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με μια σειρά προτάσεων για μελλοντική στρατηγική-σχεσιακή έρευνα στην πολιτική οικονομία και τη θεωρία κράτους. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Η ΜακΝτοναλντοποίηση της Κοινωνίας (του Θανάση Τσακίρη)

 Η  ΜακΝτοναλντοποίηση της Κοινωνίας

του Θανάση Τσακίρη

 

Μακντοναλντοποίηση είναι η διαδικασία με βάση την οποία οι αρχές των εστιατορίων ταχυφαγίας (fast-food restaurants) επεκτείνονται και τείνουν να κυριαρχήσουν σε πολύ περισσότερους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας, τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι μόνο τα ταχυφαγεία που εφαρμόζουν αυτές τις αρχές αλλά και:

• Καταστήματα παιχνιδιών (π.χ. Toys-R-Us[1])
• Βιβλιοπωλεία (B. Dalton’s),
  
• Εφημερίδες (USA Today)
• Βρεφονηπιακή και παιδική φροντίδα (Kinder Care)
• Εκπαίδευση-κατάρτιση-φροντιστήρια (Sylvan Learning Centers) και άλλες υπηρεσίες, δημόσιες και ιδιωτικές.

 

Όλα αυτά αποτελούν δείγματα αυτής της Μακντοναλντοποίησης, της «διαδικασίας εξορθολογισμού», σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ στο έργο του για τη «γραφειοκρατία». Τα πλεονεκτήματά της διαδικασίας αυτής είναι τα εξής:

• Αποτελεσματικότητα/αποδοτικότητα
• Προβλεψιμότητα
• Υπολογισιμότητα
• Έλεγχος.

Ως μεγάλο μειονέκτημα θεωρείται ο «παραλογισμός της ορθολογικότητας.»

 

Ας τα δούμε λίγο αναλυτικότερα.

1)                  Αποτελεσματικότητα. Είναι η επιλογή των μέσων που απαιτούνται για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου στόχου με το ελάχιστο δυνατό κόστος ή με τη μικρότερη δυνατή προσπάθεια. Στο όνομα της αποτελεσματικότητας, ο πελάτης κάνει τη δουλειά που πριν θα έκαναν οι υπάλληλοι. Όσον αφορά τους υπαλλήλους, αυτοί συχνά βρίσκονται να δουλεύουν σε ένα περιβάλλον εργασίας χωρίς δυνατότητες συμμετοχής σε διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το εργασιακό αυτό περιβάλλον χαρακτηρίζεται κυρίως από τον πολύ έντονο καταμερισμό εργασίας, την επαναληπτικότητα των κινήσεων και την έλλειψη υποκίνησης προς εργασία.

2)                  Υπολογισιμότητα. Δίνεται έμφαση σε ό,τι μπορεί να υπολογιστεί, να μετρηθεί και να ποσοτικοποιηθεί. Η ποσοστικοποίηση αναφέρεται στην τάση να δίνεται έμφαση στην ποσότητα έναντι της ποιότητας. Αυτή η τάση μας οδηγεί στην πρόσληψη της ιδέας της ποιότητας ως ισοδύναμης με τις μεγάλες ποσότητες πραγμάτων. Οι μεγάλες αναλογίες και κλίμακες συγκαλύπτουν συχνά την έλλειψη ποιότητας των προϊόντων, όπως αυτά των εστιατορίων ταχυφαγίας. Ο χρόνος είναι μια ακόμη σημαντική διάσταση της υπολογισιμότητας. Τα εστιατόρια ταχυφαγίας χρησιμοποιούν φούρνους μικροκυμάτων για την επιτάχυνση της ετοιμασίας και παράδοσης του φαγητού με αποτέλεσμα την πτώση της ποιότητάς του. Ανάλογο παράδειγμα είναι η περίπτωση εφημερίδων τύπου USA Today, που ο Ritzer την θεωρεί ως το κατ’ εξοχήν παράδειγμα της “junk-food δημοσιογραφίας”, γιατί δεν έχει ουσία στην αρθρογραφία της. Περιλαμβάνει μικρά κομματάκια ενημέρωσης αλλά πολλή αθλητική ύλη κι αυτή με πληθώρα ποσοτικών δεδομένων, στατιστικών πινάκων, διαγραμμάτων, βαθμολογιών και εικόνων. Η υπολογισιμότητα αφήνει ελάχιστο ή καθόλου χώρο στους εργαζόμενους για ανάπτυξη σκέψεων, διαλόγου και συμμετοχής σε λήψη αποφάσεων. Το αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσονται αισθήματα αποξένωσης, η αίσθηση της αλλοτρίωσης, και, πέραν τούτων, η απογοήτευση που επέρχεται λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης και εντονότερης αυτοματοποίησης της εργασίας που οδηγεί και σε απώλειες θέσεων εργασίας. Από όλη αυτή τη διαδικασία οι μόνοι που επωφελούνται είναι οι εργοδότες, οι μεγάλες επιχειρήσεις και γενικώς οι κάτοχοι των μέσων παραγωγής της περιόδου της “service by numbers”.

3)                  Προβλεψιμότητα Ο εξορθολογισμός αφορά μια εντεινόμενη προσπάθεια διασφάλισης της προβλεψιμότητας, δηλαδή την  προσπάθεια δόμησης του περιβάλλοντος κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι εξωγενείς δυνάμεις να μην είναι σε θέση να προκαλούν ανισορροπία στο εσωτερικό του συστήματος. Οι «ορθολογικοί άνθρωποι» έχουν ανάγκη να ξέρουν τι να αναμένουν , πότε να το αναμένουν και ποιες πορείες δράσης πρέπει να ακολουθήσουν σε περίπτωση που επέλθει το αναμενόμενο. Οι Αμερικανοί βολεύονται με τα McDonalds στην Αθήνα, στη Μόσχα ή στο Πεκίνο, γιατί τους θυμίζει ακριβώς τις οικείες τους γεύσεις. Το ίδιο γίνεται με τα κινηματογραφικά sequel όπου μπορείς να προβλέψεις πάνω-κάτω το τέλος χωρίς κόπο. Το ίδιο συμβαίνει και με τα εμπορικά κέντρα και τα shopping malls. Oι ΗΠΑ είναι μια χώρα που δοξάζει τον ατομικισμό και που οι ατομιστές πολίτες της υποφέρουν από τη διαδικασία της Μακντοναλντοποίησης. Ο Ρίτσερ θεωρεί ότι αυτή η διαδικασία έχει μειώσει τους «ζωντανούς ανθρώπους» σε μια ομάδα ομοειδών ανθρώπων με το ίδιο ντύσιμο, την ίδια αντίληψη για τα πράγματα και τον ίδιο τρόπο δράσης. Ακόμη και η αρχιτεκτονική των McDonald’s είναι σχεδόν παντού η ίδια.
4)                  Έλεγχος και αντικατάσταση των ανθρώπων με μη ανθρώπινες τεχνολογίες (“nonhuman technologies)”. Τα δύο προηγούμενα στοιχεία συνδυαζόμενα, κατά τον Ritzer, μας δείχνουν ότι η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από την μη ανθρώπινη τεχνολογία συχνά οδηγεί σε μεγαλύτερο και στενότερο έλεγχο. Η μεγάλη αιτία για την αβεβαιότητα και την αδυναμία προβλεπτικότητας σε ένα σύστημα εξοορθολογισμού είναι οι άνθρωποι, τόσο οι εντός του συστήματος εργαζόμενοι όσο και οι εξυπηρετούμενοι από αυτούς. Γι’ αυτό, τα πάντα προσυσκευάζονται, προμετρώνται, ελέγχονται αυτόματα. Ο άνθρωπος που εργάζεται δεν είναι υποχρεωμένος να σκέφτεται, αλλά απλώς να ακολουθεί και να εφαρμόζει τις οδηγίες και πού και πού να πατάει κάποιο κουμπί. Για σκεφτείτε! Τι κάνουν οι ταμίες στα σούπερ-μάρκετ; Σκανάρουν το barcode της συσκευασίας του προϊόντος χωρίς να χρειαστεί να σκεφτούν ή να υπολογίσουν κάτι καθώς όλα τα προϊόντα είναι προζυγισμένα και προκοστολογημένα. Σε λίγο καιρό, όπως τρέχει η τεχνολογική εξέλιξη, ο ίδιος ο πελάτης θα υποχρεωθεί να σκανάρει αυτός τα προϊόντα που θα αγοράζει. Καθώς αντικαθίστανται οι ταμίες από τα scanner χάνουμε από τα μάτια μας τις τιμές των προϊόντων και αντί να ελέγχουμε εμείς την εταιρεία αυτή ελέγχει εμάς τους πελάτες. Αποδεχόμαστε, έτσι, το «αλάνθαστο του Πάπα»˙ συγνώμην, το «αλάνθαστο του υπολογιστή». Θέλετε, ένα ακόμη πιο «τρελό σενάριο»;  Οι επιβάτες να «ελέγχουν» τα ηλεκτρονικά όργανα και τον αυτόματο πιλότο του αεροπλάνου. Έτσι, καθώς προχωρά η τεχνολογία ερωτήματα του τύπου «ποιοι είμαστε» και «πώς αλληλεπιδρούμε» επιδέχονται απαντήσεις ανάλογα με το βαθμό εξάρτησης και υποταγής στις μηχανές, με αποτέλεσμα την απαξίωση δεξιοτήτων και ικανοτήτων των ανθρώπων που καθίστανται «μουσειακά είδη».
 

Ο «παραλογισμός της ορθολογικότητας»

 «Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο» λέει ένα λαϊκό άσμα.[2] Η Μακντοναλντοποίηση δεν είναι μονόπλευρα σκοτεινή υπόθεση˙ έχει και ορισμένα καλά να επιδείξει: ποικιλία προϊόντων, 24ωρη λειτουργία ορισμένων τραπεζικών εργασιών (π.χ. συναλλαγές μέσω αυτόματων ταμειακών μηχανών, - ΑΤΜ- και μέσω διαδικτύου) και εμπορικών αγορών, πολύ ταχύτερη εξυπηρέτηση. Κι, όμως, όπως ο Μαξ Βέμπερ, έτσι κι εμείς διαπιστώνουμε στην καθημερινή μας ζωή ότι ακόμη και τα πλέον «ορθολογικά συστήματα» καταλήγουν σε παράλογα αποτελέσματα και μας στέλνουν στο ντιβάνι του ψυχίατρου. 
 
Ο Ritzer επισημαίνει ότι ο «παραλογισμός» είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι τα ορθολογικά συστήματα είναι μη λογικά συστήματα, δηλαδή αρνούνται τη βασική ανθρώπινη ιδιότητα, την ανθρώπινη λογική όσων εργάζονται στα πλαίσιά τους ή εξυπηρετούνται από αυτές. Για θυμηθείτε τις ατέλειωτες ουρές στα McDonald’s, στα drive-thru καταστήματα και τις βλαστήμιες που έχετε εκστομίσει περιμένοντας στην ουρά ενώ αν είχατε μπει στο κατάστημα θα είχατε εξυπηρετηθεί πιο γρήγορα. Ρίξτε μια ματιά στα συστατικά του γρήγορου φαγητού και θα διαπιστώσετε ότι είναι λιγότερο θρεπτικό, έχει τόσους «σταθεροποιητές», «συντηρητικά», «ενισχύσεις» γεύσεων, λίπη, αλάτι και ζάχαρη που συμβάλλουν σημαντικά στην επιδείνωση των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι λόγω των επιπτώσεων που έχουν πάνω τους άλλοι παράγοντες όπως π.χ. η ατμοσφαιρική ρύπανση, τα «άρρωστα κτήρια» στα οποία εργάζονται κ.α. Τα συστατικά, λοιπόν, του γρήγορου φαγητού είναι, εν τέλει, «απάνθρωπα». Όσο περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν μέσα σε αυτά τα συστήματα τόσο αυξάνεται η συνολική κοινωνική εξάρτηση από τέτοια συστήματα. Σκεφθείτε, παρακαλώ, τη συμβολή των συσκευασιών των προϊόντων, ειδικά των ταχυφαγείων, στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Σκεφθείτε, επίσης, πως η παλιότερη μορφή κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής ήταν η συγκέντρωση της οικογένειας γύρω από το τραπέζι του φαγητού. 
 
Όλα αυτά που αναφέραμε δεν αποσκοπούν στην υπόσκαψη του ηθικού του/της αναγνώστη/ριας. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι που ευθύνεται πρώτα και κύρια λόγω της λογικής της άντλησης κέρδους από κάθε ανθρώπινη ενέργεια και σκέψη και αυτός είναι ο στόχος της κριτικής. Όμως, κάπου ελλοχεύουν κίνδυνοι να ξεφύγουν εντελώς τα «ορθολογικά συστήματα» από τον οποιοδήποτε έλεγχο των πολιτών. Σε ποιο βαθμό έχει προχωρήσει κάτι τέτοιο ως σήμερα; Τι μπορεί να συμβεί αν αυτοί που τα ελέγχουν υποκύψουν και γίνουν ελεγχόμενοι από άλλους; Μπορεί να αναπτυχθεί μέσα στα συστήματα που αλληλεπιδρούν, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, μια μικρή ελίτ που να ελέγχει σχεδόν τους πάντες και τα πάντα, σε στυλ Γενναίου, Καινούργιου Κόσμου;
 

Θα μπορούσαμε να ασκήσουμε πολύ έντονη κριτική στη θέση περί Μακντοναλντοποίησης (π.χ. ότι αγνοεί τις συγκεκριμένες διαμορφώσεις των ταξικών κοινωνικών συσχετισμών δυνάμεων, τις έννοιες του φύλου, της ιστορίας, της φυλής, ότι διακρίνεται για μια γραμμική αντίληψη των εξελίξεων κ.ο.κ.). Όμως, ας κρατήσουμε προς το παρόν τα θετικά σημεία της, που μας δείχνουν τη γενική τάση των κοινωνικών συστημάτων.

Βιβλιογραφία:
 
·                     Ritzer George (2008) The McDonaldization of Society.  Thousand Oaks, CA: Pine Forge Press.
·                     Ritzer George (1994) Sociological Beginnings: On the Origins of Key Ideas in Sociology. New York, NY: McGraw-Hill
·                     Smart Barry (1999) Resisting McDonaldization. Thousand Oaks, CA: Sage
https://youtu.be/gCj_VhLgcmY
https://www.netflix.com/watch/81187215?trackId=14170289&tctx=3%2C0%2C9f348462-b453-450d-bf08-fa8bbdcb9aab-66026985%2C6d0e934a-3ac7-4b81-8838-aff5feea7ede_62629153X3XX1607109976200%2C6d0e934a-3ac7-4b81-8838-aff5feea7ede_ROOT%2C

---

[1] Να σημειωθεί ότι η Toys “R” Us χάνει συνεχώς έδαφος στην αγορά λόγω της ραγδαίας ανόδου της πιο… Μακντοναλντικοποιημένης Wal-Mart.

[2] Ό,τι αρχίζει ωραίο Στίχοι: Νταϊνά Ελένη Μουσική: Σκορδίλης Σπύρος Πρώτη εκτέλεση: Στέλιος Καζαντζίδης. Έγινε επίσης επιτυχία και με τον Μπάμπη Τσετίνη

ΚΡΑΤΗ, ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ--- MICHAEL MANN

 

ΚΡΑΤΗ, ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

MICHAEL MANN
επιμέλεια: Μανούσος Μαραγκουδάκης
μετάφραση: Ελένη Τσερεζόλε

Εκδ. Κριτική

Ο Michael Mann αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ιστορικούς και πολιτικούς κοινωνιολόγους της εποχής μας. Στο βιβλίο αυτό, που αποτελεί συλλογή άρθρων που γράφηκαν τα τελευταία 30 χρόνια, ο Mann εξετάζει τη στενή διαλεκτική σχέση μεταξύ κρατών, πολέμου και οικονομίας, καταδεικνύοντας ότι μια συνολική θεώρηση του ενός προαπαιτεί τη θεώρηση και των υπολοίπων παραγόντων. Με αφετηρία το κεφάλαιο περί αναλυτικής αυτονομίας του κράτους έναντι της οικονομίας, ο Mann προχωρά στην ιστορική ανάλυση της δημιουργίας των πρώτων ιστορικών κρατών και αυτοκρατοριών, την ανάδυση των ευρωπαϊκών δυναστικών κρατών του Μεσαίωνα, αναλύει την διαλεκτική σχέση κρατών, τάξεων και εθνικισμού, την πορεία του μιλιταρισμού στη νεωτερική Ευρώπη και την τυχαία πτώση της από το προσκήνιο της ιστορίας, και εξηγεί τους λόγους που οδηγούν πρωτοποριακά έθνη στην παρακμή.

Η Ιστορία στο Κόκκινο για τον Δεκέμβρη του 2008 την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου

 Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 13.00 - 14.00 Στο Κόκκινο 105,5

Δεκέμβρης ’08, δώδεκα χρόνια μετά

 

Συζητούν ο Κωστής Παπαϊωάννου και ο Μάνος Αυγερίδης

 

Ο Μάνος Αυγερίδης συνομιλεί με τον Κωστή Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικό, επικεφαλής της οργάνωσης «Σημείο για την μελέτη και την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς», με αφορμή τη 12η επέτειο από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου και την εξέγερση που πυροδότησε. Εκκινώντας από τα συναισθήματα που γέννησε σε μεγάλο τμήμα της νεολαίας και της ελληνικής κοινωνίας η είδηση της δολοφονίας ενός 15χρονου παιδιού από αστυνομικούς τη νύχτα της 6ης Δεκέμβρη 2008 στα Εξάρχεια, συζητούν για τους τρόπους με τους οποίους εκφράστηκε το σύνθημα «ο Δεκέμβρης δεν ήταν απάντηση, ήταν ερώτηση», για τη σημασία και τις εκβολές του στην ταραχώδη δεκαετία της οικονομικής κρίσης. Στη διάρκεια μιας δεκαετίας κρίσης που συνεχίζεται παρά το ημερολογιακό της τέλος, ο κρατικός αυταρχισμός, η αστυνομική αυθαιρεσία, το έλλειμα επαρκούς ενημέρωσης, καθώς και η άνοδος της ακροδεξιάς, συνέβαλαν στον κίνδυνο διολίσθησης σε μια ανελεύθερη δημοκρατία. Νέο σταθμό αυτής της διαδρομής αποτελούν οι έκτακτες συνθήκες που επιβάλλει η πανδημία και ο τρόπος αντιμετώπισής της. Παράλληλα, οι πολιτικές, θεσμικές και κοινωνικές απαντήσεις που δόθηκαν στο πεδίο της προάσπισης της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων, φανέρωσαν ανεπάρκειες αλλά πέτυχαν και σημαντικές νίκες, με κορύφωση την έκβαση της δίκης της Χρυσής Αυγής.  

Δεκέμβριος 2008 (ΑΣΚΙ / Συλλογή Αφισών)